Verslag discussiemiddag juni 2017: Genetisch

Verslag discussiemiddag juni 2017: Genetisch gemodificeerde gewassen
Tijdens deze discussiemiddag bespraken we het genetisch modificeren van gewassen en hoe wij hier
als PINK! tegenover moeten staan. We begonnen met het bekijken van een informatief fragment van
de Universiteit van Nederland over wat het genetisch modificeren van planten precies inhoudt.
Vervolgens begon het gesprek.
Eerste gedachten
We begonnen met het verzamelen van de eerste gedachten over het onderwerp. Eén van de
aanwezigen vond dat er in het fragment weinig werd gezegd over wat de gevaren zijn van het
genetisch modificeren van gewassen. Een volgende aanwezige merkte op dat er altijd wordt
gesproken over genetische modificatie alsof het één ding is, maar het bevat heel veel dingen.
Planten, gisten, bacteriën, enzovoorts.
De volgende aanwezigen waren het met elkaar eens. Ze gaven aan dat er niets mis is met genetische
modificatie in het algemeen. Wel moeten we streng zijn over hoe ze worden toegepast.
Monoculturen zijn een voorbeeld van hoe dat mis kan gaan. Ook de voorgaande aanwezigen konden
zich hier in vinden. Er ontstond een unaniem idee dat het probleem niet lag bij de technologie zelf,
maar bij de manieren hoe het wordt toegepast.
De vraag werd gesteld waarom veel mensen dan toch zo tegen de technologie zelf zijn. Veel mensen
zien het als knoeien met de natuur en zijn daar principieel op tegen werd door een aanwezige
gezegd. Mensen beseffen niet dat de meeste andere gewassen door veredeling in stand zijn
gekomen en evengoed onnatuurlijk zijn. Het is heel raar om wel tegen genetische modificatie te zijn,
maar niet tegen het veredelen van planten door kruisen en selectie, omdat het resultaat hetzelfde is.
Dit sentiment werd gedeeld.
Er werd besloten om een video van Greenpeace te kijken tegen genetische modificatie om een beter
beeld te krijgen van de kritiek. De twee grootste punten die hieruit kwamen, waren kruisbestuiving
en de afhankelijkheid van enkele grote bedrijven.
Kruisbestuiving
Er werd gezegd dat het de balans in het ecosysteem kan verstoren als genetisch gemodificeerde
gewassen zich gaan mengen met planten in de natuur. Dit is een gevaar waar op gelet moet worden.
Een aanwezige stelde voor dat dit voorkomen kan worden door enkel die gemodificeerde gewassen
te verbieden die een eigenschap bezitten die storend voor het ecosysteem kan zijn. Bijvoorbeeld
gemodificeerde planten die hun eigen insecticide aanmaken. Gemodificeerde gewassen die een
vitamine toevoegen of de kleur van de plant aanpassen zouden volgens hem niet op dezelfde manier
gevaarlijk zijn. Veel van de risicovolle genetische modificatie zou vervangen kunnen worden door
meer handmatige arbeid.
De opmerking werd gemaakt dat kruisbestuiving bij het veredelen van planten op andere manieren
dan genetische modificatie evengoed een gevaar zou kunnen zijn. Een aanwezige vertelde dat in
plaats van het modificeren van planten om insecticide te bevatten, er ook bacteriën gespoten
kunnen worden die datzelfde effect hebben. Dit kan ook voor risico’s zorgen voor de natuur in de
omgeving, maar telt als biologisch. Iemand stelde dat we het eerste wellicht alleen maar erger
vinden omdat het minder natuurlijk klinkt.
Afhankelijkheid
Doordat bepaalde bedrijven zaadsoorten als eigendom bezitten en boeren deze niet zelf verder
kunnen kweken, worden boeren afhankelijk van deze bedrijven die misschien wel te veel macht
hebben. Een aanwezige stelde dat dit kritiek is op de toepassing van genetische modificatie en niet
op de technologie. Dit kan bestreden worden zonder tegen de technologie zelf te zijn. Andere
aanwezigen sloten zich hier bij aan.
Standpunt PINK!
Er werd gekeken naar het huidige standpunt van PINK! over genetische modificatie. Deze is als volgt:
“PINK! is tegenstander van genetische manipulatie en klonen. Gentechgewassen zorgden voor een
toegenomen gebruik van giftige bestrijdingsmiddelen. Bovendien vormen deze gewassen een gevaar
omdat zij zich kunnen mengen met gangbare en biologische gewassen. Nederland moet zich verre
houden van het verbouwen van gentechgewassen en zich daarnaast sterk maken in de Europese Unie
tegen de teelt en import hiervan. De consument zou door een etiketteringsplicht van producten met
genetisch gemanipuleerde gewassen meer inzicht moeten krijgen in het gebruik ervan. Dieren
genetisch manipuleren en klonen brengt dierenleed met zich mee en hierom zou dit verboden moeten
worden, alsook het importeren van genetisch gemanipuleerde en gekloonde dieren. Dieren en ook
planten zouden absoluut geen eigendom van bedrijven moeten zijn en het patenteren van
levensvormen moet worden verboden.”
Het viel aanwezigen op dat veel van de kritiek in het standpunt gericht is op toepassingen waar ze
het grotendeels mee eens zijn. Het is namelijk wel degelijk een probleem als door planten genetisch
resistent te maken tegen pesticiden, er meer bestrijdingsmiddelen worden gebruikt. Ook het
patenteren van gewassen baart zorgen. Dat ons programma ook zegt geheel tegen genetische
manipulatie te zijn, ontving minder steun. Volgens de leden die bij de discussiemiddag waren,
moeten de toepassingen bestreden worden, niet de technologie zelf.
Er ontstond een discussie over de etiketteringsplicht. De meesten waren het wel eens met een
dergelijke verplichting voor de mensen die er echt moeite mee hebben. Eén aanwezige was bang dat
zo’n label er juist voor zorgt dat mensen gaan denken dat het slecht is, waarom zou het label er
anders zijn? Een andere aanwezige stelde dat het wel belangrijk is dat mensen die er om de een of
andere reden toch moeite mee hebben de informatie kunnen vinden. Misschien in de
ingrediëntenlijst. Een andere aanwezige merkte vervolgens op dat het product precies hetzelfde kan
zijn als een product met die eigenschappen door veredeling. Het ingrediënt hoeft zelf helemaal niet
anders te zijn. De eerste criticus merkte op dat het dan dus enkel gaat om het productieproces. We
verplichten ook geen vermeldingen over wat voor machines gebruikt zijn waar mensen ook een
probleem mee zouden kunnen hebben. Hij vond het daarom onnodig en dacht dat het zorgen in de
hand zou werken. Een paar anderen vonden alsnog dat de voordelen van extra informatievoorziening
groter zijn dan de nadelen in dit geval.
Golden rice
Golden rice is een rijstsoort die genetisch gemodificeerd is om vitamine A te bevatten. In veel landen
hebben mensen, met name kinderen, een ernstig tekort aan vitamine A wat voor blindheid en sterfte
zorgt. Dit zou een oplossing kunnen zijn. Greenpeace en andere organisaties blijven zich tegen
genetische modificatie verzetten, ondanks een petitie ondertekend door meer dan honderd
Nobelprijswinnaars om daarmee te stoppen. De vraag werd gesteld waarom dat zo zou zijn.
Het belang van consistentie werd genoemd. Zodra je toegeeft dat sommige vormen van genetische
modificatie wel goed zijn, dan zet je de deur op een kier. Waarschijnlijk is Greenpeace ook eigenlijk
enkel tegen veel van de toepassingen en is dat nu eenmaal veel makkelijker te bestrijden als je
mensen overtuigt principieel tegen genetische modificatie te zijn, in plaats van alle nuances uit te
leggen. Anderen waren het hier mee eens.
Conclusie
De terugkerende conclusie was iedere keer opnieuw dat de problemen niet lagen bij de technologie
zelf, maar bij de toepassingen. Ook over patenten werd nog even gesproken, en ook daar was die
conclusie weer hetzelfde. De aanwezigen bij de discussiemiddag zouden voorstellen om de terechte
kritiek van PINK! en de Partij voor de Dieren op de landbouwsector door te zetten, maar zich minder
te richten op genetische modificatie als technologie zelf en meer te richten op de toepassing van
zulke technologieën. Genetische modificatie kan namelijk veel voordelen bieden als het gaat over
gezondheid, milieu en efficiënte landbouw, maar alleen als het goed gereguleerd wordt. Een
voorbeeld van regulering zou de invoering van een duurzaam sojalabel kunnen zijn dat enkel gegeven
wordt aan genetisch gemodificeerd soja dat niet bijdraagt aan de schade die bijvoorbeeld grote
monoculturen met zich meebrengen. Een importverbod zou dan kunnen gelden voor soja zonder dat
label. Op soortgelijke manieren kunnen andere problemen bestreden worden zonder het probleem
bij genetische modificatie zelf te leggen.