Mogelijke complicaties Behandeling Een tijdige diagnose en een levenslang volgehouden behandeling helpen om de schade die diabetes kan aanrichten te voorkomen of onder controle te houden. Vaak voorkomende problemen in combinatie met diabetes zijn: • hart- en vaatziekten • verhoogde bloeddruk • aantasting van de zenuwen (pijn, tintelingen, verdoofd gevoel, verlammingen, erectieproblemen) •oogproblemen •voetproblemen • verminderde werking van de nieren Diabetes is een chronische aandoening. Ze is niet te genezen, maar wel goed te behandelen. De behandeling houdt de klachten die de aandoening met zich meebrengt onder controle en voorkomt complicaties op lange termijn. De behandeling bestaat uit: •een gezonde evenwichtige voeding. Bij overgewicht moet gestreefd worden naar een gezond gewicht (rekening houdend met BMI en buikomtrek); • voldoende lichaamsbeweging, namelijk minstens 30 minuten matig intensief bewegen per dag; • medicatie om de bloedsuikerwaarde in evenwicht te brengen. Dat kan via tabletten en/of inspuitbare medicatie; • een goede medische opvolging om eventuele complicaties tijdig op te merken en af te remmen. Diagnose Eén op de drie mensen met diabetes weet niet dat hij de aandoening heeft, omdat hij de eerste signalen niet herkent. Zo gaat er kostbare tijd verloren. Een tijdige opsporing en behandeling is belangrijk om mogelijke complicaties zo vroeg mogelijk tegen te gaan. Artsen raden voor bepaalde risicopersonen jaarlijks een eenvoudig bloedonderzoek aan om het bloedsuikergehalte te laten meten. Bespreek dit met je arts als je denkt dat dit voor jou van toepassing is. Opgelet: je mag niet eten voor het bloedonderzoek. Het opgenomen voedsel beïnvloedt namelijk het resultaat van de meting. • zorg voor een evenwichtige voeding; • hou je gewicht op peil; • doe dagelijks minstens een half uur aan matig intensieve lichaamsbeweging. Bron: Diabetes Liga vzw Voor meer informatie over diabetes kun je terecht bij de Diabetes Liga vzw, Ottergemsesteenweg 456, 9000 Gent. Website: www.diabetes.be. Tel. 09 220 05 20 of op de gratis Diabetes Infolijn 0800 96 333. Deze folder is een realisatie van de dienst Gezondheidspromotie van CM in samenwerking met de Diabetes Liga vzw. Deze en andere folders zijn te verkrijgen bij de dienst Gezondheidspromotie van je CM-ziekenfonds of via www.cm.be. V.U. Martine Van de Walle, Haachtsesteenweg 579 postbus 40, 1031 Brussel © CM – oktober 2015. Ben je al CM-lid, dan weet je dat je op CM kunt rekenen. Ben je nog geen lid, dan nodigen wij je uit om onze troeven te leren kennen. Ga langs in het CM-kantoor in je buurt of surf naar www.cm.be. GPFOL087-15 De complicaties, die vaak het gevolg zijn van diabetes die niet goed onder controle is, kunnen je levenskwaliteit gevoelig verminderen. Bovendien wegen ze vaak zwaar op je budget. Je hebt er dus alle belang bij om • zo veel mogelijk middelen in te zetten die je risico op het krijgen van de ziekte verminderen; • bij twijfel een arts te raadplegen om eventueel tijdig de diagnose te stellen; • wanneer de diagnose gesteld is je goed te laten opvolgen door je arts; • de voorgeschreven behandeling in geval van diabetes nauwgezet te volgen. Blijf diabetes type 2 een stap voor De belangrijkste manieren om diabetes type 2 te voorkomen: Blijf diabetes type 2 een stap voor Ongeveer één op de twaalf volwassen Belgen heeft diabetes (suikerziekte). Door onze veranderde leefgewoonten verwachten specialisten dat steeds meer mensen de aandoening zullen krijgen. De gevolgen van een laattijdig ontdekte of niet correct behandelde diabetes kunnen ernstig zijn en je levenskwaliteit aantasten. Maar wist je dat je zelf heel wat troeven in handen hebt om je risico op diabetes te verminderen? Aangezien diabetes type 2 het meest voorkomt en je zelf je kansen om die aandoening te krijgen gevoelig kunt verminderen, gaat deze folder enkel daarop dieper in. Risicofactoren De exacte oorzaak van diabetes is nog niet gekend. Maar een aantal factoren kunnen je risico verhogen: Wat is diabetes? Diabetes type 2 Diabetes of suikerziekte is een chronische ziekte waarbij je te veel suiker in je bloed hebt. De alvleesklier of pancreas zorgt voor de productie van het hormoon insuline. Dankzij dat hormoon kunnen de lichaamscellen suiker opnemen uit het bloed en krijg je energie om te leven, te groeien en te bewegen. Wanneer de alvleesklier geen of onvoldoende insuline aanmaakt of wanneer de werkzaamheid van de geproduceerde insuline afneemt, stapelt de suiker zich op in het bloed en is er sprake van diabetes of suikerziekte. Bij diabetes type 2 maakt de alvleesklier nog insuline aan, maar niet genoeg. Bovendien werkt de insuline onvoldoende ter hoogte van de cellen, waardoor de cellen te weinig suiker opnemen uit het bloed. Soorten diabetes De symptomen van diabetes type 2 zijn dezelfde als bij diabetes type 1, maar ze treden bij type 1 plots op en zijn bij aanvang al heftiger. Hierdoor vallen ze sneller op. Bij type 2 verloopt alles veel langzamer. Naast gelijkaardige symptomen als bij diabetes type 1 kunnen ook aanslepende vermoeidheid, slecht genezende wonden en jeuk ter hoogte van de geslachtsorganen wijzen op diabetes type 2. Diabetes type 1 Diabetes type 1 ontstaat omdat de alvleesklier geen insuline meer aanmaakt. Daardoor is er geen insuline aanwezig ter hoogte van de lichaamscellen en kunnen die geen suiker uit het bloed opnemen. De symptomen van diabetes type 1 uiten zich meestal vrij plots. Veel voorkomende signalen zijn: veel dorst, veel plassen, erg moe zijn, wazig zien, een droge mond, jeuk of snel vermageren met behoud van je eetlust. Deze vorm komt vooral voor bij kinderen en jonge volwassenen. Zo’n 5 % van de personen met diabetes heeft diabetes type 1. Diabetes type 2 wordt vaak toevallig ontdekt bij een bloedonderzoek voor een totaal andere reden. Mensen met overgewicht en ouderen hebben een verhoogd risico op diabetes type 2, maar het komt op alle leeftijden voor. Meer dan 90 % van de mensen met diabetes heeft diabetes type 2. • Erfelijke factor: als één van je ouders diabetes heeft, stijgt de kans dat je zelf ooit diabetes ontwikkelt met 40 %. • Leeftijd: het risico op diabetes stijgt met je leeftijd. Mensen ouder dan 45 jaar, of ouder dan 35 jaar als familieleden diabetes hebben, hebben een groter risico. • Zwaarlijvigheid: ernstig overgewicht vormt een belangrijke risicofactor voor diabetes type 2, ongeacht je leeftijd. Ook jonge mensen met ernstig overgewicht hebben dus een groter risico. Het risico is hoger voor vrouwen met overgewicht dan voor mannen met overgewicht. Kenmerken van overgewicht zijn: - een Body Mass Index (BMI - je gewicht in kg gedeeld door het kwadraat van je lengte in m (kg/m²)) groter dan 25; - of vetopstapeling ter hoogte van de buik: een buikomtrek groter of gelijk aan 80 cm voor vrouwen of 94 cm voor mannen. • Te weinig lichaamsbeweging, zeker in combinatie met overgewicht. • Verhoogde bloedsuikerwaarden in het verleden en vroegere zwangerschapsdiabetes. • Roken: als roker stijgt je risico op diabetes met 50 %. Diabetes voorkomen Andere vormen Naast diabetes type 1 en 2 bestaan er nog een aantal andere vormen van diabetes die minder vaak voorkomen. Zwangerschapsdiabetes daarentegen komt vrij vaak voor. De bloedsuikerspiegel stijgt in de tweede helft van de zwangerschap en normaliseert meestal terug na de bevalling. Wees wel op je hoede want het kan een voorbode van diabetes type 2 zijn. Aangezien verschillende factoren het ontstaan van diabetes beïnvloeden, ben je nooit volledig zeker dat je de aandoening niet zult krijgen. Toch kun je je risico aanzienlijk verminderen: • Zorg voor een evenwichtige voeding. Respecteer daarbij de principes van de actieve voedingsdriehoek. • Doe dagelijks minstens een half uur aan matig intensieve lichaamsbeweging. Lichamelijke activiteit kan de insu- linegevoeligheid verbeteren zodat het lichaam meer suiker opneemt. Neem eens de fiets of doe dagelijkse activiteiten te voet, zoals een krant halen of naar de bakker of slager gaan. Probeer ook je zittende momenten thuis of op het werk te verminderen: wandel rond tijdens het telefoneren, sta even recht als je al een tijd voor de computer zit … • Hou je gewicht op peil. Met de combinatie van gezonde voeding en voldoende lichaamsbeweging bereik je het beste resultaat op lange termijn. Vermijd overmatig gebruik van dikmakers zoals vetrijke voedingsmiddelen. Beperk het gebruik van alcohol tot maximaal twee glazen per dag. • Vermager indien nodig. Een gewichtsverlies van 5 % kan het risico op diabetes al drastisch verminderen. Een arts of diëtist kan je hierbij helpen. • Leef ook op andere vlakken gezond: rook niet, slaap voldoende en vermijd stress.