2- Architectuur (1)

Architect?.Lur
Architecten ontwerpen gebouwen,
zoals huizen, kantoren of stations, maar ook interieurs, pleinen en zelfs
hele steden. Er zijn ook architecten die zich speeialiseren in het
ontwerpen van landschappen, zoals recreatiegebieden en tuinen.
Lange tijd werden gebouwen vooral met hout en (bak)steen gebouwd.
Tegenwoordig worden ook andere materialen gebruikt,
zoals staal en kunststof, en helpen computers bij het ontwerpen
van spectaculaire giebouulen.
Architectuur
is bouwkunst.
gewapendbeton. Vanwege het enorme gewicht
van de toren en eentemperatuur die kan oplopen tot 50 oC moest er een speciaal soort beton
worden ontwikkeld. Technische kennis is dus
ergbelangrijk. Het is de vraaghoe langDubai
de titel van hoogste toren kan houden. In verschillende landen worden alweer hogere torens
Wed,strijd om d.e hoog ste torez Sinds de ontdekkingvan aardolie in de girondbij Dubai is er
veel veranderd aan de architectuur van de stad.
Stenen huizen hebben grotendeels plaatsgemaakt
voor moderne gebouwen, straten en pleinen.
In 2010 is er in de stad een toren van 828 meter
hoog geopend: de hoogste van de wereld !
De constructie van de toren bestaat vooral uit
gebouwd.
#
ËkLri;nlie,
1:-:';ir:l-8"',
& i:llcliii.i" ":,-tr;'l.Ií,irriirllir. ilirl:rLi
{a,:,.:., ,,
z
I
ct,
Ga in tweetallen op zoek naar het mooiste
gebouw in de buurtvan de school ofin de
plaats waar jullie school staat. Maak of
zoek er foto's van en schrijf argpmenten
op waarom jullie voor dit gebouw hebben
gekozen.
Presenteer de gebouwen kort in de klas
en probeer stemmen te winnen voor jullie
gebouw. Aan het einde van de les mag
iedereen een stem uitbrengen op het
mooiste gebouw. Je magnietvoor je eigen
gebouwkiezen.
Bespreek de uitkomsten in de klas.
jullie het eens? Zijn er uitspraken
te doen over wanneer een gebouw mooi
'Waren
oflelijk
2d,
b
is?
Lees de tekst over de wedstrijd om de
hoogste toren en bekijk met Google streetuiew verschillende hoge torens zoaLs
de Shanghai Tower, deAbraj Al Bait Tower
in Mekkaof deLotteWorldTower in Seoul.
Watvalt je op aan de materialen, vorm en
omgeving van de verschillende torens?
Bekijk ., r1, . In 2018 is The Dubai Frame
(De Lijst van Dubai) geopend. Dit is een
bijzonder gebouw in de vorm van een
gouden lijst. Het gebouw is hypermodern
en tegelijk ook traditioneel. Kijk goed naar
de binnen- en de buitenkant van het gfebouw
en noem twee dingen die modern zijn en
twee dingen die juisttraditioneel zijn.
Maak in een groepje een zo hoogmogelijke
toren met karton, papier en tape. Bouw
een stevige constructie, want de toren
moet zonder hulp kunnen blijven staan.
Wie is het gelukt de hoogste toren te
bouwen? Wat is het geheim van een stevige
constructie?
3a
Lees hiernaast de tekst over Johan
Brussaard die werkt als tuinarchitect
en hovenier. Lijkt hetje leuker om tuinen
teontwerpen of omze aanteleggen?
Waarom denk je dat?
Bekijk ,,,'.:.,:.:. Piet Oudolf is een van de
beroemdste tuinarchitecten van NederIand. Waarin verschillen zijn ontwerpen
van traditionele tuinontwerpen?
ëq:i
»
U
'..: Architectuur
l,/ie car:c,;. Bi,biic:i;e eI; T!:lut
!l.r't tit; t:i s i; til.. ilri:li (19 !'.:.1
itclte
!,
Zeskenmerken
Srcr.aecëd*
q
:tl|ilr,i::11i.,,,:,:.1
Een gebouw heeft vrijwel altijd
een functie. Het is bijvoorbeeld een plek om
te wonen, te werken ofte bidden. Vroeger kon
je vaak direct aan een gebouw zien waarvoor
het was bedoeld, bijvoorbeeld als kerk of a"ls
woonhuis. Tegenwoordig ontwerpen architecten ook vaak gebouwen waaraanje niet
meteen kunt zien waarvoor ze bedoeld zijn.
Aan de buitenkant van de Bibliotheekvan
de Teehnische Universiteit Delft kun je niet
direct aflezen wat de functie is van het gebouw.
Maarwanneer je binnenkomt zie je direct een
enorme boekenkast tegen een blauwe wand.
Het lijkt wel een soort behang dat bezoekers
uitnodigt om te lezen en na te denken.
ï'/r+r*+e Klassieke gebouwen, zoals p aleizen,
hebben vaal< een symrnetl§-qlg vorm (links
en rechts zijn gelijk) en veel versierin§en.
Het §ebouw ziet er daardoor belangrijk en
gewichtig uit. In de twintigste eeuw willen
architecten op een andere manierbouwen,
bijvoorbeeld zonder versieringen en met
wiskundige, geom gtlisc-h€ v-g-qmen (zo al s
een kubus of een bol). Tegenwoordig maa-kt
nieuwe technolo§ie het mo§elijk om in§ewikkelde,or-gi-an-iq9h9-v-ormgnteontwerpen.
Dat zijnvormen metvloeiende lijnen zoals
in de natuur (dieren en planten).
De enorme kegel op het dak van de bibliotheek
valt direct op. De architect gebruikt deze
§eometrische vorm a.Ls symbool voor de technische wetenschap, rust en denken. Binnenin
de kegel is daarom de stilteruimte geplaatst.
Daar kunnen studenten van de technische
universiteit in alle rust over nieuwe ontwerpen
en uitvindingen nadenken.
Geragreud*a"ry Soms sluit nieuwe architectuur
goed aan op de bestaande omgeving. Bijvoorbeeld omdat de kleur, de hoogte ofhet
materiaal gelijk is aan die van de gebouwen
eromheen. Maar een architect kan er ook
bewust voor kiezen het gebouw afte laten
wijken van de omgeving zodat het meer opval.t.
Toen de bibliotheek in 1997 werd gebouwd
week hij door de ongelvone vormen enorm af
van de omgeving. In zofi is het hele gebied
opnieuw ontworpen en komen de lijnen en
vormen van het gebouw juist terug. Door het
gras op het da} loopt de parkachtige omgeving
over in het gebouw en lijkt het wel alsof de
bezoeker een soort grot binnengaat!
&
Iiri*;:i eur v;ri: iei 1;.i..tiiotiret.ir
hË*{L_
4 a
Bekijk de Bibliotheekvan de Technische
Universiteit in Delft en
. Welke
vormen herken je in de bibliotheek?
Schrijf er zoveel mogelijk op.Zijn
'l
het voora"l geometrische of organische
:i
vormen?
s')
b
Watvind je zelf belangrijke functies
of eigenschappen van een bibliotheek?
Zie je die terug in het ont\À/erp van de
universiteitsbibliotheek in Delft?
Zie je ze ook terug in de bibliotheek bij
jou in de buurt?
..:,::
h i"
I
F
&
5 a BekijkGebouwAvanRadioKootwijk
en , . Radio Kootwijk heeft een belangrijke rol gespeeld in
b
de
Nederlandse
geschiedenis. \Melke functies heeft het
gebouw allemaal gehad volgens de video?
De architect van Radio Kootwijk heeft
zich onder andere laten inspireren door
de sfinx uit de Egyptische mythologie.
Zoekop internet afoeeldingen van de
Sfinx uan Gizeh envergelijk deze met
Radio Kootwijk. Welke overeenkomsten
kun je vinden invorm en omgeving?
6 o BekijkdeTuinenvanPa-leisHetLoo.
Het ontwerp van deze tuinen is geïnspireerd op de tuinen van de Franse koningen
uit de zeventiende en achttiende eeuw.
De tuinen zien er chic uit en vragen veel
onderhoud. De bewoner van het paleis
laat hiermee zien: zelfs de natuur heb ik
in de hand! Bekijk
en zoek op internet een afbeeldingvan Paleis Het Loo.
Vind je dat de tuinen goed aansluiten bij
b
de architectuur van het g;ebouw? Gebruik
de woorden 'functie', 'vorm' en 'omgeving'
in je antwoord.
Kies een giebouw uit dit hoofdstuk en
ont\Merp een tuin die goed bij dit gebouw
past. Je kunt de tuin (digitaal) tekenen
of een collage maken met bestaande
afoeeldingen. Geef ten slotte twee arEU-
mentenwaarom
bij hetgebouw
de
tuin goed aansluit
í!:; ...::;&irt_f::l
:i
! : :d "r-.
:*-
kenmerken
Ze s
h
(u
eru olg)
:1'fofep"ía,reí De gebruikte materialen hebben
een grote invloed op hoe het gebouw eruitziet'
Ze bepalen ook de constructie en de decolatie,
de versieringen van het gebouw' Zo worden
er bijvoorbeeld vaak goedkope materialen
gebruikt voor rijtjeshuizen. Voor bankgebouwen
worden juistvaak dure materialen gebruikt,
zoals marmer. Eeuwenlang waren (bak)stenen
en hout het meest gebruikte bouwmateriaal'
Door onder andere gewapendbeton, glas,
staal en kunststofkunnen gebouwen nu een
totaal ander uiterlijk krijgen.
Vanwege de stevigheid bestaat dcj binnenkant
van het Inntel Hotel in Zaandam vooral uit
beton. Maar omdattraditionele Zaanse huisjes
vrijwel allemaal gemaakt zijn van hout heefb
de architect ervoor gekozen de geve-Is (de
buitenkantvan het gebouw zonder het dak)
vooral van hout te maken.
F
{)#??s*?"'ö?,*fd* Een
constructie is een geheel
dat uit verschillende delen is opgebouwd,
oftewel de manierwaarop iets in elkaar zit'
De constructie en fundering;van een gebouw
moeten sterk genoeg zijn om het gewicht van
het dali te kunnen dragen. Tegenwoordig
wordt veel skgl-etlorrw gebruikt' Een skelet
van stalen of betonnen kolommen draagf, het
gewicht en houdt het gebouw overeind' Een
architect kan ervoor kiezen om de constructie
te laten zien of weg te werken achter muren
begin van de tv/intigste eeuw vonden bijvoorbeeld dat de functie moest bepalen hoe een
gebouw eruit zag. Zii ontwierpen gebouwen
zonder versiering, waarbij de constructíe zicht'
baar was. Hun visie: 'less is more !' (minder
is meerl).
Het Inntel Hotel is gebouwd vanuit een heel
andere visie. Niet alles aan het gebouw is
functioneel. Er zijn versieringen, felle kleuren
en allerlei verschillende vormen, waardoor
een speels §ebouw ontstaat. Het lijkt alsof de
of pleisterwerk.
Het Inntel Hotelwordt gedragen door betonnen
wanden en kolommen. De daken en gevels van
de huisjes van het hotel bestaan uit prefab
wanden. Datwil ze$gen dat deze onderdelen al
in de fabriek zijn gemaakt en op de bouwplaats
alleen nog in elkaar gezet hoeven te worden'
s
ïlísde Het ontwerp van een architect ontstaat
vanuit een visie. Die visie is een idee over hoe
een gebou'"v eruit moet zien om er goed in te
kunnen werken ofleven. Architecten in het
architect zegt t'less is abore /' (minder is saai !)'
@
1,1,'AI/. À:"c i:
;.; e
i:r
r,:
ir. íi ln ir: l iío
t;:
l.
Z
a:l nrl
a
rT
l
(-1
0
1
+
)
---iq1|.b'"
een afbeeldingvan het glaspaleis
in Heerlen. Dit gebouw werd gemaakt
vanuit de visie: minder is meer! Vergelijk
het gebouw met het Intell Hotel, dat juist
is ontworpen met het idee: minder is saai!
'Wat
zijn de belangrijkste verschillen?
Teken in groepjes van vier een fantasiegebouw. Vouw een vel papier drie keer
zodat er vier stroken ontstaan. De eerste
tekent de onderkant van het gebou\M en
geeft op de volgende strook aan waar
de muren eindigen. Vervolgens voulÀ/t
de eerste tekenaar het vel zo dat de tweede
de onderkant niet kan zien. AIs de tweede
eenverdiepingheeft getekend is de derde
aan de beurt, enzovoort. Vouw het papier
open en bekijk jullie ontwerp. Je kunt ook
op vier vellen tegelijk tekenen en doorgeven, dan hoeft niemand te wachten
7CL Zoek
8a
Bekijk de Sint-Janskathedraal
en
.' :,ir,.
Wat vind je ervan dat deze middeleeuwse
kathedraal een moderne engel heeft
gekregen? Lesje antwoord uit.
Het binnengiaan van een kathedraal zoals
de Sint-Jan moest aanvoelen als eenvoorproefe op de hemel. Bezoek een kerk of
een ander religieus gebouw. Welk gevoel
krijg je en waardoor wordt dat gevoel
opgewekt? Gebruik de woorden vorm en
materraal in je antwoord
9a
Bekijk station Rotterdam Centraal en
1,,
r,'.,: '. De architectbespreekt in de video
zijn visie. Wat wil hij met de nieuwe
vormgevingbereiken en is dat gelukt
volgens jou? Leg je ant',À/oord uit.
Maak een ont\Merp voor een nieuwe
fietsenstallingop school. Houd er rekening
mee dat de stalling moet passen bij het
schoolgebouw en ruimte moet hebben
voor alle fietsen. Maak schetsenvan de
plattegrond, de voorkant en een zijkant.
,olt
"*q'
\, ffi\{
.r
..:1.
".,
-i!
'r l
".
Archi,tectuur
L-t
3*,
1(} Bekijk alle huizen op deze twee bladzijden.
Welk huis spreekt je het minst aan en
welk het meest? Leg uit waarom en giebruik
daarvoor drie kenmerken die je in dit
hoofdstuk hebt geleerd. lMat zegt dit over
jouw smaak?
11
Maak verschillende foto's van je eigen huis.
Probeer ookverschillende details van het
gebou\Mvastte leggen. Spreekt (een detail
van) het huisje aan? Hechtje een bepaalde
waarde aan delen van het huis?
L2
Ga naar
huizenverkoopsite funda.nl en
zoek jouw droomhuis.'Waarom heb je voor
dit huis gekozen? Bedenk minimaal drie
kenmerken die jij belangrijk vindt voor
je ideale huis en presenteer je droomhuis
en ideeën aan de klas.
13
Ontwerp met deklas jullie idealewoonwijk.
Bespreek als eerste gezamenlijk wat
jullie belangrijk vinden. Wat is jullie visie?
Maak daarna een overzicht van functies die
de wijk moet hebben. Bijvoorbeeld plekken
om te ontspannen zoals pleinen, speel- en
Etroenvoorzieningen. Denk grootsl Bedenk
ook gezamenlijkwelke vormen en materialen
jullie willen gebruiken. Maak verwolgens
teams, verdeel de taken en maak een planning.
Voeg de wijk aan het einde samen en bespreek
de bouwwerken in de klas. Kijk voor tips
voor het maken van een eigen productie in
hoofdstuk tt.