DOC - Europa EU

EUROPESE COMMISSIE - PERSBERICHT
Staatssteun: Commissie verlengt regels crisissteun
voor banken
Brussel, 1 december - De Europese Commissie publiceert vandaag een document
waarmee de tijdelijke regels voor staatssteun aan financiële instellingen tijdens de
crisis - in aangepaste vorm - worden verlengd. Daarbij wordt vooral toegelicht hoe
kan worden verzekerd dat de overheid een passende vergoeding ontvangt indien
(zoals in de toekomst waarschijnlijk steeds vaker zal gebeuren) lidstaten besluiten
om hun banken te herkapitaliseren met instrumenten - zoals gewone aandelen waarvoor de vergoeding niet vooraf vaststaat. Ook werd een herziene methodiek
vastgesteld met betrekking tot de vergoeding van garanties voor de
fundingbehoeften van banken (momenteel het overgrote deel van de steun). Dit
moet ervoor zorgen dat de premies die banken betalen, hun intrinsieke risico tot
uiting brengen - in plaats van het risico van de betrokken lidstaat of van de markt
als geheel. Deze regels zullen gelden zolang de marktomstandigheden dat
vereisen.
In 2008-2009 heeft de Europese Commissie bijzondere staatssteunregels
goedgekeurd om lidstaten in staat te stellen hun bankensector tijdens de financiële
crisis te ondersteunen met het oog op financiële stabiliteit, zonder dat een en ander
de mededinging op de interne markt in de EU buitensporig verstoort. De
crisisregels hebben hun waarde bewezen doordat zij ervoor zorgen dat banken
herstructureren wanneer zij hun bedrijfsmodellen moeten aanpassen (bijv. wanneer
zij sterk afhankelijk zijn van risicovolle activiteiten) om hun levensvatbaarheid op
lange termijn te garanderen. Door er ook voor te zorgen dat aandeelhouders en
houders van hybride kapitaal een billijk aandeel van de lasten dragen, heeft de
Commissie uiteindelijk ervoor gezorgd dat er minder geld van de belastingbetaler
werd gebruikt om banken te ondersteunen.
"Door de oplopende spanning op de markten voor overheidsschuld, is de EUbanksector opnieuw onder druk komen te staan. Daarom leek de verlenging van de
crisisregels verantwoord, met name om het bankenpakket te helpen uitvoeren dat
de Europese Raad in oktober heeft afgesproken om het vertrouwen te herstellen en
om de noodzakelijke herstructurering van de sector voort te zetten", verklaarde
Joaquίn Almunia, Vicevoorzitter van de Commissie en belast met het
mededingingsbeleid. "We zullen, waar nodig, ook blijven hameren op het belang
van herstructureringen en van het opschonen van balansen om de vicieuze cirkel
van schuldencrisis en een zwakke financiële sector te helpen doorbreken. Wanneer
de Commissie deze regels toepast, zal zij ten volle rekening houden met elementen
die erop wijzen dat banken op lange termijn levensvatbaar kunnen zijn, zonder dat
een ingrijpend herstructurering vereist is."
IP/11/1488
De mededeling die de Commissie vandaag goedkeurde, zal vanaf 1 januari 2012
gelden voor de toepassing van de staatssteunregels op maatregelen ter
ondersteuning van banken in het kader van de financiële crisis. Met deze
mededeling blijven de vier mededelingen van kracht waarin wordt uiteengezet op
welke voorwaarden staatssteun in de vorm van fundinggaranties, steun bij
herkapitalisatie en activaondersteuning verenigbaar is. Ook wordt aangegeven aan
welke eisen een herstructureringsplan of een plan tot herstel van de
levensvatbaarheid moet voldoen (de herstructureringsmededeling).
De Commissie zal nog steeds snel tijdelijke goedkeuring verlenen telkens dat nodig
is om de financiële stabiliteit te beschermen, mits de voorwaarden waarop de
interventie plaatsvindt, voldoen aan de basisregels uit de mededelingen.
Aanvullende informatie
Doordat de spanningen op de markt voor overheidsobligaties sinds de zomer zijn
opgelopen, is de EU-banksector opnieuw onder druk komen te staan, waardoor de
buitengewone crisisregels dienden te worden verlengd. Dit moest ook de uitvoering
van het "bankenpakket" dat de EU-staatshoofden en -regeringsleiders in oktober
hebben aangenomen, mogelijk helpen te maken. Dit "bankenpakket" wil het
vertrouwen in de banksector herstellen door middel van garanties voor middellange
funding en door het aanleggen van een tijdelijke kapitaalbuffer van 9% van het
meest kwaliteitsvolle kapitaal, rekening houdende met de waardering tegen
marktwaarde van risicoposities in staatsschuld.
Door de veranderingen in de regelgeving en de wijzigende marktomstandigheden
verwacht de Commissie dat in de toekomst kapitaalinjecties door de Staat wellicht
steeds vaker verlopen via aandelen met een variabele vergoeding. Omdat
aandelen worden vergoed in de vorm van (per definitie onzekere) dividenden en
kapitaalwinsten, wordt de nodige houvast geboden wat betreft marktgebaseerde
waarderingsmethoden, zodat er een redelijke zekerheid is dat de Staat een
passende vergoeding ontvangt. De Staat moet op aandelen inschrijven met een
passende korting op de recentste koers, afhankelijk van onder meer de omvang
van de kapitaalinjectie ten opzichte van het bestaande kapitaal en de vraag of aan
de aandelen stemrechten verbonden zijn. Wat hybride kapitaalinstrumenten betreft,
moeten dit soort instrumenten, in gevallen waarin banken misschien niet in staat
zijn de overeengekomen vergoeding op de korte termijn te betalen, een "alternatief
mechanisme voor couponvoldoening" bevatten, waardoor coupons die niet in
contanten kunnen worden uitbetaald, kunnen worden betaald in de vorm van
aandelen.
De Commissie heeft ook de regels aangepast voor de premies die banken voor
garanties moeten betalen, zodat de steun tot het noodzakelijke minimum beperkt
blijft en daarin het risico voor de overheidsfinanciën tot uiting komt. In de herziene
methode worden minimumpremies bepaald voor garanties die op nationale basis
worden verleend. De nieuwe regels gelden voor garanties ten behoeve van
schulden met een looptijd van tussen één en vijf jaar (of zeven jaar in het geval van
gedekte obligaties). De regels voor schulden met kortere looptijden blijven
ongewijzigd.
2
Herstructureringsplannen
De Commissie zal van lidstaten blijven eisen dat zij een herstructureringsplan (of
een bijwerking van een reeds goedgekeurd plan) indienen voor alle banken die van
de overheid steun ontvangen in de vorm van herkapitalisatiemaatregelen of
maatregelen ten behoeve van besmette activa, ongeacht of om het steun uit
nationale of uit EU-bronnen gaat en ongeacht de omvang of de reden voor de
steun. De Commissie zal de noodzaak van een herstructurering bepalen aan de
hand van een met de nodige proportionaliteit uit te voeren beoordeling van de
levensvatbaarheid van banken op lange termijn. Daarbij zal zij ten volle rekening
houden met alle relevante elementen: houdt het kapitaaltekort in hoofdzaak
verband met een vertrouwenscrisis ten aanzien van overheidsschuld? blijft de
kapitaalinjectie door de overheid beperkt tot het bedrag dat nodig is om bij banken
die voor het overige levensvatbaar zijn, de verliezen te compenseren die ontstaan
door overheidsobligaties van de EER-Staten tegen marktwaarde te waarderen?, en
blijkt uit de analyse dat de banken in kwestie geen buitensporig risico hebben
genomen bij de verwerving van overheidsobligaties?
Banken die geen steun van de overheid hebben ontvangen in de vorm van een
herkapitalisatie of maatregelen ten behoeve van besmette activa, maar die voor
hun funding een staatsgarantie genieten, hoeven geen herstructureringsplannen in
te dienen. Alleen "zware gebruikers" van staatsgaranties voor hun verplichtingen
zullen nog steeds doorlichtingen van hun levensvatbaarheid bij de Commissie
moeten indienen.
Achtergrond
De crisisregels werden voor het eerst in 2008-2009 goedgekeurd, in de nasleep
van de financiële crisis die door de val van Lehman Brothers uitbrak. Bij deze
crisisregels gaat het om de bankenmededeling, de herkapitalisatiemededeling, de
mededeling besmette activa en de herstructureringsmededeling. Als grondslag voor
deze bijzondere regels diende artikel 107, lid 3, onder b), van het Verdrag
betreffende de werking van de EU (VWEU). Op grond van die bepaling mag de
Commissie toestemming geven voor staatssteun "om een ernstige verstoring in de
economie van een lidstaat op te heffen".
Deze regels zijn tot dusver tweemaal bijgewerkt. Voor het eerst in juli 2010, toen de
garantiepremies werden opgetrokken om het risicoprofiel van de begunstigde
instellingen beter tot uiting te brengen en om buitensporige afhankelijkheid te
vermijden van een instrument dat grote, inherente risico's voor de
overheidsfinanciën in zich draagt. Daarna werden deze regels in december 2010
verlengd voor één jaar. De belangrijkste aanpassing was toen dat alle banken die
steun ontvangen in de vorm van herkapitalisatie of activaondersteuning, een plan
tot herstel van hun levensvatbaarheid of een herstructureringsplan moeten
indienen, ongeacht de omvang van de steun (zie IP/10/1636).
Voor een lijst van lopende individuele staatssteunonderzoeken en van besluiten die
sinds het uitbreken van de crisis zijn genomen, zie MEMO/11/858.
3
De volledige tekst van al hier genoemde mededelingen is te vinden onder:
http://ec.europa.eu/competition/state_aid/legislation/temporary.html
Contact :
Amelia Torres (+32 2 295 46 29)
Maria Madrid Pina (+32 2 295 45 30)
4