Het DKS protocol Q bij zwangeren

Het DKS protocol Q bij zwangeren:
Doel
Hanteren van dusdanige werkwijze rondom een bevalling bij zwangeren met Q koorts zodat
besmetting niet plaatsvindt.
Uitleg
Besmetting
Q-koorts komt vooral voor bij schapen, geiten, koeien, vogels en insecten. De dieren zijn er niet
ziek van, maar krijgen wel miskramen. Besmetting van mensen vindt plaats door;
 Consumptie van rauwe melk, van rauwe melk gemaakte geitenkaas
 Via de lucht
 Bij de geboorte van een jong dier
 Via de urine, faeces, vruchtwater en moedermelk
 Door teken.
Van mens op mens (zeldzaam) alleen via zwangerschapsproducten, zoals placenta
en vruchtwater. 
Besmetting binnen het ziekenhuis
Zwangerschapsproducten, e.g. placenta en vruchtwater, zijn zeer infectieus indien de moeder
korter dan 5 weken behandeld is, maar soms ook nog hierna. Hygiëne maatregelen zijn
noodzakelijk rondom de partus, en voor patiënten met langdurig gebroken vliezen, waarbij
(infectieus) vruchtwater in contact komt met de buitenlucht.
Klachten en/of symptomen
Acute infectie
-
50-60% geen symptomen
Griepachtig beeld
Longontsteking (30-50%)
Huiduitslag (10%)
Anders (< 1%)
Myocarditis, pericarditis, meningo-encephalitis
Fataal: 1-2%
Chronische infectie
-
1-5% van de geïnfecteerden
met name hartpatiënten, zwangeren, patiënten met verminderde weerstand
Endocarditis (70%)
-
Leverabcessen, longafwijkingen
Chronisch vermoeidheidssyndroom?
Algemeen
Doelgroep:
Deze maatregelen gelden voor iedereen die met zwangerschapsproducten (vruchtwater en/ of
placenta) in aanraking kan komen.
Toepassing
Perinataal
De bevalling vindt bij voorkeur klinisch plaats.
Patiënt wordt geïsoleerd volgens het strikte isolatie beleid gedurende de bevalling en/of
gebroken vliezen. (zie protocol strikte isolatie)
Maatregelen vanaf moment gebroken vliezen en/ of gedurende de bevalling.
Alle aanwezigen (inclusief partner en/ of bezoekers) dragen;
een mondneusmasker (FFP2)
een schort met lange mouwen
handschoenen
een muts
Vang placenta en vruchtwater zorgvuldig op.
Zend de volgende materialen in voor onderzoek naar het microbiologisch laboratorium
Moeder:
Probeer vruchtwater op te vangen voor PCR op Coxiella in een urinekweekpotje
Placenta: stuur een stukje van 1x1cm voor PCR op Coxiella op in een urinekweekpotje
Vang urine van de moeder op voor PCR op Coxiella in een urinepotje, dit hoeft niet
steriel.
Kind:
-
-
Neem bloed af uit de navelstreng in een stolbuis (7 ml buis met rode dop) voor
serologie en in een EDTA-buis (7 of 10 ml buis met paarse dop)(goed gevuld) voor PCR
op Coxiella
Vang urine op in een urinepotje voor PCR op Coxiella
Overige maatregelen
Consulteer kinderarts (volgende ochtend)
Het geven van borstvoeding levert risico op voor het kind om besmet te worden.
Afhankelijk van de duur van de behandeling wordt dit risico kleiner. De gynaecoloog
geeft voorlichting over het geven van borstvoeding. (evt. i.o.m. Arts Microbioloog)
Post partum
-
Verwijder placenta en vruchtwater samen met de verontreinigde disposable materialen
als specifiek ziekenhuisafval.
Ventileer de ruimte tot 3 uur na de partus zonder deze te gebruiken
Reinig en desinfecteer de kamer na de partus volgens strikte isolatieprotocol. (Zie
strikte desinfectie protocol)
Stop isolatie; er is geen infectiegevaar meer na reiniging en desinfectie.
Indien de beschermingsmaatregelen (om wat voor reden dan ook) niet zijn genomen of
zijn doorbroken, wordt men profylactisch behandeld met Doxycycline 200 mg 1 dd
gedurende 7 dagen. Dit geldt voor behandelaars (allen die patiënt verzorgd en
behandeld hebben) en familie. Behandeling van de moeder met antibiotica moet na de
bevalling heroverwogen worden. Serostatus en het geven van borstvoeding worden
mee in overweging genomen.
-
Laat de volgende ochtend bloed afnemen bij de moeder voor onderzoek op:

Hb, thrombocyten, leukocyten

CRP, leverfuncties

Serologie en PCR Coxiella: stolbuis en EDTA-buis (goed vol doen)
-
Na 4 tot 6 weken, bij nacontrole, bij moeder en kind:

Laat serologie Coxiella bepalen

Vang urine op voor PCR Coxiella
Bepaal na 3, 6 en 12 maanden nogmaals serologie Q-koorts bij moeder en kind.
N.B. Bij Coxiella bepalen;
indien negatief of gedaald: expectatief
indien chronisch profiel: starten met Doxycycline en Chloroquine
Nazorg
Moeder
-
In eventuele volgende zwangerschap elke 2 maanden Coxiella serologie herhalen (risico
recidief infectie / opvlammen chronische infectie)
Kind
-
Kan nog tot vele jaren nadien Q-koorts ontwikkelen (tot 20 jaar!) dus bij onbegrepen
koortsende ziekte: serologie Q-koorts bepalen