Vandaag: begin van een serie over liturgie, de kerkdienst

DE HEER GEEFT ONS OMGANG MET HEM
(serie Liturgie - 1)
Wat een wonder: de HEER wil bij ons zijn!
Preek over Exodus 20:24b
lezen: Exodus 19 en 20 (behalve de Dekaloog)
Lelystad, 22 januari 2006
R.J.Vreugdenhil
Vandaag: begin van een serie over liturgie, de kerkdienst.
Vandaag de vraag: wat is eigenlijk een kerkdienst?
Misschien zit u hier voor het eerst en vraagt u zich dat af: wat is dit nou eigenlijk?
De meesten zitten elke week hier. Maar dan kan het nog een vraag zijn: wat is
eigenlijk een kerkdienst?
Wat gebeurt hier?
Gebéurt hier echt iets?
Wat dan?
Wat is er eigenlijk te beleven in de kerk?
Misschien zit je welk elke week hier en ben je erg ontevreden.
Wat mag je dan misschien meer verwachten?
Zijn onze kerkdiensten echt zoals God het heeft bedoeld?
Vragen genoeg.
Deze preek geeft lang niet alle antwoorden.
Ik wil eigenlijk alleen maar proberen om vanuit Exodus 20 iets te laten zien van hoe je
een kerkdienst kunt typeren: de HERE wil met ons omgaan. Hij komt naar ons toe en
wij mogen naar Hem toe komen en daar mag echt iets gebeuren. Omgang met elkaar.
Dat is ook het overkoepelende thema voor deze serie:
De HERE geeft ons omgang met Hem.
In een kerkdienst gebeurt er echt wat - als het goed is.
Thema voor deze preek:
Wat een wonder - de HERE wil bij ons zijn!
Probeer je eens in te denken hoe het geweest is om als Israëliet de bevrijding uit
Egypte mee te maken.
Achter Mozes aan. Zomaar weg.
De mensen die de dag ervoor je nog sloegen als je niet hard genoeg werkte, die riepen
nu: ga alsjeblieft.
Ongelooflijk!
En dan dwars over de zeebodem. Twee muren water links en rechts. Je moest er niet
aan denken dat zo’n muur opeens om zou vallen, maar het ging allemaal goed.
Veilig aan de overkant. En dat hele leger van Egypte verdwijnt daarna in de golven.
Ongelooflijk!
En dan?
Mozes, waar gaan we heen?
Naar het land waar vroeger Abraham, Isaak en Jakob gewoond hebben.
Een land waar het leven goed is.
Gaaf, laten we er heen gaan.
Maar we gaan niet regelrecht.
We gaan eerst naar de woestijn Sinai. Naar de berg Horeb.
Want daar is het allemaal begonnen.
Daar werd Mozes geroepen.
Door de God van Abraham, Isaak en Jakob.
Hij zei: ik ben de HEER, de God van uw voorvaders. Ik zal mijn volk redden uit
Egypte.
En de HERE had toen tegen Mozes gezegd: (Exodus 3:12) als je het volk uit Egypte
hebt weggeleid, zullen jullie God bij deze berg vereren.’
Nu wáren ze bevrijd uit Egypte.
De HERE had gedaan wat Hij gezegd had.
Ze hadden Hem leren kennen als God die echt bevrijdt en wonderen doet.
Nu gaan ze ook naar die berg terug, om Hem te dienen. Uiteraard!
Wat zouden ze anders moeten doen?!
Belangrijk: dit is de achtergrond van de eredienst van Israël bij de berg Sinai.
Ze zijn een bevrijd volk en nu mogen ze hun Bevrijder eren!
[Ik trek meteen maar even een lijn door naar onze kerkdienst: je kunt een kerkdienst
pas echt helemaal mee beleven als je ook zelf God kent als je Bevrijder. Dan wordt
een kerkdienst echt mooi, als je zo komt: ik ben een bevrijd mens en ik kom hier in de
kerk mijn Bevrijder eren!]
Na drie maanden zijn ze er: dit is de berg waar de HERE voor het eerst Mozes riep.
Hier gaan ze God dienen!
We hebben gelezen wat er dan gebeurt.
Probeer het je maar eens in te denken:
19:16 Het begon te donderen en te bliksemen, er hing een dreigende wolk boven de
berg, en zeer luid weerklonk het geschal van een ramshoorn.
19:18 De Sinaï was volledig in rook gehuld, want de HEER was daarop neergedaald
in vuur. De rook steeg op als de rook uit een smeltoven, en de berg trilde hevig.
Is het gek dat het volk afstand houdt?
Ze mógen niet de berg op klimmen - dat is een bevel van de HERE.
Maar ze zouden ook niet dúrven.
Als ze de tien regels van God gehoord hebben, zijn ze zo onder de indruk, dat ze tegen
Mozes zeggen: alsjeblieft, dit niet weer. Laat de HERE het maar tegen jou zeggen en
zeg jij het dan maar tegen ons.
20:19: ‘Spreekt u met ons, wij zullen naar u luisteren. Maar laat God niet met ons
spreken, want dan sterven we.’
Ze hebben de HERE leren kennen als bevrijdend,
maar nu ontdekken ze dat Hij toch ook wel heel indrukwekkend is.
En dan kan Mozes ze wel proberen gerust te stellen.
Vers 20: vrees niet, wees maar niet bang dat je het niet overleeft, de HERE doet dit
alleen maar om jullie onder de indruk te brengen, zodat je Hem gaat gehoorzamen.
‘Het zal best, Mozes, maar we houden toch maar afstand.’
In vers 21 staat het weer, net als in vers 18: ‘het volk bleef op een afstand staan’
‘De HERE - kom maar niet te dicht bij Hem!’
Wat zegt de HERE dan?
Hij maakt duidelijk: Ik wil helemaal geen afstand!
Ik heb juist tot U gesproken.
Vers 22: vanuit de hemel heb ik tot jullie gesproken.
Al sprekend ben Ik naar u toe gekomen.
Ik wil omgang met jullie.
Niet via beelden, vers 23. Beeldendienst, dat is doods. Daar zit geen leven in.
Maar maak een altaar voor Mij, vers 24.
Breng offers voor Mij.
En dan beloof Ik (vers 24b): Op elke plaats waar ik mijn naam wil laten noemen, zal ik
naar jullie toe komen en je zegenen.
Zie je wat hier staat?
Vers 18 en 21: het volk bleef op afstand staan.
Maar de HERE zegt: Ik zal bij jullie komen!
Het volk houdt veilig afstand.
Maar de HERE stapt er overheen: Ik wil bij jullie zijn, jullie mogen bij Mij zijn.
De HERE neemt duidelijk het initiatief.
Dat begon in feite al bij de roeping van Mozes.
De hele bevrijding uit Egypte deed de HERE uit zichzelf.
Hij haalde Israël naar zich toe. Exodus 19:4, ik heb je op adelaarsvleugels gedragen en
je hier bij mij gebracht.
En nu de Israëlieten niet goed durven, zegt de HERE: offer voor Mij, noem mijn Naam
en Ik zal bij jullie zijn.
De HERE neemt het initiatief.
Hij begint!
Hij wil omgang met zijn volk. Dat zij bij Hem zijn en Hij bij hen is.
Wat Hij eerder al tegen Mozes zei (Ex.6:7): Ik zal jullie aannemen als mijn volk, en ik
zal jullie God zijn. Dat wil de HERE ook echt zo beleven. Niet op een afstand, maar
bij elkaar. In omgang met elkaar.
Op elke plaats waar ik mijn naam wil laten noemen, zal ik naar jullie toe komen en je
zegenen.
Hij komt bij zijn volk.
En dat maakt het leven goed. Dat is zegen.
De HERE geeft zijn volk omgang met Hem.
Na de Tien Geboden is dat het eerste dat hier in Exodus 20 duidelijk gemaakt wordt.
Verderop komen er allerlei regels over hoe die omgang er uit komt te zien.
Regels voor de offers, voor de tabernakel, enzovoort.
In een volgende preek wil ik daar langer bij stilstaan.
Dan ga ik ook de lijn van de offers doortrekken naar het Nieuwe Testament, naar Jezus
Christus, naar ons.
Op dit moment is dit genoeg.
Want dit is iets dat blijvend is: de HERE geeft zijn volk omgang met Hem.
Hij overbrugt de afstand: mijn volk, Ik kom bij jullie.
Kom, laten we het samen goed hebben.
Ik geloof dat je vanuit Exodus 20:24 een lijn door kunt trekken naar een heel bekende
uitspraak van Jezus Christus, Matt.18:20: Want waar twee of drie mensen in mijn
naam samen zijn, ben ik in hun midden.
Hier staat: Op elke plaats waar ik mijn naam wil laten noemen,...
Jezus zegt: waar twee of drie mensen in mijn naam samen zijn...
.... Ik zal naar jullie toe komen.
... daar ben Ik in hun midden.
Dat is dus blijvend.
En dat is nu niet alleen maar iets voor in de kerkdienst.
Maar de kerkdienst is wel hét moment voor de gemeente van Jezus Christus om dit
samen te beleven.
En dan is er dus ook echt iets te beleven.
Er gebeurt iets.
Als wij echt samen komen in de naam van Jezus Christus, dan is er omgang met God.
Dan gaat God met ons om. Ontmoeting. Samen zijn. God bij ons, wij bij Hem.
Zo mag je heel de kerkdienst samenvatten.
We komen samen als volk van God, we komen bij elkaar en we komen bij de HERE
en de HERE komt bij ons. God de Vader en Jezus Christus zijn in ons midden door de
Heilige Geest.
Johannes 14:23, Wanneer iemand mij liefheeft zal hij zich houden aan wat ik zeg, mijn
Vader zal hem liefhebben en mijn Vader en ik zullen bij hem komen en bij hem wonen!
Wat een belofte!
Jezus heeft dat beloofd aan ieder van ons persoonlijk en dat mag je doortrekken naar
ons als hele gemeente en we mogen daar ook iedereen in meenemen die vandaag bij
ons in de kerk is: God de Vader en Jezus Christus zijn Zoon zijn bij ons!
Heer, U bent hier en wij aanbidden U.
***
Terug naar Exodus 20. Laten we nog eens één keer vers 24 lezen als een belofte voor
onze kerkdiensten.
Wat belooft de HERE hier aan ons?
En wat betekent dat voor hoe wij onze kerkdiensten mogen inrichten en beleven?
* Hij zegt: Ik zal MIJN NAAM laten noemen.
En bedenk daar dan bij wat Jezus Christus bad aan het einde van zijn leven: Vader, ik
heb hun uw naam bekend gemaakt en zal die bekend blijven maken (Johannes 17:26).
De naam van God is voor ons: Jezus Christus.
Gods naam gedenken, dat is Jezus Christus centraal zetten. Zijn evangelie, zijn
Persoon. Alles wat Hij gedaan heeft en wil doen voor ons.
Het moet in de kerkdienst gaan om Hem.
IN ELKE KERKDIENST MOET JEZUS CHRISTUS CENTRAAL STAAN.
Zonder Hem is een kerkdienst leeg.
* De HERE zegt: IK wil mijn naam laten noemen. Ik laat het evangelie van Jezus
Christus preken.
Het initiatief ligt bij de HERE. Hij begint, Hij komt naar ons toe.
Er is een evangelisch lied dat nog wel eens gezongen wordt aan het begin van een
samenkomst: ‘Heer, U bent welkom’. Goed bedoeld, maar het is nog veel mooier als je
bedenkt dat het andersom is:
De HERE is er, Hij begint en Hij zegt tegen u: jullie zijn welkom bij Mij. Luister naar
Mij - gewoon, stil, luisteren.
WEZENLIJK VOOR ELKE KERKDIENST IS DAT DE HERE ONS AANSPREEKT
MET ZIJN EVANGELIE
* De HERE zegt: Ik wil mijn naam laten NOEMEN. Dat is tegelijk een opdracht: mijn
volk, noem mijn naam.
We worden actief ingeschakeld. De HERE wil graag dat zijn naam groot gemaakt
wordt. De HERE geeft zijn naam om Hem aan te roepen. Om zijn naam te loven en te
prijzen. Onmisbare onderdelen van de kerkdienst.
Niet een psalm en een gezang als afwisseling van het lezen en de preek. Maar samen
actief zijn naam noemen, Christus groot maken. In de liederen, in het gebed, in de
preek. Een kerkdienst is een heel gebeuren rond het evangelie van Christus, waarin we
samen actief mogen zijn.
ELKE KERKDIENST VRAAGT ONZE ACTIEVE INZET OM JEZUS CHRISTUS
GROOT TE MAKEN
De vraag is of u en jij daaraan willen meedoen?
* De HERE belooft: dan zal Ik NAAR JULLIE TOEKOMEN.
In dat geheel van die kerkdienst is de HERE bij ons. Het is niet alleen maar dat Hij ons
aanspreekt op het moment dat we bijbel lezen of in de preek. Maar ook in het zingen,
in het bidden, in het alleen al samen hier zijn, wil Hij bij ons zijn.
Ik zeg er meteen bij: dat is een belofte. Geen automatisme.
Het is een belofte die we samen naar ons toe mogen halen. Dat vraagt geloof,
verwachting. Kom ik de kerk met de verwachting dat de HERE hier met ons zal zijn.
Als je dat niet verwacht, als je het niet gelooft, dan komt de HERE ook niet. Dan
spelen we wel kerkdienst, maar dan is Hij niet bij ons.
Geloof zijn belofte, bid er om. Stil gebed aan het begin van de dienst: Heer, wees bij
ons, wees bij mij, vul mij met uzelf!
IN ELKE KERKDIENST GELDT GODS BELOFTE DAT HIJ ZELF BIJ ONS WIL
ZIJN.
* En tenslotte: Ik zal u zegenen
Vanuit de kerkdienst wil de HERE ook kracht geven in uw leven. Hij wil bij je zijn.
Het meebeleven van een kerkdienst - de omgang met de HERE - dat kan ontzettende
winst betekenen.
Je mag er rijk vandaan komen. Het meenemen de week in.
DOOR MIDDEL VAN DE KERKDIENST WIL DE HERE WERKEN IN HEEL JE
LEVEN.
****
Dit zijn best wel grote woorden.
Maken wij die waar met onze kerkdiensten?
Dat is de verkeerde vraag.
Begin bij de belofte: de HERE belooft ons omgang met Hem, o.a. samen in de kerk.
Al het nadenken over de kerkdiensten moet beginnen met verwondering over die
belofte.
God de Vader en Jezus Christus zijn Zoon willen omgang met ons.
Wat een wonder: de HERE wil bij ons zijn.
Amen
Liturgie:
Belijdenis van afhankelijkheid
zegengroet
Lied 320: 1 en 319:1,4
gebed
Lezen Exodus 19:1-8a, zingen Gez.18
Lezen Exodus 19:8b-25, zingen Psalm 99: 1, 4, 6
Lezen Exodus 20: 1-17 (Tien Geboden), zingen Gez.1:13
lezen Exodus 20:18-26, zingen Psalm 99: 5,8
Verkondiging n.a.v. Exodus 20:24b
Amenlied Psalm 27:4
dankgebed en voorbeden
collecte
slotlied Psalm 52:5
zegen