naar een kennisagenda voor de ggz

Trimbos-instituut
Netherlands Institute of Mental Health and Addiction
NAAR EEN KENNISAGENDA
VOOR DE GGZ
Henk Verburg
sr. wetenschappelijk medewerker
1
Trimbos-instituut
Start kennisbeleid GGZ
• Invitational conference (1998)
Conclusies:
 Er is niet zoveel harde kennis op dit terrein.
 De kennis die er wel is wordt nog te weinig
gebruikt.
 Er is een kloof tussen onderzoek, beleid en
praktijk
 Er is duidelijke bereidheid bij partijen om aan
verbetering te werken.
2
Trimbos-instituut
Verbeteringssuggesties
Kennisbeleid (2000)
• Intensivering wetenschappelijk en toegepast GGZonderzoek
• Betere coördinatie van de kennisoverdracht
• Invullen functies landelijk kennisinstituut
• Stimuleren werkplaatsfunctie in de GGZ
• Opstellen multidisciplinaire richtlijnen
• Meer aandacht voor het gebruik van
kennistechnologie
• Meer samenhang met de verslavingszorg
3
Trimbos-instituut
Activiteiten in dit kader
•
•
•
•
•
•
•
•
Programma Geestkracht bij ZonMW
Instellen themagerichte kenniscentra
Invulling landelijk kennisinstituut
Ontwikkeling en verspreiding multidisciplinaire
richtlijnen
Landelijk coördinatie kennisbeleid
GGZ binnen congres Kennis Beter Delen
Ontwikkeling kennisinfrastructuur GGZ
Evaluatie van het kennisbeleid
4
Trimbos-instituut
Kennisinfrastructuur in de GGZ
5
Trimbos-instituut
Landelijk Netwerk Kenniscentra
in de GGZ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Kenniscentrum Eetstoornissen Nederland
Landelijk Kenniscentrum Kinder- en jeugdpsychiatrie
Kenniscentrum Schizofrenie
Stichting Impact (Psychosociale Zorg na Rampen)
Kenniscentrum ADHD bij volwassenen
Mikado Kenniscentrum Interculturele GGZ
Nederlands kenniscentrum Ouderenpsychiatrie
Kenniscentrum Rehabilitatie
Kenniscentrum Autisme Nederland
Expertisecentrum Forensische Psychiatrie
Kenniscentrum Persoonlijkheidsstoornissen
Kenniscentrum Angst en Depressie
Resultaten Scoren (kenniscentrum Verslaving)
Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen
Stichting Cogis Kenniscentrum vervolging, oorlog en geweld
6
Trimbos-instituut
Naar een kennisagenda
(inhoudelijke invulling kennisbeleid)
Uitgangspunt is de kenniscyclus:
• Kennisontwikkeling
• Kennissynthese
• Kennisvertaling
• Kennisverspreiding
• Kennisinvoering
• Kennisevaluatie
• Kennisontwikkeling
• Etc.
7
Trimbos-instituut
Vragen kennisagenda
• Welke kennis moet worden ontwikkeld?
• Welke kennis moet worden vertaald naar de
praktijk?
• Welke kennis moet worden verspreid en
geïmplementeerd?
• Welke randvoorwaarden moeten worden
gerealiseerd?
• Wat zijn de belangrijkste prioriteiten?
8
Trimbos-instituut
Quick scan
Onderzoek onder 85 sleutelfiguren (GGZ, verslaving, maatsch. zorg)
•
•
•
•
Stakeholders onderschrijven noodzaak kennisagenda
Interactieve ontwikkeling met alle partijen nodig
Aanbieders van kennis moeten hun kennis veel actiever delen
Prioriteiten:
– Epidemiologie: kennis ontwikkelen en bundelen
– Preventie: kennis ontwikkelen
– Behandeling: beschikbare kennis toegankelijk maken
– Zorg: kennis ontwikkelen en toegankelijk maken
– Beleid: vertaling van beschikbare kennis, implementatie
– Algemeen: Ontwikkelen samenhangend kennisbeleid
9
Trimbos-instituut
Stakeholders-analyse
Kloof tussen aanbieders en ontvangers van kennis:
• Kennisaanbieders richten zich niet op specifieke
afnemersgroepen – brede verspreiding (website)
• Kennisontvangers zoeken gericht kennis bij
specifieke vragen
• De afstemming tussen aanbieders en ontvangers is
gebrekkig – bv. weinig evaluatie door aanbieders
• De aangeboden kennis is in lang niet alle gevallen
direct bruikbaar – vertaling naar de praktijk nodig
10
Trimbos-instituut
Wetenschappelijk onderzoek op
het terrein van de GGZ
Onderzoek van de RGO – aanbevelingen:
• Meer langdurig multidisciplinair wetenschappelijk
onderzoek op de terreinen:
 angststoornissen,
 stemmingsstoornissen,
 psychosen,
 gedrags- en persoonlijkheidsstoornissen die gepaard
gaan met habitueel agressief gedrag
• Samenwerking met GGZ-instellingen verplicht
11
Trimbos-instituut
Naar een praktijkgerichte
onderzoeksagenda voor de GGZ (1)
Gebaseerd op het Visiedocument van GGZ Nederland –
ambities 2005 – 2007 Algemeen: patiënten krijgen keuzes, kennis beschikbaar
stellen aan derden
Preventie: preventie in omvang verdubbelen, laagdrempelige
zorg via E-health
Genezing: stoornisgerichte, programmatische zorg,
professionals als ondernemers
Vermaatschappelijking: verbetering behandel- en
rehabilitatieaanbod, beeldvorming verbeteren
Bemoeizorg: jaarlijks 10% zorgwekkende zorgmijders in zorg
12
Trimbos-instituut
Naar een praktijkgerichte
onderzoeksagenda voor de GGZ (2)
• Alg: Onderzoek naar een standaard voor
informatie over het hulpaanbod
• Alg: Onderzoek naar kennislacunes en behoeftes
op aanpalende terreinen
• Prev: Onderzoek naar de effectiviteit van
preventieve interventies/pakketten bij angst,
depressie, verslaving
• Prev: Onderzoek aard, omvang, resultaten e-health
• Gen: Monitoring kloof tussen huidige hulpaanbod
en programma’s
13
Trimbos-instituut
Naar een praktijkgerichte
onderzoeksagenda in de GGZ (3)
• Gen: Betrekken professionals bij onderzoek en
zorgvernieuwing
• Verm: Onderzoek naar het functioneren van
maatschappelijke steunsystemen
• Verm: Onderzoek en actie naar positieve
beïnvloeding beeldvorming rond psychiatrische
patiënten
• Bem.z: Onderzoek naar de omvang en het verloop
van de groep zorgwekkende zorgmijders
14
Trimbos-instituut
Depressiemanagement in
Nederland
Doel: het verbeteren van de kwaliteit van de
depressiezorg in Nederland
• Richtlijn Depressie als norm
• Implementeren inhoud richtlijn via Doorbraaktrajecten
• Transparant maken van de kwaliteit van de
depressie ketenzorg
• Het instrumenteren van zorgverzekeraars,
praktijkveld en beleid
• Het uitvoeren van kosteneffectiviteitonderzoek
15
Trimbos-instituut
Ontwikkelen maatschappelijk
relevante thema’s
Uit jaarplanning Trimbos-instituut: terreinen
met maatschappelijke meerwaarde
• Zelfhulp/empowerment/informele zorg
• Somatische co-morbiditeit
• E-mental health
• Maatschappelijk onaangepast gedrag
• Internationalisatie
16
Trimbos-instituut
Enkele conclusies
• In Nederland begint sinds 2000 kennisbeleid en een
kennisinfrastructuur in de GGZ tot stand te komen: o.a.
rolverdeling, ontwikkelingslijnen, begin van een
kennisagenda, sturing, periodieke evaluatie
• De inhoudelijke invulling van de kennisagenda is nog
verbrokkeld en richt zich op verschillende niveaus (bv.
wetenschappelijk onderzoek, praktijkgericht onderzoek,
kenniscyclus per thema, maatschappelijke meerwaarde)
• Meer samenhang, afstemming en sturing is nodig, en wordt
ook gewenst door veel van de betrokken partijen; het
Trimbos-instituut speelt hierbij een centrale rol.
• Het kader voor de kennisagenda is niet meer de sector
GGZ/verslaving, maar het terrein van “psychische
problemen/verslaving” waar die ook voorkomen.
17