Biografie D.H. Lawrence Dichter, toneelschrijver, auteur, journalist

Biografie D.H. Lawrence
Dichter, toneelschrijver, auteur, journalist (1885-1930)
D.H. Lawrence, vandaag de dag beschouwd als een van de meest invloedrijke
schrijvers van de 20e eeuw, werd geboren als David Herbert Lawrence op 11
september 1885 op de Haggs boerderij in het kleine mijnstadje van Eastwood,
Nottinghamshire, Engeland. Zijn vader, Arthur John Lawrence, was een
mijnwerker en zijn moeder, Lydia Lawrence, werkte in het kantwerk-industrie om
het gezinsinkomen aan te vullen. Zij kwam uit een middenklasgezin, was goed
opgeleid en een groot liefhebber van literatuur. Ze droeg haar liefde voor boeken
over op de jonge David, als ook een sterk verlangen boven zijn blue-collar start
in het leven uit te stijgen.
Lawrence’s harde, volkse opvoeding maakte een sterke indruk op hem, en hij
schreef later uitvoerig over de ervaring van het opgroeien in een arm mijnstadje.
Als kind had Lawrence vaak moeite zich aan te sluiten bij andere jongens. Hij
was lichamelijk zwak en vaak vatbaar voor ziekte, wat verergerd werd door de
vuile lucht van een stad omgeven door kolenmijnen. Hij was slecht in sport en
had, in tegenstelling tot bijna elke andere jongen in de stad, geen zin om als
mijnwerker in de voetsporen van zijn vader te treden.
Maar hij was een uitstekende student en op 12-jarige leeftijd werd hij de eerste
jongen in de geschiedenis van Eastwood die een beurs voor Nottingham High
School won. Daar had Lawrence opnieuw moeite om vrienden te maken. Hij was
vaak ziek en volgde depressief en lusteloos zijn lessen. Zijn afstuderen, in 1901,
maakte dan ook weinig academische indruk. Terugkijkend op zijn jeugd zei
Lawrence ooit: "Als ik denk aan mijn jeugd is het altijd alsof er een soort van
innerlijke duisternis was, zoals de glans van steenkool waarin we ons bewogen
en ons bestaan hadden."
In de zomer van 1901 ging hij werken bij een fabrikant van chirurgische
apparatuur. In de herfst van dat jaar werd zijn oudere broer William plotseling
ziek en overleed. Lawrence zelf kreeg een longontsteking. Na zijn herstel werd
hij docent aan de British School in Eastwood, waar een jonge vrouw, Jessie
Chambers, zijn goede vriend, intellectuele metgezel en verloofde werd. Zij
moedigde hem aan gedichten te schrijven. Hij begon ook aan de opzet voor zijn
eerste roman, die uiteindelijk zou uitgroeien The White Peacock.
In 1908 werd Lawrence leraar op een basisschool in de Londense wijk Croydon.
Het in 1911 bij uitgeverij Heinemann verschenen The White Peacock droeg al
enkele van zijn latere vaste thema’s in zich, zoals de vaak ongelukkige relatie
tussen maatschappelijke klassen en het huwelijk.
Een jaar later verscheen Lawrence’s tweede roman, The tresspasser, een verhaal
gebaseerd op de ervaringen van een collega-leraar die een affaire had met een
getrouwde man die daarna zelfmoord pleegde. Rond dezelfde tijd ontwikkelde
Lawrence gevoelens voor een oude vriend van de universiteit genaamd Louie
Burrows.
In het voorjaar van 1912 nam het leven Lawrence’s een plotseling en
onherroepelijke wending toen hij aan een oud-professor uit Nottingham om
advies vroeg over zijn toekomst als schrijver en wanhopig verliefd werd op diens
vrouw, Frieda von Richthofen. Lawrence brak zijn verloving af, stopte met
lesgeven en haalde Frieda over om haar gezin te verlaten. Het paar nam de
benen naar Duitsland, en later naar Italië. Tijdens het reizen met zijn nieuwe
liefde schreef Lawrence in een razend tempo. Hij publiceerde zijn eerste
toneelstuk en publiceerde een jaar later zijn eerste dichtbundel, Love Poems and
Others.
In 1913 verscheen zijn derde roman, Sons and lovers, een sterk autobiografische
verhaal van een jonge man en kunstenaar in de dop genaamd Paul Morel, die
worstelt om zijn opvoeding in een arme mijnstad te overstijgen. Deze roman
wordt algemeen beschouwd als zijn eerste meesterwerk, én als één van de
grootste Engels romans van de 20ste eeuw.
Lawrence en Frieda von Richthofen keerden terug naar Engeland, waar ze
trouwden op 13 juli 1914. Dat zelfde jaar publiceerde Lawrence een hoog
aangeschreven verhalenbundel, The Prussian officer.
In december 1914 verschenen in Poetry: Magazine of verse zes gedichten van
Lawrence, waaronder het te vertalen gedicht in de Poëzievertaalwedstrijd 2015,
Song.
In 1915 verscheen een andere roman, het voor die tijd seksueel expliciete The
Rainbow. Het boek werd neergesabeld door de literaire kritiek en werd al snel
door de autoriteiten verboden wegens vermeende obsceniteit.
Lawrence voelde zich verraden door zijn eigen land, maar kon niet naar het
buitenland reizen vanwege de Eerste Wereldoorlog en trok zich terug in Cornwall,
in het uiterste zuidwestelijke rand van Groot-Brittannië. De lokale overheid zag
in de aanwezigheid van een controversiële schrijver en zijn Duitse vrouw zo dicht
bij de kust in oorlogstijd een bedreiging van de veiligheid en het verbande hem
in 1917 uit Cornwall. In deze tumultueuze periode slaagde Lawrence er in vier
dichtbundels te publiceren: Amores (1916), Look! We have come through
(1919), New poems (1918) en Bay: a book of poems (1919).
Na de Eerste Wereldoorlog vertrok Lawrence in 1919 weer naar Italië. Daar
bracht hij twee zeer plezierige jaren door. In 1920 herzag en publiceerde hij
Women in Love, dat hij beschouwde als het vervolg op The Rainbow.
In 1922 reisde Lawrence naar zowel Ceylon (het hedendaagse Sri Lanka),
Australië en de Verenigde Staten, en vestigde zich in Taos, New Mexico.
In 1927 kreeg Lawrence tuberculose en keerde hij terg naar Italië. Daar schreef
hij, in een laatste grote creatieve uitbarsting, Lady Chatterley's Lover, waarin hij
in grafisch detail de seksuele relatie tussen een aristocratische dame en een
arbeider schetst. Door zijn grafische inhoud werd het boek verboden in de
Verenigde Staten (tot 1959) en in Engeland (op basis van de Obscene
Publications Act, tot 1960). De beslissing van de jury om de publicatie van Lady
Chatterley's Lover in 1960 toe te laten wordt beschouwd als een keerpunt in de
geschiedenis van de vrijheid van meningsuiting en opende de discussie over seks
in de populaire cultuur. De Britse dichter Philip Larkin grapte in een van zijn
gedichten: Sexual intercourse began/In 1963/Between the end of the 'Chatterley'
ban/And the Beatles' first LP."
Aan het eind van zijn leven, steeds meer geplaagd door tuberculose, schreef
Lawrence zeer weinig. Zijn laatste werken waren Apocalypse, over westerse
religie, en Last Poems, die beide werden gepubliceerd in 1930.
DH Lawrence overleed op 2 maart 1930, op 44-jarige leeftijd, in Vence,
in het Franse departement Alpes-Maritimes (regio Provence-Alpes-Côte d'Azur).
Tijdens een groot deel van zijn leven verguisd als pornografische schrijver, wordt
D.H. Lawrence nu algemeen beschouwd, mét James Joyce en Virginia Woolf, als
een van de grote modernistische Engelstalige schrijvers. Zijn taalkundige
precisie, beheersing van een breed scala aan onderwerpen en genres,
psychologische complexiteit en de verkenning van de vrouwelijke seksualiteit
onderscheiden hem als een van de meest verfijnde en revolutionaire Engels
schrijvers van de vroege 20e eeuw.
Lawrence zélf zag zijn meeste werk als een poging de benauwende en
onderdrukkende waarden en normen van de moderne westerse maatschappij
bloot te leggen en aan de kaak te stellen: "Als er niet zoveel leugens waren in de
wereld zou ik helemaal niet schrijven."
Voor meer inzicht in met name de gedichten van D.H. Lawrence raadplege men:
http://www.the-tls.co.uk/tls/public/article1336760.ece
http://www.bopsecrets.org/rexroth/essays/lawrence.htm
Bronnen:
www.biograhphy.com
www.poets.org
Vertaling en bewerking:
Thom Schuitemaker (2014)