Lawrence Krauss - Herbert Blankesteijn, aangenaam

Waarom er iets is en niet niets
Herbert Blankesteijn
"Iets kan voortkomen uit niets; niets is instabiel." Het is een van de one-liners van Lawrence
Krauss in de trailer van zijn boek A Universe From Nothing. Inderdaad, net als de meeste
speelfilms gaat dit boek gepaard met een flitsend gemonteerd reclamefilmpje dat via internet
gratis wordt verspreid. Het boek gaat over de vraag of een heelal - bijvoorbeeld hét heelal zomaar kan ontstaan, of dat het daar hulp bij gehad moet hebben. Hier is nog zo'n
Kraussiaanse tegeltjestekst: "Vergeet Jezus. Stérren stierven zodat jij kon leven." (Dit gaat
over de creatie van vrijwel alle chemische elementen binnenin sterren.)
Lawrence Krauss (57) doceert theoretische natuurkunde aan de universiteit van Arizona en
heeft verschillende populair-wetenschappelijk boeken op zijn naam. Bijvoorbeeld The Physics
of Star Trek, waarin hij nagaat welke technieken uit de science-fictionserie in principe kunnen
werken. Zijn nieuwe boek, in januari verschenen, komt voort uit een voordracht die hij in
2009 hield en die nog altijd op YouTube staat. Deze stond in het teken van het atheïsme;
Krauss wordt ingeleid door opper-atheïst Richard Dawkins.
De video is slecht van kwaliteit maar dat wordt ruimschoots gecompenseerd door Krauss' flair
en humor. Altijd kijkt hij alsof hij net iets buitengewoon aardigs heeft ontdekt. En
voortdurend houdt hij de aandacht vast met provocerende grapjes.
"Einsteins theorie klopte niet met de waarnemingen, wat heel vroeger natuurkundigen nog
wel eens dwarszat."
"Edward Hubble geeft me altijd vertrouwen in de mensheid. Hij begon als advocaat en werd
sterrenkundige."
"Gravity sucks."
Tussen de kwinkslagen door vertelt hij hoe de kosmologie zich sinds Einstein heeft
ontwikkeld. Hoe aan het licht kwam dat het heelal uitdijde, hoe 'niets' een onwaarschijnlijke
hoeveelheid energie leek te vertegenwoordigen en hoe donkere materie het heelal bleek te
domineren. "Wij zijn één procent vervuiling in een heelal vol donkere materie en donkere
energie."
Tenslotte legt Krauss uit dat theoreten eigenlijk altijd wel wisten dat het heelal 'plat' moest
zijn, dat wil zeggen dat de positieve energie van de materie precies de negatieve energie van
de zwaartekracht zou opheffen. Zo'n heelal kun je namelijk voor niets krijgen. Sterker: "Als je
in de quantummechanica met 'niets' begint, krijg je altijd 'iets.'" Gelukkig bleken metingen
van de klonterigheid van de kosmische achtergrondstraling precies in overeenstemming met
de gewenste platheid.
Alleen de uitdijing van het heelal blijkt erger dan gedacht: die versnelt. Over honderd miljard
jaar zijn alle sterrenstelsels buiten beeld en kunnen eventuele astronomen niet meer zien dat
het heelal uitdijt. Ergo: wij leven in een speciale tijd, waarin het mogelijk is vast te stellen dat
we níet in een speciale plaats leven. 'Iets' in het universum houdt het religieuze gevoel levend.
Lawrence Krauss
Trailer:
Spelen met woorden iets en niets
Something can come from nothing, nothing is unstable
Als je alle sterren en planeten verwijdert, is 't heelal eigenlijk hetzelfde
Onrustige montage, spervuur van one-liners
Altijd plezier op z'n gezicht
'A Universe From Nothing' by Lawrence Krauss, AAI 2009
http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=7ImvlS8PLIo
Waardeloos licht
03'
"We're all fucked"
04'
Scientists love not knowing
05'
Einstein's theory did not agree with observations, which used to bother physicists in the old
days.
05'30
Gravity sucks
08'
Daarom ben ik natuurkunde gaan doen, ik wilde de eerste zijn die wist hoe het heelal zou
eindigen. Dat leek toen een goed idee.
09'
Edward Hubble geeft me altijd vertrouwen in de mensheid. Hij begon als advocaat en werd
sterrenkundige. Dus er is hoop.
09:30
Wat zegt die kosmische expansie? Dat we het centrum van het heelal zijn natuurlijk.
17'
De atomen uit je rechterhand komen waarschijnlijk uit een andere ster dan die in je
linkerhand.
17:30
Forget Jesus, the stars died so that you could be here today
18'
The u niverse is huge and old and rare things happen all the time
20'
Nothing
21:30
Meeste massa van proton komt van de velden tussen de quarks, niet van de q's zelf
22:30
energie van het niets is gazillion times the energy of everything we see
120 nullen
23'
Theoreten weten altijd het antwoord, en soms hebben ze gelijk
24'
Knowing the answer means nothing, testing your answer means everything
26:30
The universe we live in is the worst of all possible universes
27'
Gravitatielens: Einstein zei dat het nooit waargenomen zou worden, onderschatte waarnemers
28'
Vele beelden van één sterrenstelsel
28:30
DE meeste massa, 50 keer zoveel, is stuff that doesn't shine, overall 90%
Snowwballs, planets, boring stuff, maar dat kan niet
Ook in deze kamer
Dus kun je experimenten doen om het te zoeken
30:30
Omega, er is maar 3(0) % van wat nodig is om het heelal plat te krijgen
32'
Voordat de LHC een zwart gat maakt dat ons allemaal doodt…
32:30
Theoreten weten dat het heelal plat moet zijn. Dan is er nul energie
Alleen zo'n universum kan uit niets ontstaan
33:39
Die verdomde waarnemers kwamen met het verkeerde getal
34'
Hoe meet je de kromming van 't aardoppervlak? Je tekent een driehoek en laat een Europese
scholier de som van de hoeken bepalen.
35 Dat is in het heelal gelukt!
35:30
Er is een muur tussen ons en de Oerknal
37'
Achtergrondstraling ontdekt bij toeval, in New Jersey, door twee mensen die geen idee
hadden wat ze deden, en toch de Nobelprijs ervoor kregen.
37:30
Weet je nog toen uitzendingen wel eens ophielden? De ruis die je dan zag, 1% daarvan, is
achtergrondstraling. Tot 1965 onbekend, hoewel voorspeld door Gamow.
39'
Size of the lumps op 1% precies goed voor plat heelal.
41'
Religieuze mensen vragen: waarom is er iets en niet niets? Dat moest wel, als je in QM begint
met niets krijg je altijd iets.
42' 'Of de data zijn verkeerd - dat is meestal zo - of de uitdijing van het heelal versnelt.
42:30
Hoeveel heb je daarvoor nodig? 70%
43:30
We zijn nog onbetekenender dan we al dachten
We zijn 1% vervuiling in 70% dark energy en 70% dark matter
44:30 "De dingen worde onvoorstelbaar veel slechter en worden nooit meer beter." En dat
was voor de regering-Bush.
45'
Waarom die twee curves gelijk?
47'
Antropisch principe: klinkt niet alleen belachelijk, maar ook religieus!
48'
Dat wij er maar bij toeval zijn, vind ik afstotelijk maar het kan wel waar zijn.
48:30
Samenvatting stringtheorie
50:30
Pompous assholes like Rick Warren
51'
in 100 mrd jaar geen bewijs meer van de Big Bang - geen Hubble-effect, geen
achtergrondstraling