collegeprogramma van de gemeente Kerkrade voor 2014-2018

Collegeprogramma Kerkrade 2014-2018
Inleiding
Voor u ligt het collegeprogramma voor de bestuursperiode 2014-2018.
In dit collegeprogramma hanteren we de gemeentelijke structuurvisie, de verschillende
stadsdeelvisies en de Reisgids Kerkrade 2030 als leidraad.
Met als doel een zo breed mogelijk draagvlak te verkrijgen in de raad hebben we in de aanloop
tot dit collegeprogramma een reisplan 2014-2018 opgesteld welke als basis heeft gediend voor
een discussie via een raadsconferentie in september 2014. De resultaten uit deze
raadsconferentie zijn verwerkt in het reisplan met als uitkomst dit collegeprogramma.
Het collegeprogramma is opgebouwd aan de hand van een 4-tal uitgangspunten welke in
hoofdstuk 2 worden toegelicht. Vervolgens wordt elk thema in een apart hoofdstuk verder
uitgewerkt aan de hand van de indeling “uitgangspunt”, “ambitie”, “thema(‘s)” en “activiteiten”.
Hierbij dient opgemerkt te worden dat deze activiteiten niet uitputtend zijn.
De financiële situatie vraagt om een herbezinning (zie bijlage 1). In de najaarsnota 2014 zijn
indicatief oplossingsrichtingen aangegeven voor de jaren na 2015. Dit is gebeurd op het niveau
van de beleidsvelden. In de periode tot de Voorjaarsnota 2015 zullen we de oplossingsrichtingen
nog meer concreet vorm geven.
Voordat we u uitnodigen om verder te lezen willen wij u een aantal overwegingen in relatie tot de
financiële situatie meegeven die kenmerkend zijn voor ons denken en handelen.
De oplossing voor het teruglopen van de financiële middelen ligt voor ons in het maken van
(beleids)keuzes binnen een adequaat ambitieniveau. Kwaliteit gaat hierbij boven kwantiteit.
Waar mogelijk zullen we inkomsten genereren dan wel de kosten omlaag brengen. Hiertoe zullen
we ook samenwerking in de (Eu)regio serieus overwegen. Lastenverhoging is voor ons geen
vanzelfsprekendheid om inkomsten te verwerven maar mag alleen plaatsvinden als bewuste
keuze op basis van prioriteiten en kerntaken.
1
Uitgangspunten
De samenleving kantelt. Vanuit een centraal van bovenaf georganiseerde samenleving vindt er
een beweging plaats naar een decentrale van onderop gestuurde netwerksamenleving. Een
beweging die sterk gekarakteriseerd wordt door de drie grote decentralisatie opgaven, jeugdzorg,
participatiewet en WMO 2015 waarin gemeenten met aanzienlijke financiële opgaven worden
geconfronteerd.
Deze ontwikkelingen vragen om een nieuwe vorm van opereren. Waar de afgelopen decennia
controle, beheersing en zekerheid als uitgangpunt golden zal ons handelen steeds meer uitgaan
van complexiteit en constante aanpassingen. We kunnen niet langer alleen uitgaan van het
voeren van de regie en aanbodgericht opereren, maar zullen steeds meer een rol van faciliteren
en vraag gestuurd opereren moeten innemen daarbij meer en meer de stelregel hanterend dat de
gemeente er in beginsel niet is om te zorgen “voor”, maar om te zorgen “dat”.
De weg van verandering is er één die onrust en onzekerheid met zich meebrengt. Met de
transformatie van zwart naar groen en een mentaliteit van onverzettelijkheid, hard werken en
haar sociale gezicht voor de medemens heeft Kerkrade bewezen een stad te zijn waar
transformeren in de genen zit. Daarnaast weet Kerkrade als geen ander het klimaat te creëren
dat kansen biedt aan unieke initiatieven. GaiaZoo, het Kerkraads WMO-model, de Roda
boulevard met Leisure Dome en de ontwikkeling van C- City zijn daar tastbare voorbeelden van.
Juist in deze periode moeten we de kansen die zich voordoen grijpen. Als het gevolg daarvan is
dat er keuzes gemaakt moeten worden, lopen we daar niet voor weg. Die keuzes zijn uiteraard
niet gebaseerd op willekeur maar maken we vanuit een viertal uitgangspunten. Deze
uitgangpunten die in de volgende paragrafen nader worden ingevuld zijn:




Integraal en kansen
Werk en economie
Participatie
Duurzaamheid
Een prachtig voorbeeld van hoe deze uitgangspunten bij elkaar komen is het Centrumplan.
Een plan waarbij niet gestopt is bij het ontwikkelen van retail maar waarin cultuur, toerisme,
openbare ruimte, wonen en stadspark zodanig worden verweven dat ze elkaar versterken.
Een project waarbij over de portefeuilles en sectoren heen gebruik wordt gemaakt van
elkaars expertise en in onderlinge afstemming naar optimale resultaten wordt gewerkt. Een
project waarbij vele externe partners participeren. Zo worden theater en bibliotheek niet
gewoon naast elkaar gesitueerd maar wordt er een cultuurcluster c.q. info centrum
gerealiseerd met meerwaarde ten opzichte van beide afzonderlijke eenheden. Er wordt
verbinding gelegd tussen GAIA zoo, C- City en Rolduc waarmee de bezoeker van Kerkrade
wordt verleidt en waarbij middels een gezamenlijk draagvlak van partners invulling wordt
gegeven aan een duurzaam, toekomstbestendig hart van Kerkrade. Kansen die zich
voordoen worden daarbij niet afgedaan als “zal wel niet haalbaar zijn” maar worden
gegrepen. De uitbreiding van Discovery center Continium met een earth lab en design lab
(C- City) is daar reeds een bewijs van.
2
Integraal en kansen: een koepel voor al ons handelen
Tijdens deze bestuursperiode gaan we niet uit van problemen en ‘wat er allemaal niet kan’ maar
gaan we uit van kansen en nieuwe perspectieven met als centraal thema “doen wat goed is voor
onze stad en inwoners”. Integraal denken geldt voor ons als een koepel over al ons handelen.
Door integraal en in kansen te denken willen we alle belangen meenemen en samenbrengen.
Volgens ons zet juist het integrale denken overheden, ondernemers, maatschappelijke
organisaties en bewoners aan om vanuit innovatief denken duurzame oplossingen te creëren. Zo
ontstaan er betere oplossingen die in veel gevallen ook nog meer opleveren, misschien niet altijd
direct op korte termijn en/of in harde euro’s maar wel altijd een maatschappelijke winst op
economisch, sociaal en/of ecologisch gebied. Een actueel voorbeeld hiervan is de mogelijke
ontwikkeling van het Centre Court (zie ook bijlage 2).
Integraal betekent voor ons niet alleen dat we over de verschillende beleidsvelden heen werken
maar houdt ook in integrale samenwerking met partners binnen onze gemeentegrens en ook
steeds nadrukkelijker daarbuiten. We zijn trots op onze ligging in de Euregio. En hoewel we ons
ervan bewust zijn dat aspecten als regelgeving, fiscaliteit en taal vaak nog niet goed op elkaar
zijn afgestemd, neemt dit niet weg dat de grensligging van Kerkrade zeker kansen biedt. Naast
de reeds bestaande samenwerkingsvormen als Eurode zullen we in de periode 2014-2018 de
kansen die onze internationale ligging biedt steeds nadrukkelijker gaan benutten en uitbouwen.
Hierbij denken we aan werkgelegenheid en onderwijs (zie ook hoofdstuk Werk en Economie)
maar ook aan zaken als bijvoorbeeld de samenwerking tussen brandweer en politie aan
weerskanten van de grens. Om onze ambities concreet vormt te geven zullen we een visie
opstellen op het gebied van internationale samenwerking.
Het integraal in kansen denken in een kantelende samenleving betekent voor de gemeentelijke
organisatie dat de ingeslagen weg van door de sectoren heen samenwerken verder uitgebouwd
zal worden. De rol van de gemeente zal veranderen in die van faciliterend en vraaggestuurd
optreden. Dit betekent dat de mindset van de hele organisatie mee zal moeten bewegen. Vanuit
het anticiperen op deze beweging zal de verandering van de organisatie op een organische wijze
plaatsvinden via de weg van natuurlijke momenten. We zullen de visie op strategische
personeelsplanning verder uitwerken tegen het licht van samenwerking en de veranderende rol
van de gemeente.
We zullen ook geen kans onbenut laten de wereld om ons heen mee te laten genieten van al het
moois dat Kerkrade te bieden heeft. Daarbij maakt het niet uit of het gaat om onze toeristische
attracties, of een aantrekkelijk ondernemersklimaat of Kerkrade als woonstad. We gaan daarom
inzetten op een stevige vorm van PR en marketing. Hiertoe zullen we een marketingplan
opstellen met als doel Kerkrade positief en aantrekkelijk te positioneren vanuit de kernwaarden
van onze stad.
3
Uitgangspunt
Ambitie
Thema’s
Acties
Integraal en kansen
Vanuit kansen en nieuwe perspectieven doen wat goed is voor onze stad en
inwoners
A. Samenwerken in de (Eu)regio: kansen onderzoeken die samenwerking
kan bieden bij het vervullen van onze ambities
B. Pr en marketing
C. Organisatieontwikkeling
Ad A: samenwerken in de (Eu)regio
o
o
Visie opstellen op (internationale) samenwerking
Business case opstellen voor Centre Court
Ad B: Pr en marketing
o
Opstellen van een stadsmarketingplan met als doel Kerkrade positief en
aantrekkelijk te positioneren vanuit de onderscheidende
(bovengenoemde) kernwaarden van onze stad
Ad C: Organisatieontwikkeling
o Visie strategische personeelsplanning verder uitwerken tegen het licht
van samenwerking en de veranderende rol van de gemeente
4
Werk en economie
Een 2e uitgangspunt tijdens deze bestuursperiode vatten wij samen onder de noemer ‘werk en
economie’. Werk in de vorm van werkgelegenheid draagt bij aan een dynamisch en energiek
Kerkrade. Het spreekt voor zich dat hierbij het begeleiden van onze meest kwetsbare groepen, denk aan ouderen - naar werk en het terugdringen van het werkloosheidspercentage onze
speciale aandacht heeft. Behalve dat het terugdringen van het aantal uitkeringsgerechtigden
rechtstreeks invloed heeft op onze gemeentefinanciën is het nog belangrijker dat door werk
positief wordt bijgedragen aan de algemene gemoedstoestand en gezondheid van onze inwoners
en financiële problemen worden teruggedrongen. We zien dan ook een opgave om enerzijds er
zoveel mogelijk aan te doen om maximale inspanningen te leveren om
werkgelegenheidsprogramma’s (landelijk, provinciaal en regionaal) te ondersteunen en daarmee
een bijdrage te leveren aan het creëren van werkgelegenheid en anderzijds mensen toe te
leiden tot de arbeidsmarkt. Het is evident dat lokale initiatieven in dezen worden ontplooit en
opgepakt.
Een aantrekkelijke en bereikbare stad
Om werk aan te trekken moeten we ervoor zorgen dat onze stad aantrekkelijk en bereikbaar is.
Naast de parels die Kerkrade al herbergt zal het realiseren van het Centrumplan als het kloppend
hart bijdragen aan de aantrekkelijkheid.
Het centrumplan Kerkrade inclusief stadspark en verbinding met C- City en cultuurcluster zullen
we deze bestuursperiode afronden. Naast het leggen van stenen zullen we hierbij tevens inzetten
op een grote aantrekkingskracht van het centrum als hart van de stad met goede en
aantrekkelijke verbindingen met de toeristische trekkers.
De openbare ruimte is de entree van onze stad. Met betrekking tot de inrichting en het
onderhoud nemen we hierin onze verantwoordelijkheid. Deze zullen we steeds meer in
samenspraak met burgers en bedrijven ter hand nemen. Ook zal er voortdurend gezocht worden
naar duurzame en slimme combinaties en nieuwe technieken. Bij het beheren van de openbare
ruimte zullen techniek en sociale doelstellingen in hun onderlinge samenhang bezien worden. De
gemeente brede participatie - doelstelling onder het motto ‘handen aan de ploeg’ zal waar
mogelijk verder uitgebouwd worden met werkverbanden zodat steeds meer mensen worden
betrokken bij beheer en onderhoud van de openbare ruimte.
Ten behoeve van de bereikbaarheid/ mobiliteit dient het wegennet onderhouden te zijn en
afgestemd op het aantal vervoersbewegingen. De komende jaren zal er een inhaalslag
plaatsvinden van het wegenbeheersplan waarin we ons naast de woongebieden dan ook
concentreren op het hoofdwegennet .
Uiteraard verdient ook het openbaar vervoer onze permanente aandacht. Het verkeers- en
vervoersplan zullen we hiertoe herijken. In de nieuwe OV-concessie 2016-2031 wordt rekening
gehouden met nieuwe OV-verbindingen en biedt voldoende flexibiliteit voor ambities en nieuwe
ontwikkelingen waaronder de Avantislijn.
Specifiek zullen we samen met onze Duitse partners lobbyen voor de financiering van de
Avantislijn aan Duitse zijde.
De provincie voert momenteel werkzaamheden uit op Kerkraads grondgebied ten behoeve van
de buitenring. We zullen anticiperen op de mogelijkheid dat de buitenring toch in zijn volledige
omvang wordt aangelegd zodat dit tot zo min mogelijk knelpunten in de praktijk zal leiden.
5
Werkgelegenheid creëren/stimuleren van de economie
Naast de ‘materiële’ randvoorwaarden zal naast het begeleiden van reeds gevestigde
ondernemers de acquisitie en begeleiding van nieuwe ondernemers een speerpunt zijn (te
denken valt aan de ondernemersdag). Onze insteek is daarbij dat nieuwe ontwikkelingen als
uitgangspunt positief worden ontvangen en waar nodig ruimtelijk worden ingepast. Hierbij denken
we concreet aan het faciliteren van vernieuwende retailconcepten en “ondernemerslaboratoria” in
leegstaande panden in het centrum. Uiteraard heeft ook het verminderen van de regeldruk in het
creëren van een kwalitatief hoogwaardig ondernemersklimaat daarbij onze aandacht.
Samen met SBK (Samenwerkende Bedrijventerreinen Kerkrade) wordt invulling gegeven
aan de verdere herstructurering van de bedrijventerreinen. Voortdurende aandacht voor de
kwaliteit en uitstraling van de bedrijventerreinen is daaraan onlosmakelijk verbonden.
De Rodaboulevard zal doorontwikkeld worden met invulling op het gebied van sport en leisure.
Ook zullen we instrumenten als bijvoorbeeld buurt - beheerbedrijf d‘r Sjalter verder uitbouwen
en ondernemers nog nadrukkelijker betrekken bij toekomstig beleid.
De afgelopen jaren heeft het toerisme een belangrijke groei doorgemaakt en laten onderzoeken
zien dat ook voor de toekomst hier nog groei en dus werkgelegenheid mogelijk is. In 2015 zal er
een geactualiseerde toeristische visie worden opgesteld waarin speciaal aandacht zal worden
besteed aan het onderling verbinden en het nog nadrukkelijker vermarkten van de toeristische
attracties inclusief centrum. De aandacht zal uitgaan naar het verleiden van bezoekers van
dagattracties om meerdaags in Kerkrade te verblijven en op deze manier een impuls te geven
aan het verblijfstoerisme. Daarnaast zullen de leisureclusters verder worden doorontwikkeld.
Naast de initiatieven binnen de gemeentegrenzen spreekt het voor zich dat er uiteraard ook over
de grenzen heengekeken wordt.
De mogelijkheid die onze ligging aan de grens van Duitsland biedt zal opgepakt worden. Zo zal
Kerkrade deelnemen aan een onderzoek haalbaarheid grensoverschrijdende
tewerkstellingsprojecten op kleinere schaal en zal er aandacht uitgaan naar het stroomlijnen en
coördineren van vraag en aanbod op de Euregionale arbeidsmarkt. De samenwerking met
Aken de RWTH verdient in dit verband eveneens aandacht.
Kerkrade zal deel gaan nemen aan het project Limburg Economic Development (LED), een
initiatief gericht op het bevorderen en stimuleren van de Zuid- Limburgse Economie
(aanjaagfunctie). Hierbinnen moet het programma Brainport 2020 leiden dat Zuidoost Nederland
aansluiting vindt bij de wereld top 10 van toptechnologische regio’s welke voor Zuid-Limburg
17.000 extra banen kan opleveren, een bijdrage van 8,5 miljard extra aan de BV Nederland en
daarmee het substantieel terugdringen van de werkloosheid.
Inmiddels is besloten dat onze regio Parkstad gaat voor IBA. IBA staat voor Internationale Bau
Ausstellung en is in Duitsland ontwikkeld en in de praktijk gebracht.. IBA’s in Duitsland hebben
bewezen een economische, sociale en culturele impuls te kunnen geven aan regio’s met een
transformatie opgave. Het gaat daarbij vaak om fysieke vernieuwende veranderingen in een
gebied zoals bijzondere gebouwen, herinrichting van wijken of nieuwe landschappen, zoals bij
Emscher Park of korter geleden in Hamburg. Het gebied wordt (opnieuw) op de kaart gezet. Maar
minstens zo belangrijk is een nieuwe waardering en trots voor de eigen woon- en leefomgeving.
IBA Parkstad staat voor de transformatie en transitie van Parkstad en moet de aanzet geven voor
een structureel beter woon-, werk- en leefklimaat. Belangrijk is dat Parkstad een attractieve regio
6
blijft, dynamisch en met veel veerkracht. Kenmerkend voor IBA Parkstad is de open innovatiegedachte en de participatie van de mensen die er wonen en werken.
Toeleiden naar de arbeidsmarkt
In deze bestuursperiode zetten we in op programma’s en projecten om zoveel mogelijk mensen
uit de doelgroepen van de participatiewet te begeleiden naar betaald werk. De problematiek “lage
opleiding leidt tot afstand tot de arbeidsmarkt, leidt tot armoede” dient aan de wortel aangepakt te
worden. Goed onderwijs is van wezensbelang. Investeren in opleiding levert een enorme
bijdrage aan de mogelijkheid om te kunnen ontsnappen aan werkloosheid en armoede en
vroegtijdig schoolverlaten tegen te gaan. We zijn ons ervan doordrongen dat in dezen de
inspanning voor de baat uitgaat. Thema’s die onze speciale aandacht zullen krijgen zijn de
bestrijding van laaggeletterdheid, het inzetten op voor- en vroeg- schoolse educatie en vroegsignalering in relatie tot de jeugdzorg. Ons doel is de negatieve tendens op het gebied van
achterstand-/gewichtenkinderen in het basisonderwijs om te buigen.
Vanuit de gedachte “kansen voor iedereen” zal vervolg worden gegeven aan het versterken van
het kwalificatieniveau van de WSW’ers, bijstandscliënten en ‘wajongers’ die gedeeltelijk
arbeidsgeschikt zijn. Onder andere het instrument van de zogenaamde workshops, waarmee de
competenties van onze klanten zo goed mogelijk in beeld worden gebracht zullen we verder
optimaliseren. Als overkoepelend thema voor armoedebeleid zetten we in op preventie. Door
vroegsignalering van armoede kan voorkomen worden dat gezinnen – en met name kinderen evenals ouderen dagelijks met de negatieve gevolgen van armoede worden geconfronteerd
(school, vrije tijd etc.). De programma’s in het kader van (preventieve) armoedebestrijding zullen
dan ook met name gericht zijn op kinderen uit armoedegezinnen.
We zullen de eigen kracht van onze mensen met een bijstandsuitkering steeds nadrukkelijker
gaan aanspreken in de vorm van het leveren van tegenprestaties voor het ontvangen van een
uitkering. Daarnaast zetten we in op fraudebestrijding teneinde het maatschappelijk draagvlak
voor inkomensondersteuning voor de doelgroepen te borgen.
7
Uitgangspunt
Ambitie
Thema’s
Acties
Werk en economie
Aantrekkelijke stad voor ondernemerschap
Terugdringen van het aantal uitkeringsgerechtigden
A. Aantrekkelijke en bereikbare stad
B. Werkgelegenheid creëren/stimuleren economie
C. Toeleiden tot de arbeidsmarkt
Ad A: Aantrekkelijke en bereikbare stad
o Inhaalslag wegenbeheersplan
o Beheer openbare ruimte in combinatie met sociale doelstellingen/
werkgelegenheid
o Opstellen nieuw gemeentelijk verkeers- en vervoersplan
o Anticiperen op de mogelijkheid dat de buitenring er komt zodat dit tot zo
min mogelijk knelpunten in de praktijk zal leiden
Ad B: Werkgelegenheid creëren/stimuleren economie
o Realiseren Centrumplan tbv aantrekkingskracht Kerkrade
o Afsluiten convenant met SBK teneinde ondernemers te betrekken bij
nieuw beleid
o Creëren van een kwalitatief hoogwaardig ondernemersklimaat samen
met ondernemers door het zoveel mogelijk terugdringen van de
bureaucratie, het begeleiden van nieuwe ondernemers en verdere
herstructurering van de bedrijventerreinen
o Actualisatie nota toerisme waarbij vanuit de kansen van dit beleidsveld
aandacht wordt besteed aan het verbinden en vermarkten van de
toeristische attracties inclusief centrum en daarmee verbonden het
verleiden tot een meerdaags bezoek in Kerkrade in de vorm van
laagdrempelig verblijfstoerisme.
o Deelname Limburg Economic Development (LED)
o Actieve ondersteuning/aanjagen IBA
Ad C: Toeleiden tot de arbeidsmarkt
o
o
o
o
o
o
Versterken kwalificatieniveau WSW’ers, bijstandscliënten en wajongers
door het optimaliseren van de workshops
Uitbouwen instrumenten als buurtbeheerbedrijf d’r Sjalter en betrekken
ondernemers bij toekomstig beleid
Focus op preventie door bestrijding laaggeletterdheid, VVE en
vroegsignalering in combinatie met het actief op zoek te gaan naar
potentiële uitvallers
Preventieve armoedebestrijding met focus op kinderen uit
armoedegezinnen
Aanspreken eigen kracht in de vorm van het leveren van tegenprestaties
voor het ontvangen van een uitkering
Inzetten op fraudebestrijding teneinde het maatschappelijk draagvlak
voor de doelgroepen te waarborgen
8
Participatie
Het begrip “participatie” hanteren wij in een brede vorm. In de eerste plaats gaat het erom
dat iedereen naar vermogen meedoet in de samenleving waarbij de gemeente een vangnet
is voor de zwaksten in onze samenleving. De (gezondheids)zorg dient daarop ingericht te
zijn. Wanneer we meedoen aan de samenleving zal naar onze mening Kerkrade ook de
ruimte moeten bieden om te “ontmoeten”. Tot slot houdt participatie voor ons in dat we
samen onze gemeente maken.
Naar vermogen meedoen: gezondheid, sport en zorg
De nieuwe gedecentraliseerde Rijkstaken die vanaf 2015 op de gemeente Kerkrade afkomen
dienen op een adequate wijze te worden opgepakt.
Wij streven naar een samenleving waarin onze burgers zelfredzaam zijn en betrokken bij elkaar.
Iedereen heeft recht op een menswaardig bestaan en niemand mag buiten de boot vallen. Het
uitgangspunt is dat de voorzieningen gerealiseerd worden binnen de totale rijksbijdrage. We zijn
ons ervan bewust dat het implementeren van de decentralisatie opgaven een omslag in denken
en handelen met zich meebrengt en er vanuit de ervaringen in de praktijk ruimte moet bestaan
om via aanpassingen knelpunten op te lossen. De resultaten van de decentralisatieopgaven
zullen wij dan ook periodiek monitoren.
Hulpvraag en aanbod zullen in combinatie met de mogelijkheden van de burger zelf en zijn omgeving
via maatwerk op elkaar afgestemd moeten worden. Dit maatwerk betekent ook dat bijzondere
aandacht wordt besteed aan de meest kwetsbaren, vooral zij die te maken krijgen met een
stapeling van problemen (gezondheid, inkomen, wonen). Door op creatieve wijze, samen met de
partners in het sociale domein, naar oplossingen te zoeken zal binnen de financiële
mogelijkheden gewerkt worden.
Preventie in het kader van de WMO, jeugdbeleid en volksgezondheid vormt de komende jaren de
rode draad van beleid. De intrinsieke beleving van welzijn en gezondheid van onze inwoners
verbeteren is daarbij het doel.
De verdere doorontwikkeling van het Kerkraads WMO model in de vorm van ‘samen leven in
Kerkrade’, met inbedding van de nieuwe taken per 2015, de rol van de medische centra in onze
stad en de start van het 1+ medisch centrum zullen moeten zorgen voor een solide basis van
waaruit de zorg en ondersteuning kan worden geboden.
In de transformatie naar een participatiesamenleving zal het de uitdaging zijn de inwoners mee te
nemen in het “omdenken”. De verbinding tussen inwoners, gemeente en organisaties zal moeten
worden bevorderd en vervolgens worden verankerd in onze stad.
Tijdens deze bestuursperiode is een belangrijke actie om via de gezondheidsmonitor de kijk van
de individuele inwoners op hun eigen gezondheid te verbeteren. Gezondheid is van alle leeftijden
– denk aan ouderen – doch begint bij vroeg aangeleerd gezond gedrag. Het accent zal dan ook
vooral liggen op jeugd/jongeren. Om dit te bereiken zal Kerkrade deelnemen aan
(gezondheid)projecten zoals JOGG (jeugd op gezond gewicht) en GIDS (gezond in de stad). Het
spreekt voor zich dat sport en de accommodaties onze aandacht zullen hebben. Immers, sport
speelt voor mensen van alle leeftijden een belangrijke rol in de relatie met gezondheid.
9
De mogelijkheid om te ontmoeten
Welzijn
Deze bestuursperiode is binnen het thema welzijn een drietal speerpunten van belang te weten
de rol van de verenigingen in onze stad, het gemeenschapshuizenbeleid en de plek en positie
van Impuls als professionele organisatie. We staan voor het ondersteunen van verenigingen bij
het oplossen van problemen die zij ervaren. Binnen het gemeenschapshuizenbeleid zal
gemeenschapshuis Kerkrade-West worden afgerond.
Vanuit de participatiegedachte en de eigen verantwoordelijkheid van burgers zal ook bij Impuls
een kanteling gaan plaatsvinden. De door Impuls ingezette beweging om minder aan directe
uitvoering van activiteiten te doen en zich meer te richten op het ontwikkelen van eigen kracht
van het individu zal verder worden doorgezet. Dat betekent meer ondersteuning voor mensen die
zelf activiteiten voor de buurt willen ontplooien, minder jongerenwerk en meer opbouwwerk.
Inspelend op maatschappelijke ontwikkelingen en aanhakend bij beleid op het gebied van sport,
onderwijs, gemeenschapsvoorzieningen en recreatie en toerisme dient het vastgoed efficiënt te
zijn. Door de versterking en ontwikkeling van het maatschappelijk vastgoed kan de
leefbaarheid in de wijken worden versterkt. Daar waar het geen positieve bijdrage levert aan de
doelstellingen zal vastgoed dienen te worden afgestoten dan wel gesloopt. We zullen onze
vastgoedobjecten dan ook permanent herijken. Zo zal er deze bestuursperiode een toekomstvisie
worden opgesteld op MFC D’r Pool. Deze hangt mede samen met de afweging om als Kerkrade
te participeren in een regionale zwemvoorziening dan wel de keuze te maken voor een Centre
Court (zie bijlage 2). Om de doelstellingen zo goed mogelijk te realiseren zullen we een visie op
het gemeentelijk vastgoed vaststellen.
Het wijkgericht werken zal de komende jaren in samenspraak met bewoners, ondernemers en
alle professionele en niet-professionele organisaties in de wijk verder worden uitgebouwd met als
doel de leefbaarheid in de wijken te optimaliseren. Er zal invulling worden gegeven aan de
begrippen duurzaam, schoon veilig en sociaal, en leefbaarheid als voornaamste speerpunt van
wijkgericht werken (zie ook hoofdstuk Duurzaamheid). De bij bewoners aanwezige eigen kracht
wordt ingezet als instrument om dingen voor elkaar te krijgen. Bij de uitvoering van de
maatregelen uit de stadsdeelvisies zal met name aandacht besteed worden aan het opstellen en
gebruik maken van sociale programma’s. De programma’s waarbij de burgers actief betrokken
worden, worden afgestemd op de taken van de sociale wijkteams en leefbaarheidsteams per
wijk.
Cultuur is een drager voor de vorming van onze identiteit, voor de ontplooiing van mensen en
voor de ontwikkeling van creativiteit. Creativiteit die noodzakelijk is om op innovatieve wijze een
antwoord te geven op de complexe maatschappelijke vraagstukken. Cultuur neemt dan ook een
belangrijke rol in bij verandering en vernieuwing en vormt daarmee de schakel tussen de
verschillende beleidsvelden (co-creatie). Naast artistieke waarden heeft cultuur een
maatschappelijke en economische waarde, hetgeen in de in voorbereiding zijnde cultuurnota tot
uitdrukking komt.
Cultuur maar ook evenementen dragen in al hun uitingen bij aan een leefbare stad, een stad met
ambitie en uitstraling en een stad met de drang tot vernieuwing, een stad om te ontmoeten.
Cultuur en evenementen verleiden om te beleven.
Het realiseren van het nieuwe cultuurcluster passend bij onze identiteit in het hart van het
Centrum zal hierin zeker een belangrijke rol vervullen. Zo zullen niet alleen theater en de
bibliotheek van de toekomst worden samengevoegd maar wordt ingezet op een verbreding van
10
het gebruik met nieuwe activiteiten en een gemeenschappelijke ruimte die als verlengstuk van de
openbare ruimte de “woonkamer” van Kerkrade zal gaan vormen en daarmee zal bijdragen aan
de gewenste reuring in het centrum.
Het cultuur en evenementenbeleid zal herijkt gaan worden waarbij uitgangspunten als verbinding
(van beleidsvelden), uitstraling, levendigheid, culturele vorming van jeugd, sociale cohesie en
particuliere initiatieven belangrijker zijn in onze afweging dan keuze op basis van hoogte van de
financiën. Verenigingen en instelling zullen hieraan nadrukkelijk een bijdrage (moeten) leveren.
Samen de gemeente maken
Of het nu gaat om integraal en vanuit kansen handelen, Werk en Economie, participatie of
duurzaamheid, steeds is leidend voor ons handelen dat we “samen de gemeente maken”. Samen
met onze burgers, ondernemers en buurgemeenten binnen of buiten de landsgrenzen zullen wij
deze bestuursperiode invulling geven aan de opgave om onze gemeente toekomstbestendig te
maken en te houden. “Samen” houdt voor ons dan ook in vanuit gelijkwaardigheid en oprechte
interesse de samenleving maken. Naast de acties zoals in de overige hoofdstukken beschreven
steken we hierbij in op drie fronten. Bij het opstellen van beleid, uitvoering en inrichting van onze
stad zullen we actief de dialoog aangaan met onze burgers en overige stakeholders. Niet door
elkaar te overtuigen maar door te luisteren naar de argumenten van de anderen zullen wij elkaar
versterken en tot nieuwe oplossingen komen.
Onze dienstverlening zal nog meer klantgericht en vanuit de belevingswereld van onze klanten
worden ingericht. Het verminderen van de regeldruk en bureaucratie is daarbij één van de
aspecten die we hierbij steeds nastreven. Tot slot zullen wij particulier initiatief dat bijdraagt aan
de doelstellingen van onze stad zoveel mogelijk ondersteunen.
11
Uitgangspunt
Ambitie
Thema’s
Acties
Participatie
Verder ontwikkelen van burgerkracht.
Verbeteren van de intrinsieke beleving van welzijn en gezondheid van onze
inwoners.
A. Naar vermogen meedoen
B. Mogelijkheden om te ontmoeten
C. Samen de gemeente maken
Ad A: naar vermogen meedoen
o
o
o
o
o
o
o
Hulpvraag en aanbod in combinatie met de mogelijkheden van de burger
zelf en zijn omgeving via maatwerk op elkaar afstemmen
Preventie door initiatieven gericht op jeugd in samenhang met hun
ouders en omgeving
Deelname aan JOGG (Jeugd op gezond gewicht) en GIDS (Gezond in
de stad)
Stimuleren sport in relatie tot jeugd en onderwijs
Doorontwikkeling van het Kerkraads WMO-model met inbedding van
nieuwe taken
Stimuleren rol medische centra en start 1+ medisch centrum
Monitoring nieuw beleid op de 3 D’s en waar nodig bijstellen
Ad B: mogelijkheden om te ontmoeten
o
o
o
o
o
o
o
o
Ondersteunen verenigingen bij het oplossen van problemen die zij
ervaren
Onderzoeken of subsidies mogelijk anders opgebouwd moeten worden
om de rol in gemeenschappen en buurten meer tot gelding te laten
komen waarbij het uitgangspunt is dat er niets moet worden afgebroken
om onder de noemer van participatie opnieuw op te tuigen
Rol Impuls verder inzetten op het ontwikkelen van de eigen kracht van
het individu in plaats van inzetten op uitvoering
Leefbaarheid van de wijken optimaliseren door intensivering van de
samenwerking tussen bewoners, ondernemers, professionele en niet
professionele instellingen (sociale wijkteams en leefbaarheidsteams)
Vaststellen visie op het gemeentelijk vastgoed en permanente herijking
van het vastgoed
Realiseren cultuurcluster binnen het centrumplan
Herijken cultuurbeleid (cultuurnota)
Herijken evenementenbeleid
Ad C: Samen de gemeente maken
o Actief de dialoog aangaan met burgers/ondernemers bij het opstellen en
uitvoering van beleid
o Dienstverlening nog klantgerichter door verdere afstemming op de
behoefte en belevingswereld van de klanten en hierbij tevens de
regeldruk en bureaucreatie voor onze klanten verminderen
o Actief ondersteunen van initiatieven van burgers en ondernemers die
bijdragen aan de doelstellingen van onze stad
12
Duurzaamheid
Duurzaam handelen levert een bijdrage aan een hogere kwaliteit van leven. Schone lucht, weinig
geluidsoverlast, fitte en gezonde mensen, een veilige buurt, voldoende en betaalbaar voedsel,
schoon water, een mooie gezonde natuur en voldoende (hernieuwbare) energiebronnen:
allemaal zaken die voor iedereen van belang zijn. Nu en later. Kunnen onze kinderen en de
kinderen van die kinderen opgroeien in een gezonde en veilige omgeving? Is er voldoende plek
voor alle leeftijden om elkaar te ontmoeten? Duurzame ontwikkeling betekent voor ons dat het
voorzien in onze huidige behoeften niet ten koste zou mogen gaan van de mogelijkheden van
toekomstige generaties.
Duurzaamheid gaat om een zo optimaal mogelijke balans tussen sociale, ecologische en
economische belangen.
In dit collegeprogramma hebben we reeds kennis genomen van een belangrijk aspect van
duurzaamheid, namelijk participatie. Immers, oplossingen en richtingen zijn niet duurzaam als ze
niet gedragen worden. Bewonerscollectieven en andere vormen van collectieve aanpak en
samenwerking zullen het draagvlak en de voedingsbodem zijn voor een manier van omgaan met
de omgeving die ook op de lange termijn stand houdt. Een kwaliteit van leven die berust op
betrokkenheid, interactie, zeggenschap en verantwoordelijkheid kan resultaten boeken die
zichzelf in stand houden.
Voor de bestuursperiode 2014-2018 zullen wie hieraan nog specifiek drie aspecten toevoegen:
een veilige leefomgeving, ecologische duurzaamheid (PLANET) en een duurzame
(geherstructureerde) woonomgeving.
Samen met de partners uit de veiligheidsketen zullen we inzetten op feiten die een grote impact
hebben op gevoelens van bewoners. Hierbij kan gedacht worden aan woninginbraak,
woningoverval, straatroof en drugsoverlast maar zeker ook aan kleine ergernissen. De aanpak
zal hierbij gericht zijn op zowel preventie, repressie als ook middels een persoonsgerichte aanpak
waarbij mede gebruik gemaakt wordt van de faciliteiten van het Veiligheidshuis. Waar aan de
orde zullen we in het kader van veiligheid doelgroepenbeleid voeren gericht op kwetsbare
groepen, denk hierbij met name aan ouderen. Bij de afweging zal er gebruik worden gemaakt van
de gebiedsscan (Kerkrade) van de politie welke wordt betrokken bij het integraal veiligheidsplan
waarbinnen prioriteiten, actoren etc, worden geadviseerd.
Op het gebied van ecologische duurzaamheid is de ambitie op lange termijn (2035-2040)
energieneutraal te zijn. Voor de periode 2014-2018 ligt de focus op een duurzaam groenbeheer
en energieneutraliteit in de gebouwde omgeving. Voor wat betreft de gemeentelijke gebouwen is
het doel om energieverbruik substantieel terug te dringen. Vanuit de verduurzaming
gemeentelijke gebouwen kijken we parallel naar de gebouwde omgeving voor woningen en
handel & diensten en naar de directe omgeving daarvan. Daarnaast zullen we inzetten op het
vergroten van de bewustwording van duurzaamheid bij onze inwoners. Immers, duurzaamheid
begint met bewustwording. We zijn ons ervan bewust dat voor zaken als energietransitie de
gemeente afhankelijk is van de wereld om ons heen en er een andere rol van de overheid nodig
is. We zullen dan ook de samenwerking zoeken met andere partijen (deelname Parkstad Limburg
Energie Transitie (PALET)), actoren en investoren. Onze ambities zullen we concreet vormgeven
in de uitwerking van de nota duurzaamheid zoals deze door de raad is vastgesteld.
13
Middels de herstructurering wordt duurzaam ingespeeld op demografische ontwikkelingen. De
stadsdeelvisies vormen hiertoe onze leidraad. Binnen deze kaders zal gekeken moeten worden
naar nieuwe financieringsconstructies om te zorgen voor de verdere uitvoering van de
transformatieopgave. Binnen deze transformatieopgave passen we een verdunningsstrategie toe
waarbij wordt uitgegaan van de kwaliteiten en kansen van verschillende type woongebieden.
Leegstand en braakliggende terreinen pakken we actief en creatief aan. Zo zal er aandacht
geschonken worden aan het stimuleren van nieuwe en tijdelijke vormen van agrarisch
(her)gebruik (bijv. stadslandbouw) op de vrijkomende gronden als gevolg van sloop van
woningen.
14
Uitgangspunt
Ambitie
Thema’s
Activiteiten
Duurzaamheid
Handelen vanuit het oogpunt van toekomstige generaties
A. een veilige leefomgeving
B. een ecologisch duurzame leefomgeving
C. een ge(her)structureerde leefomgeving
Ad A: een veilige leefomgeving
o
o
Prioriteit leggen op feiten die een grote impact hebben op het
veiligheidsgevoel van bewoners
Inzetten gebiedsscan van de politie in de afweging van keuzes binnen
het integraal veiligheidsplan
Ad B: een ecologisch duurzame leefomgeving
o
o
o
o
o
o
Opstellen actieprogramma/uitwerking nota duurzaamheid
Deelname Parkstad Limburg Energie Transitie (PALET)
Toewerken naar energieneutraliteit bij de bebouwde omgeving en
energie neutrale gemeente op de lange termijn (2035-2040)
Verhogen bewustwording duurzaamheid bij onze inwoners
Vervullen voorbeeld rol gemeente
Duurzaam groenbeheer
Ad C: een ge(her)structureerde leefomgeving
o
o
Toepassen verdunningsstrategie binnen de transformatieopgave
Aanpak leegstand/braak liggende terreinen door onder meer het
stimuleren van nieuwe tijdelijke vormen van agrarisch (her)gebruik (bv
stadslandbouw)
15
Bijlage: financiële kaders 2014-2018 en uitkomsten overleg provinciaal toezichthouder
( bedragen x € 1.000, per juli 2014 )
2014 2015
2016
2017
2018
104
- 562
- 1.071
- 1.319
- 1.284
Begroting GGD adolescenten
- 32
- 34
- 34
- 34
- 34
Meicirculaire 2014 (2019 extra -/- 0,5 milj)
60
- 133
- 1.061
- 1.026
- 1.457
Kapitaallasten
500
780
335
220
155
Kapitaallasten vertraging buitenring
400
400
+ pm
+ pm
Campus exploitatie
- pm
- pm
- pm
- pm
Leerlingenvervoer
- 50
- 160
- 160
- 160
- 160
75
75
75
75
Saldo Voorjaarsnota 2014
Mutaties Najaarsnota (voorlopig):
Schoolzwemmen
-75
Parkeergeld/parkeerboetes
- 160
Begroting Veiligheidsregio
Botanische Tuin
- 12
- 12
- 12
- 12
- 12
CAO 2013-2016 meerkosten
- 180
- 300
- 540
- 540
- 540
Actueel saldo begroting (taakstellend)
205
4
- 2.068
- 2.796
- 3.257
Bezuinigingsvoorstellen
+ pm
+ pm
+ pm
+ pm
+ pm
Investeringswensen
- pm
- pm
- pm
- pm
- pm
De financiële situatie vergt een
herbezinning
op onze financiële huishouding en
beleidsvoornemens voor de komende jaren. In dier voege heeft overleg plaatsgevonden met de
provinciale toezichthouder. Deze ziet toe op een structureel sluitende (meerjaren)begroting 20152018. Tegen de achtergrond van de problematische (landelijke) financiële context, de
overheidsbezuinigingen en de recente gemeentelijke bestuurswisselingen, geeft de
toezichthouder aan dat 2015 ‘sluitend’ moet zijn en dat voor de jaren ná 2015 maatwerk mogelijk
is. Zo kan men bij wijze van uitzondering instemmen met het ‘sluitend’ maken van de jaren 2016
en 2017 door indicatief aan te geven op welke beleidsvelden, wélke bedragen worden bezuinigd.
Op detailniveau hoefden deze in de Najaarsnota 2014 nog niet te zijn ingevuld. Wel beziet de
toezichthouder het realiteitsgehalte van het bedrag, of de ingeboekte bedragen zijn onderbouwd
met besluitvorming door de gemeenteraad en of het proces dat bij het concretiseren wordt
gevolgd ook vastligt. Het jaar 2018, tot slot, hoeft nu nog niet ‘sluitend’ te zijn. Daarbij geldt nog
dat geen sprake mag zijn van een zgn. “opschuivend sluitend perspectief”. Dat betekent dat ten
tijde van de begroting 2016 (raad oktober 2015) tenminste de jaarschijven 2018 én 2019
structureel sluitend moeten zijn.
Het perspectief voor de komende jaren is daarmee bekend en aldus is het fundament onder de
noodzaak tot creativiteit nadrukkelijk gelegd.
16
( bedragen x € 1.000, per oktober 2014 NJN ) nieuw toegevoegd
2014
Saldo Voorjaarsnota 2014 (taakstellend)
Mutaties Najaarsnota 2014
Actueel saldo begroting
2015
104
-/- 104
0
2016
Risico’s en aandachtspunten
2018
-/- 562 -/- 1.071 -/- 1.319 -/- 1.284
562 -/- 1.023
-/- 1.286 -/- 1.697
0 -/- 2.094 -/- 2.605 -/- 2.981
Taakstellingen beleidsvelden
Actueel saldo begroting incl. taakstelling
2017
2.094
2.605
2.981
0
0
0
0
0
pm
pm
pm
pm
pm
17
Bijlage 2 Centre Court.
Om het collegeprogramma en de ambities tastbaar te maken wijst het college op het initiatief van
de Centre Court. De voorstelling van een bewegingsboulevard in onze stad. Een proeve van
ondernemend, ambitieus, creatief, duurzaam en boven alles vernieuwend Kerkrade. Vanuit dat
perspectief en in weerwil van sombere, doch realistische, financiële toekomstbespiegelingen
wordt zicht geboden op een mogelijkheid om slimme en integrale beleidkeuzes een ontmoeting
te laten aangaan met – wellicht - de toekomst van onze stad. Een ‘máákbare toekomst als we de
bereidheid vinden om te ontdekken waar de weg heen leidt ‘door hem simpelweg te
bewandelen……
Centre Court de bewegingsboulevard, kán een dergelijk perspectief bieden. ‘Out of the box’
denken, het buiten gebaande paden treden, innovatie, ondernemerszin, durf en ambitie gaan
alhier hand in hand. Kortom: Beleidsterreinen komen samen.
Het integrale karakter van een uniek (!) concept als Centre Court stelt de gemeente in staat om
niet alleen de kans te grijpen om op een ontwikkellocatie aan de slag te gaan, doch tevens ‘over
de grens van de verschillende beleidsvelden heen’, de hele stad te involveren bij de
totstandkoming van de bewegingsboulevard. Van wijkontwikkeling tot leerlingenvervoer, van
sportbeleving tot gezondheidszorg en WMO, van het aanbieden van onderwijs tot het versterken
van ons imago, van milieu tot duurzaamheid en van onze toeristisch/recreatieve ambities tot het
versterken van ons zorgaanbod.
Center Court handelt niet over een gebouw maar over een beweging, in gang gezet op basis van
de huidige cq toekomstige participatie maatschappij. Een beweging die moet leiden tot een vitale
toekomst en levensstijl van de inwoners van Kerkrade. Centre Court vormt zowel een middel als
een doel en biedt Kerkrade een kans op een uniek project in Nederland en ver daarbuiten.
Zeker zullen daarbij de spreekwoordelijke kosten voor de baat uitgaan, doch ‘de baat’ kan ‘de
kost’ uiteindelijk meer dan waard zijn gebleken. Het is niet voor niets dat in een project als
Centre Court, het college de kans ziet de zo gewenste beweging in gang te zetten. Het college
heeft inmiddels (juli 2014) opdracht gegeven een business case ter zake te ontwikkelen.
18