beschikbaar

Nationale Studenten Enquete
35%
• Respons tot nu toe:
30%
25%
20%
31%
15%
10%
• Help!
Red ons imago!
22%
24%
18%
5%
0%
Informatica/kunde
– Deze week laatste kans
– Kijk in je mail van 13 januari
– Of vraag een nieuwe link
www.nse.nl
Betafaculteit
Utrecht uni
Landelijk
Modelleren van
synthesetaken
•
•
•
•
Templates voor synthese
Kennismanagement
Interviewen
Zelftest
deels gebaseerd op boek en slides
‘The CommonKADS Methodology’
Modelleren van
synthesetaken
2
Vorige keer:
modelleren van analysetaken
knowledgeintensive
task
analytic
task
classification
diagnosis
synthetic
task
prediction
planning
design
modelling
assessment
assignment
scheduling
monitoring
configuration
design
Modelleren van
synthesetaken
3
Vandaag:
modelleren van synthesetaken
knowledgeintensive
task
analytic
task
classification
diagnosis
synthetic
task
prediction
planning
design
modelling
assessment
assignment
scheduling
monitoring
configuration
design
Modelleren van
synthesetaken
4
Leerdoel
• begrijpen en kunnen hanteren van de taakmethoden voor
synthesetaken
modelleren /
herkennen
Concrete
taakbeschrijving
taakmodel
illustreren /
toepassen
aanpassen /
combineren
Modelleren van
synthesetaken
5
SYNTHESE
Modelleren van
synthesetaken
6
Synthese
• requirements (hard, soft),
system structures (possible, valid, preferred)
Modelleren van
synthesetaken
7
Synthese
• Gegeven een verzameling requirements, construeer een
systeembeschrijving dat aan deze eisen voldoet
requirements
(extern)
constraints & preferences
(intern)
soft requirement
preference
“snel system"
hard requirement
"prijs lager dan €2,000"
Modelleren van
synthesetaken
“voorkeur voor
goedkoopste component"
constraint
"P166 processor vereist 16Mb"
8
“Ideale” synthesemethode
• Operationaliseer requirements
– ‘preferences’ en constraints
• Genereer alle mogelijke systeemstructuren
• Selecteer een subset van geldige systeemstructuren
– voldoe aan de constraints
• Orden de geldige systeemstructuren
– gebaseerd op ‘preferences’
Modelleren van
synthesetaken
9
Vb: Ontwerpen van een logo
“Ik krijg allereerst van de klant een
pakket met eisen. Ik ga dan met de
klant in gesprek om dit pakket uit te
splitsen in eisen die echt hard zijn en
eisen die zachter en meer een wens
zijn. Dan begint het creatieve proces
waarin ik mijn ideeën uitwerk in een
aantal verschillende logo’s.
Modelleren van
synthesetaken
10
Vb: Ontwerpen van een logo
Modelleren van
synthesetaken
11
Vb: Ontwerpen van een logo
Na dit creatieve deel beoordeel ik de
ontwerpen op de harde eisen.
Ontwerpen die niet goed genoeg zijn
vallen af. Dan gebruik ik de zachte
eisen om een prioritering aan te
brengen tussen de verschillende
ontwerpen. Vervolgens maak ik een
afspraak met de klant om hieruit het
uiteindelijke ontwerp te selecteren.”
Modelleren van
synthesetaken
12
nieuw logo
blauw logo
naam in logo
bloemmotief
druppelvorm
synthesis
favoriet:
nummer 2:
Modelleren van
synthesetaken
13
Design (ontwerp)
• synthesetaak
• het te construeren systeem is een fysieke artifact
– voorbeeld: ontwerp van een auto
• kan het creatieve ontwerp van componenten omvatten
• creatief ontwerp is zeer moeilijk voor kennistechnologie
• subtype zonder creatief ontwerp: configuration design
Modelleren van
synthesetaken
14
CONFIGURATION DESIGN
Modelleren van
synthesetaken
15
Configuration design
• requirement (hard & soft), component, design (skeletal &
extension), violation, action
Modelleren van
synthesetaken
16
Configuration design
(configuratie-ontwerp)
• gegeven voorgedefinieerde componenten, vind een
configuratie die voldoet aan de requirements en
constraints
– vb: configuratie van een computer
• vorm van ontwerp die goed geautomatiseerd kan
worden
• kost veel rekenkracht
Modelleren van
synthesetaken
17
Configuration design:
‘propose & revise’-methode
• Eenvoudige basis ‘loop’:
– ‘Propose a design extension’
– ‘Verify the new design’,
– ‘If verification fails, revise the design’
• Specifieke domeinkennis requirements
– ‘revise strategies’
Modelleren van
synthesetaken
18
Vb. Samenstellen van een maaltijd
• “Ik heb de volgende gegevens van mijn
gasten: De maaltijd is voor vier personen.
Twee mensen zijn vegetarisch. Een
persoon is allergisch voor noten. Er is een
voorkeur voor de Indiase keuken. Curries
vindt men lekker, vooral met rajta en rijst.
Chinees mag ook. Men is geen fan van de
Franse keuken. Er is anderhalf uur tijd
voor het diner.
Modelleren van
synthesetaken
19
Vb. Samenstellen van een maaltijd
• “Op basis van de tijdsbeperkingen en het
beschikbare budget kies ik voor een
driegangen diner: bestaand uit een
voorgerecht, hoofdgerecht en nagerecht.
Ik heb vijf standaard vegetarische diners
op de plank liggen. Menu 2 komt het best
overeen met de voorkeuren. Deze is als
volgt. Voor: Mulligatawny soep, hoofd:
curry met kokos en mango, en na: Kulfi.
Modelleren van
synthesetaken
20
Vb. Samenstellen van een maaltijd
• “Hopelijk klopt het met de
randvoorwaarden? Nee. In Kulfi zitten
noten. Het menu is dus niet notenvrij.
Mhm, ik zie drie alternatieven: de noten
weglaten, een ander nagerecht, of de
noten alleen weglaten uit het toetje van
de allergische persoon. In dit geval is het
het beste om een ander nagerecht te
nemen. Een goede kandidaat is het
nagerecht van menu 3: Kheer.
Modelleren van
synthesetaken
21
Vb. Samenstellen van een maaltijd
• “Alles OK nu? Oh nee, zelfde probleem:
Daar zitten amandelen in, dus wederom
niet notenvrij. Dan maar de noten uit het
nagerecht weglaten. Voldoet het nu aan
de voorwaarden? … Ja.”
Modelleren van
synthesetaken
22
Configuration design
• Ontwerp van een systeem op basis van bestaande
componenten
• Twee mechanismen / loops:
1. Uitbreiden huidige ontwerp met nieuwe component
2. Wijzigen van huidige ontwerp
Modelleren van
synthesetaken
23
lekkere
maaltijd
< 1.5 uur
< 30 € p/p
indiaas
chinees
liever geen
frans
requirements
specify
skeletal
design
operationalize
soft
requirements
propose
3-gangen
diner
extension voor-
hard
requirements
design
vegetarisch
geen noten
verify
… nagerecht:
kulfi zonder noten
modify
… nagerecht: kheer
noten
weglaten
action
critique
violation
gerecht:
mullisoep
hoofdgerecht:
curry
nagerecht:
kulfi
onwaar
truth
value
onwaar
waar
ander
nagerecht
Modelleren van
synthesetaken
select
action
list
- ander nagerecht
- noten weglaten
nagerecht
bevat noten
24
Configuratie: methodecontrole
operationalize(requirements -> hard-reqs + soft-reqs);
specify(requirements -> skeletal-design);
while new-solution propose(skeletal-design + design +
soft-reqs -> extension) do
design := extension add design;
verify(design + hard-reqs -> truth-value + violation);
if truth-value = false then
critique(violation + design -> action-list);
repeat select(action-list -> action);
modify(design + action -> design);
verify(design + hard-reqs -> truth-value +
violation);
until truth-value = true;
end while
Modelleren van
synthesetaken
25
Opdracht
Levert de taakmethode altijd een
ontwerp dat aan alle harde eisen
voldoet? Licht toe.
Modelleren van
synthesetaken
26
Configuration design?
Modelleren van
synthesetaken
27
Configuration design?
Modelleren van
synthesetaken
28
Configuratie: domeinschema
act ion t ype
fix act ion
1+
fix
preference
const raint
rating: universal
const raint
expression
implies
1+
design
element
computes
design element
1+
defines
preference
1+
calculat ion
expression
component
preference
expression
0+
paramet er
component
1+
Modelleren van
synthesetaken
model list: list
has-parameter
value: universal
29
ASSIGNMENT
Modelleren van
synthesetaken
30
Assignment
• subject, set, groep, resource, allocation
Modelleren van
synthesetaken
31
Assignment (toekenning)
• maak een ‘mapping’ tussen twee verzamelingen
objecten
– toekenning van kamers aan werknemers
– toekenning van vliegtuigen aan gates
• ‘mapping’ voldoet aan requirements en constraints
• kan gezien worden als een afgeslankte vorm van
configuration design
Modelleren van
synthesetaken
32
Assignment:
methode zonder ‘backtracking’
• Orden toekenning van subjecten aan resources door eerst
een subset van subjecten te selecteren
• Indien nodig: groepeer de subjecten in subjectgroepen voor
gezamenlijke resourcetoekenning
– vereist een speciaal type van constraints en preferences
• Neem een subject(groep) en ken hieraan een resource toe
• Herhaal dit proces totdat alle subjecten een resource
hebben
Modelleren van
synthesetaken
33
Assignment
• “Een onderneming gaat over naar een nieuw bedrijfspand
en ik ben gevraagd een nieuwe kamerindeling te maken. Ik
heb momenteel de volgende gegevens:
er zijn 14 werknemers
er zijn 10 kamers
4 kamers zijn geschikt voor twee mensen
de directrice moet in een grote kamer
secretaresses moeten zo veel mogelijk op een kamer
één van de secretaresses wil graag een kamer op het
zuiden
• …”
•
•
•
•
•
•
Modelleren van
synthesetaken
34
clara
(directrice) clara
(secretaresse) trudy
(secretaresse) geertje
(secretaresse) hanna
(secretaresse) wendy
…
kamer A (2 pers.)
kamer B (2 pers.)
kamer C (groot)
hanna & geertje, kamer A
trudy & wendy, kamer B
clara,
kamer
Modelleren
van C
synthesetaken
clara
trudy
geertje
hanna
wendy
trudy &
wendy
hanna &
geertje
kamer A
kamer B
kamer C
35
Assignment: methodecontrole
while not empty subjects do
select-subset(subjects -> subject-set);
while not empty subject-set do
group(subject-set -> subject-group);
assign(subject-group + resources + currentallocations -> resource);
current-allocations := < subject-group, resource >
add current-allocations;
subject-set := subject-set delete subject-group;
resources := resources delete resource;
end while
subjects := subjects delete subject-set;
end while
Modelleren van
synthesetaken
36
Assignment: methodevariaties
• Bestaande allocatie
– als aanvullende input
• subject-specifieke constraints en preferences
– zie ook synthese en configuration-design
Modelleren van
synthesetaken
37
assignment?
Modelleren van
synthesetaken
38
PLANNING
Modelleren van
synthesetaken
39
Planning
•
plan goal, requirements (hard & soft), plans (possible, valid &
preferred)
Modelleren van
synthesetaken
40
Planning
• Gegeven een bepaald doel genereer een plan dat bestaat
uit een geordende verzameling van activiteiten om dat doel
te bereiken
Modelleren van
synthesetaken
41
Planning
• deelt vele kenmerken met synthese
• belangrijkste verschil: het systeem bestaat uit activiteiten
plus tijdsafhankelijkheden
• voorbeelden: plannen van een reis, plannen van
werkzaamheden
• automatisering is alleen feasible als de basiselementen van
het plan voorgedefineerd zijn
Modelleren van
synthesetaken
42
requirements
plan goal
weekend naar parijs
generate
plan
composition
knowledge
met het vliegtuig
operationalize
possible
plans
eco-friendly
met de bus
met de trein
hard
requirements
select
subset
constraints
met de bus
valid plans
korte reistijd
met de trein
preferences
soft
requirements
sort
list of preferred
plans
Modelleren van
synthesetaken
preference
ordering
knowledge
no 1: met de trein
no 2: met de bus
43
SCHEDULING
Modelleren van
synthesetaken
44
Scheduling
• job, unit, resource, schedule
Modelleren van
synthesetaken
45
Scheduling
• Genereer een allocatie van units aan time slots en
resources dat aan de gegeven requirements voldoet.
Modelleren van
synthesetaken
46
Scheduling (roosteren)
• Gegeven een verzameling van voorgedefinieerde ‘jobs’ die
elk bestaan uit een sequentie van achtereenvolgende
activiteiten (genaamd ‘units’), ken alle units toe aan
resources op ‘time slots’
– vb. productieplanning op de fabrieksvloer
• Vaak gedaan na planning (= specificatie van jobs)
• Let op: de termen “planning” en “scheduling” hebben hier
een duidelijk verschillende betekenis
Modelleren van
synthesetaken
47
Scheduling:
‘temporal dispatching’-methode
• Specificeer een initieel schema
• Selecteer een unit
• Selecteer een resource voor deze unit
• Ken de resource toe aan deze unit
• Evalueer het huidige rooster
• Modificeer het rooster indien nodig
Modelleren van
synthesetaken
48
Scheduling: vb
• Er zijn drie activiteiten:
• tentamenvoorbereiding (1 uur)
• maaltijdbereiding (1 uur)
• boodschappen (1 uur)
• Er zijn twee kandidaten:
• de man (15:00 - 17:00)
• de vrouw (16:00 - 18:00)
• De vraag is: Wie doet wat wanneer?
Modelleren van
synthesetaken
49
Scheduling: select en assign
• Rooster
– tentamenvoorbereiding: man 15-16
– maaltijdbereiding: man 16-17
– boodschappen: vrouw 17-18
• Probleem: boodschappen na maaltijdbereiding
Modelleren van
synthesetaken
50
Scheduling: verify en modify
• Rooster
– tentamenvoorbereiding: man 15-16
– maaltijdbereiding: man 16-17
– boodschappen: vrouw 16-17
• Probleem: boodschappen tegelijk met
maaltijdbereiding
Modelleren van
synthesetaken
51
Scheduling: verify en modify
• Rooster
– tentamenvoorbereiding: man 15-16
– maaltijdbereiding: vrouw 17-18
– boodschappen: vrouw 16-17
• Probleem: vrouw doet meer dan man
Modelleren van
synthesetaken
52
Scheduling: verify en modify
• Rooster
– tentamenvoorbereiding: man 15-16
– maaltijdbereiding: vrouw 17-18
– boodschappen: man 16-17
• In orde
Modelleren van
synthesetaken
53
truth
value
specify
jobs
tentamenvoorbereiding
maaltijdbereiding
boodschappen
onwaar
waar
select
schedule
tentamenvoorbereiding:
maaltijdbereiding:
boodschappen:
candidate
unit
select
man
15-16uvan
Modelleren
synthesetaken
onwaar
constraint: boodschappen voor
maaltijdbereiding
constraint: vrouw doet niet meer dan
man
assign
target
resource
man 16-17u
verify
modify
tentamenvoorbereiding: ?
tentamenvoorbereiding:
man 15-16u
maaltijdbereiding:
?
tentamenvoorbereiding:
man 15-16u
maaltijdbereiding:
?
tentamenvoorbereiding:
man 15-16u
boodschappen:
?
maaltijdbereiding:
man
16-17u
boodschappen:
?
tentamenvoorbereiding:
man 15-16u
maaltijdbereiding:
man 16-17u
boodschappen:
?
tentamenvoorbereiding:
man 15-16u
maaltijdbereiding:
vrouw
17-18u
boodschappen:
vrouw
17-18u
maaltijdbereiding:
vrouw
17-18u
boodschappen:
vrouw
16-17u
boodschappen: man 16-17u
vrouw 17-18u
54
Scheduling
• toekennen van units aan resources
• verschil met assignment?
– tijd!
Modelleren van
synthesetaken
55
Scheduling: methodecontrole
specify(jobs -> schedule);
while new-solution select(schedule -> candidate-unit) do
select(candidate-unit + schedule -> target-resource);
assign(candidate-unit + target-resource -> schedule);
evaluate(schedule -> truth-value);
if truth-value = false then
modify(schedule -> schedule);
end while
Modelleren van
synthesetaken
56
Scheduling: typisch domeinschema
schedule
job
release-date: time
due-date: time
includes
{temporally
ordered}
resource
{dynamically
linked}
type: string
start-time: time
end-time: time
job unit
unit
preference
constraint
start: time
end: time
resource-type: string
is performed at
resource
capacity
constraint
Modelleren van
synthesetaken
57
Scheduling?
Modelleren van
synthesetaken
58
Scheduling?
Modelleren van
synthesetaken
59
MODELLING
Modelleren van
synthesetaken
60
Modeling (modelleren)
• toegevoegd voor compleetheid
• constructie van een abstracte beschrijving van een systeem
om bepaalde eigenschappen uit te leggen of te voorspellen
• voorbeelden:
– constructie van een simulatiemodel van nuclear ongeluk
– het proces van kennismodelleren zelf
• zelden geautomatiseerd => creatieve stappen
Modelleren van
synthesetaken
61
COMBINEREN VAN
TAAKTYPES
Modelleren van
synthesetaken
62
In applicaties:
typische taakcombinaties
• monitoring + diagnosis
• productieproces
• monitoring + assessment
• zorgtaken (thuiszorg)
• diagnosis + planning
• opsporen en oplossen van
fouten in apparaten
• classificatie + planning
• militaire toepassingen
Modelleren van
synthesetaken
63
hoofdstuk 4
KNOWLEDGE
MANAGEMENT
Modelleren van
synthesetaken
64
Wat is knowledge management?
• kennis wordt gezien als een resource
• KM = er voor zorgdragen dat de resource
– op het juiste moment wordt afgeleverd
– beschikbaar is op de juiste plaats
– gegoten is in de juiste vorm
– voldoet aan de geldende kwaltiteitscriteria
– verkregen wordt tegen de laagste kosten
• resource wordt gebruikt in ‘business process’
Modelleren van
synthesetaken
65
Wat maakt KM lastig?
• Specifieke eigenschappen van kennis zoals:
–
–
–
–
–
–
–
–
‘tacitness’
niet tastbaar en moeilijk te meten
zit in ‘agents’ met een eigen wil
wordt niet geconsumeerd in een proces, kan zich
verbeteren door gebruik
vluchtigheid
verreikende organisationele impact
lange aanvliegroute
‘non-rival’, kan tegelijkertijd gebruikt worden door
verschillende processen
Modelleren van
synthesetaken
66
Continue verbetering van
knowledge assets
Knowledge assets
Construct new
knowledge
Apply your
best knowledge
Value chain
Modelleren van
synthesetaken
67
Nonaka’s model
Modelleren van
synthesetaken
68
Vier ambities van
kennismanagement
Resources
Process
Products &
services
1
Use the
best
available
knowledge
Task
execution
2
3
4
Acquire
new
knowledge
Acquire
knowledge
about
- process
- working
environment
Acquire
knowledge
-customers
-markets
-technology
- competition
Improve
system
Innovate
products &
services
Task
improvement
Elk ambitieniveau vereist zijn eigen specifieke acties
Modelleren van
synthesetaken
69
zie verder in boek (hfdst 4) …
Modelleren van
synthesetaken
70
INTERVIEWTECHNIEKEN
Modelleren van
synthesetaken
71
Beoordeel interview op:
1. doelgerichtheid
2. structurering
3. kwantiteit van elicitatie
4. kwaliteit van elicitatie
Modelleren van
synthesetaken
72
Firma interview – part 2
http://www.youtube.com/watch?v=0J-TVNGda8I
Modelleren van
synthesetaken
73
ZELFTEST
Modelleren van
synthesetaken
74
Vraag 1
• Welk taaktype bevat resource(s) als dynamische kennisrol?
A)
B)
C)
D)
E)
F)
G)
H)
planning
scheduling
assignment
planning en scheduling
scheduling en assignment
planning en assignment
planning, scheduling en assignment
noch planning, noch scheduling, noch assignment
Modelleren van
synthesetaken
75
Vraag 2
• Is planning een subtype van configuration design?
A) ja
B) nee
Modelleren van
synthesetaken
76
Vraag 3
•
Wanneer vindt binnen configuration design verificatie plaats?
A) nadat alle extensies voorgesteld (‘proposed’) zijn
B) elke keer als een nieuwe extensie voorgesteld (‘proposed’) is
C) verificatie vindt nooit plaats
Modelleren van
synthesetaken
77
Vraag 4
• Het schrijven van een literatuurstudie is een voorbeeld van
A)
B)
C)
D)
socialisatie
externalisatie
internalisatie
combinatie
Modelleren van
synthesetaken
78
Werkcolleges
1.
2.
3.
4.
bestuderen gehele practicumopdracht, werken aan opdracht 1 en
opstarten opdracht 2
afronden opdracht 1, werken aan opdracht 2
afronden opdracht 2, opstarten opdracht 3
werken aan opdracht 3, verwerken feedback opdracht 2 (aanwezigheid
verplicht)
5. afronden opdracht 3, opstarten
opdracht 4
6.
7.
8.
werken aan opdracht 4, verwerken feedback opdracht 3 (aanwezigheid
verplicht)
afronden opdracht 4, opstarten opdracht 5 en 6
werken aan opdracht 5 en 6, verwerken feedback opdracht 4
(aanwezigheid verplicht)
Modelleren van
synthesetaken
79
Deadlines
•
Wo 11 feb 2015: opdracht 1 (23.59 uur)
•
Wo 18 feb 2015: opdracht 2 (23:59 uur)
• Wo 4 mrt 2015: opdracht 3
(23:59 uur)
•
Wo 25 mrt 2015: opdracht 4 (23:59 uur)
•
Ma 6 apr / wo 8 apr 2015: presentatie
•
Wo 15 apr 2015: eindrapport (18:00 uur)
Modelleren van
synthesetaken
80