Overal Natuurkunde 4 VWO Hoofdstuk 1 Onderzoeken, ontwerpen en modelleren B Parachute Nodig: papier stopwatch meetlint liniaal Eventueel: digitale camera afstandsensor CoachLab Inleiding Je kunt eenvoudig een soort parachute maken, waarbij de massa of de oppervlakte de onafhankelijke variabele is. Met een videometing of met een afstandssensor kun je de valbeweging van de parachute onderzoeken. De parachute maak je door een cirkel op een stuk papier te tekenen en deze uit te knippen. Vervolgens knip je een punt uit de cirkel (zie figuur) en plak je de kantjes tegen elkaar. Nu krijg je een “parachute” die je stabiel kunt laten vallen. Suggesties Meet de tijd die de parachute nodig heeft om over een bepaalde afstand te vallen; dit is de afhankelijke variabele. Uit deze meting kun je de gemiddelde snelheid van de parachute berekenen. Bedenk wel dat de val in het begin versneld is. Het effect van de versnelling in de eerste centimeters van de val kun je onderzoeken door de parachute steeds van een andere hoogte te laten vallen. Je kunt ook een filmpje maken, dat je met een videometing kunt analyseren. Met een Programma zoals COACH kun je dan een (h,t)-diagram maken. Hieruit kun je dan weer een (v,t)-diagram maken. Een directe meting maak je door de parachute op de afstandsensor te laten vallen. COACH maakt voor je een (h,t) en een (v,t)-diagram van de val. Tips Je kunt de massa veranderen door kleine massa’s in de parachute te leggen. Je kunt de oppervlakte veranderen door een grotere of kleiner cirkel te tekenen, maar dan verandert ook de massa. Je kunt het oppervlak ook kleiner maken door de randjes verder over elkaar heen te plakken. Meet je de valtijd over een bekende afstand, dan kun je de parachute van een grotere hoogte laten vallen, zodat de parachute al een constante snelheid heeft als de meting begint. Bij het maken van een filmpje moet de camera een vaste positie hebben (controleer of de hele val op jouw filmpje te zien is) en moet je ook een liniaal in beeld hebben, zodat je de metingen kunt ijken. © 2012 Noordhoff Uitgevers bv 4 VWO HOOFDSTUK 1 Onderzoeken, ontwerpen en modelleren 1 Overal Natuurkunde 4 VWO Hoofdstuk 1 Onderzoeken, ontwerpen en modelleren B Parachute Practicumanalyse: A2 waarnemingen met elkaar in verband brengen B3 eigen keuze van apparatuur C3 combineert aanwezige kennis met waarnemingen D3 samenwerken E2 open practicum F1 kwalitatief: beschrijvend, globale verbanden leggen, hypothese vormend G3 vergelijken © 2012 Noordhoff Uitgevers bv 4 VWO HOOFDSTUK 1 Onderzoeken, ontwerpen en modelleren 2