Plenair 2:Dr. Berno van Meijel Lector GGZ

PSYCHIATRISCHE
VERPLEEGKUNDE:
EEN VAK APART!
Dr. Berno van Meijel
Lector GGZ-verpleegkunde
Hogeschool INHOLLAND
Ede, 14 april 2008
STELLING

Psychiatrische verpleegkunde is een zelfstandige
professie met een eigen beroeps- en
kennisdomein en een eigen
beroepsverantwoordelijkheid.
PSYCHIATRIE OF GGZ

Wat zijn we nu eigenlijk precies: psychiatrisch
verpleegkundigen of GGZ-verpleegkundigen?
BEROEPENSTRUCTUUR IN DE GGZ

GGZ-verpleegkundige wordt als professional
erkend te midden van o.a. de GGZ-agoog, de
psycholoog en de psychiater
EEN PROFESSIE HEEFT HISTORIE!

The godmothers en godfathers van de
psychiatrische verpleegkunde:
Hildegard Peplau:
 Interpersonal Relations in Nursing (1952)
 Working in Partnership (1961)
 Annie Altschul
 Philip Barker


De ontwikkeling van evidence-based nursing (in
navolging van evidence based medicine)
EEN PROFESSIE IS UNIVERSITAIR!
Onze professie is gegeven haar aard zo complex
dat wetenschappelijke methoden en technieken
nodig is om deze complexiteit te doorgronden.



Angelsacksische landen: Opkomst van
(psychiatrische) verplegingswetenschap na
WO II
In Nederland vanaf 1980 (Maastricht / Utrecht
/ Groningen)
Nu wordt psychiatrisch
verplegingswetenschappelijk onderzoek
bedreven aan verschillende universiteiten en
hogescholen
EEN PROFESSIE KENT
FUNCTIEDIFFERENTIATIE!
Onze professie is gegeven haar aard zo complex
dat functiedifferentiatie noodzaak is om de
professionele kennis goed ‘weg te zetten’

Horizontaal: psychiatrisch verpleegkundige
specialismen.

Verticaal: basisverpleegkundige (MBO/HBO),
verpleegkundig specialist, verplegingswetenschapper
EEN PROFESSIE HEEFT HAAR EIGEN
KENNISDOMEIN


De psychiatrisch verpleegkundige richt zich op de
gevolgen van (psychiatrische) ziekte voor de
gezondheid, het welzijn en het bestaan van de
patiënt.
(De psychiater richt zich op de diagnostiek en
behandeling van de psychiatrische ziekte zelf).
PSYCHIATRISCHE ZIEKTEN

In het tijdperk van de (biologische) psychiatrie:
schouder-aan-schouder met de psychiater:





Observatie van psychiatrische symptomen
Werking en bijwerking van (medicamenteuze)
therapie
Begeleiding bij intensieve psychiatrische behandeling
Tijdig signaleren van terugval + vroege interventie
Adequate somatische zorg voor de patiënt
ZIEKTE .. STOORNIS
De patiënt is ziek, dus de psychiatrische
verpleegkunde mag deels ziekte-georiënteerd zijn
……………
Net als de oncologie-verpleegkundige, de diabetesverpleegkundige en de reuma-verpleegkundige
Daar is niets mis mee ………….. Integendeel!!
MAAR ………..

De psychiatrisch verpleegkundige is geen
diagnosticus en geen behandelaar.
Dus:
De psychiater diagnosticeert (en de verpleegkundige
reikt relevante gegevens aan)
 De psychiater schrijft medicatie voor (en de
verpleegkundige draagt bij aan medicatietrouw en
rapporteert over de effecten)
 De psycholoog past psychotherapie toe (en de
verpleegkundige draagt bij aan generalisatie naar de
dagelijkse levenssituatie van de patiënt)

DUS ……

De specifieke oriëntatie op ziekte en somatiek
bepaalt voor een deel het eigene van de
psychiatrische verpleegkunde en is
onderscheidend ten opzichte van bijvoorbeeld de
GGZ-agoog
MAAR ……..




De patiënt is vanzelfsprekend meer dan zijn
ziekte
En heeft naast gezondheids- ook
bestaansproblemen
En wil zijn problemen soms graag overstijgen en
meer zijn krachten zichtbaar maken
En wil graag zo normaal mogelijk functioneren
DAAR ……..


Kunnen de psychiatrisch verpleegkundige en de
GGZ-agoog elkaar ontmoeten en versterken.
En kan de psychiatrisch verpleegkundige wellicht
veel leren van de agoog!!
Het normale bestaan
 Autonomie en empowerment
 Belevingsgerichte zorg

CONCLUSIE
De psychiatrisch verpleegkunde is een vak apart
 Met een holistische benadering (lichaam / geest /
omgeving)
 Met specifieke aandacht voor ziekte en de
gevolgen ervan (secundaire en tertiaire
preventie)

DE UITDAGING

We hebben een vak, dus …….






Laten we het inhoudelijk verder invullen
Laten we het onderzoeken
Laten we ons bij onze leest houden
Laten we het vak professioneel en zelfbewust
uitoefenen
Laten we het wetenschappelijk onderbouwd
uitoefenen
Laten we het niet verwateren door het gelijk te
schakelen met ZORG