Vermoeidheid na borstkanker Borstkanker symposium, 8 oktober 2016 Emine Göker, internist-oncoloog Alexander Monro Borstkankerziekenhuis Vermoeidheid na borstkanker § § § § § Wat is vermoeidheid? Hoe vaak komt het voor? Oorzaken Behandeling Conclusie Ernstige vermoeidheid § Plotseling en zonder waarschuwing § Vaak niet gekoppeld aan een bepaalde inspanning § Kan extreem en uitputtend zijn § Duurt langer dan normaal Hoe vaak komt het voor § § § § Tijdens de behandeling >90 % Bij 25-30 % wordt de vermoeidheid chronisch Soort kanker maakt geen vershil Soort behandeling maakt vrijwel ook geen verschil Verschijnselen van vermoeidheid futloos geen energie meer leeggezogen minder werk verzetten vergeetachtig verminderde concentratie Irritatie prikkelbaar huilbuien Minder zin in sociale contacten Vermoeidheid heeft invloed op § Slaap § Seks/intimiteit § Contacten/relatie/naasten § Werk Sociale belasting van vermoeidheid § Vermoeidheid kun je niet zien § Vermoeidheid is niet uit te leggen § Steun neemt af na verloop van tijd § Spanning in relaties § Vermindering van sociale contacten Dokter, ik ben zo moe… Een eenvoudige vraag maar een complexe zoektocht… Oorzaken? Directe effecten van de kanker Co-morbiditeit Anemie Ondervoeding Infectie Schildklier Operatie Radiotherapie Chemotherapie Medicatie VERMOEIDHEID Chronische pijn Slaapstoornis Verwerking Angst Depressie Oorzaken § Behandeling - Operatie - Chemotherapie - Radiotherapie - Evt complicaties na de operatie/chemo of radiotherapie Oorzaken Andere aandoeningen: - Hartfalen - Hypothyreoïdie (traag werkende schildklier) - Bloedarmoede - Pijn - Stadium van ziekte Oorzaken op psychosociaal vlak § Verwerking/omgaan acceptatie van de ziekte § Angst § Depressie § Slecht slapen Behandeling Oncologische revalidatie - Fysiek herstel Psychisch herstel Sociaal herstel lotgenotencontact Wat kun je zelf doen? § § § § § § § Belangrijke dingen doen als je je goed voelt Bezigheden rustig uitvoeren Vermijd tijdsdruk Activiteiten opdelen in stukjes Hulp leren vragen Energie overhouden voor leuke dingen Weten wat jou helpt en wanneer? Effect van bewegen tijdens de behandeling § § § § § § § Sneller herstel na de chemotherapie Minder vermoeidheid Betere conditie Toename van zelfvertrouwen en concentratie Vermindering van depressieve klachten Betere slaapkwaliteit Verbetering van de kwaliteit van leven Welke sporten? § Intensieve lichaamsbeweging gericht op verbetering van spierkracht en/of uithoudingsvermogen Kracht training § Krachttraining is gericht op opbouw van de spiermassa § Bv gewichten, opdrukken Conditie training § Duurtraining is gericht op opbouw en behoud van conditie en uithoudingsvermogen § Bv wandelen, lopen, zwemmen, fietsen etc. Cognitieve therapie § Verschillen tussen mensen in de manier waarop ze met de ziekte en het herstel omgaan § Gericht op verandering van instandhoudende factoren § 70% herstelt Mindfullness § § § § Gericht op “leren leven” Gericht op kwaliteit van leven Tijdsduur: 9 weken lang, wekelijks Groepstraining/online individueel Helen Dowling Instituut Psychologische zorg bij kanker www.hdi.nl Voeding Voeding &Kanker Voedingsconsulent § Voor, tijdens en na de behandeling> advies op maat Supplementen? § Gevarieerde voeding biedt voldoende vitamines en mineralen Conclusie § Ernstige vermoeidheid komt vaak voor tijdens en na de behandeling van borstkanker § Multifactorieel § Integrale aanpak Integrale aanpak Dank voor uw aandacht Vragen?