NIEUWE BELGISCHE WET OVERHEIDSOPDRACHTEN

NIEUWE BELGISCHE WET OVERHEIDSOPDRACHTEN VERWACHT
Op 4 januari 2016 werd door de Belgische federale regering het wetsontwerp inzake
overheidsopdrachten ingediend bij de Kamer van Volksvertegenwoordigers (Parl.St. Kamer, nr.
54/1541). Dit wetsontwerp heeft tot doel om uiterlijk tegen de deadline van 18 april 2016 de Europese
richtlijnen overheidsopdrachten inzake klassieke sectoren (Richtlijn 2014/24/EU) en inzake
nutssectoren (Richtlijn 2014/25/EU) om te zetten in nationaal recht.
De Belgische wetgever heeft er voor gekozen om de bestaande wet van 15 juni 2006 (hierna: Wet
Overheidsopdrachten) niet aan te passen, maar om deze in zijn geheel te vervangen door het nu
ingediende wetsontwerp. Deze werkwijze sluit aan bij de keuze van de federale wetgever om
bepalingen die nu deel uitmaken van het huidige Koninklijk Besluit Plaatsing voortaan in de wet
overheidsopdrachten op te nemen. Dit om zo kort mogelijk bij de tekst van de Richtlijnen aan te leunen.
In deze nieuwsbrief geven wij u reeds kort de belangrijkste wijzigingen die het wetsontwerp in zich
draagt:
1
Nieuwe terminologie
In het wetsontwerp wordt niet langer een onderscheid gemaakt tussen de “open/beperkte
offerteaanvraag” en de “open/beperkte aanbestedingsprocedure”. Er zal in de nieuwe wet
overheidsopdrachten die uit het wetsontwerp voortvloeit (hierna: de Nieuwe Overheidsopdrachtenwet)
enkel worden gesproken over “openbare of niet-openbare procedures”. Binnen de openbare of
niet-openbare procedure blijft het uiteraard wel mogelijk voor de aanbestedende overheid om de
opdracht te gunnen uitsluitend op basis van het prijscriterium (nu de aanbesteding), of op basis van
meerdere (kwalitatieve) gunningscriteria (nu de offerteaanvraag). De “openbare procedure” zal
toegankelijk zijn voor iedere gegadigde en zal nog steeds in één fase verlopen. Bij de “niet-openbare
procedure” zal het net als bij de huidige “beperkte procedure” enkel mogelijk zijn voor de geselecteerde
kandidaten om een offerte in te dienen. De procedure zal dan ook nog steeds in twee fases verlopen.
De huidige “onderhandelingsprocedure met bekendmaking” zal voortaan gekend zijn als de
“mededingingsprocedure met onderhandeling”, terwijl de huidige “onderhandelingsprocedure zonder
bekendmaking” de naam “onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking” zal dragen.
2
Wijzigingen aan de gunningsprocedures
Onder de huidige Wet Overheidsopdrachten van 2006 kan er enkel in limitatief opgesomde gevallen
gebruik gemaakt worden van een onderhandelingsprocedure (met of zonder bekendmaking). Het
wetsontwerp breidt de mogelijkheid om gebruik te maken van de mededingingsprocedure met
onderhandelingen sterk uit, zodat deze gunningsprocedure quasi op hetzelfde niveau zal komen te
staan als de openbare en de niet-openbare procedure. Enkel voor standaarddiensten of -leveringen
mag geen gebruik worden gemaakt van de mededingingsprocedure met onderhandeling.
Verder voert het wetsontwerp, in navolging van de Europese richtlijnen, een nieuwe gunningsprocedure
in, zijnde “het innovatiepartnerschap”. Deze gunningsprocedure is erop gericht om de overheid een
samenwerking op lange termijn te laten aangaan voor de ontwikkeling en aankoop van innovatieve
producten, werken of diensten (O&O opdrachten in de brede zin dus).
3
Wijzigingen aan het toepassingsgebied
3.1
Uitsluiting van bepaalde overheidsopdrachten
Voornamelijk op het vak van juridische dienstverlening zullen vele opdrachten niet meer verplicht
moeten worden gegund volgens de regels van de Nieuwe Overheidsopdrachtenwet. Het gaat hier met
name over:
1. de opdrachten voor de vertegenwoordiging in rechte, en;
2. de opdracht voor het verlenen van juridisch advies dat wordt gegeven n.a.v. de voorbereiding
van een juridische procedure, of indien er concrete aanwijzingen zijn en er een grote kans
bestaat dat er een procedure gevoerd zal worden over de kwestie waarover advies gegeven
moet worden.
Voor andere vormen van juridische dienstverlening moeten de nieuwe Europese richtlijnen, en dus ook
het wetsontwerp, slechts toegepast worden wanneer de geraamde waarde van deze diensten het
drempelbedrag van EUR 750.000,00 overschrijdt (zie o.m. overweging 116 Richtlijn 2014/24/EU Klassieke sectoren). De Europese wetgever is immers van oordeel dat juridische diensten met een
lagere geraamde waarde geen grensoverschrijdend karakter hebben en niet van interesse zouden
kunnen zijn voor juridische dienstverstrekkers van andere lidstaten. Aangezien de nationale wetgever
steeds een regeling mag opleggen die een hoger beschermingsniveau biedt, en dus strenger is dan
een Europese richtlijn, bestaat de mogelijkheid dat de Belgische wetgever ervoor zal kiezen om een
lager drempelbedrag te hanteren. Zo zou er kunnen worden geopteerd voor de Europese
bekendmakingsdrempel (EUR 209.000,00) aangezien deze nu reeds het plafond is voor het plaatsen
van juridische dienstenopdrachten middels een onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande
bekendmaking.
3.2
Opdrachten met een beperkte waarde (op factuur)
Het huidige KB Plaatsing voorziet dat opdrachten met een waarde die lager is dan EUR 8.500,00
(EUR 17.000,00 in de nutssectoren) niet onder het toepassingsgebied van de Wet
Overheidsopdrachten van 2006 vallen. Het wetsontwerp trekt deze drempel fors op tot EUR 30.000,00.
3.3
Niet langer onderscheid tussen A en B diensten
In de huidige Wet Overheidsopdrachten van 2006 wordt een onderscheid gemaakt tussen de prioritaire
diensten (bijlage IIA) en de niet-prioritaire diensten (bijlage IIB), waarbij deze laatste aan een “lichter”
regime zijn onderworpen. Het wetsontwerp verlaat dit onderscheid: alle diensten worden aan dezelfde
aanbestedingsvoorschriften onderworpen. Als tegengewicht voert het wetsontwerp een soepeler
plaatsingsregime in voor bepaalde diensten aan natuurlijke personen (bv. sociale diensten, diensten in
kader van gezondheidszorg, onderwijsdiensten, etc.).
4
Incorporatie van de rechtspraak van het Hof van Justitie
Het wetsontwerp incorporeert een aantal leerstukken uit de rechtspraak van het Europese Hof van
Justitie, bv. de rechtspraak over “quasi in-house” opdrachten (Teckel-doctrine). De Europese
rechtspraak over het aanbrengen van wezenlijke wijzigingen aan de opdracht in de loop van de
uitvoering ervan (het Pressetext Nachrichtenagentur-arrest) zal niet an sich in het wetsontwerp worden
opgenomen. De Nieuwe Overheidsopdrachtenwet zal naar alle waarschijnlijkheid wel een delegatie
aan de Koning bevatten om deze rechtspraak in het nieuwe Koninklijk Besluit Uitvoering te integreren.
Hierbij rijst de vraag of de verschillende gevallen van wijziging zoals opgelijst in de Richtlijnen coherent
(d.w.z. binnen één artikel of geheel van artikelen), dan wel verspreid doorheen het KB Uitvoering
ingelast zullen worden.
5
Enkele meer praktische nieuwigheden
Het wetsontwerp voorziet dat alle communicatie en informatieverstrekking tussen de aanbestedende
overheid en de inschrijver of kandidaat moet plaatsvinden met behulp van elektronische
communicatiemiddelen, incl. de elektronische indiening en ontvangst van de offertes.
Verder is er ook de invoering van het Uniform Europees Aanbestedingsdocument (UEA), dat ervoor
moet zorgen dat de administratieve lasten voor inschrijvers en kandidaten in de selectiefase deels
verlicht worden. Het UEA zal de kandidaten en inschrijvers met name toelaten om het voorlopige bewijs
te leveren dat zij zich niet in één van de uitsluitingsgevallen bevinden en dat zij voldoen aan de
kwalitatieve selectiecriteria zoals opgenomen in de opdrachtdocumenten.
Voordat de gunning van de opdracht plaatsvindt, dient de inschrijver wel de actuele ondersteunende
documenten onderliggend aan het UEA aan de aanbestedende overheid voor te leggen.
6
Toekomstige aanpassingen van Belgische regelgeving overheidsopdrachten
Met de indiening van het wetsontwerp in de Kamer, is de eerste stap gezet in de omzetting van de
Europese overheidsopdrachtenrichtlijnen 2014 in nationaal recht. Het blijft echter afwachten hoe de
federale regelgever de uitvoeringsbesluiten (KB’s Plaatsing en Uitvoering) alsook de Wet
Rechtsbescherming Overheidsopdrachten van 17 juni 2013 zal vormgeven/aanpassen.
The story continues…
Jens Debièvre
Evi Degroodt