Quarks U U D U U D U D D U U U D D D www.labofun.be 1 Schaal 10 10 m In meter: 10 14 m 10 15 m 10 18 m U e- In atoomgrootte 1 10.000 1 1 100.000 1 100.000.000 De verschillende quarks Up u Lading: 2 Spin: 1 Massa: 3 1,7 tot 3,1 MeV Down d Lading: 1 Spin: 1 Massa: www.labofun.be 2 c2 3 2 4,1 tot 5,7 MeV c2 Charm c Lading: 2 Spin: 1 Top 3 2 Massa: 1290 MeV Strange s Lading: 2 Spin: 1 Massa: 172900 MeV Bottom Lading: 1 Spin: 1 Massa: c2 3 2 100 MeV c2 t 3 c2 b Lading: 1 Spin: 1 Massa: 2 3 2 4190 MeV c2 2 De antiquarks Anti-up u Lading: 2 Antidown d Lading: 1 Anticharm c Lading: 2 Antistrange s Lading: 1 3 3 Antitop t Lading: 2 Antibottom b Lading: 1 3 3 3 3 Hadronen Quarks komen nooit alleen voor. De deeltjes die samengesteld zijn uit quarks noemen we hadronen. Altijd per drie of per twee Mesonen Baryonen Samengesteld uit drie quarks (materie) of drie antiquarks (antimaterie) Proton: 2 up quarks en één down quark Lading: Neutron: Samengesteld uit een quark en anti-quark uud 2 2 1 1 3 3 3 2 down quarks en één up quark udd Lading: 2 1 1 0 3 3 3 Antiproton: 2 anti-up quarks en één antidown quark u u d Lading: 2 2 1 1 3 www.labofun.be 3 3 Positief pion (p+): Up en anti-down ud Lading: 2 1 1 3 3 Negatief pion(p-): Anti-up en down ud uu Neutraal pion(p0): Up en anti-up Down en anti-down dd Negatief Kaon (K-): Strange en anti-up su 3 kleurlading Quarks trekken elkaar aan op basis van hun ’kleurlading’. Sterke kernkracht: kleurlading: Rood, groen, blauw EM kracht op basis van lading: positief of negatief Antiquarks kleurlading: antirood, antigroen, antiblauw Blauw Groen U Groen U Samen ‘wit’ U Antigroen U Rood D Zwakke kernkracht met quarks Verantwoordelijk voor het verval van instabiele deeltjes of de omzetting van een neutron in een proton e A Z X z A1Y 10e n p 10e udd uud 10e www.labofun.be Down quark Zendt een Wboson uit Vervalt in elektron en antineutrino 4 Het Baryongetal Bij verval of kernreacties ontstaan er mogelijk protonen of neutronen De wet van behoud van baryongetal B=+1 voor alle baryonen vb B=0 voor alle andere deeltjes (inclusief mesonen) pn p pn p 11 2 www.labofun.be B=-1 voor alle antibaryonen 1 1 1 1 2 5