Voorbeeldversie PROJECTPLAN Vroege herkenning en behandeling ondervoeding in revalidatiecentra A. Inleiding en deelnemende afdelingen Inleiding Ondervoeding is sinds 2010 een prestatie indicator voor de revalidatiecentra. Het probleem van ondervoeding bij ziekte wordt onderschat door artsen, verpleegkundigen en het management, maar ook door de patiënten zelf en hun naaste familie. Er wordt slechts een klein deel van alle patiënten met ondervoeding herkend en op de goede manier behandeld. Ondanks een aangetoonde effectiviteit van vroege herkenning en behandeling van ondervoeding, is screening en behandeling van ondervoeding nog geen gemeengoed in de revalidatiecentra. Vroegtijdig herkenning en een snel ingezette behandeling van ondervoeding bij ziekte bevordert immers het herstel en voorkomt complicaties. Ziekte gerelateerde ondervoeding leidt aantoonbaar tot langzamer herstel en complicaties bij ziekte en operaties. Gevolgen van aan ziekte gerelateerde ondervoeding zijn verlies van lichaamsgewicht en spiermassa, daling van de weerstand, verhoogde kans op complicaties, zoals infecties en decubitus en een vertraagde wondgenezing. Deze situatie kan tot een negatieve gezondheidsspiraal leiden zoals langere opnameduur, verhoogd medicijngebruik, toename van de zorgcomplexiteit, stijgende kosten en afname van de kwaliteit van leven. Ook is wetenschappelijk aangetoond, dat ondervoeding een onafhankelijke risicofactor voor overlijden is. Van oktober tot en met december 2010 zijn door een masterstudent van de VU gegevens verzameld bij 11 revalidatiecentra in Nederland (N= 366). Uit dit onderzoek blijkt dat de prevalentie van ondervoeding in revalidatiecentra 28% is. Er blijkt evenwel dat er in de ondervoede groep een grote mate overgewicht (28%) en obesitas (19%) voorkomt. Bij opname in (naam instelling) …% van de patiënten ernstig ondervoed en daarnaast is …% van de patiënten matig ondervoed. Uit deze cijfers blijkt dat ondervoeding een aanzienlijk probleem vormt binnen de klinisch opgenomen patiënten in (naam instelling). In het kader van verantwoorde patiëntenzorg kan door vroege herkenning en behandeling van ondervoeding veel winst worden behaald, omdat bovengenoemde complicaties van ondervoeding verminderd/voorkomen zullen worden. Deelnemende afdelingen De klinisch opgenomen volwassen patiënten B. Projectorganisatie Multidisciplinaire projectgroep Naam Functie Revalidatiearts Verpleegkundige (afd. 1) Verpleegkundige (afd. 2) Verpleegkundige (afd. 3) Diëtist Voedingsassistent (afd. 1) Voedingsassistent (afd. 2) Voedingsassistent (afd. 3) Hoofd voedingsdienst Afdeling kwaliteit Afdeling planning Taak Op afroep Op afroep Projectplan Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding in revalidatiecentra Voorbeeldversie Taken van de multidisciplinaire projectgroep Taken van de projectgroep kunnen zijn: 1. Agenderen van vroege herkenning en behandeling van ondervoeding bij verschillende disciplines binnen de organisatie 2. Schrijven van projectplan 3. Voorbereiden van de uitvoering (bijvoorbeeld afspraken over (invoering van) de SNAQ65+, aanbod verrijkte maaltijden en tussentijdse verstrekkingen, verwijzing naar de diëtist 4. Regelmatig informeren achterban 5. Voorbereiden scholing 6. Faciliteren van de uitvoering, knelpunten oplossen die om een brede aanpak vragen 7. Bewaken van de voortgang 8. (Tussentijdse) evaluatie en beschrijving van de ervaringen 9. Screeningsgegevens structureel vastleggen met oog op inspectie 10. Communicatie Vergaderschema (frequentie, tijdstip, locatie) Tip: zorg voor een vaste dag, plan voor een half jaar vooruit en plan voor de eerste periode minimaal één keer per maand een overleg. Naast een multidisciplinaire projectgroep is het advies per afdeling een werkgroep in te stellen die verantwoordelijk is voor de daadwerkelijk invoering van vroege herkenning van ondervoeding op de afdeling. Er kunnen dus meerdere afdelingswerkgroepen worden ingesteld. Bij deze afdelingswerkgroep kunnen betrokken zijn: een afdelingsmanager, revalidatiearts, verpleegkundige, voedingsassistent en de diëtist. Afdelingswerkgroep van afdeling 3A Naam Functie Leidinggevende Revalidatiearts Verpleegkundige Voedingsassistent Diëtist Taak van de afdelingswerkgroep Taak Coördineren/ grote lijn in de gaten houden Team instrueren Team instrueren Klinische lessen verzorgen Taken van de afdelingwerkgroep kunnen zijn: 1. Schrijven projectplan afdeling 2. Daadwerkelijke invoering screenen en behandelen 3. Bewaken voortgang 4. Geven van klinische lessen 5. Informeren van alle betrokkenen 6. Signaleren knelpunten en bespreken met de brede projectgroep 7. Screeningsgegevens structureel vastleggen met oog op inspectie Vergaderschema (frequentie, tijdstip, locatie) Tip: zorg voor een vaste dag, plan voor een half jaar vooruit en plan voor de eerste periode minimaal één keer per maand een overleg. Projectplan Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding in revalidatiecentra Voorbeeldversie C. Knelpunten c.q. verbeterpunten Wat zijn specifieke knelpunten c.q. verbeterpunten in dit project? - Verpleging moet een extra test afnemen bij opname, resultaat invoeren/rapporteren en de juiste actie ondernemen. Is hier tijd voor? Patiënten hebben een druk therapieprogramma wat het lastig maakt om de extra verstrekkingen binnen te krijgen De voedingsassistenten krijgen een belangrijke rol in de uitvoer van de behandeling. Naast het verstrekken van voorgeschreven extra verstrekkingen zullen zij nu ook zelf extra verstrekkingen gaan inzetten, zijn zij hiertoe in staat? (+ extra tijdsinvestering) Wegen wordt niet standaard bij opname gedaan, dit zal wel moeten gebeuren om het gewichtsverloop optimaal te kunnen monitoren Er is nu geen multidisciplinaire aanpak, de verantwoordelijkheid voor verstrekking en inname van de extra verstrekkingen moeten breder gedragen worden Intake bij afasie of NAH patiënten is vaak onduidelijk. Er is behoefte aan een nieuw systeem om dit te monitoren. Dit is ook wenselijk omdat de verpleging niet goed op de hoogte is van wat een patiënt zou moeten krijgen aan extra verstrekkingen en/of hij/zij dit al gekregen en genomen heeft D. Doelen Welke doelen wil de instelling c.q. de deelnemende afdelingen bereiken? Instellingsniveau - (datum) is het screenen op ondervoeding met het instrument SNAQ-65+ bij opname - - geïmplementeerd op de klinische afdelingen, zodat een vroegtijdige herkenning en een snel ingezette behandeling van ondervoeding bewerkstelligd kan worden Beleid rond ondervoeding maakt deel uit van het zorgplan van iedere patiënt De prestatie indicator ondervoeding kan over het verslagjaar (jaartal) grotendeels in concrete percentages worden aangeleverd aan Revalidatie Nederland (inspectie gezondheidszorg) De ondervoede patiënten en patiënten die risico lopen om ondervoed te raken krijgen per (datum) een goede multidisciplinaire ondersteuning bij de uitvoer van de behandeling (datum) zijn de behandelplannen gekoppeld aan de screeningsuitslag (datum) zijn de verantwoordelijkheden van de verschillende disciplines beschreven in de behandelplannen gekoppeld aan de screeningsuitslag Afdeling (datum) is bereikt dat: - Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding op de afdeling is ingevoerd Alle patiënten bij opname worden gescreend Het multidisciplinair behandelplan is geïmplementeerd …% van de patiënten met (risico op) ondervoeding een optimale behandeling aangeboden krijgt Ervaringen zijn beschreven voor andere afdelingen E. Actieplan Actieplan Aandachtspunten Voorbereidingsfase (datum) Toelichting Verantwoordelijke Planning Formeren projectgroep en werkgroepen Startbijeenkomst voor de werkgroepen Schrijven projectplan, incl. communicatieplan Plaats screeningsinstrument Afspraken over moment van screenen Weegbeleid Taakverdeling bij screenen en behandelen Verwijsbeleid Behandelplan diëtetiek Projectplan Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding in revalidatiecentra Voorbeeldversie Assortiment tussentijdse verstrekkingen Logistiek tussentijdse verstrekkingen Scholing verpleging Scholing voedingsassistenten Formatie Folder voor patiënten & familie Voorbereiden meting resultaten Uitvoeringsfase (startdatum) Aandachtspunten Toelichting Verantwoordelijke Planning Toelichting Verantwoordelijke Planning Agendering werkoverleg Scholing verpleging Scholing voedingsassistenten Verzamelen en aanpakken knelpunten Regelmatig presenteren resultaten Afrondingsfase (startdatum) Aandachtspunten Evaluatie doelen/resultaten Aantal afdelingen % gescreende patiënten % optimaal gevoede ondervoede patiënten Draagvlak binnen instelling Draagvlak binnen afdeling Inventariseren van bruikbare ervaringen, instrumenten/ materialen Inventariseren succesbevorderende en belemmerende factoren en beschikbaar maken Evalueren projectstructuur Multidisciplinaire projectgroep (taak en samenstelling) Afdelingswerkgroep (taak en samenstelling) F. Meetplan Wat? Wat? Procesevaluatie Onderdelen behandelplan ondervoeding Wordt de patiënt bij opname gescreend? Wordt de patiënt wekelijks gewogen? Krijgt de patiënt met (risico op) ondervoeding extra tussentijdse verstrekkingen aangeboden? Is de diëtist ingeschakeld? Bijhouden screeningsuitslag tbv inspectie gezondheidszorg Borging PI ondervoeding Wanneer? 4 weken na start implementatie … na start implementatie … na start implementatie … Continue Wie? Afdelingswerkgroep is verantwoordelijk. Bespreken van resultaten op afdelingsniveau en op instellingsniveau Afdelingswerkgroep is verantwoordelijk Projectplan Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding in revalidatiecentra Voorbeeldversie G. Communicatieplan Afhankelijk van de fase van het project kan op verschillende manieren aandacht worden besteed aan het project. Het is van belang te kiezen voor een combinatie van communicatiemiddelen en te zorgen voor herhaling. Probeer de aandacht te vangen door te kiezen voor opvallende acties. Boodschap Doelgroep Middel Tijdstip Verantwoordelijke We gaan starten met project ondervoeding Alle medewerkers Rond de start Projectgroep met communicatiemedewerker We gaan screenen met de SNAQ65+ Alle verpleegkundigen, voedingsassistenten en artsen Betrokken medewerkers afdeling Verpleging Motto Instellingsmagazine Ondervoedingslunch Markt Symposium Verspreiden SNAQ65+ kaartjes met toelichting Scholing Poster Afdelingsoverleg Voor de start Afdelingswerkgroep 1 maand na start Afdelingswerkgroep Eerste resultaten Gebruik van de SNAQ65+ Scholing (bijscholing) Coaching Projectplan Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding in revalidatiecentra