Investeren in de toekomst! - Bibliotheek Hoeksche Waard

1
Investeren in de toekomst!
Bibliotheek Hoeksche Waard gooit het roer om
Nieuw bibliotheekwerk is hard nodig en een nieuwe uitdaging!
Onze bibliotheek gooit het roer om. Het zo vertrouwde bibliotheekwerk bereikt steeds minder
mensen en beantwoordt onvoldoende aan de behoefte van deze tijd. In tien jaar tijd is het
uitlenen van romans met 33% gedaald en het aantal leden met bijna 16%. Die trend zal
versneld doorzetten door de komst van het Elektronisch boek. Omdat bibliotheekwerk altijd zo
nauw verbonden is geweest aan het uitlenen van boeken, is dit een dreigende ontwikkeling.
Betekent dit dat de bibliotheek Hoeksche Waard de komende jaren de deuren moet sluiten?
Nee, zeker niet! Want de oorspronkelijke doelstelling van de bibliotheek geldt nog steeds: er
voor zorgen dat alle bewoners toegang hebben tot informatie en cultuur! Juist in deze tijd van
overvloed aan informatie en media is er meer dan ooit behoefte aan een maatschappelijke
nutsvoorziening, die mensen ondersteunt volwaardig burger te zijn in onze complexe
samenleving. Bibliotheek Hoeksche Waard spreekt over vier belangrijke waarden:
vrijheid, gelijkheid, sociale cohesie en kwaliteit
Die doelstelling en waarden staan nog recht overeind. De manier waarop die vertaald worden
naar diensten en activiteiten moet alleen anders. Er zal een veel duidelijke verbinding moeten
zijn met thema’s als
-
actieve participatie van alle bewoners, jong en oud,
vitaliteit in de kernen,
veiligheid,
ondernemerschap en
duurzaamheid.
De laatste decennia zijn we vooral bezig geweest met het uitlenen van boeken. Dat gaan we anders
doen en dat is een grote uitdaging! Onze bibliotheek investeert in de toekomst door in een flink tempo
vier ontwikkelingen in gang te zetten.
2
1. Aansluiting op basisbehoeften van onze burgers
Als de bibliotheek deze doelstelling en waarden waar willen maken, dan moeten we aansluiten
op datgene waar mensen behoefte aan hebben. En die behoeften kunnen verschillen per
burger, afhankelijk van zijn of haar zelfredzaamheid. Sommige mensen kunnen zich slecht
redden in deze tijd van nieuwe technologie, media en snelle verandering. Anderen kunnen hier
prima mee uit de voeten.
Onze bibliotheek is er voor al deze
mensen en ze vanuit de waarde “sociale
samenhang” ook dichter bij elkaar
brengen. Daarom biedt onze nieuwe
bibliotheek diensten en organiseren wij
activiteiten die altijd te herleiden zijn tot
de volgende vier basisbehoeften in de
informatiesamenleving: handhaven,
deelnemen, ontwikkelen en bijdragen.
Hiernaast zijn deze in een behoeftepyramide afgebeeld.
Behoeftehierarchie
vanuit de burger gezien
Ik wil bijdragen!
Ik wil mij ontwikkelen!
Ik wil deelnemen aan de samenleving!
Ik wil me kunnen handhaven in deze samenleving!
Daarmee komen we tegemoet aan:
1. Mensen die moeite hebben zich in de moderne mediasamenleving te kunnen handhaven.
Daarom bieden wij diverse programma’s voor het leren lezen en leren omgaan met
media. Het voorkomt sociaal isolement en stimuleert verstandig gebruik.
2. Mensen die met informatie en mediakennis geholpen kunnen worden om actief deel te
nemen aan de maatschappij.
Daarom stimuleren wij dat informatie en media zo ingezet worden dat het deelname aan
het sociale leven, werk, onderwijs en vrijetijdsactiviteiten bevordert.
3. Mensen die zich via allerlei vormen van informatie- en cultuuruitwisseling verder willen
ontwikkelen.
Daarom blijven wij (E-) boeken uitlenen en activiteiten ontwikkelen om mensen zich te
laten verrijken met fictie en eventueel non-fictie.
4. Mensen die kunnen en willen bijdragen aan de samenleving.
Daarom stimuleren wij dat mensen zich inzetten voor maatschappelijke activiteiten
binnen onze regio, zodat dit de sociale samenhang versterkt.
De activiteiten op het gebied van kennis- en informatievoorziening, educatie, cultuur, lezen,
literatuur, ontmoeting en debat vinden we terug in deze basisbehoeften. Veel van de
gemeentelijke ambities op het gebied van actieve burgerparticipatie, onderlinge hulp en vitale
kernen liggen in het directe verlengde van deze behoeften.
3
2. Inspiratieruimten
Er zijn nu acht decentrale locaties. Juist in deze digitale tijd is er blijvende behoefte aan plekken
waar mensen naar toe gaan om advies in te winnen, waar ze waar ze relevante informatie
aantreffen of medebewoners ontmoeten vanwege activiteiten die er plaatsvinden. De huidige
vestigingen zijn daar niet of onvoldoende voor ingericht en hebben te beperkte openingstijden.
Daarom richten we acht nieuwe “inspiratieruimten” in waar mensen twaalf uur per dag terecht
kunnen voor de eerder genoemde basisbehoeften. In die ruimten is moderne technologie
beschikbaar en kunnen e-books geprobeerd worden. Er staat in ieder geval de top tien van
uitgeleende boeken frontaal op een plank; de top 100 staat in een kast en mensen kunnen
andere boeken bestellen. Ze kunnen er ook terecht om hun eigen kwaliteiten in te zetten voor
maatschappelijke activiteiten. Deze ruimten worden gedeeld met andere organisaties,
waardoor functies elkaar kunnen versterken, eventueel kunnen integreren, waardoor de
ruimere openingstijden ook mogelijk worden.
3. Uitleen van boeken via één centraal magazijn
De nieuwe inspiratieruimten bieden geen plek aan grote aantallen boekenplanken voor boeken
waar steeds minder vraag naar is. Daarom wordt ca. 90% van de collectie weggehaald uit de
decentrale vestigingen en gecentraliseerd in één opslagplaats. Vanuit deze plek is het mogelijk
die mensen te bedienen die behoefte houden aan papieren boeken. De boeken worden digitaal
besteld vanuit huis of vanuit de inspiratieruimten. Zes dagen per week worden ze geleverd op
centrale locaties in de kernen, dan wel aan huis. De concentratie naar één magazijn leidt tot
een aanzienlijke kostenreductie, waardoor investeringen in andere activiteiten en in de
inspiratieruimten mogelijk zijn.
4. De nieuwe bibliotheek van, voor en met de burgers
Deze veranderingen raken de burgers van onze gemeenten. Ze raken iets kwijt, maar krijgen er
ook veel voor terug. Veranderen vinden mensen vaak niet fijn omdat het oude bekend is en het
nieuwe nog niet. Daarom starten we over deze ontwikkelingen een dialoog met de burgers van
de gemeenten van Hoeksche Waard. We nodigen hen uit om mee te denken over wat zij met
de bibliotheek nieuwe stijl willen en kunnen doen. De ruimte is immers een publieke
voorziening. Daar zetten we regionale bladen voor in, maar ook de nieuwe sociale media. Zo
kunnen mensen ook via Facebook, Hyves, Twitter en andere sociale media hun stem laten
horen. Dit wordt deels voor heel Hoeksche Waard georganiseerd, maar krijgt daarnaast een
locale invulling per vestiging. Want iedere vestiging zal een eigen ‘couleur locale’ hebben!
Deze vier investeringen zijn de kern van het verandertraject voor de komende jaren
4
Welke acties kan de omgeving van ons verwachten?
Op korte termijn
In de komende maanden wordt het hele veranderproces in kaart gebracht. Het gaat om een
omvangrijke en ingewikkelde operatie waar veel denkwerk, tijd en inzet bij komt kijken. In grote lijnen
zal het volgende gebeuren:
1. Preciezer formuleren wat de activiteiten zullen zijn van de bibliotheek nieuwe stijl.
Wat blijft, wat verdwijnt, wat is nieuw? Alle activiteiten zijn een afgeleide van een of meer van
de vier basisbehoeften.
2. Actieve benadering van burgers in de gemeenten, waarbij we
- Veel aandacht besteden aan het behouden van de bestaande gebruikers: kinderen van
0-12 jaar, vrouwen van 45 jaar en ouder
- Ons inzetten nieuwe doelgroepen te verleiden, mensen die nu niet naar de bibliotheek
komen.
- De bibliotheek gaat naar buiten: naar de doelgroepen toe.
3. Actief benaderen van wethouders, ambtenaren en raadsleden van de gemeenten.
Het is belangrijk dat deze spelers het nieuwe bibliotheekwerk zien als een belangrijke
maatschappelijke pijler die de doelen van de gemeenten ondersteunt. Met hen wordt een
dialoog gestart met het doel hen mede-eigenaar te maken van nieuw bibliotheekwerk.
4. Actief benaderen van onderwijsinstellingen, sociaal cultureel werk, maatschappelijk
middenveld
Met hen worden informatieve bijeenkomsten georganiseerd en worden gesprekken gevoerd om
elkaar over en weer te versterken.. Er vindt een eerste verkenning plaats of en hoe de
inspiratieruimten door meer instellingen gebruikt kunnen worden.
5. Plan maken en uitvoeren voor de inzet van oude en nieuwe (sociale) media.
Steeds meer mensen wisselen gedachten en plannen uit via hyves, facebook, twitter en
dergelijke. Wij zullen naast de traditionele wegen ook deze nieuwe wegen inzetten.
Op langere termijn
Het overleg met betrokkenen zal nieuwe inzichten opleveren en een nadere invulling geven aan het
concept. De volgende zaken zullen vervolgens in gang gezet worden:
1. Verfijning van het concept en doorrekening van de financiële gevolgen
Dit plan bestaat nog slechts op hoofdlijnen. Na de diverse dialogen, zal het verder uitgewerkt
worden en gebudgetteerd in een meerjaren begroting met incidentele en vaste kosten.
2. Inrichten inspiratieruimten
Voor de opzet en inrichting zullen verschillende voorstellen gemaakt worden. Daarbij wordt
gebruik gemaakt van voorbeelden uit binnen- en buitenland.
3. Concreet uitwerken van de opslag en distributie van het centrale magazijn