Oogziekten

Oogziekten
Hoofdstuk 7
7.1 Inleiding
Bij het vervoer per vliegtuig van patiënten met oogproblemen is een aantal mechanismen dat een
negatieve invloed op de ziekte kan hebben.
1. Luchtdrukverschillen
De aanwezigheid van vrij gas in het oog (na een perforerend trauma of na chirurgie) is een contraindicatie voor een vliegreis: de verlaagde omgevingsdruk op hoogte, kan het volume van het
aanwezige gas doen uitzetten. Bij extreme toename van de druk in de oogbol kan de circulatie
bedreigd raken. Ook direct mechanische effecten kunnen een negatief effect hebben.
2. Luchtvochtigheid:
De zeer droge atmosfeer kan invloed hebben op aandoeningen van de conjunctiva. Indien
druppels zijn voorgeschreven, is te adviseren deze tijdens de vlucht door te gebruiken.
7.2 Toelichting op enige beelden
Retinaloslating (Ablatio): Vóór behandeling
1. Aanliggende macula
Indien de macula (verantwoordelijk voor het centrale zien) niet betrokken is, en dus alleen perifere
uitval bestaat, kan de perifere ablatio “opkruipen”. In deze situatie is de macula dus per definitie
bedreigd.
Deze vaststelling heeft als consequentie dat er zo snel mogelijk behandeld moet worden, liefst binnen
24 uur na aanvang van klachten maar uiterlijk binnen 48 uur. Die haast is geboden om visusverlies te
voorkomen.
Wanneer ook een corpus vitreumbloeding bestaat is er geen spoed. De oogarts zou bij een interventie
sterk zeer gehinderd worden door het bloed in zijn werkveld. Pas na resorptie van het bloed is er een
mogelijkheid te opereren.
CAVE: uitgangspunt bij een corpus vitreumbloeding dient te zijn dat de macula aanligt, tenzij het
tegendeel zeker bewezen is.
De volgende houdingsadviezen (consensus Morefield Eye Hospital): dienen om het “opkruipen” tot de
macula te voorkomen:



Temporale of nasale kwadrant: aangedane zijde onder.
Bovenkwadrant: rugligging.
Onderkwadrant: zittend
!! We spreken hierboven steeds over het kwadrant in de oogbol (niet het gezichtsveld)
Dit advies geldt ook voor de periode tot aan het vervoer (anders is nadien vervoeren in de
aangegeven positie zinloos).
2. Afliggende macula
Wanneer de macula los ligt van de oogbol is de schade aan het centrale zien onherstelbaar. Een
eventuele operatie kan dan 1 week wachten.
Houdingsadviezen hebben geen invloed op de prognose, dus deze patiënten reizen gewoon zittend.
2015
Hoofdstuk 7
Pagina 1 van 3
Retinaloslating: Na behandeling
Er zijn diverse behandelmethoden: het rondom aanleggen van een siliconen band, plombetoepassing, vitrectomie en laserchirurgie.
Deze methode kunnen gecombineerd worden met het inbrengen van inerte gassen in de oogbol.
Deze hebben het doel voor langere tijd de retina op zijn plaats te houden. Dit gas wordt ingebracht
opdat er een evenwicht van intra-oculaire- en retinadruk ontstaat en er wordt bewust gekozen voor het
een of het ander:
 SF6 (sulfahexofluraan)
 C2F6
 C3F8 (perfluoropropaan)
houdt 2 weken
houdt 30 dagen
houdt 60 dagen
Het is zinvol deze termijn als postoperatieve vliegtermijn aan te houden, omdat bij commerciële
vluchten een cabinedruk van maximaal 8.000 ft wordt aangehouden. Onder die omstandigheden en
hoogte zet gas 35% uit. Het gas zou kunnen ontsnappen en/of uitzetten en daarmee zijn
behandeldoel verliezen.
Om te controleren of het gas na die tijd verdwenen is kun je heel simpel de oogarts ter plaatse te
vragen of er nog gas zichtbaar is. (met de spleetlamp te controleren) Zo nee, (als er geen
luchtbubbeltjes meer zichtbaar zijn) dan is er geen contra-indicatie meer.
Perforerend oogtrauma
Het devies is zo snel mogelijk het oog dichtmaken in een adequaat oogchirurgisch centrum, liefst ter
plaatse. Als dat niet kan dan speelt een risicoafweging. Er is maar één absolute contra-indicatie en dat
is opgesloten gas.
Glaucoom komt voor als complicatie van een trauma van voorste oogkamerhoek en is geen absolute
contra-indicatie, maar de preferentie is dit ter plaatse afdoende te behandelen.
Luchtdrukverschillen hebben geen aantoonbare invloed op de intra-oculaire druk, dus ook niet als
deze verhoogd is (tenzij er gas gebruikt is; zie boven).
7.2 Richtlijnen
Wat
Wanneer
Hoe
Ablatio retinae
Dag 0
H: zie toelichting
B: geen / zo nodig
A: geen
M: eigen
G: geen
Dag 1
H: zittend
B: geen
A: geen
M: eigen
G: geen
Zie uitsplitsing t.a.v. gas,
voorwoord 7.2
H: zittend
B: geen
A: geen
M: eigen
G: geen
Voor behandeling
Na behandeling
- zonder toepassing inert gas
Na behandeling
- met toepassing inert gas
Perforerend trauma
Postoperatief
2015
Na bevestiging van oogarts ter
H: zittend
plaatse dat intra oculaire lucht is B: geen
verdwenen
A: geen
M: geen
G: geen
Hoofdstuk 7
Pagina 2 van 3
Conjunctivitis
Dag 0
H: zittend
B: geen
A: geen
M: geen
G: geen
Iritis
Dag 0
H: zittend
B: geen
A: geen
M: geen
G: geen
Glaucoom
Dag 0
H: zittend
B: geen
A: geen
M: geen
G: geen
Retinitis
Dag 0
H: zittend
B: geen
A: geen
M: geen
G: geen
Na laserchirurgie bij cataract
of cornea pathologie
Dag 1
H: zittend
B: geen
A: geen
M: geen
G: geen
Bij gebruik van gas - zie 7.2
2015
Hoofdstuk 7
Pagina 3 van 3