“Toen Daniel Libeskind niet lang geleden liet weten dat hij vereerd

Bijgaand artikel over de landelijke campagne rond de oprichting van het Holocaust
Namenmonument Nederland kan rechtenvrij worden overgenomen
Nederland krijgt Holocaust Namenmonument
102.000 namen die we nooit mogen vergeten
Een monument met de namen van alle 102.000 Joden en 220 Sinti en Roma
die de Tweede Wereldoorlog niet overleefden. Een landelijke inzameling moet
mogelijk maken dat zo’n monument volgend jaar, 70 jaar na de bevrijding, in
Amsterdam kan worden onthuld. “Langer wachten is geen optie: de laatste
overlevenden moeten weten dat de doden voortleven in onze gedachten.”
Door Bas van Lier
“Toen Daniel Libeskind niet lang geleden liet weten dat hij vereerd was om
het Holocaust Namenmonument Nederland te ontwerpen, heb ik wel even
een traantje gelaten”, vertelt Jacques Grishaver. “Nu gaat het echt gebeuren,
besefte ik me. Bijna acht jaar zijn we al bezig om het zover te krijgen, maar nu
is het eindelijk zover. Als iemand met de statuur van Libeskind zich achter het
plan schaart, dan moet het raar lopen wil het niet tot uitvoering komen.”
Sinds de zomer van 2006 werkt Grishaver, voorzitter van het Nederlands
Auschwitz Comité, onvermoeibaar aan de oprichting van een monument
waarop de namen komen te staan van alle 102.000 Joden en 220 Sinti en
Roma die in de Tweede Wereldoorlog zijn weggevoerd en vermoord.
“Al die mensen hebben geen eigen graf. Hun nabestaanden hebben geen
plek waar ze naar toe kunnen om hun familieleden te gedenken”, zegt
Grishaver. “Zou het niet prachtig zijn als er een plek zou zijn waar ik kan
herdenken, waar ik een bloemetje neer kan leggen, waar ik een kaarsje kan
aansteken. Een plek waar ik met mijn kinderen en kleinkinderen naar toe kan
gaan en kan zeggen: Kijk dat waren mijn opa en oma, dat waren mijn tantes.”
Namenwand
Het idee om in Amsterdam een Nederlands Holocaust Namenmonument op
te richten ontstond, nadat het Auschwitz Comité in het voormalig
concentratiekamp Auschwitz een Nederlands Paviljoen had ingericht.
Belangrijk onderdeel van de nieuwe inrichting was een namenwand met de
namen van 59.000 Joden die in het Stammlager in Auschwitz I zijn vermoord.
Grishaver: “Vanaf het begin werd die namenwand enorm druk bezocht. En je
zag dat het voor bezoekers enorm veel betekende dat ze daar de namen van
hun familieleden konden aanraken. Toen dachten we: zoiets zou er ook
moeten komen in Nederland voor alle 102.000 Holocaust-slachtoffers.”
Inmiddels heeft het college van B&W van Amsterdam ingestemd met het
voornemen het monument in het Wertheimpark te plaatsen. Als het aan
Grishaver ligt wordt het monument in 2015 onthuld. “Dan ligt de bevrijding van
ons land 70 jaar achter ons”, zegt hij. “Langer wachten is geen optie. De
laatste overlevenden van de gaskamers, van de galgen, van de kogels en van
de stokken sterven uit. Zij moeten weten dat de doden voortleven in onze
gedachten.”
Waarschuwing
Maar het monument is niet alleen bedoeld om terug te kijken. Het zal ook een
waarschuwing zijn voor toekomstige generaties door tastbaar te maken waar
rassenhaat en discriminatie toe kunnen leiden.
Grishaver: “Een monument met 102.000 namen is geen klein dingetje. Dan
besef je pas goed de omvang van de ramp die zich heeft voltrokken. Ik
vergelijk het vaak met iemand die de honderdduizend wint. Dat is een
abstract getal, dat zegt je niet veel. Maar als een vrachtwagen
honderdduizend munten van één euro voor je deur zou storten, dan zou je
pas echt beseffen hoe veel dat is. Dan kwam je je huis niet meer in. Het
Holocaust Namenmonument zal hetzelfde effect hebben. De omvang ervan
laat mensen in een keer begrijpen wat er is gebeurd en wat nooit meer mag
gebeuren.”
Namen adopteren
Om het Holocaust Namenmonument Nederland te kunnen realiseren, roepen
de organisatoren iedereen op om namen die op het monument komen te
adopteren. Via de website www.namenmonument.nl kunnen mensen een of
meer namen adopteren of, als zij dat niet willen, als supporter een bedrag
doneren. Wie een naam adopteert krijgt bij wijze van aandenken daarvan een
certificaat.
Onlangs stuurde de organisatie een verzoek aan alle gemeentebesturen in
Nederland met het verzoek namens alle inwoners van de gemeente het
Namenmonument financieel te steunen. Simpelweg omdat uit elke
Nederlandse gemeente mensen zijn gedeporteerd.
“Ik vind dat we als Nederlandse bevolking met elkaar dat nieuwe monument
met die ruim 102.000 namen moeten omarmen en adopteren”, stelt
Grishaver. “Ik zou het fantastisch vinden als door heel Nederland gemeentes,
bedrijven, sportclubs, scholen, studentenclubs en andere organisaties
gezamenlijk namen gaan adopteren. Zodat we met zijn allen echt het gevoel
krijgen: Wij doen het samen, dit wordt een Nationaal monument.”
Doodgezwegen
Inmiddels begint de adoptie van namen een vlucht te nemen. Vele bekende
Nederlanders, onder wie oud-voorzitter van de Tweede Kamer Gerdi Verbeet,
radiopresentator Ruud de Wild, zangeres Margriet Eshuijs en acteur Jeroen
Krabbé spreken op de website hun steun uit voor het monument.
Op de website staan inmiddels ook tientallen verhalen van mensen die
vertellen waarom zij namen hebben geadopteerd en het initiatief
ondersteunen. Mensen adopteerden niet alleen de namen van familieleden,
maar ook van vroegere klasgenootjes, van families die eerder hun huis
bewoonden, of van mensen uit de buurt.
In veel van die verhalen komt terug dat de gebeurtenissen uit de Tweede
Wereldoorlog lang onbesproken bleven en dat de namen van weggevoerde
en vermoorde familieleden nooit meer werden uitgesproken.
Zoals in het verhaal van Nino de Boer, die schrijft: “Pas op latere leeftijd
begreep ik wat mij altijd zo vreselijk gestoord had: 71 familieleden vermoord
en NOOIT meer over gesproken, ik heb nog nooit een naam gehoord. Niet
alleen vermoord maar ook nog eens doodgezwegen.”
“Zo’n verhaal bewijst hoe belangrijk het is dat het Holocaust
Namenmonument er komt”, zegt Grishaver. “Het is eigenlijk een nationale
blamage dat Nederland nog niet zo’n monument heeft en omringende landen
wel. Terwijl uit ons land procentueel de meeste Joden zijn afgevoerd. Ik zie
het als niet minder dan onze plicht te zorgen dat in ieder geval hun namen
nooit zullen worden vergeten.”
www.namenmonument.nl