Concept Verkiezingsprogramma 2011

CONCEPT ter bespreking op 27 sept 2010
Verkiezingsprogramma
2011 - 2014
ChristenUnie SúdwestFryslân
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
Voorwoord
De gemeente Súdwest-Fryslân wordt 1 jan 2011 de vervangende gemeente voor Wûnseradiel,
Wymbritseradiel, Sneek, Nijefurd en Bolsward. De ChristenUnie heeft in drie van de gefuseerde
gemeenten een fractie gehad en is dus geen nieuwkomer in deze gemeente. Vanuit haar identiteit en
de daarop gebaseerde visie neemt de ChristenUnie heldere standpunten in over relevante en actuele
onderwerpen. In dit programma staan deze standpunten beschreven.
ChristenUnie SúdwestFryslân legt uit wat zij met uw stem van plan is te gaan doen, in de
gemeenteraad en daarbuiten.
In de periode tot de gemeenteraadsverkiezingen kunt u van de activiteiten op de hoogte blijven via
www.sudwestfryslan.christenunie.nl
Op 24 november vindt u onder het kopje ChristenUnie haar vertegenwoordigers, waarop u uw stem
uit mag brengen. Geef hen de kans dit programma in de nieuwe raad in te brengen.
Bestuur ChristenUnie SúdwestFryslân
1
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
Uitgangspunten
Het schip van staat - toegepast ook op de gemeente als eerste overheid - kan als metafoor het
skûtsje meekrijgen. De burgers laten het bestuur aan de mensen aan het roer over en krijgen in de
verkiezingen om de vier jaar de kans deze mensen aan te wijzen. De roef is vanouds het domein van
de gezelligheid. Aandacht gaat daarin uit naar ieder die een plekje zoekt, waarbij nu eens niet het
adagium geldt van is: “wa’t earst yn ‘e roef is, hat kâns van plak”. Daarnaast staat het ruim voor de
noodzaak ook voldoende ruimte te scheppen voor economische activiteiten en deze zo
milieuvriendelijk aan te pakken dat de lading ongeschonden overkomt en de omgeving niet vervuilt.
Roer, roef en ruim
Samen stevig aan het roer




De burger ziet een transparant bestuur en denkt mee,
Openbare orde en veiligheid voor alle inwoners,
Financiën op orde
Subsidies met eindig karakter
Samen leven in de roef





Eigen kracht is vertrekpunt
Degelijk en duurzaam (basis)onderwijs
Een welkome leefomgeving als thuis
Welzijn als het ijkpunt voor welvaart
Werk en inkomen als basis.
Samen aan het werk in een duurzaam ruim




Een milieubewuste omgeving voor mens en dier.
Cultureel, economisch en toeristisch attractief
Agrarische bestemmingen in evenwicht met natuurbeheerbestemmingen
Ruimte in dienst van de mens ook in de toekomst.
2
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
Speerpunten
Aan het einde van elk onderdeel staan speerpunten voor dat onderdeel. Onderstaand zijn de
belangrijkste punten voor de ChristenUnie SúdwestFryslân.











In SúdwestFryslân krijgt de portefeuille voor Jeugd en Gezin expliciet aandacht
Een tijdelijke gemeentelijke Ombudsman om een onafhankelijk aanspreekpunt in de
gemeentelijke organisatie te hebben en zodoende problemen bij de overgang naar de
nieuwe situatie te tackelen
Sportvoorzieningen zodanig opschalen - bijvoorbeeld voor een aantal dorpen - dat er van
een nuttig gemeenschappelijk gebruik sprake is
Duurzaam, energieneutraal bouwen op EPC-norm van maximaal 0,5
Sterke, betrouwbare overheid
Zowel fysieke als sociale veiligheid op orde
Levenskrachtige dorpen met evenwichtig accommodatiebeleid
Volwaardig basisonderwijs
Aantrekkelijk platteland om te blijven wonen
Landschapsbeheer, waar de toerist op afkomt.
Financieel gezond met op verzelfstandiging gericht subsidiebeleid
3
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
Inhoudsopgave
Voorwoord .............................................................................................................................................. 1
Uitgangspunten ....................................................................................................................................... 2
Roer, roef en ruim ................................................................................................................................... 2
Samen stevig aan het roer................................................................................................................... 2
Samen leven in de roef ........................................................................................................................ 2
Samen aan het werk in een duurzaam ruim ....................................................................................... 2
Speerpunten ............................................................................................................................................ 3
Inleiding ................................................................................................................................................... 6
1 Samen stevig aan het roer............................................................................................................... 7
1.1
Dienstbare overheid ................................................................................................................ 7
1.1.1
Rol van de gemeente ....................................................................................................... 7
1.1.2
College ............................................................................................................................. 8
1.1.3
Burgerparticipatie............................................................................................................ 8
1.1.4
Raadscommunicatie ........................................................................................................ 8
1.1.5
Gemeentelijke herindeling .............................................................................................. 9
1.1.6
Financiën ......................................................................................................................... 9
1.1.7
Gemeentelijke organisatie en frictiekosten .................................................................. 10
1.1.8
Bezuinigingen ................................................................................................................ 10
1.1.9
Nieuw beleid.................................................................................................................. 10
1.1.10 Preventiebeleid ............................................................................................................. 11
1.1.11 Seksinrichtingen en prostitutie ..................................................................................... 11
1.1.12 Veiligheid en huiselijke geweld .................................................................................... 11
1.1.13 Alcohol en drugsbeleid .................................................................................................. 12
2 Samen leven in de roef .................................................................................................................. 12
2.1
Kernenbeleid ......................................................................................................................... 12
2.1.1
Dorpsbelangen en wijkplatfora ..................................................................................... 12
2.1.2
Dorpshuizen en wijkcentra ............................................................................................ 12
2.1.3
De dorpsschool .............................................................................................................. 13
2.1.4
Krimp en mogelijkheden ............................................................................................... 13
2.2
Leefomgeving ........................................................................................................................ 13
2.2.1
Openbare ruimten ......................................................................................................... 14
2.2.2
Activiteiten .................................................................................................................... 14
2.2.3
Ouderen- en gehandicaptenbeleid................................................................................ 14
2.2.4
Minima........................................................................................................................... 14
2.2.5
Zorg en eenzaamheid .................................................................................................... 14
2.2.6
Vluchtelingenwerk ......................................................................................................... 15
2.3
Jeugd, gezin en onderwijs ..................................................................................................... 15
2.3.1
Jeugd.............................................................................................................................. 15
2.3.2
Centrum voor Jeugd en Gezin ....................................................................................... 16
2.3.3
Onderwijs ...................................................................................................................... 16
2.3.4
Primair onderwijs .......................................................................................................... 17
4
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
2.3.5
Voortgezet onderwijs .................................................................................................... 17
2.3.6
Middelbaar beroepsonderwijs ...................................................................................... 17
2.4
Zorg, Welzijn, Cultuur en Sport ............................................................................................. 18
2.4.1
Zorg & Welzijn ............................................................................................................... 18
2.4.2
Cultuur ........................................................................................................................... 19
2.4.3
Sport .............................................................................................................................. 19
2.4.4
Frysk............................................................................................................................... 20
3 Samen aan het werk in een duurzaam ruim ................................................................................. 20
3.1
Duurzaamheid ....................................................................................................................... 20
3.1.1
Afval ............................................................................................................................... 20
3.1.2
Papier............................................................................................................................. 21
3.1.3
Duurzaam bouwen ........................................................................................................ 21
3.1.4
Fossiele brandstoffen en alternatieve energie.............................................................. 21
3.2
Werkgelegenheid .................................................................................................................. 21
3.2.1
Behoud en uitbreiding bestaande werkgelegenheid .................................................... 22
3.2.2
Visie Werkgelegenheid .................................................................................................. 22
3.2.3
Agrarische bedrijven...................................................................................................... 22
3.2.4
MKB, bedrijventerreinen en boerderijen ...................................................................... 23
3.2.5
Zondagsrust ................................................................................................................... 23
3.2.6
Werknemers en werklozen ........................................................................................... 23
3.2.7
Toerisme ........................................................................................................................ 23
3.2.8
Verruiming brugbediening ............................................................................................ 24
3.3
Wonen en infrastructuur ....................................................................................................... 24
3.3.1
Wonen ........................................................................................................................... 24
3.3.2
Infrastructuur ................................................................................................................ 25
3.3.3
Landschap- en natuurontwikkeling ............................................................................... 25
3.3.4
Vervoer over water en openbaar vervoer ..................................................................... 26
4 Slotwoord ...................................................................................................................................... 26
5
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
Inleiding
De nieuwe gemeente staat voor de uitdaging van de burgers het vertrouwen te krijgen waar te
maken wat in de verkiezingen door de verschillende partijen beloofd wordt. Daar ontstaat natuurlijk
al een probleem: niet alle partijen zullen hun zin krijgen. Een programma van een politieke partij
moet daarom ook gelezen worden als inzet voor de voortdurende onderhandelingen, waar de
raadsleden in terecht komen als zij voor vier jaar hun beste beentje voorzetten om hun achterban te
vertegenwoordigen.
In dit programma liggen gedachten voor, die richting geven aan een christelijk en sociaal
gemeentelijk beleid. Daarbij is het van belang dat de gemeente kiest voor ontwikkeling van kansen
voor haar burgers en bedrijven en een pro-actieve uitstraling heeft.
De ChristenUnie is er voor u! Wij willen ons als christelijk-sociale partij inzetten voor onze gemeente.
Dat doen we vanuit onze persoonlijke betrokkenheid bij onze samenleving en vanuit de opdracht
God boven alles liefhebben en de naaste als onszelf. De ChristenUnie fundeert haar opvattingen over
de politieke vraagstukken op het Woord van God, met Gods liefde voor de wereld en de mensen die
daar in leven. De tien leefregels die God aan Zijn volk gaf zijn goed voor alle mensen.
De ChristenUnie werkt praktisch aan een betrokken samenleving. Als inwoners staan we niet met de
rug naar elkaar, maar in veel opzichten zijn we op elkaar aangewezen. Wij willen daarom ruim baan
geven aan die gemeenschappen waarin zorg en verantwoordelijkheid opbloeien. Gezinnen, scholen,
kerken, bedrijven en organisaties van burgers (sportclubs, verenigingen e.d.) vormen de basis van de
samenleving. Daarin wil de ChristenUnie investeren.
Onmenselijke situaties van verslaving, armoede en eenzaamheid willen we zien te voorkomen en
tegen te gaan.
Wij beseffen dat in de komende raadsperiode 2011 – 2014 de financiën beperkt zijn. Gezien de
recessie, de nog lopende grote projecten en de demografische ontwikkeling in onze gemeente, richt
de ChristenUnie haar daarom in de komende raadsperiode vooral op: onderhoud van wat goed is,
vernieuw dat wat beter moet en kies voor noodzakelijk innoverend nieuw beleid.
De verbindingskracht in de samenleving berust op andere waarden dan strikt economische. Veel
eerder kan dit moreel kapitaal in een tijd waarin de financiële middelen beperkt zijn de gevolgen
ervan verzachten en/of verminderen. De ChristenUnie wil dit moreel kapitaal in de maatschappij
prikkelen en de sociale kracht en energie in wijk en dorp mobiliseren.
De ChristenUnie zet zich in voor duurzame economische ontwikkeling. Goede zorg voor de
schepping, en dus voor mens, natuur, landschap en milieu, heeft onze grote aandacht en
betrokkenheid.
Wij werken samen aan groei, duurzaamheid, respect en solidariteit. Aan een samenleving waarin oog
is voor elkaar en waarin recht wordt gedaan aan ieders mogelijkheden en talenten. Een samenleving
ook, waarin de overheid duidelijke grenzen stelt aan wat wel en wat niet kan, waarin vooral de eigen
kracht van de samenleving wordt benut en waarin creativiteit, dynamiek en eigen initiatief worden
ondersteund. Zo werken wij op een betrokken manier aan een beter leefbare gemeente
SúdwestFryslân. Basis voor ons handelen als christenen in de politiek is het besef dat de bloei van
onze gemeente afhangt van de zegen van God. We zien uit naar de komende periode en rekenen op
uw steun!
6
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
1 Samen stevig aan het roer
1.1 Dienstbare overheid
De komende bestuursperiode kenmerkt zich net als de vorige door een toenemende
verantwoordelijkheid van gemeenten. De afgelopen jaren zijn allerlei taken overgedragen van het
Rijk naar de gemeenten, bijvoorbeeld op het gebied van werk, bijstand, inburgering, zorg en welzijn.
De gemeente wordt steeds meer gezien als de eerste overheid waar het beleid begint. Een overheid
die zelfstandig taken uitvoert. De gemeente SúdwestFryslân staat voor de uitdaging deze versterkte
positie om te zetten in resultaat. De ChristenUnie vindt dat de gemeente bij deze ontwikkeling van
toenemende verantwoordelijkheid nadrukkelijk de regierol op zich moet nemen.
1.1.1 Rol van de gemeente
De gemeente legt als overheid en bondgenoot van de samenleving zoveel mogelijk
verantwoordelijkheden bij de burger. Waar dit mogelijk is, worden verantwoordelijkheden gedeeld
met maatschappelijke partners en wordt prijs gesteld op de inzet van particuliere of ideële
organisaties.
Grenzen worden ook aangegeven. Daarbij heeft de gemeente de specifieke rol de zwakken in de
samenleving te beschermen. Zo draagt de overheid bij aan een bloeiende samenleving.
De ChristenUnie is van mening dat de gemeentelijke overheid meer efficiënt en klantgericht handelt
als al haar diensten via één loket te verkrijgen zijn. Transparantie, openheid, klant- en servicegericht
zijn daarbij sleutelwoorden. De eerdere ervaringen met één bedrijfsloket in Sneek verdient een
vervolg.
Voor een goede service is het van groot belang dat aan de inzender van een verzoek aan de
gemeente inzicht geboden wordt over de weg die het verzoek gaat volgen en welke status deze op
een gegeven moment heeft. Deze procedure moet integraal in de gemeentelijke organisatie gaan
gelden voor alle processen waarbij verzoeken van burgers een rol spelen. Alleen
uitzonderingsgevallen mogen als zodanig benoemd worden en een afwijkende aanpak is dan te
verwachten. Ook hier kan in de beginperiode van de nieuwe gemeente de door ons als tijdelijk
voorgestelde Ombudsman een rol spelen.
De ChristenUnie staat dicht bij de burger en zet daarom dorpen, buurten, wijken en kernen centraal.
Zij hecht zeer aan het werk dat door de vele vrijwilligers op tal van fronten wordt gedaan. De
vrijwilligers zorgen vooral voor binding in de maatschappij.
Raadsleden van de ChristenUnie zijn betrouwbaar. Op open en transparante wijze maken zij hun
afwegingen. Zij zijn, net als de gemeentelijke overheid moet zijn, dienstbaar. Dat is iets anders dan „u
vraagt, wij draaien‟. Het betekent het bewaken van het algemeen belang en de publieke
gerechtigheid. Daarin heeft de overheid duidelijke een eigen verantwoordelijkheid.
De gemeente moet kunnen aantonen dat zij in staat is tot effectief en efficiënt handelen. Periodieke
evaluaties en vergelijkingen met andere gemeenten zijn nodig om een goed beeld te krijgen van de
kwaliteit van besturen en leven in de gemeente. Deze evaluaties en vergelijkingen moeten zowel
kwantitatief als kwalitatief worden uitgevoerd. Door bijvoorbeeld mee te doen aan onderzoeken via
www.bestesocialedienstvannederland.nl geeft zicht op het eigen functioneren. Ook een
onafhankelijke blik op de prestaties van de website en de daar aangeboden diensten kan de nieuwe
7
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
gemeente helpen bij het daadwerkelijk vervullen van de belofte de dienstbaarheid naar de burger te
verbeteren.
De gemeente moet er naar streven het geheel van ambtenaren een afspiegeling van de plaatselijke
bevolking te laten zijn. Bescheiden religieuze uitingen zoals een hoofddoekje passen daarbij, zolang
ze de communicatie met de burger niet verstoren. Een ambtenaar van de burgerlijke stand heeft het
recht om op grond van gewetensbezwaren het sluiten van een homohuwelijk te weigeren. Als
kandidaten voor deze functie ook gewetensbezwaren hebben, moeten zij desondanks worden
aangenomen, tenzij hierdoor onvoldoende capaciteit beschikbaar overblijft om de wet te kunnen
uitvoeren
1.1.2 College
In de gemeente SúdwestFryslân zijn voor de eerste periode minimaal vijf wethouders wenselijk. De
ChristenUnie pleit voor een portefeuille „Jeugd en Gezin‟.
Binnen de lokale overheid zien wij de rol van de burgemeester, als zelfstandig bestuursorgaan,
veranderen. De bevoegdheden van de burgemeester zijn de afgelopen jaren steeds verder verruimd.
De impact van die bevoegdheden zijn soms enorm, bijvoorbeeld bij huisverboden of keuzes met
betrekking tot veiligheid.
Verantwoordelijkheid vraagt verantwoording. Het burgerjaarverslag was tot 2009 het kanaal waarin
de burgemeester naar de burger verantwoording aflegde van zijn handelen. Nu dit verslag niet meer
noodzakelijk is stelt de ChristenUnie voor, dat de gemeenteraad samen met B&W moet zoeken naar
een manier waarop de burgemeester verantwoording aflegt.
1.1.3 Burgerparticipatie
Beginspraak betekent, dat de burger zo vroeg mogelijk bij nieuwe beleidsprocessen worden
betrokken. Het kan zelfs betekenen, dat de burger zelf met een initiatief komt. Om er voor te zorgen
dat de afstand tussen burger en gemeente als eerste overheid klein blijft, kunnen bijeenkomsten,
waarop nieuwkomers en jongeren, die 18 worden, voor grotere toegankelijkheid zorgen. De macht
van groep acht is een goed initiatief kinderen al op vroeg met democratische beginselen in aanraking
te laten komen.
Beginspraak betekent, dat de burger zo vroeg mogelijk bij nieuwe beleidsprocessen wordt
betrokken. Het kan zelfs betekenen, dat de burger zelf met een initiatief komt. Om er voor te
zorgen dat de afstand tussen burger en gemeente als eerste overheid klein blijft kunnen
bijeenkomsten voor de burgers worden belegd waarin de gemeente inzage geeft in het door haar
te voeren beleid en zorg draagt voor een actieve en adequate informatieverstrekking. Hierbij
wordt het model ‘De Raad op Straat’ voorgestaan, zoals dit reeds gebruikelijk is in de huidige
gemeente Sneek. Verder is ‘de macht van groep acht’ een goed initiatief om kinderen al vroeg met
de democratische beginselen in aanraking te laten komen.
Van belang is dat de gemeente in de voorbereiding van participatieprocessen heldere keuzes
vooraf maakt over de vorm van participatie.
1.1.4 Raadscommunicatie
Door als raad initiatieven te ontplooien om op verschillende manieren met de burger in gesprek te
komen, kan de burger in een vroeg stadium bij besluitvorming worden betrokken. Deze activiteiten
moeten een laagdrempelig en toegankelijk karakter hebben. Het houden van referenda heeft gezien
de status en het kostenaspect daarvan niet onze voorkeur. Wel wil de ChristenUnie samen met
8
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
andere politieke partijen ontmoetingen beleggen waarin de plaatselijke vertegenwoordigers in
dorpsbelangen en wijkplatfora hun wensen en bemerkingen kunnen delen. Inschakelen van de
dorpencoördinatoren en wijkagenten zijn daarbij zeer gewenst.
De nieuwe communicatiemiddelen moeten daarbij effectief worden ingezet. Gebiedsgerichte
informatie kan nu al gekoppeld worden aan het postcodegebied, waarin iemand woont. Informatie
kan daardoor selectief gekozen worden. Het opzetten van op de belangstelling van de burger gericht
informatienetwerk heeft nadrukkelijk de aandacht nodig.
1.1.5 Gemeentelijke herindeling
Door de vorming van de nieuwe, grotere gemeente is het mogelijk op een groot aantal
dienstverlenende gebieden de kosten te laten dalen en efficiënter te werken. SúdwestFryslân zorgt
door haar grootte voor een ambitierijke uitstraling als ontwikkelgemeente in Fryslân. De leefbaarheid
in de kernen en in zes van de elf steden vormt daarbij de grootste uitdaging en verantwoordelijkheid
van het gemeentebestuur.
SúdwestFryslân is de vierde gemeente in de noordelijke drie provincies. In de periode voor de
recessie bleek onze regio een belangrijke banenmotor voor Fryslân te zijn. Deze potentie is nog
steeds aanwezig en moet zijn dynamiek weer terug krijgen.
Door ambities op de kaart te zetten kan SúdwestFryslân door deze grootte zich nadrukkelijker
profileren en haar best doen om die banenmotor weer aan de praat te krijgen. Aansluiten bij
innovatieve ontwikkelingen op het gebied van watertechnologie en energiewinning lijkt kansrijk.
1.1.6 Financiën
Het in elkaar schuiven van beleid en belastingtarieven bepaalt uiteindelijk wat de burger in de
portemonnee van een herindeling zal voelen. Was relatief de rioolheffing in Sneek laag en de OZB in
de overige vier gemeenten laag, dan mag duidelijk zijn, dat de burger van het gelijk trekken van deze
tarieven het een en ander merkt. Verlagingen zijn we snel vergeten, maar een verhoging is meestal
niet welkom.
Het gemeentebestuur heeft de plicht om jaarlijks te zorgen voor evenwicht tussen inkomsten en
uitgaven: een reëel sluitende begroting is de norm. Een meerjarenraming is noodzakelijk om op
middellange termijn goed zicht te houden op de financiële situatie van de gemeente. Opgebouwde
bestemmingsreserves moeten de realisatie van voorgenomen grootschalige projecten mogelijk
maken. Deze reserves en voorzieningen moeten regelmatig getoetst worden op de actuele behoefte.
Uitgangspunt bij het vormen van de nog vast te stellen begroting voor 2011 was een bezuiniging van
8 – 10 miljoen en een – behoudens een aanpassing met het prijsindexcijfer – gelijk blijven van de
gemiddelde lastendruk van de burger.
In de ogen van de ChristenUnie mag de OZB geen sluitpost voor de begroting vormen om eventuele
tekorten af te dekken. Het verhogen van dit tarief wordt dan onvoorspelbaar. Wel mag er rekening
worden gehouden met het ambitieniveau van de gemeente. Voornemens en ambities, die in de
meerjarenbegroting niet gedekt worden, leiden over het algemeen tot teleurstelling en verlies aan
vertrouwen.
De Algemene Reserve dient veilig gesteld te worden. Het is pas acceptabel in een lopend jaar onder
de minimum grens een greep te doen uit deze reserve als daar zwaarwegende risico’s of leed voor
burgers mee kan worden geweerd.
Bij de overgang naar de nieuwe gemeente zijn ook de risico’s overgenomen van de vroegere
gemeenten. Er moet daarom in het financieel beleid ruime aandacht worden geschonken aan de
risicoparagraaf. De belangrijkste risico’s moeten ieder jaar worden benoemd en – indien mogelijk –
9
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
van bedragen worden voorzien. Hierdoor kan
er begrotingstechnisch rekening met deze
risico’s worden gehouden.
1.1.7 Gemeentelijke organisatie
en frictiekosten
De speerpunten van dienstbare overheid:
 Centraal meldpunt overlast in hele
gemeente
 Meetbare doelstellingen.
 Tarieven zijn kostendekkend
 Tijdelijke gemeentelijke Ombudsman
 Veilige keten voor de jeugd
 Gedogen? Pas maar op!
Voor de komende raadsperiode geldt dat de
reorganisatie van de gemeentelijk organisatie
mogelijk nog verschuivingen in het
personeelsbestand noodzakelijk maakt. De
gemaakte afspraken moeten daarbij leidend
zijn en nieuwe functies zoveel als mogelijk
door zittend personeel worden aangevuld.
Een meer dan gemiddelde nadruk op scholing is daarbij gewenst. Dit soort kosten behoren tot de
frictiekosten voor de totale gemeentelijke herindeling en mogen ook dan alleen daaraan
toegerekend worden.
Reorganisatie gaat gepaard met reuring: een projectmatige aanpak van problemen kan stimulerend
werken en de blik van betrokkenen verbreden. Dwarsverbanden in lijnorganisaties worden soepeler
gelegd als projectmatig werken een vast onderdeel van de bedrijfsfilosofie wordt. De
projectorganisatie, die hiervoor nodig is, dient met grote zorgvuldigheid bewaakt te worden om er
zoveel mogelijk rendement voor de organisatie uit te halen.
De totale frictiekosten mogen niet boven het door de overheid ter beschikking gestelde bedrag
uitkomen.
Het meest wenselijke is dat de burger van deze fusie zo weinig mogelijk last ondervindt en dat de
dienstverlening juist verbetert. Om klachten met betrekking tot deze dienstverlenende taak goed in
beeld te krijgen en te tackelen is een tijdelijke gemeentelijke ombudsman een optie.
1.1.8 Bezuinigingen
Structureel kan er – wat de ChristenUnie betreft – bezuinigd worden op meerdere terreinen.
Eén daarvan betreft trajecten waar nu veelal dure welzijnsorganisaties een rol spelen, terwijl daar
met inspelen op particulier initiatief ook op een meer verbindende manier een oplossing gevonden
kan worden. Te denken valt aan het insteken op de initiatieven van Stichting Present Sneek bij het
bieden van hulp op projectbasis. De forse subsidiering van vrijwilligerswerk via de welzijnsorganisatie
Timpaan moet daarbij tegen het licht gehouden worden. Buurthulpdiensten kunnen in combinatie
met wijkplatforms zelfstandig wonende ouderen of mensen met een beperking in contact met
vrijwilligers, om samen iets te gaan ondernemen.
Subsidiëring van initiatieven is nodig om wenselijke ontwikkelingen een steun in de rug te geven.
Uitgangspunt is echter dat deze een tijdelijk karakter hebben en dat financiering van de activiteiten
uiteindelijk op zelfstandige wijze wordt gerealiseerd.
1.1.9 Nieuw beleid
Bij het formuleren van nieuwe beleid zal nadrukkelijk een stappenplan gehanteerd moeten worden,
waardoor consequenties voor financiering op de juiste tijd en op de juiste wijze beoordeeld kan
worden. Bij langdurige trajecten zijn tussentijds risico-analyses nodig om vast te stellen of
doorzetten van het beleid noodzakelijk blijft. Daarnaast is in een tijd van krapte innovatie nodig om
oud beleid te kunnen vervangen. Hierbij gaat per definitie de kost voor de baat uit.
10
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
1.1.10 Preventiebeleid
Voorkomen is beter dan genezen. Het overtreden van regels moet zo moeilijk en onaantrekkelijk
mogelijk worden gemaakt. Op risicoplekken is een goede verlichting in de avonduren, vooral op
fietspaden, nodig. Preventie op scholen kan door middel van campagnes over Veiligheid. Denk hierbij
aan workshops en informatielessen over verkeersveiligheid, vandalisme, alcohol- en drugsverslaving,
prostitutie (waaronder loverboys).
1.1.11 Seksinrichtingen en prostitutie
Van uitbreiding van het aantal seksinrichtingen mag geen sprake zijn. Mensenhandel en gedwongen
prostitutie moet worden tegengegaan. De mogelijkheid tot het in de APV opnemen van een hogere
leeftijd waarop een prostituee actief mag zijn, moet worden onderzocht.
De maatschappij in zijn geheel betaalt direct of indirect voor de schade, die door de prostitutie
aangericht wordt. Beschadigd worden bijvoorbeeld de gezinnen van de klanten van deze sector.
In de eenentwintigste eeuw is er geen enkel logische argument meer dat het voortbestaan van de
prostitutie sector kan rechtvaardigen!
In Zweden hebben gelijkgestelde vrouwen en mannen in samenwerking een unieke wet gecreëerd:
seksuele diensten kopen is daar sinds 1 januari 1999 strafbaar. Dankzij dit beleid is Zweden één van
de landen die het minst geconfronteerd wordt met de prostitutie, vrouwenhandel en alle daarmee
gerelateerde problemen.
In deze tijd verwachten we solidariteit tussen de burger en de Staat. Ook meer formele en informele
controle van normoverschrijdend gedrag blijkt dan nodig.
1.1.12 Veiligheid en huiselijke geweld
De ChristenUnie vindt wederzijds respect belangrijk. Mensen die denken dat ze de rechten van
andere burgers niet hoeven te respecteren moeten duidelijk worden gemaakt dat overtreding van
regels ontoelaatbaar is. Hiervoor moet nauw samengewerkt worden met Politie en Justitie,
bijvoorbeeld door zichtbare handhaving met agenten op straat. Een streng toezichtbeleid maakt het
voor iedereen duidelijk dat niet alles getolereerd wordt. Handhaving van de regels betekent ook dat
er geen ruimte is voor gedogen.
Huiselijk Geweld is een andere niet altijd zichtbare bedreiging van de persoonlijke levensfeer. Daarin
neemt de gemeente de regierol en zorgt voor overeenstemming over de taakverdeling tussen
centrumgemeenten en regiogemeenten. De gemeente zorgt voor toegang tot en afstemming van
financieringsstromen voor een gezinsgericht hulpaanbod, zoals voor crisisopvang in acute situaties en
crisisinterventie in het kader van het huisverbod. Daarnaast zorgt de gemeente voor laagdrempelige
hulp voor kinderen en jongeren die slachtoffer of getuige zijn van huiselijk geweld.
Uitbouw van meldpunt overlast vanuit Sneek naar de nieuwe gemeente wordt als speerpunt
ingebracht om de leefbaarheid in kern en wijk te kunnen verbeteren en te kunnen handhaven.
De veiligheid in regionaal verband vereist aandacht; het samengaan van brandweerkorpsen in
grotere gehelen vereist veel aandacht voor de individuele mogelijkheden van vrijwilligers. Ook de
informatie naar de inwoner moet up-to-date blijven.
Ook Meld Misdaad Anoniem en Burgernet spelen een belangrijke rol en kunnen gepromoot worden
op de website van de gemeente SúdwestFryslân.
Een plezierig ondernemersklimaat wordt gestimuleerd door het Keurmerk Veilig Ondernemen. Deze
keurmerken zijn in 2010 aan een aantal bedrijfsgebieden in de gemeente toegekend. Samen met de
bedrijfsverenigingen kan hier aan ook op andere bedrijfsterreinen en winkelcentra aan gewerkt
worden.
11
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
1.1.13 Alcohol en drugsbeleid
Jeugd lopen schade op door te vroeg alcoholgebruik in hun ontwikkeling. Dat tegen gaan is net zo
belangrijk als het tegen gaan van druggebruik. Alcoholverstrekking aan jongeren onder de 18 jaar kan
door de gemeente worden tegengegaan door in ieder geval de keten op het platteland, gericht op
deze categorie jongeren, te verbieden alcoholhoudende dranken in hun bezit te hebben.
Het gedogen van druggebruik in coffeeshops heeft al tot de merkwaardige gedachtegang geleid, dat
de handel aan de achterdeur dan ook maar gedoogd moet worden. Het gedoogbeleid werkt dus
averechts: het doet het rechtsgevoel geen goed om drugsverkoop nog langer te gedogen.
2 Samen leven in de roef
2.1 Kernenbeleid
2.1.1 Dorpsbelangen en
wijkplatfora
De speerpunten van kernenbeleid:
 Visie en kracht van de kern bepalen inzet
gemeente
 Zelfstandig en financieel gezond
accommodatiebeleid
 Kwaliteit boven kwantiteit in
huisvestingsbeleid voor scholen
 Leefbaarheid vraagt om solidariteit
Onze gemeente bestaat uit 69 kernen.
Sommige hebben geen moeite om hun
bestaansrecht in de toekomst waar te maken.
Kleinere kernen hangt het doemwoord krimp
boven het hoofd.
Maar is dat een gevaar? Dat hangt samen met
welke visie de bewoners van de kern hebben op
hun toekomst. Uitgangspunt voor de
voorzieningen in een bepaalde kern behoort de
visie te zijn van de bewoners op hun eigen toekomst. Wat ziet men als lonkend perspectief en welke
middelen zijn daarvoor nodig? Daarnaast mag men zich ook uitspreken over de potentie van de kern
om die toekomst te verwezenlijken.
De verenigingen van Dorps- en Stadsbelangen vormen in de kernen de gesprekspartner voor de
gemeente om deze visie en potentie om te zetten in reële plannen. Uiteraard worden ook andere
particulieren niet per definitief gepasseerd maar kunnen zij in specifieke situaties aan gaan schuiven.
Dorpsvisies zijn dus van belang en het tot stand komen van deze visie is een voorwaarde voor
verdere ontwikkelingen. Hulp bij de realisatie van een dorps- en stadsvisie mag van de gemeente
verwacht worden.
De wijkplatfora zijn ingesteld om de verminderde binding onder wijkbewoners tegen te gaan. Het
beroep op de bewoners van de wijk moet daarom reëel geënt zijn op de mogelijkheid deze binding te
vergroten. Investeringen in zwakke wijken zijn daarom gerechtvaardigd, maar mogen geen vrijbrief
zijn voor structurele kosten, die niet efficiënt blijken uit te werken.
2.1.2 Dorpshuizen en wijkcentra
Multifunctionele accommodaties zijn wenselijk in elke kern. Toch zullen de bewoners in de kern zelf
blijk moeten geven voor draagvlak en draagkracht, waarmee deze voorzieningen een duurzaam
bestaan kunnen hebben. Het verenigingsleven is daarbij de belangrijkste motor.
Allerlei culturele diensten zoals bibliotheek en muziekonderwijs kunnen deze centra benutten als
kanalen om op een laagdrempelige manier met nieuwe lezers en muziekliefhebbers in contact te
komen.
12
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
Het in eigen beheer besturen en onderhouden van voorzieningen heeft de voorkeur. De gemeente
participeert daarin als ondersteunend partner en zoekt samen met initiatiefnemers naar vergroting
van kansen door het aantal functies zo goed mogelijk te combineren.
2.1.3 De dorpsschool
Kwaliteit gaat boven kwantiteit. Toch mag ook de dorpsschool haar ogen niet sluiten voor het
negatieve effect dat uitgaat van een te kleine school op de opleidingskansen van de individuele
leerling. Clustering van scholen, die meerder kernen bedienen lijkt daarom een verstandige keuze als
er te kleine leerlingaantallen zijn voor de instandhouding van kleine scholen. De brede school met
aandacht voor de identiteit van de participerende scholen geeft daarbij goede mogelijkheden.
2.1.4 Krimp en mogelijkheden
Krimp hangt samen met de bereidheid van gezinnen om op het platteland te willen wonen en er een
woning te kunnen bemachtigen. De afstand tot
goed onderwijs voor de kinderen speelt dan een
rol. Ook daarom is het gewenst om bij de
De speerpunten van leefomgeving:
plattelandsschool voor kwaliteit te kiezen.
 Aansluiten bij particulier initiatief
 Levensloopbestendig (= duurzaam)
2.2 Leefomgeving
bouwen
De ChristenUnie vindt het belangrijk dat iedereen
 Woonservicezone als integraal model
met plezier kan wonen in SúdwestFryslân. De
 Multifunctionele centra in kern en wijk
gemeente moet „levensbestendig bouwen‟ en het
 Mobiliteit met doel mee te kunnen doen
creëren van kleinschalige woongroepen
 Ouderenadviseur bezoekt aan huis
stimuleren. Niet alleen voor ouderen, maar voor
 Toegankelijkheid zo breed mogelijk
iedereen die buiten de samenleving dreigt te
 Passend bestuurlijk antwoord op
vallen. Daarbij kunnen kleinschalige
groeiende vraag naar zorg voor ouderen
woonvoorzieningen een goede oplossing zijn om
eenzaamheid te voorkomen. De ChristenUnie stelt
voor om in overleg met projectontwikkelaars,
woningbouwcorporaties en andere deelnemers ruimte hiertoe op te nemen in het bestemmingsplan.
Een belangrijke manier om betrokkenheid bij (de zorg voor) ouderen en gehandicapten te creëren is
door hen zorg te geven in de gemeenschap. De ChristenUnie ziet bijvoorbeeld kansen in
woonservicezones, waarbij ouderen en jongeren met een beperking langer zelfstandig kunnen blijven
wonen, met alle voorzieningen binnen handbereik. Een dergelijke voorziening wordt bij voorkeur
gekoppeld aan een multifunctioneel centrum, met een zo groot mogelijk aanbod van zorg en
diensten. Deze aanpak kan ook de leefbaarheid in kleine kernen positief beïnvloeden.
In het algemeen is de ChristenUnie van mening dat voorzieningen op het gebied van zorg,
ouderenopvang, medische posten en sport dicht bij de mensen beschikbaar moeten zijn. Op deze
manier is oproepbare en betaalbare hulp voor iedereen beschikbaar, afhankelijk van de eigen wens
en fysieke gesteldheid. Bij het verlenen van vergunningen, het stimuleren van dienstencentra met
zorg en het initiëren van wijkvoorzieningen moet hier rekening mee gehouden worden. Ook
(meer)generatiewoningen mogen op steun vanuit de gemeente rekenen, zodat (hulpbehoevende)
ouders kunnen inwonen bij hun kinderen. Dit laatste vergemakkelijkt immers de mantelzorg naar
senioren toe, welke de gemeente via de WMO moet ondersteunen.
13
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
2.2.1 Openbare ruimten
Openbare ruimten moeten toegankelijker worden gemaakt voor minder validen die gebruik moeten
maken van rolstoel of rollator. Drempels, verlichting en signalering moeten worden aangepast. In
overleg met openbaar vervoerders kan de leefkwaliteit verbeterd worden door te kijken naar het
plaatsen van bijvoorbeeld bushaltes bij woongroepen of verzorgingshuizen. Initiatieven om ouderen
en gehandicapten mobiel te houden ondersteunt de ChristenUnie, omdat mobiliteit een belangrijke
voorwaarde is om mee te kunnen doen in de maatschappij.
2.2.2 Activiteiten
Voor burgers met een beperking moeten in de directe omgeving ook andere activiteiten worden
aangeboden, waarbij het potentieel van deze burgers bij voorkeur zo goed mogelijk wordt benut.
Voorbeelden zijn een kinderboerderij en restaurants. Het besef dat burgers met een beperking geen
mindere burgers zijn is daarbij het belangrijkste. De ChristenUnie is van mening dat Stichting Present
een belangrijke rol kan spelen in de participatie van ouderen en gehandicapten in de samenleving.
Deze stichting is een kansrijk vrijwilligersinitiatief dat vanuit de Wet Maatschappelijke Ondersteuning
(WMO) verdient. Ook andere vergelijkbare particuliere initiatieven stimuleren we graag. Daarnaast
verdient volgens de ChristenUnie het valpreventieproject “Halt! U valt” van de GGD Fryslân in
SúdwestFryslân blijvende aandacht.
2.2.3 Ouderen- en gehandicaptenbeleid
De ChristenUnie blijft investeren in een breed ouderenbeleid, waar de ouderen ook zelf actief bij
betrokken worden. Dit moet gericht zijn op de activering tot maatschappelijke participatie, preventie
en sociaal emotionele hulpverlening. Er moet hulp worden geboden aan mensen van alle leeftijden,
maar in het bijzonder ouderen die problemen hebben bij het vinden van de juiste hulp of instantie bij
specifieke vragen en problemen.
Het is belangrijk dat er sportactiviteiten worden georganiseerd die gericht zijn op ouderen, chronisch
zieken en jongeren met een beperking. Met sport kunnen ook zij volwaardig deelnemen aan de
samenleving.
Er van uit gaand dat in de komende tien jaar het aantal ouderen in onze gemeente , die ook
daadwerkelijk lichamelijke beperkingen ervaren, zal groeien met ca. 6000 personen (bron CBS) geeft
aan, dat er enerzijds geïnvesteerd moet worden in goede hulpmiddelen en anderzijds dat er een
grotere werkgelegenheid in de zorg zal ontstaan. Het bevorderen van opleidingen en omscholingen
in deze richtring verdienen daarom specifieke aandacht. Impliciet betekent dit dat de gemeente ook
meer aandacht moet geven aan chronisch zieken en gehandicapten, omdat door deze ontwikkeling
deze groep alsmaar groter zal worden.
2.2.4 Minima
De zorg voor minima moet zoveel mogelijk aansluiten bij het al gevoerde beleid.
De ChristenUnie is van mening dat verspreid over de woonkernen initiatieven moeten worden
ontwikkeld om mensen met een minimum inkomen te voorzien van betaalbare huisvesting, die de
verantwoordelijkheid van deze burgers ten aanzien van hun woonomgeving bevorderd.
2.2.5 Zorg en eenzaamheid
De impact van eenzaamheid is enorm. Veel ouderen en mensen (jongeren) met een handicap zijn
eenzaam en dat moet worden aangepakt. Voor de ChristenUnie is de aanpak van eenzaamheid een
onderdeel van toekomstgericht beleid, waarin een evenwichtige benadering in het belang is van alle
generaties. De nadruk moet daarbij liggen op het versterken van sociale verbanden. Mensen met
14
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
elkaar in contact brengen en het de zelfregie daarbij centraal stellen. De mogelijkheden van degene,
die zorg vraagt centraal stellen moet het uitgangspunt zijn.
Om de ouderen en gehandicapten volwaardig deel te kunnen laten nemen aan de samenleving is het
belangrijk dat zij gemakkelijk in contact met anderen kunnen komen. Woonfuncties, openbaar
vervoer, multifunctionele centra en andere openbare ruimten moeten daarom fysiek goed
toegankelijk zijn. Participatie van de genoemde groepen is van belang bij het vaststellen van het
beleid. De chronisch zieke, die aanpassingen nodig heeft, verdient begeleiding bij het zelf kunnen
blijven bepalen wat voor hulp ze nodig hebben en door wie die hulp geboden moet worden.
2.2.6 Vluchtelingenwerk
Vluchtelingen kregen in de voormalige gemeenten een gastvrij onthaal. De opvang van vluchtelingen
in Witmarsum is jarenlang een voorbeeld van zorg voor de vreemdeling geweest, waarvoor
uiteindelijk de erkenning in 2006 kwam met een generaal pardon. Jarenlang heeft men daar mensen
opgevangen zonder deugdelijke vergoeding vanuit Den Haag. Onze gemeente moet in ieder geval die
gastvrijheid blijven aanbieden.
2.3 Jeugd, gezin en onderwijs
Opvoeding vindt niet alleen thuis plaats, maar ook op andere plekken zoals de school, de
peuterspeelzaal en het kinderdagverblijf. Deze voorzieningen moeten dan ook voor iedereen
toegankelijk zijn en van goede kwaliteit. De ChristenUnie is van mening dat de verantwoordelijkheid
voor de opvoeding volledig bij de ouders en/of verzorgers ligt. Mensen, die niet in aanmerking voor
de Wet kinderopvang komen, moeten op de gemeente kunnen terugvallen. Tienermoeders,
herintredende ouders en andere ouders in een lastige situatie, moeten in de gelegenheid zijn om
werk en zorg te combineren.
2.3.1 Jeugd
Contact tussen gemeentebestuur (politiek) en jeugd is essentieel voor de toekomst. Specifieke
aandacht voor de jeugd is noodzakelijk, zodat het bestuur actief op de hoogte blijft van de
ontwikkelingen onder de jeugd, zodat op het juiste moment de juiste acties – stimulerend,
faciliterend en corrigerend – kunnen worden genomen.
De ChristenUnie vindt het belangrijk dat jongeren en hun verzorgers zich bewust zijn van de
mogelijke negatieve gevolgen van internet, gaming en groepsgedrag. Voldoende voorlichting op dit
gebied via scholen is hierin een belangrijke stap. Jongeren moeten goed voorbereid worden op een
zelfstandige, weerbare plaats in de maatschappij waarin ze hun eigen verantwoordelijkheid nemen.
Om kinderen vroeg te helpen met elkaar om te gaan, is de mogelijkheid voor elk kind gewenst
training te krijgen op gebieden als sociale effectiviteit, weerbaarheid en sociale omgang. De
gemeente kan hierin faciliteren door scholen te stimuleren dit op te pakken en
weerbaarheidtrainingen aan te bieden. Voor hen, die echt hulp nodig hebben, moet er de
mogelijkheid zijn om geplaatst te kunnen worden in een (her)opvoedingstraject.
De ChristenUnie maakt zich ook sterk om het alcoholgebruik onder jongeren te verminderen door
aan te geven wat de gevolgen zijn van (overmatig) alcoholgebruik. Hiervoor kunnen verschillende
methodes worden ingezet, bijvoorbeeld voorlichting door jongeren zelf.
De problematiek van alcohol- en drugsgebruik, vernielingen en overlast vraagt een integrale aanpak
vanuit zorg en repressie. Het vervroegen van de uitgaanstijden voor jeugd en het verbieden van
alcoholgebruik in jeugdketen voor jongeren onder de 18 jaar is daarom een logische keuze
15
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
Het is wenselijk beeld te krijgen en te houden bij tienermoeders om hen te helpen hun leven op
orde te krijgen en een goede start te maken met de opvoeding van hun kind.
2.3.2 Centrum voor Jeugd en Gezin
Het gezin is de hoeksteen van de samenleving. Helaas staat het gezin er de laatste jaren in
toenemende mate alleen voor. Er zijn gaten ontstaan in de pedagogische infrastructuur: familie,
buurt, kerk en andere elementen van de traditionele leefomgeving spelen een steeds kleiner
wordende rol en zijn niet langer vanzelfsprekende opvoedingspartners van de ouders. Voor ouders
die hulp in de opvoeding nodig hebben is het belangrijk dat er voldoende begeleiding is, en dat deze
begeleiding eenvoudig bereikbaar is. Het versterken van het sociale netwerk rond gezinnen is
mogelijk door serieuze inzet van de eigen kracht conferentie, waarbij de hulpvrager door mensen
rondom hem of haar geholpen wordt.
De partners in de zorgketen rondom jongeren moeten samenwerken. Om deze samenwerking en het
elkaar aanspreken op ieders verantwoordelijkheid op gang te krijgen is bestuurlijke
doorzettingsmacht nodig en een volwaardig ketenregisseurschap met voldoende instrumenten. Die
doorzettingsmacht moet bij een lokale bestuurder komen en vereist een goede bestuurlijke
samenwerking (provincie en gemeenten) binnen het stelsel.
De Centra voor Jeugd en Gezin gaan ouders en kinderen ondersteunen bij het opvoeden en
opgroeien. Deze hulp is vraaggestuurd met respect voor ieders overtuiging. Door de komst van deze
centra heeft de gemeente een belangrijk middel in huis om werk te maken van preventie, zorglijnen
kort te houden en adequaat op te treden bij ontsporingen van de jeugd.
De ChristenUnie pleit voor een portefeuille “Jeugd en Gezin”. Er moet een goede verhouding zijn
tussen werken, leven en zorg. Er is landelijk een probleem bij de opvang van brugklassers. Velen zijn
net te jong om zelfstandig thuis te komen indien er geen ouders aanwezig zijn (denk aan éénoudergezinnen). Een oplossing hiervoor kan gevonden worden in naschoolse opvang van pubers, dit
eventueel gekoppeld aan huiswerkhulp of bijvoorbeeld aan een (betaalde) verantwoordelijkheid
(onder begeleiding) binnen kinderopvang. Om concreet vorm hieraan te geven is er een gemeentelijk
gezinsbeleid noodzakelijk waarbij willekeur wordt
uitgesloten.
De speerpunten Jeugd en Gezin:
2.3.3 Onderwijs
 Portefeuille Jeugd en Gezin
Ouders zijn primair verantwoordelijk voor de
 Inzet Eigen Kracht Conferenties
opvoeding van hun kinderen. Hierin past dat ouders
 Ondersteuning van tienermoeders
kunnen kiezen voor die vorm van onderwijs die
aansluit bij hun opvoeding. De ChristenUnie vindt
dan ook dat bijzonder onderwijs in stand moet
worden gehouden.
Scholen moeten alle wettelijke mogelijkheden benutten om spijbelen tegen te gaan. Ouders (en
vooral ook de jongeren) moeten ervan doordrongen worden dat schooluitval veel minder kansen in
de samenleving biedt door het ontbreken van startkwalificaties. Dit kan worden verbeterd door een
nauwere samenwerking tussen scholen en hulpverlenende instanties. De inzet van de
leerplichtambtenaar moet gericht zijn op consequent beleid door de scholen zodat er voor de
jongere een passende schoolkeuze gemaakt kan worden. Om deze schoolkeuze te kunnen faciliteren
zal de gemeente in voorkomende gevallen een oplossing moeten bieden op gebied van vervoer.
Denk bijvoorbeeld aan laagdrempelig bus- en taxivervoer met hieraan gekoppeld een
prestatieverplichting.
16
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
Afstemming met de zogenaamde Zorg Advies Teams (ZAT) in het onderwijs is van groot belang om op
tijd door te kunnen schakelen naar partners binnen het Centrum voor Jeugd en Gezin.
Lokale samenwerking tussen onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven moet resulteren in een
betere aansluiting op de arbeidsmarkt.
2.3.4 Primair onderwijs
Zowel het openbaar als het bijzonder basisonderwijs staan op afstand van de gemeente. De besturen
dienen in goed overleg met de gemeente tot een integraal huisvestingsplan voor het onderwijs te
komen, dat beantwoordt aan hedendaagse eisen en tegemoet komt aan de eis van een kwalitatief
goede omgeving.
Bij de totstandkoming van dit plan wordt nadrukkelijk gekeken naar combinatiemogelijkheden met
realisatie van andere publieke faciliteiten. Brede scholen bieden daarbij goede mogelijkheden tot
daadwerkelijke integratie van zorg en onderwijs aan het kind te bieden
Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) is vooral voor achterstandskinderen van groot belang. Een
goede aansluiting van dit taalonderwijs met het vroegschoolse onderwijs (groep 1 en 2 van het
primair onderwijs) is van belang. Goede afspraken hierover met het onderwijs zijn belangrijk. Om
vroegtijdig te identificeren welke kinderen VVE nodig hebben stelt de ChristenUnie voor om op
consultatiebureaus een stimuleringsbeleid te hanteren. Zo worden ouders aangemoedigd hun kind
naar een peuterspeelzaal of kinderopvang te brengen waar VVE wordt aangeboden. Ook moeten er
afspraken met de kinderopvangaanbieders gemaakt worden om VVE daar aan te bieden als er
kinderen aanwezig zijn die dit nodig hebben. Het Rijk stelt hiervoor geld ter beschikking aan
gemeenten.
Door gewijzigde berekeningsmethoden komt het achterstandsbeleid in bepaalde wijken in gevaar. De
gemeente ziet zich in de ogen van ChristenUnie geplaatst voor de uitdaging daar zelf een passend
antwoord te geven.
2.3.5 Voortgezet onderwijs
Elk kind verdient zijn ruimte in het onderwijs om zichzelf optimaal te kunnen ontwikkelen. Dit wordt
vormgegeven door de duidelijke structuur die wordt vereist van de school en de heldere
beleidsuitgangspunten die de school uitdraagt. Het gaat erom dat het kind vanaf de lagere school
een passende schoolkeus heeft gemaakt. Een goede start is het halve werk!
Veilige fietsroutes vereisen met het oog op deze groep extra aandacht, waarbij uitgegaan moet
worden van de wijze waarop deze leeftijdsgroep van de routes gebruik gaat maken. Met name het
kruispunt bij Thabor in Sneek vereist daartoe aandacht.
2.3.6 Middelbaar beroepsonderwijs
De uitval vanuit het middelbaar onderwijs moet tot een minimum worden beperkt met een goede
begeleiding van de individuele deelnemers. Mocht er sprake zijn van uitval dan moet er een vangnet
zijn waarbinnen de uitgevallen student zich (on)bezoldigd op enigerlei wijze dienstbaar kan maken in
de (lokale) samenleving. Het MBO in SúdwestFryslân moet mogelijkheden bieden voor zowel
praktijkonderwijs als theoretisch onderwijs, passend bij de individuele student. Er dient vanuit de
gemeente SúdwestFryslân voldoende “werk en leer”- gelegenheid te zijn om invulling te kunnen
geven aan het zogenaamde leren en werken. De gemeente kan een erkend werkbedrijf subsidiëren,
mits er een meetbare prestatie tegenover staat.
De inzet op maritieme opleidingen in Sneek vergroot de aantrekkingskracht op studenten uit andere
provincies. Meewerken aan de huisvesting van deze studenten biedt uitbouw hiervan een goede
kans.
17
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
2.4 Zorg, Welzijn, Cultuur en Sport
Vanuit de christelijke identiteit van de ChristenUnie is de zorg voor en het welzijn van de mensen,
ongeacht achtergrond en afkomst, een belangrijk aspect van het samen leven. De ChristenUnie is
betrokken bij elk individu en streeft naar een gemeente waarbinnen de zorg goed geregeld is en het
welzijnsniveau zo optimaal mogelijk is. Ook is het belangrijk dat er voldoende cultuuraanbod is en
sportvoorzieningen zijn om het welzijn van de burger te bevorderen.
2.4.1 Zorg & Welzijn
Doordat er steeds meer sociale verantwoordelijkheid ten aanzien van zorg & welzijn bij de
gemeentes komt te liggen (bijvoorbeeld de WMO, Wet Maatschappelijke Ondersteuning) wordt de
rol van de gemeente ten opzichte van de sociale basisinfrastructuur steeds groter. De ChristenUnie
hecht veel waarde aan de inrichting van heldere verantwoordelijkheden op gemeentelijk niveau,
waarbij voor de doelgroepen voor sociale zorg (zoals ouderen, lichamelijk en verstandelijk
gehandicapten, chronisch zieken, probleemjongeren, verslaafden etc.) duidelijk is wat zij van de
gemeente kunnen verwachten.
De ChristenUnie is mening dat zorg voor iedere inwoner toegankelijk moet zijn en dat er voor elke
inwoner een (passend) dak boven het hoofd kan worden gerealiseerd. Uiteraard niet op basis van
vrijblijvendheid, maar op basis van wederkerigheid. Elke inwoner heeft wat te betekenen voor zijn
omgeving en moet worden gemotiveerd een steentje bij te dragen.
De ChristenUnie is fan miening dat soarch foar elke ynwenner tagonklik wêze moat en dat der foar
elke in (passend) dak boppe de holle realisearre wurde kin. Uteraard net op basis fan
frijbliuwendheid, mar op basis fan in tsjinprestaasje. Elke ynwenner hat wat te betsjutten foar syn
omjouwing en moat motivearre wurde in stientsje bij te dragen.
Om hier concreet vorm aan te geven stellen de ChristenUnie voor om integratie van groepen te
verzorgen door het organiseren van netwerkbijeenkomsten aan de hand van maatschappelijke
thema’s.
Een voor betrokkenen grote vraag is hoe de wijzigingen in het AWBZ-beleid landelijk door de
gemeenten zullen worden gecompenseerd. In onze ogen moet de gemeente de toegang tot WMO
voorzieningen harmoniseren in vergelijking met toegang tot AWBZ zorg.
Voorzieningen zoals de school, de peuterspeelzaal en het kinderdagverblijf moeten voor iedereen
toegankelijke en kwalitatief hoge zorg aanbieden, gezien de tijd die jeugd daarin doorbrengt. Voor
diegenen die niet in aanmerking voor de Wet kinderopvang moet de gemeente een substantieel deel
blijven bijdragen. Tienermoeders, herintredende ouderen en ouders in een lastige situatie, moeten in
de gelegenheid zijn om werk en zorg te combineren. Talenten moeten kunnen worden ontwikkeld
ongeacht de achtergrond en afkomst.
Naast woongroepen moet hierbij worden gedacht
aan gesubsidieerde zorglocaties als zorgboerderijen
maar ook vormen van zelfstandige sociale
werkvoorziening die uiteindelijk financieel
zelfvoorzienend moeten zijn. Dit werkt motiverend en
biedt daarnaast ruimte aan de talenten van de
werknemers.
18
De speerpunten zorg en welzijn:
 Inzet: elke bewoner levert bijdrage
 Blijvende voorlichting
schuldproblematiek
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
2.4.2 Cultuur
De speerpunten sport en cultuur:
SúdwestFryslân mag trots zijn op wat ze cultureel en
 Sport en cultuur redelijkerwijs voor ieder
sportief allemaal te bieden heeft en kan hier heel goed
beschikbaar
mee voor de dag komen.
 Frysk op de kaart en niet alleen als
Op een laagdrempelige manier wordt door het Centrum
culturele uiting.
van de Kunsten de gelegenheid aan jong en oud gegeven
 Lokale kleur bevorderen
zich te bekwamen in muziek , drama, beeldende kunst
 Sportfaciliteiten op basis van
en dans.
toekomstvisies
Het cultureel kwartier in Sneek biedt de cursisten een
uitdagend perspectief deze kunsten ook breder te
etaleren. Het theater prikkelt daarbij vooral de amateurs
die in de picture willen staan. Amateurgezelschappen moeten breed in de gelegenheid zijn om hun
kunnen te demonstreren om daarmee de samenbindende waarde van cultuur in de samenleving te
duiden. Daarnaast kan er ingehaakt worden op Fryske evenementen als Dobbefestival in Koudum
en Heechspanning in Heeg.
Scholen, dorpshuizen, musea, ziekenhuis en bibliotheek zijn uitstekende locaties om open te stellen
voor exposities van beeldende kunst om voldoende expositieruimte beschikbaar te hebben.
De nieuwe gemeente wordt met 16 beschermde dorps- en stadsgezichten de gemeente met het
grootst aantal in Nederland. Daarnaast wordt de gemeente de vijftiende in de rij met
rijksmonumenten. Kortom: cultureel erfgoed biedt de gemeente met haar Nationaal Landschap
Súdwest Fryslân kansen om sterke accenten te leggen en verleden en toekomst met elkaar te
verbinden. Het vernieuwde Friesch Scheepvaart Museum kan een voortrekkersrol vervullen deze
museale elementen op de kaart te zetten.
2.4.3 Sport
Sportief bezig zijn zal nog meer dan voorheen de nadruk krijgen om onder de jeugd de toename van
overgewicht tegen te gaan. Moet een overheid zich daarmee bemoeien? Nee is het antwoord als
men zich beroept op de individuele keuzevrijheid, ja is het antwoord als de gemeente zich haar
verantwoordelijkheid beseft voor een degelijk gezondheidsbeleid. Overgewicht leidt tot kwalen en is
alleen daarom al niet gewenst. Bewegen is wellicht het belangrijkste wapen tegen overgewicht.
Mensen met een lichamelijke beperking hebben het daarmee extra moeilijke en dienen door de
overheid zoveel als mogelijk in staat gesteld te worden om actief te worden.
Uiteraard is dit niet de enige reden om sport te gaan beoefenen. Sport is leuk, is onderhoudend, stelt
mensen voor uitdagingen en bindt samen. Daarvoor zijn invulling van randvoorwaarden noodzakelijk.
Op www.knalgoedidee.nl wordt naar ideeën gevraagd om mensen in beweging te krijgen. Politici zijn
niet de eersten die je naar dit soort ideeën moet vragen.
Clubs hebben velden en hallen nodig om hun sport te kunnen beoefenen. Van elke club mag eigen
inspanning verwacht worden. Om te voorkomen dat sport een elitaire aangelegenheid wordt, is het
wijs in gemeenschappelijkheid voorzieningen te realiseren en te onderhouden, waar de clubs hun
sport kunnen beoefenen.
Sport is attractief: het is daarom voor toeschouwers ook zinvol velden en hallen toegankelijk te
maken. Daarvan kan de club gebruik maken om gelden te krijgen om hun kosten te drukken. De
gemeente moet daarom in onze ogen insteken op een professionalisering van de clubs.
Voetbal en sport zijn bijna synoniemen. Veel dorpen in SúdwestFryslân hebben een voetbalclub en
enkele steden meer dan één. Is er geen voetbalclub, dan is er wel een kaatsvereniging. Het is
19
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
onmogelijk voor de gemeente om voor al die clubs de
voorzieningen in stand te houden als de jeugd blijk
geeft van verminderde belangstelling voor deze
sporten. Er zijn veel meer alternatieven gekomen
zoals hockey, korfbal en volleybal.
Een multifunctioneel sportveld biedt mogelijkheden.
Dit vereist van de verschillende verenigingen een
flexibele opstelling met betrekking tot het gebruik
van kantine en kleedruimten.
2.4.4 Frysk
De speerpunten duurzaamheid:
 Aardwarmte en zoet-zoutwaterenergie
 Energienorm nu al aanscherpen
 Laadpunten voor elektrische fietsen en
vaartuigen promoten.
 Plastic scheiden bij Omrin
 LED-verlichting bij monumenten
De ChristenUnie kiest voor een actief taalbeleid
binnen SúdwestFryslân. Het al door de huidige
besturen genomen initiatief dit taalbeleid als speerpunt in te zetten wordt van harte ondersteund.
Dit beleid moet aangeven hoe er met de Friese taal wordt omgegaan. In dit beleid dient de gemeente
zich in het openbaar bestuur te richten op een volstrekt geaccepteerd gebruik van zowel het
Nederlands als it Frysk. Het is daarbij wenselijk de mogelijkheid te geven het Fries aan te leren.
3 Samen aan het werk in een duurzaam ruim
3.1 Duurzaamheid
De ChristenUnie moet en wil de juiste keuze maken, zeker als het gaat om de aarde en de manier
waarop de mens daarmee om gaat. Klimaatveranderingen en verslechterde leefsituaties zijn niet te
negeren feiten. De aarde is in gevaar. De ChristenUnie ziet het als een Bijbelse opdracht om het te
voeren beleid in de gemeente zo duurzaam mogelijk te houden en te maken. Duidelijk is dat het
consumentisme een grote oorzaak is van de milieuproblemen die er zijn. Duurzaamheid vraagt een
denkomslag: „genoeg is genoeg‟. SúdwestFryslân moet een voorloper zijn in duurzaamheid; door in
te spelen op wat kennisinstituten als Wetsus aanbieden kan zij dit worden.
3.1.1 Afval
De aanwezigheid van afval, in een westerse samenleving als waar wij in leven, is een gegeven.
Afvalverwerker Omrin verzorgt gedeeltelijk op het platteland de inzameling van het afval, terwijl
mensen uit de gemeentelijke organisatie dat bijvoorbeeld in Sneek doen. Onderzocht moet worden
of uitvoeren in eigen beheer wenselijk is en tevens een kostenbesparing oplevert.
Het ophalen van recreatieafval over het water kan beter plaats vinden in samenwerking met andere
gemeenten – met name Gaasterlan-Sleat en Skarsterlan - omdat er anders nodeloos schepen over
hetzelfde meer gaan varen om op onderscheiden plaatsen dit afval in te zamelen.
Scheiding van afval levert de mogelijkheid van hergebruik op en tevens een besparing. Onder het
credo “de vervuiler betaalt” moet het niet scheiden van afval aangepakt worden. Bestuurlijke boetes
zijn gepast bij het veroorzaken van zwerfafval en het niet gepast aanleveren van bedrijfs- en
bouwafval.
Bij de afvalverwerker Omrin zal aangedrongen moeten worden op het zo snel mogelijk in bedrijf
nemen van een onderdeel, waarmee op adequate wijze plastic uit het afval gescheiden kan worden.
20
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
3.1.2 Papier
De gemeente geeft het goede voorbeeld door uitsluitend gebruik te maken van verantwoord papier
en onderzoek naar terugdringing van papiergebruik te ondersteunen. Recycling van papier dient te
worden bevorderd. De inzet van de blauwe container in navolging van Sneek verdient navolging.
De gemeente levert een bijdrage door inzameling van oud papier beperkt te subsidiëren.
3.1.3 Duurzaam bouwen
De ChristenUnie is van mening dat in nieuwbouwprojecten, maar ook bij herontwikkeling,
energieneutraal bouwen centraal moet komen te staan. Water- en energiebesparende maatregelen
worden gestimuleerd, net als isoleren van bestaande woningen. Voorbeeld hiervan is het verdere
toepassen van aardwarmte. Verder wil de ChristenUnie de gemeente een informerende rol –
bijvoorbeeld op haar website – laten vervullen bij het informeren over de mogelijkheden van
duurzaam (ver)bouwen.
De ChristenUnie kiest bij nieuwbouw voor een EPC-norm van 0,5 als richtinggevend. Daarnaast is
duurzaam bouwen ook synoniem voor afvalbesparing en hergebruik. Convenanten met bedrijven en
voorwaarden bij aanbestedingen zijn daartoe in onze ogen geschikte instrumenten. Energiebesparing
krijgt ook bij vergunningverlening en handhaving prioriteit.
3.1.4 Fossiele brandstoffen en alternatieve energie
SúdwestFryslân heeft een unieke positie als het gaat om het nog verder terugdringen van het gebruik
van fossiele brandstoffen. Andere alternatieve brandstoffen moeten worden gepromoot en
nadrukkelijk onderdeel van het duurzaamheidprogramma van SúdwestFryslân. Dit programma moet
een ambitieuze uitstraling krijgen. Elektrisch rijden en varen heeft volgens de ChristenUnie de
toekomst en verdient extra aandacht. Het is belangrijk dat grote projecten voldoende middelen ter
beschikking krijgen om van alternatieve brandstoffen gebruik te maken.
Biogasinstallaties zijn aantrekkelijk, maar mogen niet leiden tot CO2 belastend vervoer.
De ontwikkeling een decentrale zuivering in Sneek toont aan, dat investeren in nieuwe technologie
innoverend en motiverend werkt. Het gemeentebestuur SúdwestFryslân moet investeren in een
sterk bestuurlijk netwerk en zich profileren op dit terrein. Op het gebeid van energie uit zoutzoetwater, wind en zon en aardwarmte is nog veel te winnen. Innovaties moeten actief gevolgd
worden en initiatieven vanuit het bedrijfsleven kunnen ondersteund worden. De deelname in de
wateralliantie is daarvan een goed voorbeeld.
De ChristenUnie is van mening dat windmolens alleen zin hebben als deze in parken worden
geplaatst. Locatie bij de afsluitdijk lenen zich daar mogelijk goed voor. Horizonvervuiling elders kan
daarmee worden weggenomen.
De ChristenUnie pleit voor het gebruik van een andere logische energiebron: de zon! Naast het
gebruik van duurzame energiebronnen pleit de ChristenUnie voor toepassing van moderne, zuinige
technieken. Te beginnen in de openbare ruimte. Het toenemende gebruik van o.a. LED-verlichting
juicht de ChristenUnie toe en mag nog verder worden doorgevoerd. Zo kan straatverlichting met
sensortechniek worden toegepast in combinatie met energiezuinige lampen waardoor op momenten
dat een persoon of verkeer nadert alleen energie verbruikt wordt. Ook de lichthinder wordt hierdoor
beperkt.
3.2 Werkgelegenheid
In de visie van de ChristenUnie is het hebben van een baan belangrijk. Het is hét middel om te
voorzien in levensonderhoud en deel te nemen aan een sociaal netwerk. Daarnaast zorgt het hebben
21
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
van een baan voor een gevoel van eigenwaarde. Werkgelegenheid is daarom continu een speerpunt.
Voldoende werkgelegenheid voorkomt dat mensen een beroep moeten doen op
overheidsvoorzieningen en een juiste focus op werkgelegenheid zorgt ook voor een gezonde
financiële situatie voor de gemeente.
De gemeente dient zich te focussen op een in Fryslân spelend kernachtig speerpunt waarmee ook
SúdwestFryslân op de kaart kan worden gezet. Dit speerpunt is watertechnologie.
3.2.1 Behoud en uitbreiding bestaande werkgelegenheid
Nieuwe banen creëren kost meer dan het behouden van bestaande. De gemeente moet zich primair
focussen op het behoud van bedrijven en werkgelegenheid. De gemeente moet actief bouwen aan
een netwerk met ondernemers en bedrijven. Zo kan proactief informatie verzameld worden over de
manier waarop het vestigingsklimaat van SúdwestFryslân kan worden verbeterd.
3.2.2 Visie Werkgelegenheid
De ChristenUnie wil dat alle mogelijkheden voor het creëren en het behouden van banen voor de
gemeente en haar inwoners zullen worden aangegrepen. Werkgelegenheid dient voor de gemeente
SúdwestFryslân een absoluut speerpunt te zijn. Veel werkgelegenheid zit in het toerisme, de zorg,
overheid, onderwijs en Midden- en Kleinbedrijf (MKB). Alle ingrediënten zijn aanwezig voor het
aantrekkelijk maken van de gemeente voor veel en verschillende organisaties. Door een doel en visie
te formuleren waarin onderwijs, werkgevers (ondernemers) en bestuur optimaal samenwerken,
zullen kansen beter worden benut. Maatschappelijke betrokken ondernemers horen de norm te zijn
in onze gemeente en als bestuur mogen we de ondernemer daarop ook aanspreken.
Innovatie bevorderen gebeurt o.a. via de Wateralliantie; hiermee moet de gemeente mee helpen
aansturen op grootschalige projecten ook in de eigen gemeente. Met de Frysian Challenge Solarrace
wordt een duidelijke verbinding tussen het water en alternatieve energie gemaakt. Dat uitgerekend
meerdere schepen uit onze gemeente bij de race in 2010 vertegenwoordigd waren verdient de
aandacht en toont aan, dat er een groot bewustzijn op dit gebied bij bedrijven en onderwijs is
doorgebroken.
3.2.3 Agrarische bedrijven
De agrarische sector is in beweging. De verwachting is dat de sector zich in de toekomst voor het
overgrote deel verder zal specialiseren in de grondgebonden melkveehouderij, waarbij bedrijven met
250 tot 300 melkkoeien geen uitzondering meer zullen zijn. Daarnaast zal een (beperkt) deel van de
boeren inspelen op de mogelijkheid van functieverbreding.
De landbouw kreeg in het verleden een relatief overheersende functie toebedeeld bij het opstellen
van bestemmingsplannen. Bij de raadpleging van de burger moet hiermee in de toekomst rekening
worden gehouden, zodat ieders belang in redelijkheid gewogen wordt.
De ChristenUnie wil zich sterk maken voor deze functieverbreding, zoals natuur, recreatie, ecologie,
cultuurhistorie, water en dergelijke, die als veel duidelijker randvoorwaarde bij de belangenafweging
dient worden betrokken dan in het verleden. Hierbij neemt de ChristenUnie het voortouw in het
beschermen en stimuleren van kleinschalige landbouw op ecologische basis.
Bouwen in het buitengebied wordt alleen dan toegestaan als dit de cultuurhistorische uitstraling van
het gebied versterkt.
22
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
3.2.4 MKB, bedrijventerreinen en
boerderijen
Het MKB is de belangrijkste banenmotor in
De speerpunten werkgelegenheid:
SúdwestFryslân en verdient volop aandacht. Het blijvend
 Opvullen en aankleden
instellen van een ondernemersloket draagt in onze ogen
bedrijventerreinen
bij aan het tegengaan van overdadige regelgeving en
 Bedrijvenloket
helpt de ondernemer bij het ontplooien van initiatieven.
 BIZ voor bedrijven
De ChristenUnie wil meewerken een ondernemersfonds
 Zes van de elf benadrukken
in te stellen, waarmee ondernemers in een bepaald
gebied in staat zijn hun gezamenlijke belangen te
behartigen. Dit fonds kan wat ons betreft gestalte krijgen in de vorm van een Bedrijven Investerings
Zone (BIZ)
Verrommelende bedrijventerreinen verdienen op orde gebracht te worden. Het belang van de hele
gemeente staat daarbij voorop. Willen bedrijven nieuwbouw dan is het noodzakelijk verder te kijken
dan de dorpsgrenzen. Zo vindt de ChristenUnie uitbreiding van it Gès in Sneek alleen een optie als
andere watersportgebonden terreinen vol lopen. Daarnaast moeten deze terreinen met zorg op een
natuurlijke wijze met boomsingels ingepast worden.
Boerderijen komen steeds meer leeg te staan en bieden kleine startende bedrijven soms de
gelegenheid hun bedrijf onderdak te geven. Hieraan wordt coöperatief meegewerkt met in
achtneming van het behoud aan landelijke uitstraling van de boerderijen en erven. Daarbij moet
rekening gehouden worden met de verkeersbewegingen en de druk op de vaak historische,
kwetsbare wegen naar deze boerderijen.
3.2.5 Zondagsrust
De zondagsrust mag bij dit alles niet uit het oog worden verloren. Wie de zondagsrust wil handhaven
mag hier niet in belemmerd worden.
Om de ‘kleine’ ondernemer in de centra van de steden te behouden en te werven moet oneerlijke
concurrentie op bedrijventerreinen worden tegengegaan. Ook heeft de ‘kleine’ ondernemer recht
op een sociaal leven en kiest de ChristenUnie voor een beperkt aantal koopzondagen.
3.2.6 Werknemers en werklozen
SúdwestFryslân heeft met de vestiging van een ROC in Sneek en met HBO op betrekkelijk korte
afstand in Leeuwarden een breed aanbod van opleidingsmogelijkheden op verschillende niveaus.
Mensen zonder werk kunnen zich daar bekwamen voor de arbeidsmarkt. Ook zij die al actief zijn op
de arbeidsmarkt hebben daardoor een goede mogelijkheid om zich te blijven ontwikkelen. De
ChristenUnie stelt voor deze mogelijkheden inzichtelijk en toegankelijk te maken. Reintegratietrajecten krijgen daardoor de plaats die het verdient: een schakel in een leven lang leren.
Bedrijven uit de regio zijn nu al plaatselijk actief betrokken bij opleidingen in OpleidingAdviesRaden.
3.2.7 Toerisme
Heeg, Woudsend, Makkum, Workum, Hindeloopen, Staveren en Sneek zijn niet weg te denken
pleisterplaatsen in het merengebied. Een groot deel van de werkgelegenheid is gekoppeld aan
toeristisch gerelateerde werk. De toerist komt graag naar deze regio, bezoekt restaurants, hotels en
winkelt hier in de supermarkten en natuurlijk ook de watersportzaken.
Daarnaast profiteren jachtbouwers, jachtverhuurders, winterberging, reparatiewerkplaatsen,
zeilmakers, scheepsmotorspecialisten en veel aanverwante bedrijven van deze markt.
23
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
Recreatie is intussen meer dan watertoerisme. Ook de fiets is zeer in trek. De vele prachtige
fietsroutes hebben hun eigen aantrekkingskracht. Menig boerderij heeft daardoor een tweede tak
ontwikkeld zoals een galerie, een theehuis, een eierhandel, waarmee de fietsende toerist van de weg
gehaald wordt.
Om de fiets ook recreatief meer ruimte te geven zijn meer attractieve paden van belang. Een pad
over één van de oevers van de Rakken bij Woudsend kan bijvoorbeeld een prima verbinding
opleveren tussen Heeg en Woudsend. De inzet van een elektrisch aangedreven pont over een langer
traject kan daarbij worden overwogen om verstoring van de Gouden Boaiem te voorkomen.
Zes van de elf steden liggen in onze gemeente. Het promoten van de elfstedenroute voor fiets en
vaartuig is daarom van wezenlijk belang.
Een goed verloop van de Elfstedentocht op de Tweede Pinksterdag vanuit Bolsward verdient
blijvende aandacht. De keuzes waar de organisatie voor gesteld worden mogen door de gemeente
ondersteund worden met passende maatregelen om aan een veilig verloop zo goed als mogelijk mee
te werken. Zo is de verplichte helm al een belangrijke maatregel geweest en is het zinvol bredere
fietsen uit het veld te weren of deze alleen in de laatste ploeg te laten starten.
Slechtweervoorzieningen hebben de afgelopen jaren steeds meer aandacht gekregen. Musea als
Hindelooper Museum en Fries Scheepvaart Museum hebben deze functie al langer, de beeldende
kunst ateliers in Koudum en het Spoortreinmuseum in het station van Sneek trekken nu ook een
eigen publiek. Het theater in Sneek en de Stoomtrein Staveren Sneek moeten in de toekomst hun
extra attractieve waarde voor de toerist gaan bewijzen.
het Friese Merengebied, bij uitstek geschikt om te ontwikkelen als voorbeeldgebied waarin schoon
water, schone energie, landschapsherstel hand in hand kunnen gaan. We denken dan concreet aan
voldoende vuilwaterinname punten, aan de opwaardering van de kanoroutes naar vaarroutes voor
elektrisch varen.
Hierbij past de ontwikkeling van het samengaan van elektrisch varen, elektrisch fietsen en rijden
prima. Voorzieningen (bijvoorbeeld opladen via zonne-energie) worden daarvoor gerealiseerd in IJlst,
Heeg, Gaastmeer en Oudega.etc.
We hechten eraan om met ondernemers, kennisinstellingen en Stifting Elektrysk Farre Fryslân (SEFF)
zo spoedig mogelijk het E-varen in de proeftuin Fryslân concreet te maken.
3.2.8 Verruiming brugbediening
Verruimen van de bedieningstijden voor gemeentelijke en provinciale bruggen is wenselijk en
mogelijk door middel van realisatie van efficiënte afstandsbediening. Overwogen kan worden om op
drukke momenten de afstandsbediening af te wisselen met bediening ter plaatse.
3.3 Wonen en infrastructuur
De ChristenUnie is van mening dat SúdwestFryslân een voorbeeldfunctie heeft, ook als het gaat om
leefklimaat. Voor de mensen moet SúdwestFryslân een aantrekkelijke plaats zijn om te wonen en te
leven. Er moeten keuzes worden gemaakt op het gebied van Wonen, Veiligheid en Infrastructuur.
3.3.1 Wonen
Voor wonen geldt dat de Gemeente SúdwestFryslân een duidelijke visie moet ontwikkelen, waarin
helder in kaart wordt gebracht wat de gewenste ontwikkeling is met betrekking tot enerzijds de
bestaande woningvoorraad en anderzijds nieuwbouw. Het is belangrijk dat deze visie aansluit bij
24
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
verwachtingen over ontwikkelingen in de bevolkingsgroei en -samenstelling. De ingezette
vernieuwing van verouderde wijken moet worden doorgezet. De ChristenUnie vindt het belangrijk
dat oorspronkelijke bewoners in de nieuwe situatie een kwalitatief beter leefklimaat hebben. Dit kan
op dezelfde plek zijn of elders. Bij verbetering van de wijk moet ook gekeken worden naar
mogelijkheden voor scholing en
werkgelegenheidsprojecten. Belangrijk is dat
bewoners betrokken worden bij de ontwikkelingen De speerpunten infrastructuur:
 Waterwegen zijn vervoerswegen
in hun wijk. De ChristenUnie is voor het bouwen
 Vaarwegennet 2,5 m hoogte uitbreiden
van woningen met een brede gevarieerdheid. Dit
 Toegangen tot de gemeente vanaf het
betekent dat er niet alleen oog moet zijn voor het
water verbeteren
middensegment, maar dat er ook gericht beleid
moet zijn voor sociale huurwoningen en te
 Parkeren naar behoefte
bouwen woningen in het topsegment. In de
 Boezemlanden uitbreiden
huidige tijd moet gekeken worden naar kwaliteit in
plaats van kwantiteit. Aantallen woningen bouwen
per jaar dient niet een doel op zich te zijn.
De ChristenUnie is van mening dat op eenvoudige en relatief goedkope wijze de leefbaarheid in de
wijken naar een hoger plan kan en moet worden gebracht. Denk aan verplichte uitlaatgebieden, met
opruimmateriaal, voor honden en het voorkomen van wildgroei van onkruid. Overlastgevende
jongeren kunnen aan dit laatste, met een taakstraf, verplicht een bijdrage leveren.
3.3.2 Infrastructuur
De parkeerdruk in de Sneker en Bolswarder binnenstad is groot. Ook in de andere centra is het van
belang oog te hebben van parkeeroverlast doordat auto’s rondjes gaan rijden om een plekje te
bemachtigen.
Het verdient aanbeveling met tarieven deze druk te beperken en voor voldoende ruimte aan de
randen van de centra te zorgen.
Het fietsgebruik wordt door 30km-zones bevorderd. Om de fiets serieus als alternatief te blijven zien
voor andere vervoersmiddelen, moeten keuzes gemaakt worden over fietspaden en fietsenstalling.
De ChristenUnie is voorstander van het faciliteren van laadpunten in dorpen en steden voor de, in
opkomst zijnde, elektrische fiets en scooter.
Matrixborden bevorderen het positieve gedrag van automobilisten in 30 km-zones en kunnen op
intervalbasis geplaatst worden op locaties, waar ook daadwerkelijk controles plaats vinden.
3.3.3 Landschap- en natuurontwikkeling
Landschap- en natuurontwikkeling kan goed samengaan met vergroting van het bergend vermogen
van de Friese boezem. Het realiseren van natte boezemlanden langs Heegermeer/Fluessen en
Âldegeaster Brekken is een serieuze optie. Het areaal boezemlanden (land wat in natte tijden/winter
overstroomd), is in Fryslân in de loop van de vorige eeuw sterk afgenomen. Het herstellen van een
deel van dit areaal, is aantrekkelijk voor de belevingswaarde, vergroot het aantal rustgebieden voor
watervogels in het naseizoen, vergroot het bergend vermogen van de boezem en biedt tevens
mogelijkheden voor het verbeteren van de waterkwaliteit (zuivering via riet) en het aantal
paaiplaatsen voor vissen.
25
Verkiezingsprogramma ChristenUnie SúdwestFryslân 2011 – 2014
3.3.4 Vervoer over water en openbaar vervoer
De ChristenUnie stimuleert vervoer over water. Verbetering van de bereikbaarheid van kernen en
industriegebieden over water is een goede mogelijkheid om de wegen te ontlasten. SúdwestFryslân
moet zich inzetten voor een betere bereikbaarheid door de havenplaatsen Makkum, Workum en
Stavoren. De sluizen en bruggen bij Kornwerderzand verdienen specifieke aandacht, zodat in de
toekomst daar minder verkeershinder op water en weg optreedt.
4 Slotwoord
Een verkiezingsprogramma is als een spoorboekje. We spreken de hoop uit dat de kiezer zijn
stemgedrag daarop afstemt. Tegelijk is het een hulpmiddel voor de fractie om bij het nemen van
besluiten in de raad de rode draad vast te houden. En de kiesvereniging kan aan het eind van een
periode de fractie er op bevragen of zij er in geslaagd is de gestelde doelen na te streven.
Het bestuur van de kiesvereniging ChristenUnie SúdwestFryslân ziet er op toe dat de fractie deze
leidraad consistent zal hanteren.
26