Uittreksel van 1havo/vwo, hoofdstuk 5, §1 Kennismaking met Azië u

Uittreksel van 1havo/vwo, hoofdstuk 5, §1
Kennismaking met Azië

Azië beslaat bijna [30]% van het aardoppervlak en bevat ca [67]% van de wereldbevolking.
Dit continent kent [talrijke] volken en veel verschillende [culturen], [talen] en [godsdiensten].

Ook is er sprake van een grote natuurlijke afwisseling, wat betreft [landschappen], [klimaat],
[vegetatie] en [reliëf].

Door grote variatie in natuur en cultuur wordt Azië onderverdeeld in [zes] regio’s.
Ring van Vuur

De Ring van vuur is het gebied rondom de [Grote Oceaan] met heel veel [vulkanen]. De
aardkorst bestaat uit een aantal delen, de [schollen] of [platen].

Het aardkorstdeel waarop de Grote Oceaan ligt botst tegen dat waarop China en de Filipijnen
ligt. Hierbij [duikt] de eerste [weg] onder de tweede en komt er [veel energie] vrij. Dit leidt tot
[vulkaanuitbarstingen] en [aardbevingen].
Natuurrampen in Azië

Natuurrampen worden veroorzaakt door de natuur en hebben veel [slachtoffers] en grote
[schade] tot gevolg. Behalve aan vulkaanuitbarstingen en aardbevingen kun je hierbij ook
denken aan orkanen, gekenmerkt door enorme [windstoten] en grote [hoeveelheden regen].
Ze kunnen leiden tot grote [overstromingen] en [modderstromen].
Biologische rampen zijn bijvoorbeeld de [vogelgriep] en [AID].

Natuurrampen komen vooral voor in Zuid-, Zuidoost- en Oost-[Azië]
Uittreksel van 1havo/vwo, hoofdstuk 5, §2
De oorzaak van de aardbeving

Kashmir wordt al meer dan een halve eeuw betwist door [India], [Pakistan] en [China],
alhoewel het land officieel bij India hoort. De twee belangrijkste steden zijn [Muzzafarabad] en
[Srinaga]r.

De botsing van twee grote platen, namelijk de [Indisch-Australische] plaat en de
[Euraziatische] plaat heeft twee belangrijke gevolgen: het voorkomen van [aardbevingen] en
het ontstaan van het [Himalayagebergte].

Bij een botsing van platen wordt de [spanning] in de aardkorst opgebouwd, totdat deze zich
ontlaadt. Door de energie die plotseling vrijkomt ontstaan aardbevingen.
Gevolgen van de aardbeving

De beving op 8 oktober 2005 had een kracht van 7,6 op de schaal van [Richter]. Het
hypocentrum lag ondiep, waardoor de schokken in het epicentrum [hevig] zijn geweest.
Ruim 2,5 miljoen mensen werden getroffen.

Er waren duizenden doden. Ook drinkwaterleidingen en rioleringen waren kapot, waardoor het
drinkwater [besmet raakte] en mensen in groten [getale ziek werden]. De tentenkampen die
waren opgezet bleken in de winter ongeschikt waardoor veel mensen stierven [van de kou] of
[aan een longontsteking]. Daarbij werden vele kampen getroffen door [zware neerslag ]en
[overstromingen] en werden de getroffen gebieden [onbereikbaar].
Uittreksel van 1havo/vwo, hoofdstuk 5, §3
Smeltende platen

De Indisch-Australische plaat duikt elk jaar met enkele centimeters onder de Euraziatische
plaat. Hoe dieper, hoe hoger de [temperatuur]. Gevolg is dat de onderduikende plaat gaat
smelten. Het vloeibare magma stijgt open veroorzaakt [vulkaanuitbarstingen], o.a. bij de
[Merapi].
De Merapi

Een van de meest actieve vulkanen van de Indonesische [eilandenboog]. In 2006 was de
vulkaan maandenlang onrustig:[ kleine erupties] en [grote gaswolken] waarschuwden voor een
grote klapper. De Indonesische regering riep de [noodtoestand] uit op [de hellingen] en in [de
dalen] rondom de vulkaan.moesten duizenden worden [geëvacueerd], in afwachting van de
lava en het puin. Na maanden wachten mochten ze weer naar huis.
Voordelen van vulkanisme

Er zijn ook voordelen van vulkanisme.

Als lava eenmaal uiteen valt ontstaat er een [vruchtbare bodem]. Op Java vind op je op
hellingen veel [akkers].

In lava komen veel delfstoffen voor zoals [metaalertsen] en [diamant.]

Vulkanen zorgen voor veel inkomsten uit [toerisme].
Uittreksel van 1havo/vwo, hoofdstuk 5, §4
Superaardbeving

De tsunami (=een hoge golf) op tweede kerstdag 2004 werd veroorzaakt door een zeebeving
op dertig kilometer diepte voor de kust van [Sumatra].

De beving deed de zeebodem over een lengte van [1200 kilometer] trillen, waardoor een golf
ontstond van enkele honderden kilometers lengte en een snelheid van bijna [900 kilometer per
uur].
Geen gewone golf

Een tsunami wordt pas gevaarlijk als [hij de kust nadert]. De golf remt [heel snel af ]en wordt
korter en daardoor [vele meters hoger]. De golf overspoelde het land enkele kilometers
landinwaarts waardoor grote stukken van het [kustgebied] werden weggeslagen .

Het noorden van Indonesië werd het zwaarst getroffen.
Hulp na de tsunami

Ondanks de vele miljarden die [regeringen], [organisaties] en [particulieren] hebben
opgebracht, kwam er kritiek omdat [niet al het geld goed werd besteed] en [niet alle mensen
werden geholpen].

Vaak kwam hulp wel op de goede plek terecht.
Uittreksel van 1havo/vwo, hoofdstuk 5, §5
Veel doden op de Filipijnen

Durian was de vierde grote tyfoon [(=orkaan)] die over de Filipijnen raasde. Deze [tyfoon] ging
gepaard met pzware regenbuien]. Veerboten konden niet meer uitvaren, vliegtuigen moesten
aan de grond blijven en duizenden mensen zochten een veilig heenkomen.

De schade was enorm: vierhonderd slachtoffers, vooral als gevolg van aardverschuivingen :
[grote hoeveelheden grond waren doordat de grond door de neerslag doorweekt was, de
hellingen afgegleden], met name die van de vulkaan de [Mayon]. Dorpen werden weggevaagd
en duizenden mensen raakten dakloos.
Kenmerken van orkanen

Orkanen leiden op drie manieren tot grote schade.

Ten eerste door de [zeer hoge windsnelheden]. Bij orkaankracht wordt de [SaffirSimpsonschaal] gebruikt: een indeling van klasse een tot en met vijf. Orkanen in klasse [vijf]
zijn de zwaarste en leveren verreweg de [meeste schade] op.

Ten tweede door de [hevige neerslag] die kunnen leiden tot overstromingen.

Ten derde door de [zeer hoge golven] op zee, die in [kuststreken] veel schade kunnen
aanrichten.
Orkanen en ontwikkelingspeil
Orkanen in Azië veroorzaken doorgaans meer schade dan in de VS, doordat het [ontwikkelingspeil]
lager ligt. Vaak is voor een goed ontwikkeld [waarschuwingssysteem] te weinig geld.