Systemische* therapieën bij psoriasis

Systemische therapieën bij
psoriasis
W.Peter Arnold, dermatoloog
* Ziekenhuis Gelderse Vallei EdeWageningen
* Psoriasis Dagbehandelingscentrum
Midden-Nederland te Ede
Wanneer systemisch?
(systemisch = invloed op hele lichaam (i.t.t. lokaal))
• Als psoriasis te groot
oppervlak beslaat (patiënt
is dan teveel tijd kwijt met smeren,
want veel zalven tegen psoriasis
mogen alleen op zieke en niet op
gezonde huid worden gesmeerd!)
• Als lokale middelen niet
meer werken (bijv. door
tachyphylaxie a.g.v. onjuist gebruik
van lokale corticosteroïden)
Overzicht systemische
therapieën
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
UV-B (breed / smal)
PUVA (oraal / bad)
Dagbehandeling
Fumaarzuur
Methotrexaat
Ciclosporine
Neotigason (acitretine)
Enbrel®
Remicade ®
Humira®
Stelara®
Lichttherapie
UVB
• Smal spectrum (311 nm) is
op lange termijn minder
kankerverwekkend dan
breed spectrum
• 1e keus
• Ongeveer 80% krijgt
hiermee een gave huid
PUVA
• UVA licht werkt alleen als er
psoralenen in de huid zitten
(via capsule of badwater)
• Op lange termijn meer
kankerverwekkend dan UVB
• 2e keus (1e keus voor
handpalmen/voetzolen)
• Ongeveer 85% krijgt
hiermee een gave huid
Psoriasis dagbehandeling I
• Eerst bubbelbad met zout of
psoralenen om effectiviteit
UV te vergroten
• Smal-spectrum UV-B/UV-A
• Short-contact dithranol
crème (remissieduur ↑)
• Extra deelbelichtingen
behaarde hoofd en/of
plooien
• Evt. extra teerolie
• Ongeveer 90% gave huid
Psoriasis dagbehandeling II
Ontspannen bubbelbad
Deelbelichting behaarde hoofd
Psoriasis Dagbehandeling III
Short contact dithranolcrème
Lotgenotencontact !
Vervolg systemische therapieën I
Wanneer alsnog start tabletten/injecties?
• Als patiënt te spoedig
na lichttherapie (max.
10 weken/jaar!) een
recidief krijgt
• Als lichttherapie niet
aanslaat of
gecontraïndiceerd is
• N.B. niet iedere patiënt wil de
bij tabletten / injecties
noodzakelijke regelmatige
bloedcontroles!
Vervolg systemische therapieën II
Tabletten / capsules
• Fumaarzuur
• Methotrexaat (MTX)
• Ciclosporine A (CsA)
• neotigason
Injecties / spuiten (‘biologicals’)
• Enbrel®
• Remicade ® (infuus)
• Humira®
• Stelara®
Wanneer injecties?
• Vroeger: als UV kuur en
MTX e/o CsA faalden of
gecontraïndiceerd
waren
• Nu: als UV belichtingen
en minimaal twee orale
antipsoriatica faalden of
gecontraïndiceerd zijn
• Toekomst: hangt volledig af
van de prijsontwikkeling van
de nu nog extreem dure
‘biologicals’
fumaarzuur
• Natuurlijke stof;
onderdeel
‘citroenzuurcyclus’
• Oud: mono-ethylzouten
-> nierschade
• Nu: dimethylzouten ->
geen nierschade
• 30 – 1200 mg/dag
• 75% gave huid
methotrexaat
• ‘foliumzuur-antagonist’
• 5-25 mg/week
• Schadelijk voor lever,
vooral samen met
alcohol
• Minder bijwerkingen
door op andere dag
foliumzuur te slikken
• Ong. 70% gave huid
ciclosporine
• Normaliter gebruikt
door niertransplantatie
patiënten
• Ideaal middel om snel
gave huid te krijgen
• Weinig mensen houden
de max. 2 jaar vol:
tandvleeswoekering,
overbeharing, hoge
bloeddruk, etc. …
Neotigason
• Afgeleid van vitamine A
• Het ideale middel bij
‘pustulaire’ psoriasis!
• Als ‘monotherapie’ bij
gewone psoriasis matig
effectief
• Nooit bij (mogelijke)
zwangerschap
• Soms toxisch voor lever
‘biologicals’
• Enbrel 1x/week, Humira
1x/2 weken, Remicade
1x/8 weken en Stelara
1x/12 weken
• 60 – 75% gave huid
• Vooraf screenen op TBC,
hepatitis B/C en soms ook
HIV
• Enige nadeel: iets meer
vatbaar voor infecties, die
heftiger kunnen verlopen
Bedankt voor jullie aandacht!
Nog vragen?