tussen idealisme en commercie

TUSSEN IDEALISME EN COMMERCIE
Een aantal gedreven vrijwilligers besluit in 1987 in Zeeland een coöperatieve windenergievereniging
op te richten: Zeeuwind. Bestuurders, financiers en vergunningverleners vragen om een
bedrijfsvoering die continuïteit op lange termijn waarborgt. Dat vergt specifieke kennis en ervaring.
Moeten er professionals worden aangetrokken? Een lastig dilemma.
Met 35 MW is Zeeuwind verantwoordelijk voor vijftien procent van het Zeeuwse windvermogen. Het
produceert jaarlijks 85 miljoen kWh groene stroom en realiseert een jaaromzet – inclusief
deelnemingen – van 7,5 miljoen euro. De organisatie heeft inmiddels vier vaste krachten in dienst: een
directeur, een financieel-administratief beheerder, een projectmanager en een productiemanager, én
een vacature voor een tweede projectmanager.
Idealistische grondslag
Trees Janssens, directeur van Zeeuwind, (linken naar Zeeuwind in inventarisatie) vertelt: ‘Onze
windenergievereniging is één van de oudste windcoöperaties van Nederland. Zeeuwind is uit
idealistisch oogpunt opgericht, met als belangrijkste doel windparken te ontwikkelen en de opwekking
en het gebruik van duurzame energie te stimuleren. Om op die manier een alternatief te bieden voor
de eindige voorraad fossiele brandstoffen. De vereniging telt op dit moment ruim 1600, voornamelijk
particuliere leden, die samen eigenaar zijn van twaalf windparken in Zeeland. Er zijn bovendien nog vijf
windparken in ontwikkeling.
Spanningsveld
Kan een vereniging gestoeld op immateriële waarden haar identiteit behouden in een steeds
zakelijkere omgeving? Janssens voelt regelmatig de spanning tussen de ideële motieven van de leden
en de noodzaak om zakelijk te werken. ‘We laveren tussen een vrijwilligersclub en een
geprofessionaliseerd bedrijf met vaste krachten - tussen sociaal kapitaal en commercie.’
De coöperatie startte als kleine vereniging. Janssens: ‘Maar al snel liepen we tegen financiële,
juridische en technische vraagstukken aan en kwamen we erachter dat je niet alles zelf kunt
behappen. Dan word je geconfronteerd met nieuwe vragen. Wat is het moment om over te stappen
naar een professionelere organisatie? Wie ga je wel en wie niet betalen? En gaan de professionals zich
wel terugverdienen?’
‘We laveren tussen een vrijwilligersclub en een geprofessionaliseerd
bedrijf’
Mobiliseren van krachten
Zeeuwind zocht de deskundigheid eerst in het eigen ledenbestand. ‘Die krachten moet je mobiliseren.
Dat zijn mensen die er - in ieder geval in eerste instantie - geen vergoeding voor willen hebben.
Natuurlijk geldt: hoe meer leden, hoe groter de kans op de aanwezigheid van deskundigheid. Met veel
1
Dit artikel is geschreven naar aanleiding van een van de themasessies van het Evenement HIER opgewekt op
15 november 2012. Kijk op www.hieropgewekt.nl voor een terugblik.
leden laat je verder zien dat het draagvlak groot is. Bij het werven van leden door vrijwilligers is de
regionale identiteit belangrijk: de coöperatie is van Zeeuwen en voor Zeeuwen en duurzaamheid een
middel om sociale cohesie te bevorderen.’
Ambities
Ruud Schuurs, adviseur op het gebied van duurzame ontwikkeling, concludeert dat het dilemma ideëel
versus professioneel overzichtelijker wordt naarmate je je ambities en doelstellingen duidelijker
formuleert en helder houdt. ‘Sta regelmatig samen stil bij wat je wilt. Wat is de essentie van je
bestaan? Waar liggen je grenzen? Ik adviseer de ambities steeds weer kritisch tegen het licht te
houden en te toetsen aan de motivatie en betrokkenheid van de mensen die je initiatief helpen
dragen. Dat voorkomt dat verwachtingen over ambitie en werkwijze ongemerkt uiteen gaan lopen.’
‘Sta regelmatig stil bij de essentie van je bestaan’
Toekomst
Hoe ziet de nabije toekomst voor Zeeuwind eruit? Volgens Janssens zijn de ontwikkelingen van de
Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE) en de daarmee beschikbare budgetten essentieel. ‘In
het regeerakkoord staat dat het kabinet kiest voor een aandeel duurzame energie van zestien procent
in 2020. Om innovatie te stimuleren wordt een optimale mix ingezet van de SDE+.’ Een ander initiatief
dat duurzame ontwikkeling bevordert is het Stimuleringsfonds van de Rabobank, dat geld beschikbaar
stelt aan sociaal-economische en maatschappelijke projecten.
Links en downloads
Presentatie Trees Janssen, Zeeuwind
2
Dit artikel is geschreven naar aanleiding van een van de themasessies van het Evenement HIER opgewekt op
15 november 2012. Kijk op www.hieropgewekt.nl voor een terugblik.