Factsheet Zorgen voor jezelf

Werkblad
De nieuwe zorgmedewerker
De zorg verandert in snel tempo. Ook jouw rol als verzorgende of helpende verandert:
meer aandacht voor individuele cliënten en hun netwerk. Werken met een zorgleefplan of een elektronisch dossier. Meer samenwerken met mantelzorgers, vrijwilligers en met collega’s en andere disciplines. Deze veranderingen vragen nogal wat van
jou als helpende en verzorgende.
Met praktische info en tips ondersteunt Vilans je in de groei naar je nieuwe rol.
Zodat je weet voor wie je er bent.’
Zorgen is ook blijven werken met plezier
Zorgen voor een ander gaat beter als je ook
goed voor jezelf zorgt. Als jij je goed voelt,
werkt dat direct door in je contact met bewoners en collega’s. Voel je je minder goed,
dan merken zij dat ook. Als helpende of verzorgende is het dus belangrijk dat je zelf
‘lekker in je vel zit’. Wat dat is, is voor iedereen weer anders. Iedereen heeft een
eigen manier van ‘voor jezelf zorgen’. Het is
belangrijk om een manier te vinden die bij
jou past. En die bij je werk en je team past.
Zorgen voor jezelf: waar hebben we het
dan over?
De cliënt staat centraal in de zorg. Het persoonlijke contact – aandacht, medeleven,
interesse, begrip, geduld - tussen jou en je
cliënt is daarbij van groot belang. Dat doet
een stevig beroep op je. Vaak zijn zorgmedewerkers zo gericht op de ander, dat ze
weinig aandacht besteden aan zichzelf. De
eigen gevoelens, behoeften en grenzen wor-
den ondergeschikt aan de wensen en behoeften van cliënten. Maar wie niet goed voor
zichzelf zorgt, kan ook niet goed voor een
ander zorgen.
Wat levert zorgen voor jezelf op?
Als zorgmedewerker kun je alleen dan cliëntgerichte zorg verlenen als je ook aandacht
hebt voor jezelf. In plaats van cliëntgerichte
zorg kun je beter spreken van relatiegerichte
zorg. Dan is er aandacht voor beide partijen
en is er balans in de zorgrelatie. Aandacht
voor jezelf geeft je een basis van waaruit je
dienstbaar kunt zijn aan de cliënten en aan
de organisatie. Zorgen voor jezelf – en je
collega’s - is zelfs een noodzakelijke voorwaarde om het werk met cliënten goed te
kunnen doen en om daar geïnspireerd en
gezond bij te blijven.
Wat is de uitdaging? Bewustwording van de
neiging om jezelf op het tweede plan te
stellen, is de eerste stap om beter te zorgen
voor jezelf.
Zorg en aandacht voor jezelf is niet egoïstisch,
maar zorgt ervoor dat de kans op stress, uitputting of een burnout kleiner wordt. Als zorgverleners hun eigen grenzen niet voelen en bewaken is de kans groot dat zij op den duur uitvallen door blessures, ziekte of ontslag. Dit is niet
alleen vervelend voor de zorgmedewerker zelf,
het schaadt ook de kwaliteit van zorg: door
verloop van personeel komt de continuïteit van
zorg in gevaar en het brengt hogere kosten met
zich mee.
Zorgen voor jezelf – en je collega’s - is een
noodzakelijke voorwaarde om het werk met
cliënten goed te kunnen doen en om daar geïnspireerd en gezond bij te blijven.
Aan de slag
Hoe je goed voor jezelf zorgt, is voor iedereen
anders. Hieronder staan daarvoor enkele suggesties: bekijk welke passen bij jezelf en jullie
team.
•
•
•
•
•
•
•
•
Bekijk het filmpje Zorgen voor een ander is
ook zorgen voor jezelf en maak samen met
collega’s een of meer opdrachten bij dit
filmpje.
http://www.vilans.nl/Pub/Home/Onsaanbod/Producten/Producten-Film-Zorgenvoor-een-ander-is-ook-zorgen-voorjezelf.html
Bespreek zaken in de omgang met cliënten
of collega’s die je (emotioneel) raken met
collega’s of je leidinggevende; krop het
niet op.
Vraag advies aan collega’s of je leidinggevende over zaken waarover je je onzeker
voelt en durf fouten bespreekbaar te maken. Zelf doormodderen kost veel energie.
Vaak hebben collega’s moeite met dezelfde
dingen als jij.
Maak bespreekbaar als er privéomstandigheden zijn waardoor je niet goed
in je vel zit en stem af met je leidinggevende hoe je je werk zo goed mogelijk kunt
blijven doen.
Let op signalen van je lichaam (hoofd- of
buikpijn, schouder- of rugklachten) en doe
er iets mee. Op de website van Gezond en
zeker vind je veel informatie over preventie van fysieke belasting
http://www.gezondenzeker.nl/home.html
Zorg voor voldoende afwisseling in je werkzaamheden
Zorg voor voldoende afwisseling tussen inspanning en ontspanning; neem regelmatig
een (adem)pauze
Probeer in het hier-en-nu te zijn: richt al je
aandacht op waar je mee bezig bent. Oefenen in mindfullness kan daarbij helpen.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Bespreek met elkaar hoe jullie (beter kunnen) communiceren: hoe spreek je elkaar
aan (feedback/complimenten geven en
ontvangen), hoe ga je om met (werk)afspraken. Zie
www.vilans.nl/communiceren
Sta regelmatig stil hoe jullie (samen)werken met elkaar; bespreek elk
dienst kort met elkaar na of organiseer regelmatig zorgreflectiemomenten of intervisie. Zie Kennisbank dialoog
Bespreek met elkaar hoe jullie ‘cultuur’ is:
hoort ‘een praatje maken met een cliënt’
bij het werk, hoe gaan jullie om met afspraken (op tijd komen bijvoorbeeld) en
met verzoeken om diensten te ruilen?
Bespreek hoe je elkaars kwaliteiten en talenten beter leert kennen en kunt inzetten.
Zie www.vilans.nl/communiceren
Bespreek met elkaar en je leidinggevende
hoe je het werk slimmer kunt organiseren
(planning, roosters, apparatuur, enz)
Zorg voor voldoende ontspanning thuis;
plan een avond voor jezelf, ga sporten, lees
een boek of tijdschrift, luister naar muziek,
bezoek een bioscoop en theater, maak tijd
voor je hobby
Volg een cursus of ga naar een congres:
daar doe je nieuwe ideeën en inspiratie op
Zie bijvoorbeeld
http://www.vilans.nl/trainingen
Blijf op de hoogte van ontwikkelingen in je
team, organisatie en je vak. Zie
wwww.zorgvoorbeter.nl, www.venvn.nl
Zeg wat vaker ‘nee’: delegeer taken of stop
ermee; je bent niet onvervangbaar en zo
geef je je collega’s de gelegenheid om iets
nieuws te leren, doe alleen dat wat je
energie en plezier geeft
Sta regelmatig stil bij wat je motiveert om
in de zorg te (blijven) werken.
Let er op dat je genoeg beweegt, genoeg
slaapt en gezond eet
Meer informatie
http://lifehacking.nl/ geeft veel informatie
over slimmer werken en slimmer leven
www.mindfulcare.nl biedt trainingen, workshops, presentaties en coaching voor de zorgsector over mindfulness en verminderen van
stress.
http://www.netwerklevensvragen.nl/smartsite.
dws?id=130493 geeft verzorgenden informatie
over ze kunnen omgaan met levensvragen van
ouderen.
Via www.mindable.nl kun je een gratis e-book
downloaden met 8-tips om mindful te zijn op
het werk