Informatiekaart Oorzaken Medicalisering Financiële prikkels in het zorgstelsel leiden tot medicalisering Zorg De bandbreedte van ‘normaal’ wordt steeds smaller Maatschappij Het is steeds minder geaccepteerd dat kinderen (beneden)gemiddeld presteren, bovengemiddeld is de norm. Presteren kinderen onder het gemiddelde, dan wordt steeds sneller en vaker hulp of een oplossing gezocht. De kennis over psychische en psychiatrische problemen groeit De toegenomen welvaart zorgt voor een drukkere leefstijl met meer prikkels Oplossingen voor gedragsproblemen worden steeds vaker gezocht in de neurologie. Kinderen krijgen dagelijks een overvloed aan informatie, kwetsbare kinderen raken zo overprikkeld. De leefstijl van kinderen is veranderd, ze slapen en bewegen minder en zitten meer uren achter een scherm. De inrichting van de zorg leidt tot medicalisering De stap tussen lichte zorg en zware zorg is er vaak niet, hierdoor wordt te snel naar te zware zorg verwezen. Huisarts, jeugdhulp en andere zorgverleners hebben geen gedeeld registratiesysteem en eenduidige taal. Mensen accepteren en zoeken sneller hulp (H)erkenning van psychopathologie is toegenomen, waardoor de drempel om hulp te zoeken is verlaagd. Steeds meer burgers weten dat zij medische of psychologische hulp kunnen zoeken voor door hen ervaren problemen. Medicijnen worden soms terecht en soms onterecht gezien als een oplossing voor problemen. Opvoeden gaat steeds vaker niet meer vanzelf Opvoeden is een professie geworden waarbij ouders hulp zoeken als ze er zelf niet uitkomen. Mede door het wegvallen van sociale systemen gaan ouders minder vaardig om met dagelijkse problemen. Ouders zijn ongeruster geworden en willen eerder een verklaring voor wat zij als ‘niet normaal’ ervaren. De vraag naar zorg neemt toe Ouders hebben het idee dat de medische sector de beste oplossing biedt voor de problemen van hun kind. Kennis over en aandacht voor onderdiagnostiek bij (allochtone) kinderen is toegenomen. Het diagnostisch proces werkt onvoldoende Wat zijn oorzaken van (on)gewenste medicalisering van Nederlandse kinderen en jongeren? Huisartsen missen tijd en soms kennis en kunde over triage, waardoor geen of verkeerde zorg wordt ingezet. Diagnoses worden steeds vaker gesteld op basis van vragenlijstonderzoek zonder gesprek. Professionals leven hun eigen richtlijnen onvoldoende na. Medicaliseren is financieel aantrekkelijk voor de farmaceutische sector De farmaceutische bedrijven maken reclame en financieren onderzoek. Onderzoek naar alternatieven voor medicaliseren komt moeizaam van de grond Alles is maakbaar en moet snel geregeld worden Professionals willen problemen snel oplossen met medicijnen, onder druk van de samenleving en collega’s. De maatschappij stelt steeds hogere eisen aan mensen, wie daar niet aan kan voldoen, heeft een probleem. Maatschappelijke vraagstukken zijn individuele problemen geworden. De zorgsector is een markt geworden waar aanbieders omzet moeten draaien. Jeugdhulp is een gemeentelijke voorziening maar extramurale medicijnen zijn een verzekerd recht (zvw). Vrijwel alle medicijnen worden vergoed maar lang niet alle vormen van hulp. Zonder DSM-diagnose wordt psychologische hulp niet vergoed. Sommige zorgverleners diagnosticeren zwaarder (‘upcoding’) om hulp voor lichte problemen toch vergoed te krijgen. Kennis Als medicatie goed werkt, is het minder aantrekkelijk om te zoeken naar alternatieven voor medicijnen. Alternatieve interventies zijn in veel gevallen nog niet of onvoldoende wetenschappelijk bewezen. Bewijs op hoog niveau is makkelijker te krijgen voor medicijnonderzoek dan voor alternatieve interventies. Wetenschappers hebben moeite onderzoek naar voeding, stress en beweging gefinancierd te krijgen. Het onderwijs kan kinderen met problemen weinig ondersteuning bieden Onderwijs Scholen verwijzen steeds vaker door voor intelligentieonderzoek omdat zij dit niet zelf mogen uitvoeren. Scholen verwijzen steeds vaker door als kinderen niet voldoen aan cognitieve- en gedragseisen. Klassen zijn groter en diverser, terwijl docenten autoriteit verliezen en aan hoge eisen moeten voldoen. Financiële prikkels in het onderwijs leiden tot medicalisering Scholen hebben geen budget om onderzoek te doen en verwijzen door naar de ggz. Ondersteuning in het onderwijs wordt alleen vergoed als er een diagnose gesteld is. Deze Informatiekaart geeft een overzicht van mogelijke oorzaken van (on)gewenste medicalisering van Nederlandse kinderen en jongeren (0-18 jaar). Onder medicalisering verstaan we op deze kaart het zoeken en benoemen van medische, psychologische en/of psychiatrische oplossingen, professionele hulp en zorg voor problemen. Deze kaart gaat uit van de aanname dat medicalisering noodzakelijk en wenselijk is maar ook onnodig en ongewenst kan zijn. Aan deze stelling ligt echter geen hard wetenschappelijk bewijs ten grondslag. Op deze kaart worden de volgende afkortingen gebruikt: zvw: zorgverzekeringswet, ggz: geestelijke gezondheidszorg. Deze kaart is tot stand gekomen op basis van denksessies met deskundigen onder andere uit de jeugdzorg, jeugd-ggz en het onderwijs. Wij danken allen voor hun denkwerk. in opdracht van: gemaakt door: 2014