tiny sanders - Tilburg University

03
10
Alumni magazine van de Universiteit van Tilburg
tiny sanders
‘Ik hoef me niet te
bewijzen bij PSV’
Digitalisering: studeren
op de Bahama’s?
Nieuw: Vingerhoets
over gevoelige materie
Huidige directeur PSV
was in zijn Tilburgse
studietijd verzot op vinyl
Tiny sanders
COLUMN AD VINGERHOETS ■
UNTIL TICKERTAPE ■
economische faculteit reikt 15.000ste bul uit, uvt in het nieuws: afwijzing en uitsluiting maakt koopziek, juridis
naar uvt.nl/boardconnection2010
BAS VAN DER SCHOT
GEVOELIGE
MATERIE
SCHÔONSTE STAD VAN ET LAAND
Tilburg lelijk? Fotograaf Dolph Cantrijn
bewijst het tegendeel met zijn fotoboek
‘De schôonste stad van et laand’. In ruim
twee jaar tijd wist alumnus Cantrijn de
dynamiek van Tilburg te vangen in 177
kleurenfoto’s, waarop de mens centraal
staat en typisch Tilburgse fenomenen als
de kermis en Schrobbelèr de revue pas-
2 3-2010 |
seren. Het fotoboek is voorzien van een
voorwoord door stadsdichter en collegaalumnus Frank van Pamelen.
BOEK: HET WETGEVEND OORDEEL
HET PARLEMENT OP DE SCHOP
De twee kamers van ons parlementaire huis zijn aan een
grondige staatsrechtelijke reno-
volgens het voormalige Eerste
Kamerlid (PvdA) onder meer
omdat de Tweede Kamer overbe-
rechtstreeks door burgers
worden gekozen. Door hun
verschillende profiel gaan
vatie toe. Dat bepleit hoogleraar
rechtstheorie en retorica Willem
Witteveen in zijn boek Het wetgevend oordeel. In zijn ogen heeft de
ambtelijke organisatie een veel te
dikke vinger in de pap bij het maken van nieuwe wetten en regels.
En vindt de burger zichzelf te
weinig terug in de producten van
het parlement. In zijn ogen is een
situatie ontstaan waarbij de twee
onderdelen van het parlement
samen tekortschieten. Dat komt
last is. Daar staat tegenover dat
de Eerste Kamer juist te weinig te
doen heeft en tegelijk te weinig
kan doen vanwege het ontbreken
van de legitimatie. Witteveen
pleit daarom voor een nieuwe
parlementaire organisatie. De
Tweede Kamer moet een Beleidskamer worden die voorstellen
doet voor beleid. Terwijl de Eerste
Kamer dient te veranderen in een
Wetgevingskamer. Beide Kamers van honderd leden moeten
ze met elkaar samenwerken en kunnen ze regering
en ambtelijke macht beter
weerwerk bieden, verwacht
Witteveen. Het is hem bovendien een lief ding waard
als het wetgevingsproces niet stopt
zodra de wet is aangenomen. De
mensen die na uitvoering met de
wetten en regels te maken krijgen,
moeten (via de Wetgevingskamer) een dikkere vinger in de pap
krijgen.
­ TICKERTAPE
4
Laatste nieuws alumni
en universiteit
VAKANTIEKWALEN
→ Mijn moments of fame beleef ik altijd
in de zomer. Geduldig geef ik dan
antwoord op vragen van journalisten
over vakantiestress en heimwee. Deze
thema’s, waarnaar ik in het verleden
onderzoek heb gedaan, zijn in komkommertijd dankbare onderwerpen
voor bladvulling. Vaak zijn die vragen
van journalisten routineus. Maar af
en toe zijn er creatievelingen bij die
zelf een fenomeen bedenken en mij
als ‘expert’ voor hun karretje willen
spannen. Zo introduceerde enkele
jaren geleden iemand het Willem
Ruis-syndroom, genoemd naar de gevierde televisiemaker die tijdens zijn
vakantie aan een hartaanval overleed.
De gedachte erachter is dat op vakantie gaan een mogelijke risicofactor
is voor een hartinfarct. Een fabeltje.
Als we vier procent van onze tijd op
vakantie zijn en er per jaar ongeveer
28.000 hartinfarcten voorkomen, dan
mag men verwachten dat zo ongeveer
1000–1100 infarcten tijdens de vakantie plaatsvinden. Zo heel bijzonder
is het dus niet. Niettemin duikt dit
onzinnige, niet-bestaande, syndroom
in de media met enige regelmaat op.
Van iets recentere datum is de vaststelling (zo niet het ‘feit’) dat vakantie
| 3-2010 5
ook tot echtscheiding leidt! Waar is
dat op gebaseerd? Ja, bel een advocaat
die elke week pakweg drie tot vijf
scheidingsaanvragen verwerkt. Na
zijn eigen vakantie van drie weken zou
hij plotseling kunnen worden geconfronteerd met wel vijftien aanvragen.
Hoewel dit is wat de advocaat zo ongeveer mag verwachten, kan het voor de
betrokkene wellicht lijken of de vakantie leidt tot meer scheidingen. Als het
al zo is dat het aantal echtscheidingen
na vakanties hoger ligt, dan zijn daar
voor de hand liggende verklaringen
voor te vinden. Bijvoorbeeld: stellen
die in goed overleg besluiten om hun
relatie te beëindigen, doen dat bij
voorkeur in de vakantie. Dan hebben
ze meer tijd om alles (zeker voor de
kinderen) goed te regelen. En uiteraard zal het ook voorkomen dat paren
waartussen het niet botert nog één
vakantie samen plannen als ultieme
test. Om daarna te besluiten om er
maar mee te stoppen. Maar dat vakanties een belangrijke oorzaak zijn van
echtscheidingen, dat is wel heel erg
bezijden de waarheid.
genomen. Heimwee is daarvan een
mooi voorbeeld. Er zijn behoorlijk wat
mensen – niet alleen kinderen – die
er last van hebben. Carrières worden
er door geschaad, het leidt tot allerlei
spanningen met partners. Maar officieel bestaat het niet volgens de psychiatrie. Hoe dat kan? In de Verenigde
Staten wordt het ontkend. Heimwee
is iets voor kinderen. Als volwassenen
het hebben dan is het aanstellerij. In
Europa wist men wel beter; op ons continent is er altijd veel meer aandacht
voor geweest. Totdat het Amerikaanse
psychiatrische diagnosesysteem ook
hier ging domineren. Gevolg daarvan
is dat we er eigenlijk geen raad mee
weten. Misschien dat het over een tijd
wel als een geheel eigen syndroom
wordt erkend. Wat zou helpen, is als
de farmaceutische industrie met een
middel tegen heimwee komt. Dan is
het belangrijk dat heel veel mensen er
erg veel last van hebben. ■
de Kort vraagt zich hardop af of
politici met stimuleringsplannen en
bezuinigingen het juiste antwoord
geven op de ‘schuldencrisis’. Maar
volgens PvdA-politica Attje Kuiken
de schulden eerlijk te verdelen.
Hoogleraar Lans Bovenberg
SLEUTELEN AAN HET BREIN
pleit voor moed om grondig te
hervormen.
→ De term human enhancement staat voor
| 3-2010
7 COLUMN
Nieuw: Ad
Vingerhoets
over gevoelige
materie
7
8 3-2010 |
8 HOOFDVERHAAL
Met krimp de crisis te lijf
een nieuwe categorie medische behandelingen. Het gaat om ingrepen
die er niet op zijn gericht de normale
gezondheid te herstellen, maar om
mensen in fysiek of psychisch opzicht
juist een stapje verder te krijgen. Doel
is om ons als het ware te verbeteren tot
boven het normale wat ons als mens
van nature is meegegeven. Dat kan
met behulp van genetische manipulatie (biotechnologie) of via het beïnvloeden, sturen en zelfs verbeteren van
hersenactiviteiten (neurotechnologieën). Het klinkt als science fiction,
maar geavanceerde neurotechnologieen worden daadwerkelijk al toegepast
om neurologische en psychiatrische
ziektes te behandelen. Sommige hiervan blijken ook een positief effect te
hebben op het cognitieve functioneren
van gezonde mensen.
TEKST: WILLEM VAN LEEUWEN
“Deze crisis is geen gewone crisis”, waarschuwt
econoom en UvT-alumnus Kees de Kort. Volgens de
columnist bij BNR en analist van AFS Capital Management zitten we middenin een echte schuldencrisis.
Een herfinancieringcrisis, eigenlijk. En dat vereist
een heel andere aanpak dan eerdere crises. Volgens
De Kort is de huidige crisis het gevolg van steeds meer
lenen: “De afgelopen decennia zijn we ontzettend rijk
geworden met geld dat we niet hebben verdiend maar
geleend. In de hele wereld is de kredietverlening,
en dus de uitstaande schuld, explosief gegroeid. Dit
gebeurde tussen 1983 tot 2007. We zijn toen steeds
meer geld gaan lenen tegen steeds prettiger voorwaarden. Pas na de kredietcrisis kregen we eindelijk
wat meer risicobesef. We gingen minder lenen tegen
andere voorwaarden. Nu zijn we qua kredietverlening
terug naar min of meer normale waarden, maar dat
heeft consequenties voor de welvaart. Die staat onder
druk.”
Kortom: we hebben volgens De Kort lange tijd schuld
opgebouwd en de rekening voor ons uit geschoven.
En die rekening moeten we nu betalen, als we niet
nog verder in de problemen willen komen. Hoe kon
het zo enorm uit de hand lopen? De Kort roept het al
jaren, zegt hij: “De toezichthouders hebben gefaald.
Wellink heeft wel een aantal keren gewaarschuwd.
De welvaart nam toe, de huizenprijzen stegen, de
consumptie groeide. Een Amerikaans centrale ban-
Ad Vingerhoets, hoogleraar emoties en
welbevinden UvT
Overigens doet ook het omgekeerde
zich voor: ‘vakantiekwalen’ die wel
bestaan, maar niet serieus worden
NREDOM
YTEICOS
zit er voorlopig niets anders op dan
FOTO: ERIK VAN DE BURGT
voor elk wat wils. Prominente
sprekers laten hun licht schijnen
over het thema Leiderschap. Maar
er is ook uitgebreid gelegenheid
om bij te praten en bij te zingen
tijdens een heuse biercantus. Het
doel van Board Connection is om
de banden tussen alumni verder
te verstevigen. En het ziet ernaar
uit dat dit gaat lukken. Meer dan
honderd voormalige bestuursleden hebben een oproepkaart in de
vorige Until ingezonden. Zij geven daarin onder meer aan dat ze
hun oude bestuursgenoten gaan
aansporen om ook te komen. Wil
jij dat voorbeeld volgen? Ga dan
FOTO: ERIK VAN DE BURGT
Ben je in het verleden bestuurslid geweest van een alumni-,
studie-, cultuur- en/of sportvereniging? Kom dan op zaterdag 13 november terug naar de
campus. Op die dag organiseren
het bureau Alumnirelaties en de
verenigingen voor het eerst Back
to Campus: Board Connection. Dat is
een speciale bijeenkomst voor
alle (oud)bestuursleden van deze
verenigingen. Bestuursleden
kunnen op die zaterdag opnieuw
in contact komen met hun
voormalige collega’s. Ook is er
gelegenheid om ervaringen uit te
wisselen met de huidige besturen
van de 26 studie-, 10 cultuur-, 17
alumni- en 19 sportverenigingen.
Het programma van die dag biedt
FOTO: DOLPH CANTRIJN
Hij timmert aan de weg bij de Duitse
erotiekketen Beate Uhse: alumnus
Serge van der Hooft (33). Maar hij heeft
het niet gemakkelijk, want concurrentie
via internet is hard en zet de resultaten
onder druk.
“Natuurlijk keken vrienden enigszins raar
op toen ik – na mijn studie Bedrijfseconomie in Tilburg – als controller aan de slag
ging bij Beate Uhse. Een erotiekbedrijf!
Beate Uhse is echter een bedrijf als alle
andere en sinds 1999 staan we zelfs
genoteerd aan de beurs van Frankfurt.
In 2008 werd ik benoemd tot chief
operating officer. In die hoedanigheid
werd ik toen medeverantwoordelijk voor
de nieuwe koers van Beate Uhse. Want
de tijden zijn wel veranderd sinds 2001.
Lag het accent indertijd nog vooral op
de verkoop van erotische dvd’s aan een
overwegend mannelijk publiek, inmiddels richten we ons meer en meer op
vrouwen en stellen. Dat doen we met een
breed assortiment dat je het beste kunt
scharen onder de brede noemer ‘lifestyle’.
Wat dat concreet inhoudt? Spannende
gadgets, lingerie, badhanddoeken, massageolie… Alles wat je nodig hebt voor
een gezellige avond is bij ons te koop,
zowel in onze vernieuwde, luxe winkels
als via de webshop. Waar de dvd-verkoop
langzaam maar zeker instortte door het
grote, veelal gratis aanbod op internet, is
de omzet in lifestyleproducten de laatste
jaren gestegen. Inmiddels ben ik CEO en
heb ik tot taak om binnen twee jaar deze
ombouw tot een succes te maken.”
4 3-2010 |
1 (+ 22) COVER
Tiny Sanders
(PSV)
‘JE KON DE
SHERRY UIT JE
MANTELPAKJE
WRINGEN’
0102-55.32:01
Via forse bezuinigingen betalen
burgers straks het gelag van de
financiële crisis. Analist Kees
FOTO: DIMITAR DILKOFF/ AFP PHOTO
NIEUW: VINGERHOETS
OVER GEVOELIGE MATERIE
MET
KRIMP
DE
CRISIS
TE LIJF
BESTUURSLEDEN
TERUG NAAR CAMPUS
SERGE VAN DER HOOFT
TINY SANDERS
‘IK HOEF ME NIET TE
BEWIJZEN BIJ PSV’
CER
BESTRIJDING ECONOMISCHE MALAISE HEEFT HAKEN EN OGEN
BOARD CONNECTION 2010
…IS CEO BIJ EROTIEKBEDRIJF BEATE UHSE
DIGITALISERING: STUDEREN
OP DE BAHAMA’S?
UNTIL…WE MEET AGAIN ■
COLUMN CORIEN PRINS ■
UNTIL HOOFDVERHAAL ■
UVT
VT IN HET NIEUWS: "SLIMME PAR
PARTNER IS BETER VOOR LOOPBAAN ☒ HAAGSE UVT SOCIËTEIT GEOPEND ☒ UVT WETENSCHAPPER GEEFT ANTWOORD OP VRAGEN OVER GEHEIM ☒
03
10
ALUMNI MAGAZINE VAN DE UNIVERSITEIT VAN TILBURG
Mijn TILT-collega’s Vedder en Klaming
schreven onlangs in het Amerikaanse
tijdschrift AJOB Neuroscience het artikel
Human enhancement for the common good.
Daarin bekijken ze de mogelijkheid
om met zogenoemde Transcraniale
Magnetische Stimulering (TMS) de
herinnering van ooggetuigen te verbeteren. Bij deze techniek wordt met
behulp van een elektromagnetische
spoel de activiteit in bepaalde hersendelen gestimuleerd. Mijn collega’s
bespreken uiteenlopende argumenten
voor en tegen het gebruik van TMS bij
ooggetuigen. En ze concluderen uiteindelijk dat van de tegenargumenten
alleen die over autonomie en privacy
van de betrokken getuigen overeind
blijven staan. Deze wegen in hun ogen
zeer zwaar, maar vormen geen doorslaggevende redenen om af te zien van
TMS. Voorwaarde is wel dat er enkele
belangrijke fl ankerende maatregelen
worden getroffen om de grondrechten
van de getuigen veilig te stellen. Deze
zullen betrekking moeten hebben op
de vrijwilligheid van de getuigen en
op situaties waarin de ene getuige wel
en de andere niet bereid is om TMS bij
verhoor te ondergaan. Kortom: geen
rood licht voor deze ontwikkeling.
Nadenken en discussiëren over de
voors en tegens van dergelijke technologieën, is niet alleen iets voor wetenschappers. Want het ziet ernaar uit
dat voor breinverbetering een prachtige toekomst gloort. Denk eens aan de
aanpak van recidive onder criminelen
door bepaalde emoties via het brein te
manipuleren. Niet verrassend dat het
ministerie van Justitie een omvangrijk onderzoeksprogramma is gestart.
Nu we aan de vooravond staan van
mogelijk grootschalig gebruik van
zulke technologieën, staan we ook
voor complexe vragen. Hoe kijken we
aan tegen de maakbaarheid van ons
lichaam? Geloven we optimistisch
dat de beperkingen van sommige van
onze medemensen eindelijk zijn te
overwinnen en we hun biologische
grenzen niet alleen kunnen, maar ook
moeten verleggen? Dat we al op jonge
leeftijd met medicatie moeten ingrijpen als een neurologische aanleg voor
bepaald (crimineel) gedrag wordt vastgesteld? De tijd lijkt er rijp voor in het
huidige politieke en maatschappelijke
klimaat van drang en dwang. Of zijn
we ervan overtuigd dat de gevolgen
voor ons mensbeeld en moraliteit te
ingrijpend en vergaand zijn? Science
fiction is het zeker niet meer. Hoog
tijd voor een goede politieke en maatschappelijke discussie. ■
Corien Prins, Raadslid Wetenschappelijke
Raad voor het Regeringsbeleid (WRR),
Hoogleraar Recht en Informatisering,
Tilburg Institute for Law, Technology, and
Society (TILT), Universiteit van Tilburg
| 3-2010 13
| 3-2010 9
13 COLUMN
Corien Prins
over brein­
manipulatie
→ VERKRUIMELDE SIGAAR
Frans van der Meer startte zijn studie
Sociale Wetenschappen in 1958, Carla
Millar-Schijf begon een jaar later. Ze
waren beide lid van het studentencorps
St. Olof. Millar-Schijf was lid van het enige
meisjesdispuut ATOOM: Allen Tezamen
Onder Olofs Mantel. Destijds studeerden er veel meer mannen dan vrouwen.
Ter vergelijking: in 1959 werden zes
vrouwen en ongeveer honderd mannen
corpslid. Toch werden vrouwen door hun
mannelijke medestudenten als gelijken
behandeld. Van der Meer en Millar-Schijf
konden het goed met elkaar vinden. Van
der Meer: “Mij werd weleens gevraagd of
mijn verloofde, nu mijn vrouw, wist dat ik
zoveel met Carla omging.” De twee studeerden veel samen met Harry Lockefeer
(voormalig hoofdredacteur Volkskrant,
red.). Ze verdeelden het werk en maakten
uittreksels. Alle tentamens waren individueel en mondeling. Studenten zagen er
tijdens zo’n mondeling onberispelijk uit,
na afloop volgde een feestje. Millar-Schijf:
“Aan het einde van de studie kon je bij
wijze van spreken de sherry uit je zwarte
mantelpakje wringen.” De hoogleraar die
hen het meest bijgebleven is, is professor De Block. Millar-Schijf: “Hij maakte
Staatsrecht fantastisch boeiend terwijl
hij een pijp rookte na eerst de tabak
verkruimeld te hebben uit een Havanasigaar.” Ook professor Loeff (Leer van
Staat en Gemeenschap) herinneren de
alumni zich goed. Van der Meer: “Over
hem deed het verhaal de ronde dat hij
eens een tentamen afnam in de auto op
weg naar Den Bosch. De student stapte
in Tilburg in en al in Berkel-Enschot is hij
door Loeff uit de auto gezet, omdat hij te
weinig wist.”
en Frans
Carla Millar-Schijf (1941)
en
van der Meer (1936) ontmoett
Sociale
elkaar tijdens hun studie vijftig.
jaren
Wetenschappen eind
e
Millar-Schijf had international
een
ambities en was destijds
van de zeldzame vrouwelijke
wilde zich
studenten. Van der Meer
verdiepen.
als journalist verder
terug op
Onlangs blikten de twee
hun tijd in Tilburg.
TEKST: SARA TERBURG
→ VROEGE MARKETEER
Millar-Schijf had een vaag idee over
een internationale carrière: “Als ze mij
vroegen wat ik later wilde worden, dan
antwoordde ik dat mijn functie nog niet
uitgevonden was.” Ze startte bij Unilever
in Rotterdam, kwam in een internationale marketingfunctie terecht en ging later
in Londen werken. Zwangerschappen
noopten haar echter tot een carrièreswitch. “Bij Unilever zou ik slechts drie
of vier weken zwangerschapsverlof krijgen. Ook al hebben ze me aangeboden
mijn baan vast te houden, ik moest van
mezelf weg.” Ze vond een baan als senior
lecturer aan de Universiteit van Greenwich om later over te stappen naar City
University. Naast een full time baan
en een gezin met twee zoons, slaagde
ze erin te promoveren, hoogleraar en
decaan te worden. “Mijn doel was overigens niet om carrière te maken, maar te
doen wat ik leuk vond.”
14 3-2010 |
14 UNTIL …WE MEET AGAIN
Carla Millar-Schijf
en Frans van der Meer
| 3-2010 15
→
until inhoud ■
Hein vAn Oorschot
colofon
Until is een periodieke uitgave van de
Universiteit van Tilburg en de Stichting
Professor Cobbenhagen. Dit magazine beoogt
de banden met alumni te versterken. Gehele of
gedeeltelijke overname van artikelen is alleen
toegestaan na schriftelijke toestemming van
de hoofdredacteur.
‘Het alumninetwerk is waardevoller dan je tijdens je studie beseft’, zegt Tiny Sanders in deze Until. De directeur
van PSV vertelt hoe hij de universiteit vlak na zijn afstuderen uit het oog verloor. Dankzij een veeleisende, ook internationale, carrière (onder meer bij Mars en Campina)
en een gezinsleven raakte de universiteit een tijdlang op
de achtergrond.
Zo vergaat het velen van ons in het spitsuur van het
leven. Gelukkig komt er vroeg of laat een aanleiding om
de banden weer te herstellen. Voor Sanders kwam deze,
zo’n twintig jaar na zijn eigen afstuderen. Toen besloot
zijn zoon in Tilburg te gaan studeren. Dat leidde ertoe dat
hij zijn contacten in ere herstelde. We zijn hem daar nog
dankbaar voor, want hij heeft een waardevolle bijdrage
geleverd aan de ontwikkeling van de universiteit. En op
zijn beurt heeft hij dus, zoals hij in het eerste citaat zegt,
veel aan de contacten met de universiteit gehad. Vooral
het netwerk van de Vrienden van Cobbenhagen is nuttig
gebleken.
Wellicht lijkt het u om die reden – of een andere - ook wel
wat om de banden met voormalige studiegenoten weer
eens aan te halen. Voor de voormalige bestuursleden van
alumni-, studie-, cultuur- en of sportverenigingen onder
u, is zaterdag 13 november daarvoor een prima gelegenheid. Ik nodig u van harte uit om naar de campus te
komen en hoop u dan persoonlijk de hand te schudden.
U ontmoet die dag voormalige bestuursgenoten met ongetwijfeld mooie verhalen over hun huidige werkkring. En
u kunt zich scherpen aan hun pittige meningen. Want
we hebben gelukkig veel kritische alumni. Zoals Tweede
Kamerlid Attje Kuiken van de PvdA of Kees de Kort, de
amusante columnist met dwarse opvattingen waarnaar
ik zelf met plezier regelmatig via BNR luister. Beide geven
in deze editie, samen met Lans Bovenberg, hun ongezouten mening over de vraag of bezuinigen tijdens de crisis
wel zo verstandig is.
uitgever
Communicatie en Marketing,
Universiteit van Tilburg
hoofdredactie
Walther Verhoeven
bladmanagement
Tonke van de Ven
redactieraad
Jan Boelhouwer, Hein Coppes, Clemens van
Diek, Pam Dupont, Dennis van Ham, AnneMarie Hartog, Ewoud Jansen, Merlijn Jansen,
Roel Lauwerier, Annemeike Tan, Dieuwke
van Turenhout, Michelle te Veldhuis, Aniek
Verhoeven
bladformule, redactie-coördinatie en
eindredactie
Joost Bijlsma (Magma Publicaties)
art direction en vormgeving
Patrick Hoogenberg & Djuke Vaartjes
(Curve bno)
auteurs
Tineke Bennema, Joost Bijlsma, Philip Dröge,
Joost Peters, Corien Prins, Ad Vingerhoets,
José van der Waerden, Irene Herbers, Sara
Terburg, Tim van der Avoird, Willem van
Leeuwen
fotografen
Dolph Cantrijn, Erik Verburgt, Irene
Wouters, Gerlo Beernink, Dimitar Dilkoff,
Valerie Kuypers, Louisa Gouliamaki,
Gerard Til, Jeroen Oerlemans, Joe Fox,
John Thys, Bart Mahl, Jean-Pierre Jans
druk
Koninklijke BDU,
Grafisch bedrijf
redactieadres
Postbus 90153
5000 le Tilburg
meer informatie over
alumniactiviteiten
www.uvt.nl/alumni
Veel leesplezier!
Hein van Oorschot,
Voorzitter College van Bestuur
Bent u voor of na 1992 afgestudeerd? Dat maakt uit. Voor die
tijd was er nog geen internet. En
zij die kort daarna afstudeerden,
zijn de surfers van het eerste uur.
Maar ook zij zullen zich verbazen
over de grote consequenties van
het internet voor de informatieconsumptie. Over Het Nieuwe
Studeren.
TEKST: IRENE HERBERS
ILLUSTRATIE: PETER PONTIAC
I
n 1992, vier jaar voor de definitieve doorbraak van internet,
opent de Universiteit van Tilburg de deuren van een hightech bibliotheek. Van de 900
studieplekken zijn er 250 voorzien van
een gloednieuwe computer en dat aantal
zal snel groeien tot 450. Tilburgse studenten hebben er toegang tot de modernste faciliteiten. Zij kunnen in databases
zoeken naar informatie en ze kunnen
mailen en surfen tot ze erbij neervallen.
De hypermoderne bieb in het hart van de
Tilburgse campus is een Europese proeftuin waar het personeel een ster wordt in
het begeleiden van excursies. Jarenlang
stromen er drommen nieuwsgierigen
toe: alles bij elkaar zijn er ruim 13.000
mensen van andere instellingen uit alle
windstreken over de vloer geweest.
Maar aan dat wat er is, raak je snel
gewend. Of… laat ik als ondergetekende
voor mezelf spreken. Ik behoor tot de eerste generatie alumni na 1992. Maar het
BESTUUR KON-TEKST DE
DEELT NOG STEEDS LIEF EN LEED
JANNEKE VAN
DEN HOUT
Woonplaats Goirle,
met echtgenoot John,
dochter Inge (15) en
zoon Cas (13)
→ EARLY ADAPTOR
Diep respect voor de koploperspositie van
mijn universiteit krijg ik, om heel eerlijk
te zijn, een indrukwekkende achttien
jaar later. Tijdens het schrijven van dit
artikel. “Wat is er eigenlijk gebeurd?” zo
vraag ik me noodgedwongen af. Terwijl
ik me verdiep in de geschiedenis van
internet, e-mail en mobieltjes verwonderen de jaartallen en statistieken (en
Hoewel mijn roots er deels liggen, vind ik
Tilburg nog steeds geen erg opwindende
stad.”
wat heb je gemist in je studie?
“Weinig, ik heb er nog steeds profijt van.
Dankzij het multidisciplinaire karakter van
de studie kun je breder kijken dan de pur
sang econoom of jurist. Tegelijkertijd kent
TIJDGENOTEN
inconsistenties) me mateloos. Toen al? Zo
lang daarna pas? UvT, wow! Enkele bevindingen in vogelvlucht: op 21 november
1969 werd het internet geboren, althans,
een zeer basale toepassing daarvan. In
1971 volgde de elektronische post. Pas
tien jaar na het versturen van de eerste
mail verschijnt de personal computer
(1981) en in 1983 slaat Motorola het derde
piketpaaltje dat het leven drastisch gaat
veranderen: draadloos bellen. Daarna
blijft het stil totdat Tim Berners-Lee in
1989 de techniek bedenkt die ten grondslag ligt aan het moderne web. In 1991 is
’s werelds eerste website online (op het
World Wide Web van het CERN-instituut
in Zwitserland welteverstaan). In 1993
komt de eerste browser voor pc’s en Mac’s
wereldwijd beschikbaar. En bij XS4ALL,
die het voortouw neemt in Nederland,
melden zich dat jaar op de eerste dag
meteen 500 klanten aan. XS4ALL schrikt
ervan, maar van een werkelijke revolutie
is pas sprake in 1996. Niemand kan het
netwerk der netwerken vanaf dat jaar
studie? “Sociale Zekerheidswetenschap,
afgerond begin 1990.”
werk? “Ons bedrijf Van den Hout
Projectmanagement begeleidt complexe
IT-projecten en organisatieveranderingen.
Als organisatieadviseur en
verandermanager vind ik het heerlijk om
in wisselende situaties met verschillende
mensen te werken!”
het vakjargon van zowel economen als
juristen en sociologen geen geheimen.”
had je nu opnieuw dezelfde
studie uitgekozen? “Zeker! Maar de
studie bestaat niet meer.”
jaarsalaris? “Ongeveer 60.000 euro.”
hoeveel uvt-kennis gebruik
je nog? “Inhoudelijk niet zoveel. Wél
heb ik geleerd om vanuit verschillende
perspectieven naar de materie te kijken,
bij de start van een opdracht en het zoeken
naar de beste oplossingsrichting.”
waaraan bewaar je goede herin-
neringen? “Aan Wim van Oirschot, mijn
afstudeerbegeleider. Hij hechtte, naast
pure wetenschap, veel waarde aan de
praktijk. Dat sprak mij erg aan.”
wat heb je met tilburg? “Ik studeerde en sportte in Tilburg. Verder is de stad
niet bijzonder, ook anno 2010 niet. Goirle
bevalt beter: met alle voorzieningen en een
aantal grote steden in de buurt.”
nog negeren, maar voor early adaptor UvT
ligt dat tijdstip reeds in een ver verleden
en ik, ondankbaar schepsel op de campus, had de historische waarde daarvan
niet eens door.
→ ONGRIJPBAAR
Zouden de gadgetstudenten van nu
doorhebben in welke luxepositie zij ver-
Op zaterdag 13 november kunnen
oud-bestuursleden elkaar herontmoeten tijdens Board Connection
2010. Speciaal voor die gelegenheid
zetten we één van de vele verenigingen in de schijnwerpers. Het gaat
om Kon-Tekst, gezien door de bril
van een oud-voorzitter. Zij onderhoudt nog steeds innige banden met
haar voormalige bestuursleden.
wat speelde er tijdens je studietijd in tilburg? “Hoegenaamd niets!
→
MARGRIET
TAAMS
Woont in Oude
Wetering met Mike;
dochters Sterre (9)
en Noor (5)
18 FEATURE
Het Nieuwe Studeren
Wat betekent de opkomst van social media? En op welke manier kun je zaken als LinkedIn
en Twitter zakelijk inzetten? Op 29 mei organiseerde Dante, de alumnivereniging van de
Faculteit Geesteswetenschappen een middag waarin een antwoord werd gezocht op deze
vragen. TEKST: ELISE RODERS, ALUMNA TAALWETENSCHAP, WWW.ELROCO.NL
ná hun studietijd? Deze keer aan het woord: de
studiegenoten Janneke, Gerard en Margriet. Zij volgden
Het thema ‘Ik Twitter dus ik besta’ was voor zeventig alumni van Geesteswetenschappen interessant
genoeg om terug te keren naar hun Alma Mater. Tot
studie? “Sociale Zekerheidswetenschap,
afgestudeerd in 1990 op de maatschappelijke verdeling van armoede.”
werk? “In 1997 richtte ik mijn eigen
bedrijf Fit For Thought denkadvisering
op. Sindsdien vervul ik de rollen van coach,
trainer, organisatieadviseur en project- en
interimmanager. Ik heb van mijn hobby mijn
werk gemaakt.”
jaarsalaris? “Genoeg om te kunnen
doen en laten wat ik wil.”
hoe komt je studie je van pas? “Het
multidisciplinaire denken is zeer waardevol gebleken. En door mijn kennis van
statistiek, methoden en technieken van
onderzoek, kan ik meningen en gevoelens
betrouwbaar vertalen in feiten en concreet
waarneembaar gedrag.”
hun verrassing bleek echter dat sprekers die weinig
ophebben met social media de middag openden.
Arie de Ruijter (decaan), Erik Borgman (Theologie), en ook Herman de Regt (Filosofie) zijn niet te
volgen op Twitter. Alleen Hans van Driel (Taal- en
Cultuurstudies) bleek wél een overtuigd twitteraar.
Het leverde een leuke discussie op, waarin duidelijk werd dat er toch wat hardnekkige vooroordelen
zijn. Zo werd gesteld dat relaties in een virtuele
wereld nooit gelijkwaardig kunnen zijn met relaties
in de echte wereld. Twitteraars waren het niet eens
met de aanname dat Twitter als een afzonderlijke
realiteit gezien moet worden. Zij zien Twitter niet
als Second Life, maar ‘gewoon’ als een nieuw communicatiemiddel. Op het scherm in de zaal spraken
de vele tweets van de aanwezigen boekdelen. Twitter leeft!
Tijdens het tweede deel van de bijeenkomst namen
de alumni Jeroen Mirck, van Mirck Media en Hille
van der Kaa van De Uitgeeffabriek een deel van
de aanwezigen onder hun hoede voor workshops
over LinkedIn en Twitter. Mirck gaf tips voor een
optimaal LinkedIn-profiel en Van der Kaa gaf een
overzicht van de verschillende manieren waarop
Twitter wordt ingezet. Vervolgens gaven zij en
student Pim Nauts praktische informatie over het
opzetten van een Twitter-account en het gebruik
van applicaties als Tweetdeck.
De middag werd afgesloten met een sessie speednetwerken. Vol enthousiasme rouleerden de net-
welke vakken zijn je bijgebleven?
“De bijna-privécolleges bij Leer van de Sociale Zekerheid: maximaal vijftien studenten
op één docent. Minder goede herinneringen
heb ik aan nota bene het keuzevak Openbare Financiën 1. Met veel moeite haalde ik
een voldoende.”
GERARD RIEMEN
Woont in Woerden
met Danyke, dochters
Myrte (16), Letthe (14)
en zoon Floris (12)
heb je nog veel contact met oudstudiegenoten? “Ja, met Janneke en
Gerard. Daarnaast kom ik ook zakelijk
vaak studiegenoten tegen, bij klanten of
opdrachtgevers van Fit For Thought.”
| 3-2010 21
18 3-2010 |
TWITTEREN MET DANTE
Hoe is het alumni uit een bepaalde richting vergaan
twintig jaar geleden Sociale Zekerheidswetenschap,
een studie die de tand des tijds niet heeft overleefd.
werkers tussen de tafels en na elke ronde schoven
ze geïnspireerd verder, met een drankje in de hand.
Social media, the old fashioned way.
Voor meer tweets tijdens de bijeenkomst:
scribblelive.com/Event/De_Dante_Connectie
TWEETS VAN DE DAG
HELLENMEGENS: Na zes jaar weer in de trein naar de
UvT. Voelt vreemd. Hopelijk weet ik daar de weg nog.
#ddctilburg.
THIJSALBERS: Penetrante mestgeur is niks te weinig
gezegd. Het luchtige van dit event is er nu al vanaf.
#DDCTilburg (@ Universiteit van Tilburg)
ANNELIEN1960: Laten we teruggaan in onze grot en
de knots weer eens ter hand nemen #DDCTilburg by
(reactie op Twitter-scepsis)
ZONJA @ HVDRIEL: is roepende in de woestijn tussen
de sprekers. Gelukkig vertegenwoordigt hij wel de
stem van de aanwezigen in de zaal #DDCTilburg
HETTYBOSMAN @ HVANDRIEL schijnt te scoren op
#DDCTilburg - zijn vrouw doet het huishouden en volgt
#DDCTilburg op Twitter. #multitasken by Hett yBosman
‘Kon-Tekst bloeide begin jaren negentig. Als studievereniging van de Letterenfaculteit organiseerden we leerzame
en gezellige excursies naar bijvoorbeeld
NRC Handelsblad of reclamebureau
PPGH-JWT in Amsterdam. De maandelijkse themafeesten in De Spoel waren
bekend en druk bezocht, ook buiten de
faculteit die toch voor negentig procent
uit meiden bestond. Het bestuur van
Kon-Tekst wisselde per jaar. Zelf begon
ik als commissielid ‘publiciteit’, werd
bestuurslid en uiteindelijk voorzitter.
Internet bestond toen nog niet. Dus alle
publiciteit voor onze activiteiten, fabriceerden we in ons bestuurshok O73.
We schreven daar teksten voor onder
meer onze nieuwsbrieven, tekenden
strips, knipten, plakten, vouwden en
verzonnen posters. We waren niet alleen met publiciteit creatief bezig maar
ook met het aanboren van financiële
bronnen. Zo zochten we sponsors voor
de drukkosten van posters. En toen we
Van links naar rechts: Monique
Moerkens, Katinka de Croon,
geld tekort kwamen voor het symposium ‘Spraakwater’, verzonnen we een
ludieke actie. We lieten studenten en
len zijn, zo delen Monique, Katinka en
ik nu lief en leed over elkaars relaties,
kinderen en werk.’ ANNE-MARIE HARTOG
BACK TO CAMPUS: BOARD CONNECTION 2010
Op deze zaterdag 13 november organiseren het bureau alumnirelaties en de huidige
besturen van onze studie-, cultuur-, sport- en alumniverenigingen Board Connection. Dit
is een dag die in het teken staat van alumni die actief zijn of actief zijn geweest in een
bestuur van alumni-, studie-, cultuur- en/of sportvereniging.
Kijk voor meer informatie op: uvt.nl/boardconnection2010.
JUVAT
26 3-2010 |
| 3-2010 19
21 TIJDGENOTEN
Alumni van
Sociale Zekerheidswetenschap
spraakwaterval pur sang. Uiteindelijk
hielden we een heel geslaagd gevoel
over aan deze dag met de genoemde
sprekers en een debatingwedstrijd voor
studenten uit het hele land. Ik had toen
niet kunnen vermoeden dat ik nu nog
vrienden zou hebben uit die tijd. Zoals
we hier samen op de foto aan het fröbe-
een mooi verhaal hield over beroemde
speeches. Maar grote publiekstrekker was natuurlijk Jules Deelder, als
Prof. Herman Schoordijklezing
Datum: 16 november 2010
JUVAT organiseert sinds vorig jaar de Prof.
Herman Schoordijk Lezing. Binnen het
centrale thema van de lezingencyclus, Recht
over grenzen heen, hield prof. dr. Ernst Hirsch
Ballin vorig jaar de eerste Schoordijk-lezing
over strafrecht in Europees perspectief en
de vraag of de toekomst van Europese strafrechtelijke samenwerking ligt in de eenheid
van de wetgeving. Dit najaar verzorgt mr.
Jaap Polak, voorzitter van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State en
hoogleraar bestuursrecht aan de Universiteit
Leiden, de lezing.
Meer informatie: uvt.nl/juvat.
26 ALUMNI
NIEUWS
Actualiteiten voor alumni,
van verenigingen en UvT
Ja. Patiënten van huisartsen die ook alternatieve geneeswijzen
toepassen, kosten de samenleving minder. Gemiddeld zo’n
vijftien procent. Deze patiënten gebruiken namelijk minder
tog
Anne-Marie Hartog
docenten meebetalen in ruil voor hun
pasfoto op de poster. Uiteindelijk strikten we de journalist Johan Anthierens
(Belg, extra subsidie!) en de cultuurfilosoof en dichter Jan Pieter Guépin, die
Is Nederland in
bij de penose?
Bezuinigen
DIALOGOS
mee kan de overheid
de achtergronden
van een bedrijf of
persoon natrekken, bij het gunnen van een opdracht, of voordat
ze een vergunning
verleent of subsidie verstrekt. Op
zich hebben onze
zuiderburen ook wel
voldoende bevoegdheden om de criminaliteit te bestrijden, maar
Symposium en Erelidmaatschap prof. dr.
Weren
Datum: 20 november 2010
Het jaar 2010 staat in het teken van het
eerste lustrum van Dialogos. Tijdens dit
lustrumsymposium met prof.dr. W. Logister,
dr. T. Akerboom en dr. J. Jans als inleiders ontvangt prof.dr. Weren het erelidmaatschap.
De voordrachten worden gepubliceerd in een
jubileumboek. Het symposium vindt plaats
(14.00 uur) bij Boerke Mutsaerts en eindigt
met een feestelijke borrel (18.00 uur). Voor
meer informatie: uvt.nl/alumni/vereniging/
dialogos/
die worden nog niet ten
volle benut.
WAS KLM EEN GOEDE AANKOOP?
HEEFT STRIJDEN TEGEN
STALKING EFFECT?
Niet bepaald. Na de belastingvlucht ontstaat nu ook een
‘penosevlucht’ naar de zuiderburen. Het lijkt erop dat
criminelen die in Nederland actief zijn hun werkterrein
deels verleggen naar België. Dat komt omdat ze zich daar
beter kunnen ontplooien, zo blijkt uit een onderzoek van
Tilburgse en Leuvense rechtswetenschappers. Nederland is
net iets minder in trek als ‘vestigingsplaats’ voor criminele activiteiten, doordat het de
afgelopen jaren werk heeft
gemaakt van de bestrijding
van grensoverschrijdende
criminaliteit. Een goed
voorbeeld daarvan is
de Wet Bibob. Daar-
| 3-2010 27
DRÖGE
ALTERNATIEVE ZORG
GOEDKOPER?
medicijnen en liggen niet zo vaak in het ziekenhuis.Ook het
sterftecijfer in de groep die naar een ‘alternatieve’ huisarts
gaat, blijkt lager te liggen dan bij patiënten van de traditionele
huisarts. Onderzoek van de Tilburgse hoogleraar gezondheidseconomie Peter Kooreman en de Leidse lector Erik Baars heeft
dit uitgewezen. De onderzoekers gebruikten gegevens van
150.000 verzekerden van Azivo, verzameld over een periode van
vier jaar. De zorgverzekeraar bleek minder vergoedingen uit
te keren aan patiënten met een huisarts die ook is opgeleid in
de antroposofie, homeopathie of acupunctuur. Kooreman en
Baars geven twee mogelijke verklaringen. Veel patiënten die een
‘alternatieve’ huisarts kiezen, zien waarschijnlijk zelf al weinig
in medische ingrepen. Ook kan het zijn dat deze artsen meer
preventieve en gezondheidsbevorderende zorg bieden en minder
geneigd zijn tot overbehandelen.
NIEUWS UIT DE VERENIGINGEN
VVTE
VvTE-Asset Internationaal Congres
Datum: 29 september 2010
Het jaarlijks VvTE-Asset Internationaal Congres heeft als thema: The World of Capital:
Discovering its Future Notion. Sprekers zijn
onder andere Jean Tirole en Frank de Grave.
Toegang is voor VvTE-leden gratis.
Daarnaast organiseert de VvTe komend
najaar (onder voorbehoud) een themasessie
over private equity and hedge funds met
Erik Vermeulen, hoogleraar aan de juridische
faculteit.
Voor meer informatie: vvte.nl.
UNTIL WETENSCHAP ■
U VROEG?
FOTO: JOE FOX/ANP
Sociale Zekerheidswetenschap, een jaar
later in de economie.”
SZW inmiddels ruim twee jaar directeur
van de Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen. Het leuke is het sjorren aan
een actueel dossier als pensioenen. Jammer dat politiek opportunisme het soms
wint van argumenten.”
jaarsalaris? “Boven de ton en ver
onder de Balkenende-norm.”
In fi lms trekken stalkers
zich weinig aan van de politie of een privé-detective,
maar in de echte wereld
doen ze dat wel degelijk.
Vaak stopt het stalken
al nadat een detective de
verplichte waarschuwingsbrief heeft gestuurd. Dat
concludeert criminologe
Suzan van der Aa, die in
juni aan de UvT promoveerde op stalking. Stalken
kent verschillende vormen:
iemand thuis of op het werk
hinderlijk lastig vallen,
veelvuldig bellen, contact
opnemen met andermans
vrienden of familieleden,
roddels verspreiden of
zelfs iemand bedreigen.
In Nederland heeft een op
de vijf vrouwen en een op
de zeven mannen ooit last
gehad van een stalker. Toch
krijgt dit onderwerp weinig
aandacht en zit de politie er
niet echt bovenop. Terwijl
dat wel mag. Sinds 2000 is
belaging (de juridische term
voor stalking) wettelijk
strafbaar. Van der Aa vindt
dat de politie veel sneller
moet optreden. “Het kan al
enorm helpen als de politie
bij de belager langs gaat
en hem op zijn hinderlijke
gedrag aanspreekt.”
Beslist. De fusie tussen Air
France en KLM, zes jaar geleden, is financieel en strategisch goed uitgepakt. Ze
heeft een sterke internationale
speler opgeleverd die optimaal
profiteert van synergievoordelen op het gebied van vlootuitruil, onderhoud, verkoop
en marketing. En het bedrijf
blijkt beter bestand tegen de
crisis in de luchtvaart dan
concurrenten Lufthansa en
British Airways. Dat constateert hoogleraar Niels Noor-
derhaven van de Universiteit
van Tilburg. Terugkijkend
was de aankoop van KLM voor
Air France een koopje, vindt
hij. “In het jaar dat de deal
30 3-2010 |
30 U VROEG?
Wetenschapsrubriek
werd gesloten, maakte KLM
verlies en was daardoor relatief
goedkoop. In de jaren daarna
maakte de luchtvaartmaatschappij zoveel winst dat de
Fransen het aankoopbedrag al
in vier jaar terugverdienden.”
Maar ook voor KLM is de fusie
een goede zet geweest, volgens
de Tilburgse hoogleraar. “De
luchtvaart maakt een crisis
zonder weerga door. Toch staat
Air France-KLM er relatief
goed voor. Als KLM alleen was
gebleven, was er nu zeker meer
paniek uitgebroken”, zegt
Noorderhaven. De fusie is in
zijn ogen goed gemanaged,
wat blijkt uit het uitblijven van
arbeidsonrust.
Het is historici meestal niet gegeven dat ze een
‘wet’ naar zich genoemd krijgen. Dé uitzondering
is C. Northcote Parkinson (1909-1993). Deze
geschiedkundige ontdekte ooit dat in het interbellum het aantal kantoorklerken op het Britse
hoofdkwartier van de marine ongeveer ne t zo snel
toenam (+78,45 procent tussen 1918 en 1928) als
het aantal oorlogsschepen op zee slonk (-67,74
procent).
Hij spitte verder in de geschiedenis van de
bureaucratie en zag bijvoorbeeld dat het aantal
Britse koloniale ambtenaren tussen 1935 en 1953
vervijfvoudigde, terwijl het koloniale rijk was
ingestort. De omvang van een overheidsinstantie heeft schijnbaar niets te maken met de taak
die zij uitvoert, zo concludeerde Parkinson. Met
drie eeuwen Britse overheidsstatistieken in de
hand berekende hij dat iedere nieuwe ambtenaar
binnen enkele jaren zorgt voor liefst acht andere
nieuwe ambtenaren. ‘Arbeid’, zo formuleerde
hij zijn belangrijkste wet, ‘vult de capaciteit die
beschikbaar is’.
De politici die achttien miljard euro moeten bezuinigen doen er goed aan het werk van Parkinson
aandachtig te lezen. De Brit toont wetenschappelijk aan dat je zeven van de acht ambtenaren op
ministeries kunt ontslaan zonder de slagkracht
van de overheid aan te tasten. Ook concludeerde
Parkinson na internationaal onderzoek dat iedere
regering met meer dan vijf ministers aan effectiviteit inboet. Benoem je meer ministers, dan
gaan ze onderling een clubje met vijf ‘belangrijke’
ministers vormen, dat buiten de vergaderingen
beslissingen voorkookt. Alle andere ministers zitten er voor niets bij en hinderen slechts effectief
bestuur.
Met wetenschap in de hand is bezuinigen de
gemakkelijkste klus op aarde.
UNDERSTANDING SOCIETY
FOTO: BART MAHL /HH
studie? “Eerst in 1988 afgestudeerd in
werk? “Na 17,5 jaar bij het Ministerie van
kwartje, dat ik jarenlang enorm bevoorrecht was, viel bij mij achteraf. Tijdens
het bekijken van het jaaroverzicht 2006
om precies te zijn. Het NOS-journaal
besluit dat jaar met de mededeling dat
er meer mensen zijn met een pc dan een
magnetron. Er volgt een reportage over
de toekomst van internet en het medium
wordt uitgeroepen tot een blijvertje. Niet
alleen als speeltje, maar ook als serieuze
en onuitputtelijke bron van informatie.
Ik, surfer van het eerste uur (dankzij de
innovatiedrang van anderen) denk: aha.
FOTO: JOHN THYS/AFP PHOTO
UNTIL ALUMNI NIEUWS ■
UNTIL FEATURE ■
STUDEREN IN DE 21STE EEUW
DE UNIVERSITEIT
IN JE BROEKZAK
GEMISTE KANS
Philip Dröge is
hoofdredacteur
van de populairwetenschappelijke
site www.faqt.nl
en spreekt wekelijks een populairwetenschappelijke
column uit op BNR
Nieuwsradio.
Wat een treurnis na de verloren WK-finale van Nederland tegen Spanje! Niet alleen sommige spelers, maar ook vele andere medelanders lieten hun
tranen de vrije loop. Deze kans komt immers mis-
names, en de aanname dat de wereld niet vergaat
- wat voor sommigen moeilijk was voor te stellen
direct na hét verlies - en dat het wereldkampioenschap voetbal ook in de toekomst om de vier jaar
minste een keer wereldkampioen wordt in de komende 152 jaar. Kortom, maakt u zich niet ongerust. Het gaat ooit gebeuren. Maar wacht niet te
lang met het vieren van deze heuglijke gebeurte-
schien nooit weer. Mis. Redeneer maar met me
mee. Laten we eerst uitgaan van het volgende vrij
sombere scenario: Nederland kwalificeert zich
slechts in de helft van de toekomstige WK-eindtoernooien. En bij deelname (samen met 32 andere
ploegen) heeft Nederland slechts drie procent
kans om het toernooi te winnen. Onder deze aan-
plaatsvindt, is de kans 95 procent dat Nederland
in ieder geval een keer wereldkampioen wordt, in
de komende 788 jaar. Joepie.
In een rooskleuriger scenario, waarbij we uitgaan
van een kans om te kwalificeren gelijk aan 0,75, en
een kans om het toernooi te winnen gelijk aan tien
procent, is de kans 95 procent dat Nederland ten-
nis. Vier het bijvoorbeeld vanavond door het nemen van een extra biertje, wijntje, of in mijn geval,
een glaasje whisky.
Marcel van Assen
Universitair docent Sociale Wetenschappen
| 1-2010 31
32 BACKCOVER
Neerlands hoop
na de WK-finale
| 3-2010 3
UvT in het Nieuws: "Slimme partner is beter voor loopbaan ☒ Haagse UvT Sociët
economische faculteit reikt 15.000ste bul uit, uvt in het n
Board Connection 2010
bestuursleden
terug naar campus
Serge van der Hooft
…is ceo bij erotiekbedrijf Beate Uhse
Hij timmert aan de weg bij de Duitse
erotiekketen Beate Uhse: alumnus
Serge van der Hooft (33). Maar hij heeft
het niet gemakkelijk, want concurrentie
via internet is hard en zet de resultaten
onder druk.
“Natuurlijk keken vrienden enigszins raar
op toen ik – na mijn studie Bedrijfseconomie in Tilburg – als controller aan de slag
ging bij Beate Uhse. Een erotiekbedrijf!
Beate Uhse is echter een bedrijf als alle
andere en sinds 1999 staan we zelfs
genoteerd aan de beurs van Frankfurt.
In 2008 werd ik benoemd tot chief
operating officer. In die hoedanigheid
werd ik toen medeverantwoordelijk voor
de nieuwe koers van Beate Uhse. Want
de tijden zijn wel veranderd sinds 2001.
Lag het accent indertijd nog vooral op
de verkoop van erotische dvd’s aan een
overwegend mannelijk publiek, inmiddels richten we ons meer en meer op
vrouwen en stellen. Dat doen we met een
breed assortiment dat je het beste kunt
scharen onder de brede noemer ‘lifestyle’.
Wat dat concreet inhoudt? Spannende
gadgets, lingerie, badhanddoeken, massageolie… Alles wat je nodig hebt voor
een gezellige avond is bij ons te koop,
zowel in onze vernieuwde, luxe winkels
als via de webshop. Waar de dvd-verkoop
langzaam maar zeker instortte door het
grote, veelal gratis aanbod op internet, is
de omzet in lifestyleproducten de laatste
jaren gestegen. Inmiddels ben ik CEO en
heb ik tot taak om binnen twee jaar deze
ombouw tot een succes te maken.”
4 3-2010 |
Ben je in het verleden bestuurslid geweest van een alumni-,
studie-, cultuur- en/of sportvereniging? Kom dan op zaterdag 13 november terug naar de
campus. Op die dag organiseren
het bureau Alumnirelaties en de
verenigingen voor het eerst Back
to Campus: Board Connection. Dat is
een speciale bijeenkomst voor
alle (oud)bestuursleden van deze
verenigingen. Bestuursleden
kunnen op die zaterdag opnieuw
in contact komen met hun
voormalige collega’s. Ook is er
gelegenheid om ervaringen uit te
wisselen met de huidige besturen
van de 26 studie-, 10 cultuur-, 17
alumni- en 19 sportverenigingen.
Het programma van die dag biedt
voor elk wat wils. Prominente
sprekers laten hun licht schijnen
over het thema Leiderschap. Maar
er is ook uitgebreid gelegenheid
om bij te praten en bij te zingen
tijdens een heuse biercantus. Het
doel van Board Connection is om
de banden tussen alumni verder
te verstevigen. En het ziet ernaar
uit dat dit gaat lukken. Meer dan
honderd voormalige bestuursleden hebben een oproepkaart in de
vorige Until ingezonden. Zij geven daarin onder meer aan dat ze
hun oude bestuursgenoten gaan
aansporen om ook te komen. Wil
jij dat voorbeeld volgen? Ga dan
naar uvt.nl/boardconnection2010
BAs van der schot
until tickertape ■
Sociëteit geopend ☒ UvT wetenschapper geeft antwoord op vragen over geheim ☒
Schôonste stad van et laand
Tilburg lelijk? Fotograaf Dolph Cantrijn
bewijst het tegendeel met zijn fotoboek
‘De schôonste stad van et laand’. In ruim
twee jaar tijd wist alumnus Cantrijn de
dynamiek van Tilburg te vangen in 177
kleurenfoto’s, waarop de mens centraal
staat en typisch Tilburgse fenomenen als
de kermis en Schrobbelèr de revue pas-
foto: dolph cantrijn
het nieuws: afwijzing en uitsluiting maakt koopziek, juridisch
seren. Het fotoboek is voorzien van een
voorwoord door stadsdichter en collegaalumnus Frank van Pamelen.
Boek: het wetgevend oordeel
Het parlement op de schop
De twee kamers van ons parlementaire huis zijn aan een
grondige staatsrechtelijke renovatie toe. Dat bepleit hoogleraar
rechtstheorie en retorica Willem
Witteveen in zijn boek Het wetgevend oordeel. In zijn ogen heeft de
ambtelijke organisatie een veel te
dikke vinger in de pap bij het maken van nieuwe wetten en regels.
En vindt de burger zichzelf te
weinig terug in de producten van
het parlement. In zijn ogen is een
situatie ontstaan waarbij de twee
onderdelen van het parlement
samen tekortschieten. Dat komt
volgens het voormalige Eerste
Kamerlid (PvdA) onder meer
omdat de Tweede Kamer overbelast is. Daar staat tegenover dat
de Eerste Kamer juist te weinig te
doen heeft en tegelijk te weinig
kan doen vanwege het ontbreken
van de legitimatie. Witteveen
pleit daarom voor een nieuwe
parlementaire organisatie. De
Tweede Kamer moet een Beleidskamer worden die voorstellen
doet voor beleid. Terwijl de Eerste
Kamer dient te veranderen in een
Wetgevingskamer. Beide Kamers van honderd leden moeten
rechtstreeks door burgers
worden gekozen. Door hun
verschillende profiel gaan
ze met elkaar samenwerken en kunnen ze regering
en ambtelijke macht beter
weerwerk bieden, verwacht
Witteveen. Het is hem bovendien een lief ding waard
als het wetgevingsproces niet stopt
zodra de wet is aangenomen. De
mensen die na uitvoering met de
wetten en regels te maken krijgen,
moeten (via de Wetgevingskamer) een dikkere vinger in de pap
krijgen.
| 3-2010 5
minister Klink ☒ UvT wetenschapper geeft antwoord op vragen over gehei
juridisch onderzoek uvt scoort beste in visitatieloosdoo
Met zijn bedrijf Boxplosive ontwikkelde Robin
Maijers (25) een innovatieve technologie voor e-coupons. Hiermee is een snelle verwerking van e-coupons
aan de kassa mogelijk.
Meer academici
voor de klas
Bestaat Boxplosive over tien jaar nog steeds?
“Dat denk ik wel. Onze ambitie voor de korte termijn is
een doorbraak te bewerkstelligen met de printbare
e-coupons, en de komende jaren willen we de markt
blijven verrassen met innovatieve variaties hierop.
Voorlopig blijft de retailwereld mijn belangrijkste focus:
Paul en ik hebben altijd veel gewerkt in de supermarkt.
Het is fantastisch om nu met Boxplosive op deze markt
actief te zijn. Inmiddels zijn er al zes collega’s met wie we
de Boxplosive-droom delen.”
Foto: Gerlo Beernink
Hoe is Boxplosive ontstaan?
“Al van jongs af aan had ik de ambitie een eigen bedrijf te
starten. Na Business Studies en de aansluitende master
Strategic Management kroop het bloed waar het niet
gaan kon. Toen heb ik, samen met mijn tweelingbroer
Paul, Boxplosive opgezet: een online onderneming voor
promotie en marketing. In februari 2010 zijn we live
gegaan met de site Boxplosive.nl, waarop je de scherpste
kortingen en kortingscodes van verschillende nationale
en internationale webshops kunt vinden. Uiteindelijk
zullen de online kortingen en kortingscodes worden
vervangen door printbare e-coupons, die de klant kan
inleveren in de winkel.”
Het aantal universitair geschoolde docenten in het voortgezet
onderwijs is gering, met name
in Noord-Brabant. Tegelijkertijd
groeit de interesse onder studenten voor het leraarsvak al
een tijdje. Voor de UvT reden om
volgend najaar te starten met
een academische lerarenopleiding. In samenwerking met Ons
Middelbaar Onderwijs (OMO), de
vereniging van een groot aantal
scholen voor voortgezet onderwijs in Noord-Brabant, gaat in
september 2011 de Universitaire
Lerarenopleiding Tilburg (ULT)
van start. Met deze eenjarige
opleiding willen de UvT en OMO
een kwaliteitsimpuls geven aan
het voortgezet onderwijs, vertelt
medewerker onderwijsontwikkeling Angela Driessen. “Studenten
{
6 3-2010 |
worden opgeleid tot eerstegraads
docenten in de vakken economie, wiskunde, management en
organisatie, maatschappijleer,
filosofie, Nederlands en levensbeschouwing. De opleiding geeft
studenten met een universitaire
master de didactische en pedagogische basis om les te geven op
alle niveaus van het voortgezet
onderwijs.” ULT onderscheidt
zich volgens Driessen van andere
lerarenopleidingen door de relatief sterke nadruk op onderzoeksvaardigheden. De verwachting is
dat met name Tilburgse studenten geïnteresseerd zullen zijn in
de nieuwe opleiding. “Maar ook
studenten van elders zijn zeker
welkom.”
Meer weten? Kijk op
uvt.nl/lerarenopleiding
“Als je alleen maar de beste paar
procent uit de studentenpopulatie
binnen wilt hebben, kun je geen
sterke groeistrategie hanteren.”
Collegevoorzitter Hein van Oorschot legt tijdens
de Opening van het Academisch Jaar uit waarom hij
kwaliteit belangrijker vindt dan marktaandeel.
}
foto: erik van de Burgt
column Ad Vingerhoets ■
Gevoelige
materie
VAKANTIEKWALEN
→ Mijn moments of fame beleef ik altijd
in de zomer. Geduldig geef ik dan
antwoord op vragen van journalisten
over vakantiestress en heimwee. Deze
thema’s, waarnaar ik in het verleden
onderzoek heb gedaan, zijn in komkommertijd dankbare onderwerpen
voor bladvulling. Vaak zijn die vragen
van journalisten routineus. Maar af
en toe zijn er creatievelingen bij die
zelf een fenomeen bedenken en mij
als ‘expert’ voor hun karretje willen
spannen. Zo introduceerde enkele
jaren geleden iemand het Willem
Ruis-syndroom, genoemd naar de gevierde televisiemaker die tijdens zijn
vakantie aan een hartaanval overleed.
De gedachte erachter is dat op vakantie gaan een mogelijke risicofactor
is voor een hartinfarct. Een fabeltje.
Als we vier procent van onze tijd op
vakantie zijn en er per jaar ongeveer
28.000 hartinfarcten voorkomen, dan
mag men verwachten dat zo ongeveer
1000–1100 infarcten tijdens de vakantie plaatsvinden. Zo heel bijzonder
is het dus niet. Niettemin duikt dit
onzinnige, niet-bestaande, syndroom
in de media met enige regelmaat op.
Van iets recentere datum is de vaststelling (zo niet het ‘feit’) dat vakantie
ook tot echtscheiding leidt! Waar is
dat op gebaseerd? Ja, bel een advocaat
die elke week pakweg drie tot vijf
scheidingsaanvragen verwerkt. Na
zijn eigen vakantie van drie weken zou
hij plotseling kunnen worden geconfronteerd met wel vijftien aanvragen.
Hoewel dit is wat de advocaat zo ongeveer mag verwachten, kan het voor de
betrokkene wellicht lijken of de vakantie leidt tot meer scheidingen. Als het
al zo is dat het aantal echtscheidingen
na vakanties hoger ligt, dan zijn daar
voor de hand liggende verklaringen
voor te vinden. Bijvoorbeeld: stellen
die in goed overleg besluiten om hun
relatie te beëindigen, doen dat bij
voorkeur in de vakantie. Dan hebben
ze meer tijd om alles (zeker voor de
kinderen) goed te regelen. En uiteraard zal het ook voorkomen dat paren
waartussen het niet botert nog één
vakantie samen plannen als ultieme
test. Om daarna te besluiten om er
maar mee te stoppen. Maar dat vakanties een belangrijke oorzaak zijn van
echtscheidingen, dat is wel heel erg
bezijden de waarheid.
Overigens doet ook het omgekeerde
zich voor: ‘vakantiekwalen’ die wel
bestaan, maar niet serieus worden
genomen. Heimwee is daarvan een
mooi voorbeeld. Er zijn behoorlijk wat
mensen – niet alleen kinderen – die
er last van hebben. Carrières worden
er door geschaad, het leidt tot allerlei
spanningen met partners. Maar offici­­
eel bestaat het niet volgens de psychiatrie. Hoe dat kan? In de Verenigde
Staten wordt het ontkend. Heimwee
is iets voor kinderen. Als volwassenen
het hebben dan is het aanstellerij. In
Europa wist men wel beter; op ons continent is er altijd veel meer aandacht
voor geweest. Totdat het Amerikaanse
psychiatrische diagnosesysteem ook
hier ging domineren. Gevolg daarvan
is dat we er eigenlijk geen raad mee
weten. Misschien dat het over een tijd
wel als een geheel eigen syndroom
wordt erkend. Wat zou helpen, is als
de farmaceutische industrie met een
middel tegen heimwee komt. Dan is
het belangrijk dat heel veel mensen er
erg veel last van hebben. ■
Ad Vingerhoets, hoogleraar emoties en
welbevinden UvT
| 3-2010
7
k
c
t
8 3-2010 |
until hoofdverhaal ■
Bestrijding economische malaise heeft haken en ogen
burgers straks het gelag van de
financiële crisis. Analist Kees
de Kort vraagt zich hardop af of
politici met stimuleringsplannen en
bezuinigingen het juiste antwoord
geven op de ‘schuldencrisis’. Maar
volgens PvdA-politica Attje Kuiken
zit er voorlopig niets anders op dan
de schulden eerlijk te verdelen.
Hoogleraar Lans Bovenberg
pleit voor moed om grondig te
hervormen.
tekst: Willem van Leeuwen
“Deze crisis is geen gewone crisis”, waarschuwt
econoom en UvT-alumnus Kees de Kort. Volgens de
columnist bij BNR en analist van AFS Capital Management zitten we middenin een echte schuldencrisis.
Een herfinancieringcrisis, eigenlijk. En dat vereist
een heel andere aanpak dan eerdere crises. Volgens
De Kort is de huidige crisis het gevolg van steeds meer
lenen: “De afgelopen decennia zijn we ontzettend rijk
geworden met geld dat we niet hebben verdiend maar
geleend. In de hele wereld is de kredietverlening,
en dus de uitstaande schuld, explosief gegroeid. Dit
gebeurde tussen 1983 tot 2007. We zijn toen steeds
meer geld gaan lenen tegen steeds prettiger voorwaarden. Pas na de kredietcrisis kregen we eindelijk
wat meer risicobesef. We gingen minder lenen tegen
andere voorwaarden. Nu zijn we qua kredietverlening
terug naar min of meer normale waarden, maar dat
heeft consequenties voor de welvaart. Die staat onder
druk.”
Kortom: we hebben volgens De Kort lange tijd schuld
opgebouwd en de rekening voor ons uit geschoven.
En die rekening moeten we nu betalen, als we niet
nog verder in de problemen willen komen. Hoe kon
het zo enorm uit de hand lopen? De Kort roept het al
jaren, zegt hij: “De toezichthouders hebben gefaald.
Wellink heeft wel een aantal keren gewaarschuwd.
De welvaart nam toe, de huizenprijzen stegen, de
consumptie groeide. Een Amerikaans centrale ban-
Foto: DIMITAR DILKOFF/ AFP PHOTO
Met
krimp
de
crisis
te lijf
Via forse bezuinigingen betalen
| 3-2010 9
kiersuitdrukking is, ‘Als het te gezellig wordt moet
je de tap dichtdoen’. Maar de werkelijkheid is dat er
overal juist vaatjes bier zijn bijgezet.” De waarschuwende vinger, hij is er geweest, maar hij is massaal
genegeerd volgens De Kort: “In 2004 heeft econoom
William White al gewaarschuwd voor het uit de
hand lopen van de kredietverlening. Maar zijn
advies werd onder de mat geveegd, omdat iedereen
wilde meeprofiteren. Ook het advies van Wellink
is genegeerd en hij heeft dat gewoon gepikt. Dat is
laakbaar.”
→→ schuld
Attje Kuiken, Tweede Kamerlid voor de PvdA, legt
de schuld van de crisis in de eerste plaats bij de
mensen die het geld beheren en maken: de banken en de speculanten. “Mensen op straat vragen
zich af waarom de gewone man moet betalen voor
de rotzooi die anderen hebben gemaakt”, zegt
de alumna. “Ze hebben gelijk, alleen gaat onze
economie er helemaal aan en kun je niet eens meer
pinnen als je banken rücksichtslos zou laten omvallen. Waar is straks het pensioen van mensen als je
de grote beleggers alleen laat bloeden? We zitten er
met zijn allen in en we zullen het samen moeten oplossen. En eerlijk is eerlijk, we hebben ook allemaal
schuld: de wereldhandel, de politiek en ook de burgers. We wilden zoveel mogelijk kunnen lenen. We
wilden die aflossingsvrije tophypotheken graag. Tegelijkertijd is het ons ook te gemakkelijk gemaakt;
het toezicht heeft gefaald. Als deze crisis iets heeft
aangetoond, dan is het dat vrije markten alleen
goed functioneren als er hele duidelijke spelregels
en kaders zijn. De positie van banken is bijzonder:
mensen zijn ervan afhankelijk, net als van de zorg.
Wij pleiten voor een veel strenger Europees toezicht
op de financiële markten.”
De eerste verantwoordelijken voor het economisch
tegentij zullen niet buiten schot blijven als het aan
de PvdA ligt, zegt Kuiken: “In de Voorjaarsnota hebben wij al gepleit voor een bankenheffing. Verder
Kees de Kort, alumnus
en columnist BNR:
‘De discussie moet allereerst dus
zijn: hoeveel welvaart gaan we
inleveren en hoe de pijn te verdelen?
Maar de bankiers, de politiek, ze
hebben geen zin in die bittere pil.’
10 3-2010 |
zijn we voor een belastingtarief van zestig procent
en een verlaging van de arbeidskosten. Ook moet de
bonussencultuur verder worden ingeperkt. Uitgangspunt moet steeds zijn dat die eerlijk worden
verdeeld. Die mogen dus niet alleen afgewenteld
worden op de mensen met de laagste inkomens door
alleen te snijden in de sociale zekerheid en zorg.”
→→ Bomen in de hemel
“We hebben een economische crisis, maar er is veel
meer aan de hand”, zegt Lans Bovenberg, hoogleraar Economie en Bedrijfswetenschappen aan de
Universiteit van Tilburg. Economie gaat immers
niet alleen over geld, de stand van de economie
zegt ook iets over de cultuur van een maatschappij.
Hij spreekt liever van een morele vertrouwenscrisis: “Banken geven minder krediet, lees: minder
vertrouwen aan elkaar en aan bedrijven. Maar het
gebrek aan vertrouwen beperkt zich niet tot de economie. De hele westerse cultuur beleeft een crisis.
En paradoxaal genoeg vindt de vertrouwenscrisis
zijn oorsprong in te veel vertrouwen. Er waren te
hoge, haast utopische verwachtingen over wat de
until hoofdverhaal ■
Foto: VALERIE KUYPERS/ ANP
moet zich wat minder rijk willen rekenen. Laten we
in alle eerlijkheid nagaan wat we met de wijsheid
achteraf beter hadden kunnen doen en wat dat
betekent voor ons handelen in de toekomst.”
mens vermag. Geloof in te grote beloften resulteert
uiteindelijk in wantrouwen en cynisme. Het zaad
voor recessies wordt altijd gezaaid in overspannen
tijden van hoogconjunctuur als mensen in hun
overmoed risico’s onderschatten en te veel lenen en
investeren. Deze financiële crisis is mede veroorzaakt omdat we dachten dat de bomen tot in de
hemel zouden groeien.”
Het is geen toeval, zegt Bovenberg dat we naast de
financiële crisis ook kampen met grote vraagstukken rond ons milieu: “Ook ecologische grenzen werden in de aanloop tot de kredietcrisis genegeerd. De
schaarste aan energie en grondstoffen vergrootte
in de afgelopen periode van economische hausse
de scheefgroei en de onevenwichtigheden. Verder
beleven we de crisis van de ego-economie. Door
vooral oog te hebben voor de korte termijn slaat
de hebzucht toe: proberen zelf beter te worden ten
koste van anderen. We leven in een cultuur waarin
het individuele geluk wordt losgekoppeld van het
welzijn van de ander en waarin we snel oordelen
over anderen. Dat kunnen we niet volhouden.”
Bovenberg pleit voor bezinning: “Ten eerste moeten
we bij onszelf te rade gaan, te beginnen met de elite
die zich dagelijks bezighoudt met de economische
structuur van onze samenleving. Dan gaat het dus
ook om mijn eigen beroepsgroep: economen. Maar
ook de financiële sector, de politiek, de sociale partners, de toezichthouders, de pensioenfondsen en
de media die van alles verslag doen; we waren er in
de aanloop tot de kredietcrisis allemaal bij en toch
heeft de crisis zich voltrokken. En ook de burger
→→ Aanpak
De grote vraag is nu: wat is de juiste aanpak? Dat
is een politieke kwestie. Over de wijze waarop de
schuldencrisis tot nog toe is aangepakt, is Kees de
Kort niet positief: “De Amerikanen kiezen altijd
het Keynesiaanse recept: de overheid zorgt met een
bestedingsplan dat de bestedingen van de burgers
toenemen. Als de economie maar op gang komt,
dan zien we daarna wel weer verder. Verschillende
Europese landen hebben de VS hierin gevolgd.”
De Kort vindt het fout dat een crisis die uiteindelijk
door schulden is veroorzaakt, met het maken van
nog meer schulden is bestreden. Het lijkt erop dat,
in ieder geval buiten Amerika, het besef langzaam
begint door te dringen dat nog meer schulden
maken niet eeuwig kan doorgaan. “Na de nijpende
problemen in Dubai en Griekenland, is er snel meer
besef gekomen van de enorme schuldenposities die
in talloze landen zijn opgebouwd. En nu zie je in
alle eurolanden en in het Verenigd Koninkrijk de
drang om fors te gaan bezuinigen.” Maar ook bezuinigen is volgens De Kort niet de oplossing. “Want
met schulden kun je het best omgaan door te zorgen
dat de werkgelegenheid groeit, dat er veel inkomen
wordt gegenereerd, zodat die schulden kunnen worden betaald. Bezuinigen zorgt voor krimp.”
Als bezuinigen noch potverteren de oplossing is,
wat dan wel? “We moeten accepteren dat we veel te
veel schulden hebben, dat we moeten herstructureren, dat we schulden afschrijven, verliezen nemen -
Lans Bovenberg,
hoogleraar economie UvT :
‘Het enige zinnige alternatief in de
risicovolle wereld waarin we leven,
is een garantie op solidariteit: op het
eerlijk delen in voor- en tegenspoed’
en dat is niet leuk, want wie moet dat betalen?” De
discussie moet allereerst dus zijn: hoeveel welvaart
gaan we inleveren en hoe de pijn te verdelen?” Het
klinkt reëel en niet al te moeilijk, maar zo is het
niet, zegt De Kort: “De bankiers, de politiek, ze hebben geen zin in die bittere pil. Ze suggereren dat de
bestaande status quo gehandhaafd kan blijven, onder meer door enorm te bezuinigen. Maar particuliere verliezen moeten particulier worden genomen,
door de banken, de pensioenfondsen, zíj hebben de
domme dingen gedaan. Het geeft geen pas om alle
verliezen af te wentelen op de belastingbetalers.”
Doordat ze het verhaal niet willen vertellen dat de
pensioenen niet zeker zijn en de huizenmarkt gaat
dalen, ondermijnen politici volgens De Kort het
vertrouwen in de economie nog verder.
→
| 3-2010 11
Foto: LOUISA GOULIAMAKI/ AFP PHOTO
→→ Bezuinigen met beleid
Over de wijze waarop de bezuinigingen moeten
worden doorgevoerd, zegt Kuiken: “Het is logisch
dat een overheid in een recessie probeert om de
economie door middel van investeringen draaiend
te houden en mensen aan het werk te houden. We
hebben echter ook de verantwoordelijkheid om overheidsfinanciën gezond te maken. Dat vraagt stevige
maatregelen. We moeten voorkomen dat de broze
economie omver wordt geknald. Met beleid bezuinigen dus en daarnaast ook hervormen. Wij denken
aan verhoging van de AOW-leeftijd, het hervormen
van de woningmarkt, het aanpakken van het sociale leenstelsel, meer efficiency in zorg en sociale
zekerheid.”
Bovenberg: “We zullen het bankwezen moeten verlossen van slechte leningen. De daarmee gepaard
gaande stijging van de overheidsschuld is uiteindelijk minder kostbaar dan een langdurige recessie
als gevolg van een ziek financieel systeem. En laten
we die groeiende overheidsschuld eerlijk verdelen.
Dat geldt ook voor de maatregelen die nodig zijn om
het structurele financieringstekort van de overheid
te verminderen. Als we nu daarover maatschappelijke overeenstemming bereiken, vergroot dat het
vertrouwen in de overheid en daarmee uiteindelijk
ook in elkaar. De overheid belooft dan namelijk niet
meer dan ze kan waarmaken. Koopkrachtgaranties
zijn in deze tijd alleen te geven ten koste van anderen. Het enige zinnige alternatief in de risicovolle
wereld waarin we leven is een garantie op solidariteit: op het eerlijk delen in voor- en tegenspoed.”
→→ Sociale cohesie
Bezuinigen is noodzakelijk zegt Bovenberg, maar
we hoeven het niet te zien als een teruggang, wanneer we bereid zijn de lange termijn in de gaten
houden: “Ik ben voor stevige bezuinigingen met
betrekking tot de hypotheekrenteaftrek, maar ook
in de pensioensfeer. De pensioenleeftijd moet fors
12 3-2010 |
Alumna Attje Kuiken,
Tweede Kamer PvdA:
‘Als deze crisis iets heeft
aangetoond, dan is het dat vrije
markten alleen goed functioneren
als er hele duidelijke spelregels en
kaders zijn’
omhoog, tegelijkertijd moet er geïnvesteerd worden
in werk, zorg en onderwijs. De vergrijzing biedt
ons een enorme kans om mensen langer betrokken
te houden. Arbeid wordt schaars. Dat betekent dat
mensen langer hun talenten waardevol kunnen
inzetten. Iedereen, ook mensen met een beperking
of mensen op leeftijd, zal straks, langer dan nu het
geval is een waardevolle bijdrage leveren. Dat komt
de sociale cohesie alleen maar ten goede.”
Volgens Bovenberg staan we op een tweesprong.
“We kunnen hierin blijven hangen, maar we
kunnen ook kiezen voor het herstel van vertrouwen. Geen restauratie van oude wegen, maar de
moed om nieuwe wegen in te slaan. Dit vraagt om
een minder naïeve visie op de maakbaarheid van
de samenleving en de markt en de overheid als
leveranciers van levensgeluk. Het vraagt vooral
een realistischer mensbeeld. Daarbij is de crux dat
we leren omgaan met onze feilbaarheid in zowel
cognitief als moreel opzicht en de daarmee gepaard
gaande risico’s op tegenslagen en pijn.” ■
column corien prins ■
0102-55.32:01
nredoM
yteicos
foto: erik van de Burgt
cer
Sleutelen aan het brein
→ De term human enhancement staat voor
een nieuwe categorie medische behandelingen. Het gaat om ingrepen
die er niet op zijn gericht de normale
gezondheid te herstellen, maar om
mensen in fysiek of psychisch opzicht
juist een stapje verder te krijgen. Doel
is om ons als het ware te verbeteren tot
boven het normale wat ons als mens
van nature is meegegeven. Dat kan
met behulp van genetische manipulatie (biotechnologie) of via het beïnvloeden, sturen en zelfs verbeteren van
hersenactiviteiten (neurotechnologieën). Het klinkt als science fiction,
maar geavanceerde neurotechnologieën worden daadwerkelijk al toegepast
om neurologische en psychiatrische
ziektes te behandelen. Sommige hiervan blijken ook een positief effect te
hebben op het cognitieve functioneren
van gezonde mensen.
Mijn TILT-collega’s Vedder en Klaming
schreven onlangs in het Amerikaanse
tijdschrift AJOB Neuroscience het artikel
Human enhancement for the common good.
Daarin bekijken ze de mogelijkheid
om met zogenoemde Transcraniale
Magnetische Stimulering (TMS) de
herinnering van ooggetuigen te verbeteren. Bij deze techniek wordt met
behulp van een elektromagnetische
spoel de activiteit in bepaalde hersendelen gestimuleerd. Mijn collega’s
bespreken uiteenlopende argumenten
voor en tegen het gebruik van TMS bij
ooggetuigen. En ze concluderen uiteindelijk dat van de tegenargumenten
alleen die over autonomie en privacy
van de betrokken getuigen overeind
blijven staan. Deze wegen in hun ogen
zeer zwaar, maar vormen geen doorslaggevende redenen om af te zien van
TMS. Voorwaarde is wel dat er enkele
belangrijke flankerende maatregelen
worden getroffen om de grondrechten
van de getuigen veilig te stellen. Deze
zullen betrekking moeten hebben op
de vrijwilligheid van de getuigen en
op situaties waarin de ene getuige wel
en de andere niet bereid is om TMS bij
verhoor te ondergaan. Kortom: geen
rood licht voor deze ontwikkeling.
Nadenken en discussiëren over de
voors en tegens van dergelijke technologieën, is niet alleen iets voor wetenschappers. Want het ziet ernaar uit
dat voor breinverbetering een prachtige toekomst gloort. Denk eens aan de
aanpak van recidive onder criminelen
door bepaalde emoties via het brein te
manipuleren. Niet verrassend dat het
ministerie van Justitie een omvangrijk onderzoeksprogramma is gestart.
Nu we aan de vooravond staan van
mogelijk grootschalig gebruik van
zulke technologieën, staan we ook
voor complexe vragen. Hoe kijken we
aan tegen de maakbaarheid van ons
lichaam? Geloven we optimistisch
dat de beperkingen van sommige van
onze medemensen eindelijk zijn te
overwinnen en we hun biologische
grenzen niet alleen kunnen, maar ook
moeten verleggen? Dat we al op jonge
leeftijd met medicatie moeten ingrijpen als een neurologische aanleg voor
bepaald (crimineel) gedrag wordt vastgesteld? De tijd lijkt er rijp voor in het
huidige politieke en maatschappelijke
klimaat van drang en dwang. Of zijn
we ervan overtuigd dat de gevolgen
voor ons mensbeeld en moraliteit te
ingrijpend en vergaand zijn? Science
fiction is het zeker niet meer. Hoog
tijd voor een goede politieke en maatschappelijke discussie. ■
Corien Prins, Raadslid Wetenschappelijke
Raad voor het Regeringsbeleid (WRR),
Hoogleraar Recht en Informatisering,
Tilburg Institute for Law, Technology, and
Society (TILT), Universiteit van Tilburg
| 3-2010 13
‘JE KON DE
SHERRY UIT JE
MANTELPAKJE
WRINGEN’
→→ VERKRUIMELDE SIGAAR
Frans van der Meer star e zijn studie
Sociale Wetenschappen in 1958, Carla
Millar-Schijf begon een jaar later. Ze
waren beide lid van het studentencorps
St. Olof. Millar-Schijf was lid van het enige
meisjesdispuut ATOOM: Allen Tezamen
Onder Olofs Mantel. Destijds studeer­den er veel meer mannen dan vrouwen.
Ter vergelijking: in 1959 werden zes
vrouwen en ongeveer honderd mannen
corpslid. Toch werden vrouwen door hun
mannelijke medestudenten als gelijken
behandeld. Van der Meer en Millar-Schijf
konden het goed met elkaar vinden. Van
der Meer: “Mij werd weleens gevraagd of
mijn verloofde, nu mijn vrouw, wist dat ik
zoveel met Carla omging.” De twee studeerden veel samen met Harry Lockefeer
(voormalig hoofdredacteur Volkskrant,
red.). Ze verdeelden het werk en maakten
uittreksels. Alle tentamens waren indivi­
dueel en mondeling. Studenten zagen er
tijdens zo’n mondeling onberispelijk uit,
na afl oop volgde een feestje. Millar-Schijf:
“Aan het einde van de studie kon je bij
wijze van spreken de sherry uit je zwarte
mantelpakje wringen.” De hoogleraar die
hen het meest bijgebleven is, is professor De Block. Millar-Schijf: “Hij maakte
Staatsrecht fantastisch boeiend terwijl
hij een pijp rookte na eerst de tabak
verkruimeld te hebben uit een Havanasigaar.” Ook professor Loeff (Leer van
Staat en Gemeenschap) herinneren de
alumni zich goed. Van der Meer: “Over
hem deed het verhaal de ronde dat hij
eens een tentamen afnam in de auto op
weg naar Den Bosch. De student stapte
in Tilburg in en al in Berkel-Enschot is hij
door Loeff uit de auto gezet, omdat hij te
weinig wist.”
14 3-2010 |
until…we meet again ■
41) en Frans
Carla Millar-Schijf (19
ntmoetten
van der Meer (1936) o
die Sociale
elkaar tijdens hun stu
n vijftig.
re
ja
d
in
e
n
e
p
p
a
h
sc
n
Wete
ationale
Millar-Schijf had intern een
jds
ambities en was desti lijke
uwe
van de zeldzame vro
er wilde zich
e
M
r
e
d
n
a
V
.
n
te
n
e
d
stu
rdiepen.
ve
r
e
rd
ve
t
lis
a
rn
u
jo
als
ee terug op
tw
e
d
n
te
lik
b
s
g
n
la
n
O
hun tijd in Tilburg.
G
Tekst: SARA TERBUR
→→ VROEGE MARKETEER
Millar-Schijf had een vaag idee over
een internationale carrière: “Als ze mij
vroegen wat ik later wilde worden, dan
antwoordde ik dat mijn functie nog niet
uitgevonden was.” Ze star e bij Unilever
in Ro erdam, kwam in een internationa­le marketingfunctie terecht en ging later
in Londen werken. Zwangerschappen
noopten haar echter tot een carrièreswitch. “Bij Unilever zou ik slechts drie
of vier weken zwangerschapsverlof krijgen. Ook al hebben ze me aangeboden
mijn baan vast te houden, ik moest van
mezelf weg.” Ze vond een baan als senior
lecturer aan de Universiteit van Greenwich om later over te stappen naar City
University. Naast een full time baan
en een gezin met twee zoons, slaagde
ze erin te promoveren, hoogleraar en
decaan te worden. “Mijn doel was overigens niet om carrière te maken, maar te
doen wat ik leuk vond.”
| 3-2010 15
→
'Ik geniet als Tilburgse alumni in
het nieuws zijn'
→→ TILBURGSE FRIES
Na de hbs en zijn militaire dienst startte
Frans van der Meer als journalist bij het
Brabants Dagblad. Via een studie sociologie wilde hij zich verder verdiepen.
Tijdens zijn studie bleef hij schrijven. Hij
werkte als universiteitscorrespondent
voor het dagblad De Tijd Maasbode.
Verder was hij hoofdredacteur van
Viking, het blad van St. Olof, en Tilburgs
redacteur van het landelijke studentenblad Forum Academiale. Na zijn studie
werkte hij nog vier jaar als redacteur
bij het Brabants Dagblad in den Bosch.
Maar in 1969 maakte hij een switch
naar het onderwijs en werd docent
sociologie en psychologie aan de heao in
Eindhoven. Dit deed hij tot zijn pensioen
in 1990 met groot plezier. “Het mooiste
compliment dat ik ooit kreeg, kwam van
een student die zei: ‘Het vak dat u geeft,
bent u zelf’.” De band met de universiteit
is altijd heel sterk gebleven. Hoewel
geboren en getogen in Friesland, voelt
hij zich dan ook volbloed Tilburger. “Ik
geniet echt als oud-studenten van deze
wuniversiteit in het nieuws zijn.”
16 3-2010 |
until…we meet again ■
'Als beide sexen aan
één tafel zitten, wordt
er breder gedacht'
→→ VROUWELIJKE HOOGLERAREN
Naast een studieverleden en een
carrièreswitch hebben Van der Meer
en Millar-Schijf met elkaar gemeen
dat ze betrokken zijn gebleven bij het
universitaire leven. Ze zijn beide lid
van de Vrienden van Cobbenhagen.
Van der Meer was na zijn pensionering jarenlang hoofdredacteur van
TerVisie en Vice Versa, de voorlopers
van Until. In 2005 ontving hij de Cobbenhagenpenning. Deze onderscheiding wordt spaarzaam uitgereikt aan
een alumnus die zich op bijzondere
wijze verdienstelijk heeft gemaakt
voor de band tussen afgestudeerde
en universiteit. Millar-Schijf begeleid
als emeritus hoogleraar aan de
Universiteit Twente nog steeds
studenten en is bestuurslid van het
UvT-Steunfonds. Ook is Millar-Schijf
bestuurslid geweest van het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren en maakt zich nog altijd hard voor
de positie van vrouwen op universiteiten. “De oorzaak dat Nederland
bijna onderaan staat wat betreft
het aantal vrouwelijke hoogleraren,
is dat er altijd in het eigen netwerk
gezocht werd. En daarin zi en hoofdzakelijk mannen. Maar dit verandert
nu. Er werken net zoveel mannen als
vrouwen in deeltijd op universiteiten.
Ook met een baan van vier dagen
per week kun je doorstromen. Het
is dankbaar werk om universiteiten
bewust te maken van de voordelen
van een balans in het aantal mannen
én vrouwen. Als beide sexen aan
één tafel zitten, wordt er anders en
breder gedacht.”
| 3-2010 17
Studeren in de 21ste eeuw
De universiteit
in je broekzak
Bent u voor of na 1992 afgestudeerd? Dat maakt uit. Voor die
tijd was er nog geen internet. En
zij die kort daarna afstudeerden,
zijn de surfers van het eerste uur.
Maar ook zij zullen zich verbazen
over de grote consequenties van
het internet voor de informatieconsumptie. Over Het Nieuwe
Studeren.
Tekst: Irene Herbers
illustratie: Peter pontiac
i
n 1992, vier jaar voor de definitieve doorbraak van internet,
opent de Universiteit van Tilburg de deuren van een hightech bibliotheek. Van de 900
studieplekken zijn er 250 voorzien van
een gloednieuwe computer en dat aantal
zal snel groeien tot 450. Tilburgse studenten hebben er toegang tot de modernste faciliteiten. Zij kunnen in databases
zoeken naar informatie en ze kunnen
mailen en surfen tot ze erbij neervallen.
De hypermoderne bieb in het hart van de
Tilburgse campus is een Europese proeftuin waar het personeel een ster wordt in
het begeleiden van excursies. Jarenlang
stromen er drommen nieuwsgierigen
toe: alles bij elkaar zijn er ruim 13.000
mensen van andere instellingen uit alle
windstreken over de vloer geweest.
Maar aan dat wat er is, raak je snel
gewend. Of… laat ik als ondergetekende
voor mezelf spreken. Ik behoor tot de eerste generatie alumni na 1992. Maar het
18 3-2010 |
until feature ■
kwartje, dat ik jarenlang enorm bevoorrecht was, viel bij mij achteraf. Tijdens
het bekijken van het jaaroverzicht 2006
om precies te zijn. Het NOS-journaal
besluit dat jaar met de mededeling dat
er meer mensen zijn met een pc dan een
magnetron. Er volgt een reportage over
de toekomst van internet en het medium
wordt uitgeroepen tot een blijvertje. Niet
alleen als speeltje, maar ook als serieuze
en onuitputtelijke bron van informatie.
Ik, surfer van het eerste uur (dankzij de
innovatiedrang van anderen) denk: aha.
→→ Early adaptor
Diep respect voor de koploperspositie van
mijn universiteit krijg ik, om heel eerlijk
te zijn, een indrukwekkende achttien
jaar later. Tijdens het schrijven van dit
artikel. “Wat is er eigenlijk gebeurd?” zo
vraag ik me noodgedwongen af. Terwijl
ik me verdiep in de geschiedenis van
internet, e-mail en mobieltjes verwonderen de jaartallen en statistieken (en
inconsistenties) me mateloos. Toen al? Zo
lang daarna pas? UvT, wow! Enkele bevindingen in vogelvlucht: op 21 november
1969 werd het internet geboren, althans,
een zeer basale toepassing daarvan. In
1971 volgde de elektronische post. Pas
tien jaar na het versturen van de eerste
mail verschijnt de personal computer
(1981) en in 1983 slaat Motorola het derde
piketpaaltje dat het leven drastisch gaat
veranderen: draadloos bellen. Daarna
blijft het stil totdat Tim Berners-Lee in
1989 de techniek bedenkt die ten grondslag ligt aan het moderne web. In 1991 is
’s werelds eerste website online (op het
World Wide Web van het CERN-instituut
in Zwitserland welteverstaan). In 1993
komt de eerste browser voor pc’s en Mac’s
wereldwijd beschikbaar. En bij XS4ALL,
die het voortouw neemt in Nederland,
melden zich dat jaar op de eerste dag
meteen 500 klanten aan. XS4ALL schrikt
ervan, maar van een werkelijke revolutie
is pas sprake in 1996. Niemand kan het
netwerk der netwerken vanaf dat jaar
nog negeren, maar voor early adaptor UvT
ligt dat tijdstip reeds in een ver verleden
en ik, ondankbaar schepsel op de campus, had de historische waarde daarvan
niet eens door.
→→ Ongrijpbaar
Zouden de gadgetstudenten van nu
doorhebben in welke luxepositie zij ver-
→
| 3-2010 19
keren? Het lijkt vanzelfsprekend om met de laptop
op de fiets te springen en om te mailen, browsen
en twitteren via de iPhone of Blackberry. Een
beetje student gaat de deur niet uit zonder laptop
en smartphone en kan dankzij die basisuitrusting
overal studeren. Waar sommige kenniswerkers of
‘bazen’ nog moeite hebben met het Nieuwe Werken, vinden studenten dat a piece of cake. Zij zijn niet
bevreesd maar dolenthousiast, want ze bepalen
graag zelf waar, wanneer, hoe en met wie er gestudeerd of samengewerkt wordt. De technologie is
een boost voor vrijheid en ondernemerschap, maar
het maakt studenten ook wat ongrijpbaar. Er wordt
veel onderzoek gedaan naar het studeren van nu en
hoe je daar het beste op kunt anticiperen, maar de
moderne student blijkt moeilijk te volgen. Wandel
maar eens door een doorsnee universiteitsbibliotheek. Het is er stil maar tegelijkertijd chaotisch.
Vóór 1992 zat iedereen met zijn neus in een dikke
pil of te smoezen, nu zit het gros achter een pc en
doet volstrekt andere dingen. De een raadpleegt de
universiteitscatalogus, de ander bekijkt pagina’s
op Wikipedia. De een downloadt college-slides van
Blackboard, de ander draait zelf een presentatie in
elkaar. Weer andere studenten mailen, skypen,
bloggen, googelen, chatten, facebooken, hyven of
ze luisteren naar muziek, een luisterboek of hoorcollege. Studeren in de 21ste eeuw: daar valt geen
peil op te trekken.
→→ iTunes U
Toch zijn er wel constanten en daar is gratis ‘content’ er één van. Studenten halen hun informatie
overal en sinds trendsetter MIT (Masssachusets Institute of Technology) haar colleges online plaatste,
volgden alle andere prestigieuze universiteiten
snel. Om de colleges van genieën te volgen, hoeft
u niet meer op Stanford, Harvard, Oxford of UC
Berkeley te studeren. Sterker nog: u hoeft niet eens
student te zijn, want de hoorcolleges worden niet
uitsluitend via Blackboard ontsloten. Neem iTunes
U dat in 2007 door Apple werd gelanceerd. Met de
meer dan 200.000 colleges, presentaties, video’s en
podcasts is het een van de snelst groeiende bronnen
van gratis content voor leergierigen. Universiteiten
wereldwijd zetten er hun colleges, publieke lezingen en onderwijsmateriaal op en in Nederland zijn
de TU Delft en Open Universiteit nu de eerste met
een eigen kanaal. In de trein, tijdens het joggen,
op de fiets: studenten met een iPhone, iPod of iPad
kunnen hun colleges zo overal volgen, met de slides
ernaast. Docenten met weerstand tegen de digitale
(r)evolutie, omdat ze bijvoorbeeld bang zijn hun
bloopers op internet te zien, kunnen die schrikbeelden laten varen. Zo vals blijken studenten met
20 3-2010 |
De universiteit heeft bewezen
dat het slagingspercentage
voor moeilijke vakken dankzij
webcolleges fors kan stijgen.
Met maar liefst 20 procent.
smartphones niet en aangaande de hoorcolleges
kan altijd achteraf bepaald worden of het materiaal
geplaatst zal worden of niet.
→→ Bahama’s
Colleges online zijn sterk in opmars, maar wordt
het ooit de norm? Dat lijkt slechts een kwestie
van tijd, gezien de voorkeuren van studenten en
universiteiten, alsook de stand van de techniek.
Het volgen van virtuele practica en werkcolleges
waarschijnlijk ook. De manieren om kennis tot je te
nemen, zullen in de 21ste eeuw nog verder evolueren. Studenten stoppen de universiteit straks via
de smartphone in hun broekzak. Hebben ze iets
gemist of zitten ze in het buitenland, dan is dat
gemakkelijk om in te halen en snap je er niets van,
dan luister je de uitleg nog eens terug. Doordat de
slides bij de videocolleges getoond worden, kun je
bij het college voortaan opletten in plaats van pennen en zo zijn er meer voordelen. Voor werving en
valorisatie zijn de ontwikkelingen ook ideaal, want
de excellente kwaliteit overschrijdt gemakkelijk de
campusgrenzen en de universiteit maakt zo haar
kennis beschikbaar voor de maatschappij. En hoe
zit het met hightech en de Universiteit van Tilburg?
We doen volop mee. Zo zijn er succesvolle experimenten met de techniek die het onderwijs van de
21ste eeuw ter beschikking staat. Door de lovende
kritieken op haar pilots met hoorcolleges is er het
plan om elk jaar 800 uur college online te zetten.
Verder heeft de universiteit - via een e-learning
experiment dat twee jaar liep - bewezen dat het slagingspercentage voor moeilijke vakken via webcolleges fors kan stijgen. Met maar liefst 20 procent.
Een proef met stemkastjes dient ertoe de interactie
met studenten tijdens massacolleges te verbeteren en dan is er nog een innovatieve zoekmachine
ontwikkeld en lopen er experimenten die online
interactieve colleges mogelijk moeten maken. Morgen zeker niet, maar het lijkt er sterk op dat we in
de toekomst ook economie of psychologie in Tilburg
kunnen studeren op de Bahama’s. ■
Studie? “Eerst in 1988 afgestudeerd in
Sociale Zekerheidswetenschap, een jaar
later in de economie.”
Werk? “Na 17,5 jaar bij het Ministerie van
SZW inmiddels ruim twee jaar directeur
van de Vereniging van Bedrijfstakpen‑
sioenfondsen. Het leuke is het sjorren aan
een actueel dossier als pensioenen. Jammer dat politiek opportunisme het soms
wint van argumenten.”
Jaarsalaris? “Boven de ton en ver
onder de Balkenende-norm.”
Wat speelde er tijdens je studietijd in Tilburg? “Hoegenaamd niets!
Janneke van
den Hout
Woonplaats Goirle,
met echtgenoot John,
dochter Inge (15) en
zoon Cas (13)
Hoewel mijn roots er deels liggen, vind ik
Tilburg nog steeds geen erg opwindende
stad.”
Wat heb je gemist in je studie?
“Weinig, ik heb er nog steeds profijt van.
Dankzij het multidisciplinaire karakter van
de studie kun je breder kijken dan de pur
sang econoom of jurist. Tegelijkertijd kent
Tijdgenoten
Studie? “Sociale Zekerheidswetenschap,
afgerond begin 1990.”
Werk? “Ons bedrijf Van den Hout
Projectmanagement begeleidt complexe
IT-projecten en organisatieveranderingen.
Als organisatieadviseur en
verandermanager vind ik het heerlijk om
in wisselende situaties met verschillende
mensen te werken!”
het vakjargon van zowel economen als
juristen en sociologen geen geheimen.”
Had je nu opnieuw dezelfde
studie uitgekozen? “Zeker! Maar de
studie bestaat niet meer.”
Jaarsalaris? “Ongeveer 60.000 euro.”
Hoeveel UvT-kennis gebruik
je nog? “Inhoudelijk niet zoveel. Wél
heb ik geleerd om vanuit verschillende
perspectieven naar de materie te kijken,
bij de start van een opdracht en het zoeken
naar de beste oplossingsrichting.”
Waaraan bewaar je goede herinneringen? “Aan Wim van Oirschot, mijn
Margriet
Taams
Woont in Oude
Wetering met Mike;
dochters Sterre (9)
en Noor (5)
Hoe is het alumni uit een bepaalde richting vergaan
ná hun studietijd? Deze keer aan het woord: de
studiegenoten Janneke, Gerard en Margriet. Zij volgden
twintig jaar geleden Sociale Zekerheidswetenschap,
een studie die de tand des tijds niet heeft overleefd.
Studie? “Sociale Zekerheidswetenschap,
afgestudeerd in 1990 op de maatschappelijke verdeling van armoede.”
Werk? “In 1997 richtte ik mijn eigen
bedrijf Fit For Thought denkadvisering
op. Sindsdien vervul ik de rollen van coach,
trainer, organisatieadviseur en project- en
interimmanager. Ik heb van mijn hobby mijn
werk gemaakt.”
Jaarsalaris? “Genoeg om te kunnen
doen en laten wat ik wil.”
Hoe komt je studie je van pas? “Het
multidisciplinaire denken is zeer waardevol gebleken. En door mijn kennis van
statistiek, methoden en technieken van
onderzoek, kan ik meningen en gevoelens
betrouwbaar vertalen in feiten en concreet
waarneembaar gedrag.”
Welke vakken zijn je bijgebleven?
afstudeerbegeleider. Hij hechtte, naast
pure wetenschap, veel waarde aan de
praktijk. Dat sprak mij erg aan.”
Wat heb je met Tilburg? “Ik studeerde en sportte in Tilburg. Verder is de stad
niet bijzonder, ook anno 2010 niet. Goirle
bevalt beter: met alle voorzieningen en een
aantal grote steden in de buurt.”
“De bijna-privécolleges bij Leer van de Sociale Zekerheid: maximaal vijftien studenten
op één docent. Minder goede herinneringen
heb ik aan nota bene het keuzevak Openbare Financiën 1. Met veel moeite haalde ik
een voldoende.”
Gerard Riemen
Woont in Woerden
met Danyke, dochters
Myrte (16), Letthe (14)
en zoon Floris (12)
Heb je nog veel contact met oudstudiegenoten? “Ja, met Janneke en
Gerard. Daarnaast kom ik ook zakelijk
vaak studiegenoten tegen, bij klanten of
opdrachtgevers van Fit For Thought.”
| 3-2010 21
foto: Irene Wouters
‘Ik wil PSV o
maken v
22 3-2010 |
until interview alumnus ■
Alumnus Tiny Sanders
V onafhankelijk
n van individuen’
Tiny Sanders leidt PSV door een financieel zware
periode. De UvT-alumnus heeft daarvoor de broodnodige bagage. Bij Mars en Campina leerde hij besturen
en bij HCS Automatisering crisismanagement. ‘Ik heb in
het begin te snel carrière gemaakt.’
Tekst: Joost Bijlsma
V
anaf het balkon van zijn directiekamer
annex skybox glanzen de grassprieten
ons felgroen tegemoet. PSV heeft een
nieuwe grasmat, gelegd na het optreden van Guus Meeuwis. Tiny Sanders
kijkt daar heel anders naar dan toen hij nog een
gewone toeschouwer was. “Weet u dat dit een vermogen kost?” Als nieuwe algemeen directeur moet
hij meer dan ooit op de centen letten. Sanders legt
uit: “De Champions League is nu twee keer achter
elkaar aan onze neus voorbijgegaan. Maar onze
financiële huishouding is ingericht op de vijftien
miljoen euro die dat per deelname ongeveer oplevert. Je hoeft geen econoom te zijn om te beseffen
dat je dan een groot financieel probleem hebt.”
Sanders’ missie is om te voorkomen dat de profclub
uit Eindhoven in een negatieve spiraal terechtkomt. “Dat dreigt als je te rigoureus gaat snijden in
spelers.” Zijn beleid wordt met argusogen gevolgd.
Als algemeen directeur van een topclub uit de eredivisie ligt hij onder een vergrootglas. Alle kleine
koerswijzigingen krijgen commentaar van een
enorme schare van aan de wal staande stuurlui. “Je
hebt alleen al vier journalisten die zich van maandag tot vrijdag louter met PSV bezighouden. Je moet
je daardoor absoluut niet laten afleiden.”
→→ Gepokt en gemazeld
Sanders komt op het juiste moment. PSV had juist
iemand nodig die gepokt en gemazeld is en die zich
niet zo gauw gek laat maken. En ook iemand die
een koers uitzet en daaraan vasthoudt. Dat laatste
zit bij hem ingebakken. Sanders weet snel wat hij
wil en gaat er dan ook voor de volle honderd procent
voor. Al op jonge leeftijd had hij dat. In de derde
klas van de middelbare school stond voor de in
Geldrop geboren en in Eindhoven getogen jongen
vast dat hij voor een loopbaan in het bedrijfsleven
zou kiezen. “Het kwam daarna niet eens meer bij
me op dat ik wat anders kon gaan doen.” Geen wonder dat hij in 1975 Bedrijfseconomie in Tilburg ging
studeren. Het waren kalme tijden. “De universiteit
was efficiënt en degelijk, niet sprankelend. Wat
mij aansprak, was de extra aandacht voor filosofie.
Kunnen relativeren – vragen stellen bij de vanzelfsprekendheid van dingen - is cruciaal. Want als
leidinggevende moet je voortdurend oppassen dat je
niet kortzichtig wordt; dat je te veel naar één doel
streeft en je omgeving vergeet.”
Sanders studeerde in 1980 cum laude af, naar eigen
zeggen ‘volledig dankzij het fenomeen mondelinge
tentamens’. “Je hoefde niet veel colleges te volgen.
Maar ik vond de materie erg boeiend en was erg
gedreven voor het vak. Dat viel altijd goed.” Bedrijfseconomie was in zijn ogen destijds nog ‘geen
geweldig uitgekristalliseerde’ studie. “De link naar
de praktijk ontbrak en het studiemateriaal was verouderd: sommige collegedictaten waren al vijf jaar
ongewijzigd. Toch heb ik veel aan die studie gehad,
vooral de basale vakken zijn nuttig geweest. Mensen die zijn afgestudeerd in de economie denken dat
ze meteen manager moeten worden. Maar je moet
eerst een vak kennen, zoals boekhouden. Pas als je
de basis hebt, snap je hoe het zit met de financiën
in een bedrijf.”
→
| 3-2010 23
→→ HCS ervaring
De positie waar Sanders op doelt, is die van financieel directeur bij zijn tweede werkgever HCS
Technology. Net als na eerdere promotievoorstellen
bij Mars ging hij op zijn gevoel af en besliste snel.
“Toen ik anderhalf jaar voor Mars in Australië zat,
belde Huub van den Boogaard, de latere ceo van
HCS, mij een aantal keren. Hij wilde dat ik voor
hem ging werken en hield vol. Omdat ik toch naar
Nederland moest, sprak ik met hem af om uit te
leggen waarom ik het níet ging doen. Maar na het
Foto: Gerard Til /hh
→→ Forrest en John Mars
Bij zijn eerste echte werkgever voedingsconcern
Mars, waar hij in 1981 begon als management trainee, maakte Sanders een raketstart. “Het bedrijf
werd vanuit Amerika geleid door de twee broers
Mars: Forrest die de chocolade in Veghel in zijn
jeugdjaren opstartte en John die eenzelfde opdracht
van zijn vader had uitgevoerd bij het dierenvoedselbedrijf in Australië. De lijntjes waren kort. Als
ze in je geloofden, kon het razendsnel gaan. Toen
ik voor het eerst een directiefunctie kreeg, ging ik
samen met mijn vrouw op zoek naar een koophuis
in Brabant. Ik dacht: ik blijf nog wel een paar jaartjes in Veghel. Maar dat liep even anders.” Niet lang
daarna kreeg hij van de broers Mars een offer you can’t
refuse. Sanders kon directielid honden- en kattenvoer worden, maar wel aan de andere kant van de
wereld: in Australië. “Toch wel even slikken. Zeker
als je kinderen van een, twee en vier hebt. Ik dacht:
hoe vertel ik dit mijn vrouw? Maar we hebben het
toch gedaan. Toen we koud zes weken in ons nieuwbouwhuis in Nederland woonden, vertrokken we
alweer naar Albury-Wodonga in Australië.”
Achteraf denkt Sanders dat het beter was geweest
als hij wat meer tijd had genomen om te ‘rijpen’.
“Ik heb toen te snel carrière gemaakt. Ik klom in zes
jaar op van management trainee naar directielid.
Daardoor had ik zeer beperkt routine opgebouwd en
nam ik soms te weinig afstand voor reflectie. Ik zag
dat toen nog niet. Als je jong bent, denk je alles aan
te kunnen en zie je je eigen beperkingen onvoldoende. Je komt dan vanzelf een keer op een positie waar
je nog niet op je plaats bent.”
gesprek van ruim een uur besloot ik de job toch aan
te nemen. Zo keerde ik terug naar Nederland.”
Van Mars naar het beursgenoteerde automatiseringsbedrijf HCS bleek een enorme overgang. Hij
stapte over van de beschermde omgeving van een
solide familiebedrijf naar – wat later bleek – een
financieel en boekhoudkundig rammelende snelgroeier. Sanders had één belangrijk ding wel geleerd, maar nooit gevoeld tijdens studie en bij Mars:
cash is king. “Bij Mars was geld een rekeneenheid,
omdat het familiebedrijf goed rendeerde en het
vermogen in het bedrijf herinvesteerde.” Hij was bij
aanvang overtuigd dat het er bij zijn nieuwe werkkring even degelijk aan toeging als bij Mars. Maar
niets bleek minder waar bij HCS Technology. “Daar
waren dingen met de boekhouding gebeurd die toen
niet ongebruikelijk waren, maar waarvoor je nu in
de gevangenis zou belanden.” Sanders kwam vrijwel meteen in een situatie van ‘alle hens aan dek’.
“Maar ik miste als dertiger de bagage om juist te
handelen op het moment dat de hele wereld rondom
je instort. Ik reageerde anders dan ik nu zou doen.
Ik ging nog harder werken om nog meer voor elkaar
te krijgen. Wat ik toen had moeten doen, was afstand nemen en zeggen: commissarissen en baas,
tot hier en niet verder.” HCS werd eind 1992 door
‘Netwerk alumni waardevoller dan ik als student dacht’
Na zijn afstuderen is Tiny Sanders bijna twintig jaar niet meer op
de universiteit geweest. Toen zijn zoon in Tilburg ging studeren,
herstelde hij zijn banden. En hoe. Hij werd commissaris van
TiasNimbas, zat in de klankbordgroep van de universiteit en was
lid van de Raad van Advies van de economische faculteit. “Ik zag
toen meer van de universiteit dan tijdens mijn studententijd”,
grapt Sanders. Hij zegt veel aan de herstelde banden te hebben
24 3-2010 |
gehad. “Via de Vrienden van Cobbenhagen knoopte ik zeer
waardevolle contacten aan met andere alumni. En als je elkaar
aanspreekt op je gedeelde verleden dan gaat het allemaal toch
net even wat makkelijker. Het alumninetwerk bleek waardevoller
dan ik mij tijdens mijn studie heb gerealiseerd.”
Meer over de studietijd van Tiny Sanders op:
uvt.nl/alumni/feb/schijnwerpers
until interview alumnus ■
‘Je moet mensen zoeken
die bij de club passen.
En niet andersom: de club
aanpassen aan wie je
binnenhaalt’
de banken geliquideerd.Sanders was begin 1992
vertrokken. Het automatiseringsbedrijf struikelde
over zijn veel te grote ambities. “Het bedrijf was al
tot op de draad uitgemolken en toen kwam er ook
nog een crisis overheen.” Zelfs de vele professionele
managers die inmiddels aan boord waren, konden
het tij niet meer keren. Achteraf ziet hij de drie jaar
bij HCS als zijn ‘meest leerzame ervaring. “Op het
moment dat het erom gaat spannen of je de lonen
nog kunt betalen, leer je heel veel. Zonder die harde
en soms nare leerschool had ik later veel moeilijker
als CEO of algemeen directeur kunnen functioneren. Op de hoogste positie moet je al een keer eerder
met echte problemen te maken hebben gehad.”
→→ Finest hour
Zijn derde werkgever, zuivelcoöperatie Campina,
waar hij direct na HCS in 1992 naartoe ging, paste
als een maatpak. “Dat was een heerlijk bedrijf om
voor te werken, met echte fabrieken, echte producten, internationale ambitie en een merk dat we
vanaf de grond mochten opbouwen. Want Campina
was in het begin dat ik daar kwam nog geen merk
maar een bedrijfsnaam.” Zijn finest hour beleefde
Sanders eind jaren negentig toen hij in Rusland,
Azië en Duitsland pionierde. Omdat hij ervaring
had met een beursgenoteerde onderneming kreeg
hij de opdracht om het Duitse Südmilch van de
beurs te kopen. Hij slaagde erin dit bedrijf voor de
neuzen van Danone en Nestlé weg te kapen. Toen
Sanders in juni 2000 CEO van Campina werd, dacht
de buitenwereld dat hij dit bedrijf naar de beurs zou
brengen. “Maar ik vond de coöperatievorm juist geweldig, vanwege de enorme betrokkenheid van de
eigenaren. In ieder geval een keer per maand vergaderde ik met de dertien commissarissen, waaronder tien boeren. Ik zag de president-commissaris
soms vaker dan mijn eigen vrouw”, lacht Sanders.
De alumnus vindt de coöperatie een mooie bestuursvorm voor een bedrijf. “Je hebt de grote
betrokkenheid en emoties zoals bij een familiebedrijf, terwijl je het wel moet leiden als een hard
concurrerende beursgenoteerde onderneming.
Maar weer zonder dat je de kortetermijnhectiek van
de kwartaalresultaten steeds voelt.”
→→ Kapitaalvernietiging
Twee jaar na Campina had Sanders een prachtige
portfolio opgebouwd met commissariaten, adviseurschappen, investeringen en maatschappelijke
functies, in binnen- en buitenland. Een nieuwe
fulltime baan weigerde hij te overwegen. Totdat
zijn jeugdliefde PSV belde of hij algemeen directeur
wilde worden. Opnieuw volgde hij zijn gevoel en
zei ja.
PSV heeft volgens Sanders qua management veel
trekken van een coöperatie. “Je moet samenwerken
met veel, vaak emotionele, stakeholders.” Als het
aan hem ligt, verschilt PSV als organisatie duidelijk
van bijvoorbeeld SC Heerenveen onder voormalig
voorzitter Riemer van der Velde. Die runde die club
zeer succesvol, maar alsof het zijn familiebedrijf
was. “Dat wil ik bij PSV niet: te veel mijn stempel
op de club drukken. Een van de belangrijkste uitdagingen is juist om de club individu-onafhankelijk te
maken. PSV blijft PSV, ook al vertrekt een commissaris, directeur of trainer. Nieuwkomers die steeds
de boel compleet op zijn kop zetten, leiden tot een
enorme kapitaalvernietiging in het huidige voetbal. Je moet mensen zoeken die bij de club passen.
En niet andersom: de club aanpassen aan wie je
binnenhaalt. In het bedrijfsleven laat je het wel uit
je hoofd om je cruciale medewerkers op een blauwe
maandag in te wisselen en je merk voortdurend aan
te passen. Waarom bij het voetbal dan wel?” Voetbalclubs zijn in zijn ogen gebaat bij bestuurders die
van zichzelf niet snel hoeven scoren. “Het is goed
dat ik wat ouder ben en me niet hoef te profileren.
Je moet niet te vroeg directeur van een topclub zijn.
Hadden ze me vijftien jaar geleden voor deze job gevraagd, dan had ik moeten weigeren, ook vanwege
de enorme media-aandacht. Campina was ongeveer honderd keer groter dan PSV; als je de media
bekijkt, lijkt het wel andersom.”
Sanders hoeft zich nu niet meer zo nodig te bewijzen. “Toen ik in Tilburg studeerde, wilde ik
belangrijk worden in de hele wereld. Vijftien jaar
later dacht ik: Nederland is ook goed. En nu ben ik
meer dan ooit gericht op het geluk van mijn directe
omgeving. Ik trek me steeds minder aan van wat
iedereen wel van mij zou kunnen vinden.” ■
| 2-2010 25
Twitteren met Dante
Wat betekent de opkomst van social media? En op welke manier kun je zaken als LinkedIn
en Twitter zakelijk inzetten? Op 29 mei organiseerde Dante, de alumnivereniging van de
Faculteit Geesteswetenschappen een middag waarin een antwoord werd gezocht op deze
vragen. tekst: Elise Roders, alumna Taalwetenschap, www.elroco.nl
Het thema ‘Ik Twitter dus ik besta’ was voor zeventig alumni van Geesteswetenschappen interessant
genoeg om terug te keren naar hun Alma Mater. Tot
hun verrassing bleek echter dat sprekers die weinig
ophebben met social media de middag openden.
Arie de Ruijter (decaan), Erik Borgman (Theologie), en ook Herman de Regt (Filosofie) zijn niet te
volgen op Twitter. Alleen Hans van Driel (Taal- en
Cultuurstudies) bleek wél een overtuigd twitteraar.
Het leverde een leuke discussie op, waarin duidelijk werd dat er toch wat hardnekkige vooroordelen
zijn. Zo werd gesteld dat relaties in een virtuele
wereld nooit gelijkwaardig kunnen zijn met relaties
in de echte wereld. Twitteraars waren het niet eens
met de aanname dat Twitter als een afzonderlijke
realiteit gezien moet worden. Zij zien Twitter niet
als Second Life, maar ‘gewoon’ als een nieuw communicatiemiddel. Op het scherm in de zaal spraken
de vele tweets van de aanwezigen boekdelen. Twitter leeft!
Tijdens het tweede deel van de bijeenkomst namen
de alumni Jeroen Mirck, van Mirck Media en Hille
van der Kaa van De Uitgeeffabriek een deel van
de aanwezigen onder hun hoede voor workshops
over LinkedIn en Twitter. Mirck gaf tips voor een
optimaal LinkedIn-profiel en Van der Kaa gaf een
overzicht van de verschillende manieren waarop
Twitter wordt ingezet. Vervolgens gaven zij en
student Pim Nauts praktische informatie over het
opzetten van een Twitter-account en het gebruik
van applicaties als Tweetdeck.
De middag werd afgesloten met een sessie speednetwerken. Vol enthousiasme rouleerden de net26 3-2010 |
werkers tussen de tafels en na elke ronde schoven
ze geïnspireerd verder, met een drankje in de hand.
Social media, the old fashioned way.
Voor meer tweets tijdens de bijeenkomst:
scribblelive.com/Event/De_Dante_Connectie
Tweets van de dag
HellenMegens: Na zes jaar weer in de trein naar de
UvT. Voelt vreemd. Hopelijk weet ik daar de weg nog.
#ddctilburg.
ThijsAlbers: Penetrante mestgeur is niks te weinig
gezegd. Het luchtige van dit event is er nu al vanaf.
#DDCTilburg (@ Universiteit van Tilburg)
Annelien1960: Laten we teruggaan in onze grot en
de knots weer eens ter hand nemen #DDCTilburg by
(reactie op Twitter-scepsis)
Zonja @ hvdriel: is roepende in de woestijn tussen
de sprekers. Gelukkig vertegenwoordigt hij wel de
stem van de aanwezigen in de zaal #DDCTilburg
HettyBosman @ hvandriel schijnt te scoren op
#DDCTilburg - zijn vrouw doet het huishouden en volgt
#DDCTilburg op Twitter. #multitasken by HettyBosman
until alumni nieuws ■
Bestuur Kon-Tekst deelt nog steeds lief en leed
Op zaterdag 13 november kunnen
oud-bestuursleden elkaar herontmoeten tijdens Board Connection
2010. Speciaal voor die gelegenheid
zetten we één van de vele verenigingen in de schijnwerpers. Het gaat
om Kon-Tekst, gezien door de bril
van een oud-voorzitter. Zij onderhoudt nog steeds innige banden met
haar voormalige bestuursleden.
‘Kon-Tekst bloeide begin jaren negentig. Als studievereniging van de Letterenfaculteit organiseerden we leerzame
en gezellige excursies naar bijvoorbeeld
NRC Handelsblad of reclamebureau
PPGH-JWT in Amsterdam. De maandelijkse themafeesten in De Spoel waren
bekend en druk bezocht, ook buiten de
faculteit die toch voor negentig procent
uit meiden bestond. Het bestuur van
Kon-Tekst wisselde per jaar. Zelf begon
ik als commissielid ‘publiciteit’, werd
bestuurslid en uiteindelijk voorzitter.
Internet bestond toen nog niet. Dus alle
publiciteit voor onze activiteiten, fabriceerden we in ons bestuurshok O73.
We schreven daar teksten voor onder
meer onze nieuwsbrieven, tekenden
strips, knipten, plakten, vouwden en
verzonnen posters. We waren niet alleen met publiciteit creatief bezig maar
ook met het aanboren van financiële
bronnen. Zo zochten we sponsors voor
de drukkosten van posters. En toen we
Van link s naar rechts: Mo
nique Moerkens, Katink
geld tekort kwamen voor het symposium ‘Spraakwater’, verzonnen we een
ludieke actie. We lieten studenten en
docenten meebetalen in ruil voor hun
pasfoto op de poster. Uiteindelijk strikten we de journalist Johan Anthierens
(Belg, extra subsidie!) en de cultuurfilosoof en dichter Jan Pieter Guépin, die
een mooi verhaal hield over beroemde
speeches. Maar grote publiekstrekker was natuurlijk Jules Deelder, als
a de Croon, Anne-Marie
Har tog
spraakwaterval pur sang. Uiteindelijk
hielden we een heel geslaagd gevoel
over aan deze dag met de genoemde
sprekers en een debatingwedstrijd voor
studenten uit het hele land. Ik had toen
niet kunnen vermoeden dat ik nu nog
vrienden zou hebben uit die tijd. Zoals
we hier samen op de foto aan het fröbelen zijn, zo delen Monique, Katinka en
ik nu lief en leed over elkaars relaties,
kinderen en werk.’ Anne-Marie Hartog
Back to campus: Board Connection 2010
Op deze zaterdag 13 november organiseren het bureau alumnirelaties en de huidige
besturen van onze studie-, cultuur-, sport- en alumniverenigingen Board Connection. Dit
is een dag die in het teken staat van alumni die actief zijn of actief zijn geweest in een
bestuur van alumni-, studie-, cultuur- en/of sportvereniging.
Kijk voor meer informatie op: uvt.nl/boardconnection2010.
Nieuws uit de verenigingen
VVTE
VvTE-Asset Internationaal Congres
Datum: 29 september 2010
Het jaarlijks VvTE-Asset Internationaal Congres heeft als thema: The World of Capital:
Discovering its Future Notion. Sprekers zijn
onder andere Jean Tirole en Frank de Grave.
Toegang is voor VvTE-leden gratis.
Daarnaast organiseert de VvTe komend
najaar (onder voorbehoud) een themasessie
over private equity and hedge funds met
Erik Vermeulen, hoogleraar aan de juridische
faculteit.
Voor meer informatie: vvte.nl.
JUVAT
Prof. Herman Schoordijklezing
Datum: 16 november 2010
JUVAT organiseert sinds vorig jaar de Prof.
Herman Schoordijk Lezing. Binnen het
centrale thema van de lezingencyclus, Recht
over grenzen heen, hield prof. dr. Ernst Hirsch
Ballin vorig jaar de eerste Schoordijk-lezing
over strafrecht in Europees perspectief en
de vraag of de toekomst van Europese strafrechtelijke samenwerking ligt in de eenheid
van de wetgeving. Dit najaar verzorgt mr.
Jaap Polak, voorzitter van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State en
hoogleraar bestuursrecht aan de Universiteit
Leiden, de lezing.
Meer informatie: uvt.nl/juvat.
DIALOGOS
Symposium en Erelidmaatschap prof. dr.
Weren
Datum: 20 november 2010
Het jaar 2010 staat in het teken van het
eerste lustrum van Dialogos. Tijdens dit
lustrumsymposium met prof.dr. W. Logister,
dr. T. Akerboom en dr. J. Jans als inleiders ontvangt prof.dr. Weren het erelidmaatschap.
De voordrachten worden gepubliceerd in een
jubileumboek. Het symposium vindt plaats
(14.00 uur) bij Boerke Mutsaerts en eindigt
met een feestelijke borrel (18.00 uur). Voor
meer informatie: uvt.nl/alumni/vereniging/
dialogos/
| 3-2010 27
Lezing Huub Willems voor Vrienden van Cobbenhagen
Intriges bij de
Ondernemingskamer
De zakenwereld zit vol kleurrijke en intrigerende verhalen.
Dat bleek uit een lezing van Huub Willems. Hij is alumnus en
voormalig voorzitter van de Ondernemingskamer, het rechterlijk orgaan dat geschillen in vennootschappen beoordeelt. Willems sprak tijdens een regionale bijeenkomst van de Vrienden
van Cobbenhagen op 8 juni in het Graphic Design Museum in
Breda. Tekst: Tim van der Avoird
Huub Willems houdt van verhalen vertellen. Verhalen uit zijn eigen praktijk, verhandelingen uit
de klassieke oudheid en sprookjes
passeerden in hoog tempo de
revue tijdens de bijeenkomst van
de Vrienden van Cobbenhagen in
Breda. Zo zag Willems parallellen tussen een van de bekendste
verhalen uit de Griekse mythologie over het paard van Troje en de
gang van zaken bij de overname
van het mediaconcern PCM
door de Britse durfinvesteerder
Apax. Eind van het liedje was
dat door slecht functioneren van
bestuurders en commissarissen het concern achterbleef met
een torenhoge schuld nadat de
Britten weer vertrokken waren.
De Ondernemingskamer deed
onderzoek en formuleerde een
keihard oordeel: de mensen aan
het roer bij de onderneming hebben onzorgvuldig gehandeld en
de corporate governance van PCM
faalde.
Soms eindigen zaken bij de
Ondernemingskamer als een
sprookje, compleet met ridders op
witte paarden. Dit gebeurde in
het geval van de zaak van een Italiaanse dame (modemerk Gucci)
tegen een Franse heer (Louis
Vuitton), in de media afgeschilderd als de tasjesoorlog. De dame
verzette zich tegen de avances
van de heer en was alweer aan
het flirten met een andere Franse
heer, het detailhandelsconcern
PPR. De eerste Franse heer gaf
voor de Ondernemingskamer aan
dat men als het ware al dacht in
ondertrouw te zijn met de dame
en vond dit geen manier van
doen. De Ondernemingskamer
deelde inderdaad deze opvatting
en gelastte een onderzoek naar de
gang van zaken bij Gucci. Maar
voordat dit goed en wel op gang
was, besloot Louis Vuitton zijn
aandeel in Gucci te verkopen aan
PPR.
Het waren enkele voorbeelden
van zaken die Willems voorgeschoteld heeft gekregen in
de kleine vijftien jaar dat hij
voorzitter is geweest van de
Ondernemingskamer. Volgens
Studentbegunstiger: vriend voor het leven
Tijdens de TIK-week en Welcome
week 2010 verleidde het Universiteitsfonds nieuwe studenten
om vrienden van de universiteit
te worden. Wie jaarlijks 10 euro
doneert wordt vriend en krijgt
een poloshirt cadeau. Het op deze
wijze ingezamelde geld gaat naar
andere studenten. De Friend in
kwestie kan zelf kiezen waar
het terechtkomt. Hij of zij heeft
daarbij de keuze tussen twee
bestedingsdoelen. Het eerste is
het Subsidiefonds voor Studente28 3-2010 |
ninitiatieven. Dit fonds verstrekt
gelden voor activiteiten die studenten organiseren rondom hun
studie. Een tweede bestedingsdoel dat de Friend kan kiezen,
is het Beursprogramma voor
internationale studenten. Dit
programma geeft internationale
studenten met geringe financiële
middelen de kans om een studie
in Tilburg te volgen, zoals vorig
jaar de Zuid-Afrikaanse studente
Janeke Thumbran. Haar beurs
werd toen overigens mogelijk
gemaakt door een inzamelingsactie onder alumni. Met het
‘studentbegunstigerschap’ wil
het Universiteitsfonds een cultuur kweken waarbij studenten
al vroeg goede doelen binnen de
universiteit financieel steunen.
Het zou mooi zijn als de studenten ‘vrienden voor het leven’
worden.
until alumni nieuws ■
Sites van en voor
alumni
→→ Uvt.nl/
kinderuniversiteit
Alumni met kinderen tussen
de 10 en 12 jaar opgelet. Vanaf
1 november 2010 gaat er een
nieuwe reeks Kindercolleges
van start. Kinderen uit groep
6, 7 en 8 kunnen zich vanaf
september inschrijven voor les
van een echte professor. Ze
krijgen antwoord op vragen als
‘Wat zeggen je spullen over je
persoonlijkheid?’ en ‘Waarom
hebben we rechters en politieagenten nodig?’.
→→ Rector.uvt.nl
Foto: JEROEN OERLEMANS /hh
Deze blog van Rector Magnificus Philip Eijlander geeft de
lezer een kijkje in het wel en
wee van de Universiteit van
Tilburg.
Willems is het aandeelhoudersactivisme een belangrijke oorzaak van de
toenemende drukte in de rechtbank
voor ondernemingsgeschillen. Of het
nu gaat om overnamevraagstukken,
machtsstrijden binnen bedrijven,
parasiterende aandeelhouders of
zelfs kwesties over de medezeggenschap binnen een onderwijsgigant in
Personalia
→→ Benoeming
Alumna professor dr. Carla Millar is benoemd tot tiende Fellow en ‘Life Member’
van de Academy of Marketing en mag
daarom de titel HFAM achter haar naam
zetten. Zij ontving deze onderscheiding als
waardering voor haar buitengewone en bijzondere verdiensten voor de marketingdiscipline en voor de Academy of Marketing.
→→ Jubilea
Dr. Jan Baars (Universitair Hoofddocent
Filosofie) vierde op 1 juni zijn 40-jarig ambts-
het zuiden van het land: de Ondernemingskamer wordt gevraagd een
oordeel uit te spreken. Steeds vaker
gaat het ook om juridische geschillen
waarbij veel niet-Nederlandse partijen
betrokken zijn. Willems prees zich
gelukkig dat er tijdens zijn rechtenopleiding in Tilburg veel aandacht aan
rechtsvergelijking was besteed.
jubileum. Dr. Jan Jaap de Ruiter (Universitair
Docent Cultuurwetenschappen) vierde op 1
juli zijn 25-jarig ambtsjubileum. En dr. Carel
van Wijk (Universitair Hoofddocent Communicatie en Informatiewetenschappen) vierde
op 1 juli zijn 25-jarig UvT-jubileum.
→→ Samenstelling Management Team
FSW
Prof. dr. Diederik A. Stapel volgt per
1 september 2010 prof. dr. Theo M.M.
Verhallen op als decaan van de Faculteit
Sociale Wetenschappen van de Universiteit
→→ tiasnimbas.edu
TiasNimbas is de business
school van de Universiteit van
Tilburg en de Technische Universiteit Eindhoven. TiasNimbas biedt MBA programma’s
en een groot aantal functioneel of sector specifieke executive Master en Certificate
programma’s. Daarnaast ontwikkelt TiasNimbas Company
Specific Programma’s. Alumni
van de Universiteit van Tilburg
hebben recht op 10% korting
op de korte programma’s van
TiasNimbas Business School.
van Tilburg. Stapel is sinds 2006 hoogleraar Cognitieve Sociale Psychologie aan
dezelfde faculteit en was initiator van het
Tilburg Institute for Behavioral Economics
Research (TIBER), waarvan hij sinds 2007
directeur is. Onder leiding van de nieuwe decaan gaat per 1 september 2010 grotendeels
een nieuw Management Team aan de slag.
Dit zal verder bestaan uit: Prof dr. Paul de
Graaf, vice-decaan Onderwijs, prof. dr. Klaas
Sijtsma en drs. Hans Dieteren, directeur
bedrijfsvoering.
| 3-2010 29
U vroeg?
Niet bepaald. Na de belastingvlucht ontstaat nu ook een
‘penosevlucht’ naar de zuiderburen. Het lijkt erop dat
criminelen die in Nederland actief zijn hun werkterrein
deels verleggen naar België. Dat komt omdat ze zich daar
beter kunnen ontplooien, zo blijkt uit een onderzoek van
Tilburgse en Leuvense rechtswetenschappers. Nederland is
net iets minder in trek als ‘vestigingsplaats’ voor criminele activiteiten, doordat het de
afgelopen jaren werk heeft
gemaakt van de bestrijding
van grensoverschrijdende
criminaliteit. Een goed
voorbeeld daarvan is
de Wet Bibob. Daarmee kan de overheid
de achtergronden
van een bedrijf of
persoon natrekken, bij het gunnen van een opdracht, of voordat
ze een vergunning
verleent of subsidie verstrekt. Op
zich hebben onze
zuiderburen ook wel
voldoende bevoegdheden om de criminaliteit te bestrijden, maar
die worden nog niet ten
volle benut.
30 3-2010 |
Heeft strijden tegen
stalking effect?
Foto: Joe Fox/anp
Is Nederland in
bij de penose?
In films trekken stalkers
zich weinig aan van de politie of een privé-detective,
maar in de echte wereld
doen ze dat wel degelijk.
Vaak stopt het stalken
al nadat een detective de
verplichte waarschuwingsbrief heeft gestuurd. Dat
concludeert criminologe
Suzan van der Aa, die in
juni aan de UvT promoveerde op stalking. Stalken
kent verschillende vormen:
iemand thuis of op het werk
hinderlijk lastig vallen,
veelvuldig bellen, contact
opnemen met andermans
vrienden of familieleden,
roddels verspreiden of
zelfs iemand bedreigen.
In Nederland heeft een op
de vijf vrouwen en een op
de zeven mannen ooit last
gehad van een stalker. Toch
krijgt dit onderwerp weinig
aandacht en zit de politie er
niet echt bovenop. Terwijl
dat wel mag. Sinds 2000 is
belaging (de juridische term
voor stalking) wettelijk
strafbaar. Van der Aa vindt
dat de politie veel sneller
moet optreden. “Het kan al
enorm helpen als de politie
bij de belager langs gaat
en hem op zijn hinderlijke
gedrag aanspreekt.”
until wetenschap ■
Dröge
alternatieve zorg
goedkoper?
Ja. Patiënten van huisartsen die ook alternatieve geneeswijzen
toepassen, kosten de samenleving minder. Gemiddeld zo’n
vijftien procent. Deze patiënten gebruiken namelijk minder
medicijnen en liggen niet zo vaak in het ziekenhuis.Ook het
sterftecijfer in de groep die naar een ‘alternatieve’ huisarts
gaat, blijkt lager te liggen dan bij patiënten van de traditionele
huisarts. Onderzoek van de Tilburgse hoogleraar gezondheidseconomie Peter Kooreman en de Leidse lector Erik Baars heeft
dit uitgewezen. De onderzoekers gebruikten gegevens van
150.000 verzekerden van Azivo, verzameld over een periode van
vier jaar. De zorgverzekeraar bleek minder vergoedingen uit
te keren aan patiënten met een huisarts die ook is opgeleid in
de antroposofie, homeopathie of acupunctuur. Kooreman en
Baars geven twee mogelijke verklaringen. Veel patiënten die een
‘alternatieve’ huisarts kiezen, zien waarschijnlijk zelf al weinig
in medische ingrepen. Ook kan het zijn dat deze artsen meer
preventieve en gezondheidsbevorderende zorg bieden en minder
geneigd zijn tot overbehandelen.
Bezuinigen
Was KLM een goede aankoop?
werd gesloten, maakte KLM
verlies en was daardoor relatief
goedkoop. In de jaren daarna
maakte de luchtvaartmaatschappij zoveel winst dat de
Fransen het aankoopbedrag al
in vier jaar terugverdienden.”
Maar ook voor KLM is de fusie
een goede zet geweest, volgens
de Tilburgse hoogleraar. “De
luchtvaart maakt een crisis
zonder weerga door. Toch staat
Air France-KLM er relatief
goed voor. Als KLM alleen was
gebleven, was er nu zeker meer
paniek uitgebroken”, zegt
Noorderhaven. De fusie is in
zijn ogen goed gemanaged,
wat blijkt uit het uitblijven van
arbeidsonrust.
Foto: JOHN THYS/AFP PHOTO
Beslist. De fusie tussen Air
France en KLM, zes jaar geleden, is financieel en strategisch goed uitgepakt. Ze
heeft een sterke internationale
speler opgeleverd die optimaal
profiteert van synergievoordelen op het gebied van vlootuitruil, onderhoud, verkoop
en marketing. En het bedrijf
blijkt beter bestand tegen de
crisis in de luchtvaart dan
concurrenten Lufthansa en
British Airways. Dat constateert hoogleraar Niels Noorderhaven van de Universiteit
van Tilburg. Terugkijkend
was de aankoop van KLM voor
Air France een koopje, vindt
hij. “In het jaar dat de deal
Het is historici meestal niet gegeven dat ze een
‘wet’ naar zich genoemd krijgen. Dé uitzondering
is C. Northcote Parkinson (1909-1993). Deze
geschiedkundige ontdekte ooit dat in het interbellum het aantal kantoorklerken op het Britse
hoofdkwartier van de marine ongeveer net zo snel
toenam (+78,45 procent tussen 1918 en 1928) als
het aantal oorlogsschepen op zee slonk (-67,74
procent).
Hij spitte verder in de geschiedenis van de
bureaucratie en zag bijvoorbeeld dat het aantal
Britse koloniale ambtenaren tussen 1935 en 1953
vervijfvoudigde, terwijl het koloniale rijk was
ingestort. De omvang van een overheidsinstantie heeft schijnbaar niets te maken met de taak
die zij uitvoert, zo concludeerde Parkinson. Met
drie eeuwen Britse overheidsstatistieken in de
hand berekende hij dat iedere nieuwe ambtenaar
binnen enkele jaren zorgt voor liefst acht andere
nieuwe ambtenaren. ‘Arbeid’, zo formuleerde
hij zijn belangrijkste wet, ‘vult de capaciteit die
beschikbaar is’.
De politici die achttien miljard euro moeten bezuinigen doen er goed aan het werk van Parkinson
aandachtig te lezen. De Brit toont wetenschappelijk aan dat je zeven van de acht ambtenaren op
ministeries kunt ontslaan zonder de slagkracht
van de overheid aan te tasten. Ook concludeerde
Parkinson na internationaal onderzoek dat iedere
regering met meer dan vijf ministers aan effectiviteit inboet. Benoem je meer ministers, dan
gaan ze onderling een clubje met vijf ‘belangrijke’
ministers vormen, dat buiten de vergaderingen
beslissingen voorkookt. Alle andere ministers zitten er voor niets bij en hinderen slechts effectief
bestuur.
Met wetenschap in de hand is bezuinigen de
gemakkelijkste klus op aarde.
Philip Dröge is
hoofdredacteur
van de populairwetenschappelijke
site www.faqt.nl
en spreekt wekelijks een populairwetenschappelijke
column uit op BNR
Nieuwsradio.
| 1-2010 31
Foto: Bart Mahl /hh
understanding society
Gemiste kans
Wat een treurnis na de verloren WK-finale van Nederland tegen Spanje! Niet alleen sommige spelers, maar ook vele andere medelanders lieten hun
tranen de vrije loop. Deze kans komt immers misschien nooit weer. Mis. Redeneer maar met me
mee. Laten we eerst uitgaan van het volgende vrij
sombere scenario: Nederland kwalificeert zich
slechts in de helft van de toekomstige WK-eindtoernooien. En bij deelname (samen met 32 andere
ploegen) heeft Nederland slechts drie procent
kans om het toernooi te winnen. Onder deze aan-
names, en de aanname dat de wereld niet vergaat
- wat voor sommigen moeilijk was voor te stellen
direct na hét verlies - en dat het wereldkampioenschap voetbal ook in de toekomst om de vier jaar
plaatsvindt, is de kans 95 procent dat Nederland
in ieder geval een keer wereldkampioen wordt, in
de komende 788 jaar. Joepie.
In een rooskleuriger scenario, waarbij we uitgaan
van een kans om te kwalificeren gelijk aan 0,75, en
een kans om het toernooi te winnen gelijk aan tien
procent, is de kans 95 procent dat Nederland ten-
minste een keer wereldkampioen wordt in de komende 152 jaar. Kortom, maakt u zich niet ongerust. Het gaat ooit gebeuren. Maar wacht niet te
lang met het vieren van deze heuglijke gebeurtenis. Vier het bijvoorbeeld vanavond door het nemen van een extra biertje, wijntje, of in mijn geval,
een glaasje whisky.
Marcel van Assen
Universitair docent Sociale Wetenschappen