Overzicht bibliotheekwezen en documentaire informatie

Uitgeverij en boekhandel:
actuele vraagstukken
Keuzevak IBW 2013−2014
« Introductie tot het boekenvak »
Uitgeverij en boekhandel:
actuele vraagstukken
1.
2.
3.
4.
Situering
Overzicht
Praktische kwesties
Inleidende begrippen
1. Situering
• Kennismaking met leveranciers van
informatie
• Boek- en bibliotheeksector hebben heel
wat gemeen
– Gelijkaardige concepten en criteria
– Impact van ICT, van economische aspecten
van informatie
– Bibliotheken betrokken bij uitgeefprocessen
– Ontlezing als thema
– Belang van metadata
1. Situering
• Kennismaking met leveranciers van
informatie
• Boek- en bibliotheeksector hebben heel
wat gemeen
• Opleidingsbehoeften in het boekenvak
• + masterstudenten Literatuur van de
Moderniteit & Nederlandse Taal- en
Letterkunde (vak ‘Literaire uitgeverijen’)
2. Overzicht
12 colleges:
1. 14.02.2014: Pierre Delsaerdt, Introductie
2. 21.02.2014: Geert Van den Bossche,
Ontwikkelingen in de internationale
uitgeverswereld
3. 28.02.2014: Rudy Vanschoonbeek, De
algemene uitgeverij
4. 07.03.2014: Tim Seynaeve, De educatieve
uitgeverij
2. Overzicht
5. 14.03.2014: Leerstoel Boek.be: Sari
Sulkunen
6. 21.03.2014: 28.03.2014: Marike
Schipper, De wetenschappelijke
uitgeverij
7. 28.03.2014: Guido De Smet, De
boekhandel: een bedrijfseconomische
benadering van de retail
2. Overzicht
8. 04.04.2014: Carlo van Baelen, De positie
van de auteur, & Koen Van Bockstal, Het
letterenbeleid in Vlaanderen
[paasvakantie]
9. 25.04.2014: Pascal Vandenhende, De
onafhankelijke boekhandel & Annika
Buysse, Hoe belangrijk zijn metadata?
[geen college op 02.05: brugdag]
2. Overzicht
10. 09.05.2014: Majo de Saedeleer,
Leesbevordering
11. 16.05.2014: André Vandorpe, Nervositeit
en dynamiek in het boekenvak
12. 23.05.2014: Davy Hanegreefs, De
toekomst van het boek
Leerstoel Boek.be
• 14 maart, lokaal C-204
• Sari Sulkunen
(Univ. Jyväskylä)
Reading Promotion in Finland
• Inschrijven als student (gratis) via
antwoordkaart of online formulier op
http://www.boekenvak.be/boekbe/leerstoel
• Verplicht onderdeel
3. Praktische kwesties
Didactisch materiaal:
• Slides: vooraf op Blackboard / Boek.be
• Handboek: De winst van de lezer (Acco,
25,10 euro)
3. Praktische kwesties
Verplichte lectuur:
John B. Thompson, Merchants of Culture:
The Publishing Business in the Twenty-First
Century, 2de ed., Cambridge: Polity Press,
2012 (ca. 18 euro;
10% studenten korting
bij De Groene Waterman,
Wolstraat 7, Antwerpen)
3. Praktische kwesties
John B. Thompson, Merchants of Culture:
• “trade publishing”
• U.S. & U.K.
• evolutie sedert jaren 1960 + hoe het
vandaag georganiseerd is (en waarom)
• centraal begrip: “fields of publishing”
3. Praktische kwesties
“field” (> Pierre Bourdieu): een
gestructureerde ruimte van sociale posities
die ingenomen kunnen worden door
individuele spelers en organisaties, en
waarin the positie van die spelers
afhankelijk is van de hoeveelheid en het type
middelen (‘kapitaal’) dat ze ter beschikking
hebben
3. Praktische kwesties
“field”: verantwoording
1. uitgeverij: een veelheid van
onderscheiden velden
2. een relationeel model: competitie
3. macht binnen een veld wordt bepaald
door middelen of ‘kapitaal’
4. elk veld heeft eigen logica
3. Praktische kwesties
3 cruciale ontwikkelingen om de logica te
begrijpen:
1. Groei van boekhandelsketens
2. Opkomst van de literair agent
3. Opkomst van transnationale
uitgeversconcerns
Vervolg van het boek: gevolgen van deze
ontwikkelingen.
3. Praktische kwesties
Merchants of culture: te lezen:
Introduction (1-25)
1. The growth of the retail chains (26-58)
2. The rise of literary agents (59-100)
3. The emergence of publishing corporations (101146)
4. The polarization of the field (147-187)
5. Big books (188-222)
7. Shrinking windows (238-291)
10. Trouble in the trade (377-402)
Conclusion (403-409)
3. Praktische kwesties
Evaluatie
– IBW-studenten:
•
•
Paper (1/2 punten)
Mondeling examen (1/2 punten), incl. bespreking
paper (geïntegreerd)
– Niet-IBW-studenten:
•
Aanwezigheidsattest op aanvraag
3. Praktische kwesties
Paper:
• Thema: uitgeverij
• 2 studenten per uitgeverij
• 3 deadlines:
– 14.03.2014: aanmelding
– 09.05.2014, 10.30-12.30u.: workshop
(i.s.m. Geert Van den Bossche)
– 23.05.2014: inlevering
3. Praktische kwesties
Paper:
• Thema: uitgeverij
• 2 studenten per uitgeverij
• 3 deadlines
• Boekblad: nieuwsblad voor het
boekenvak (elektronische versie via UAbibliotheekcatalogus)
4. Inleidende begrippen
a. De waardeketen van het boek
b. Diversiteit van de boekenmarkt
c. Het boek: een moeilijk product
4.a. De waardeketen van het boek
Value chain van het boekenvak
Uitgeverij
Distributeur
Auteur
Handel
Consument
Importeur
Er wordt de laatste tijd steeds meer gesproken over een waardenetwerk waarin
ook spelers worden opgenomen die niet rechtstreeks in de keten zitten
maar er wel een invloed op uitoefenen.
Het boekenvak: een introductie
4.a. De waardeketen van het boek
Cultuur
Creatieve industrie
Industrie
4.a. De waardeketen van het boek
Ondernemingen binnen de sector van de cultuurindustrie
kenmerken zich doordat ze producten of diensten
voortbrengen en verdelen met een culturele content en die
output commercieel willen vermarkten. Daarmee streven ze
economische zelfstandigheid en het realiseren van
rendement op de ingezette middelen na. Met die product-
markt-combinatie bevinden die ondernemingen zich op het
snijpunt tussen het culturele en economische domein.
(www.cjsm.vlaanderen.be)
4.b. Diversiteit van de boekenmarkt
-
‘need to have’ vs ‘nice to have’
Uitgeverij: ‘author driven’ vs ‘publisher
driven’
A, S, W-boek (implicaties voor de
boekhandelskorting)
4.c. Een moeilijk product
•
•
•
•
•
•
Geen primaire behoefte
Andere behoefte = andere opzet
Zware concurrentie
‘Elitair’
Traag, laag rendement, eenmalig
terugverdieneffect
Imago (branding)
4.c. Een moeilijk product
•
•
•
•
•
Taalgebonden
Prijsperceptie
Publiciteit
Bestselleritis
Cijfers
Nederlandstalige boekenmarkt:
– jaarlijks c. 25.000 nieuwe Nederlandstalige
titels (Vlaanderen en Nederland samen),
waarvan:
•
•
•
•
•
7.300 titels fictie
3.350 kinder- en jeugdboeken
2.850 titels non-fictie en vrije tijd
10.000 titels professionele informatie
1.575 schooluitgaven