Nawoord

“Oorlogsdagboek”, Hans la Bastide
Versie 6, 1-2-2005
Nawoord
Alles overziend werd het langzaam duidelijk waarom het verleden Hans la Bastide langzaam
heeft gesloopt.
De worsteling van Bahrum Shah met zijn God, is een worsteling met het “recht te mogen
beslissen over het leven van anderen”. Tijdens zijn MP periode in Batavia moet er het een en
ander zijn voorgevallen, wat hem zijn leven lang blijft achtervolgen. Het zal zeer waarschijnlijk
een (of meerdere) standrechtelijke executie(s) zijn geweest, door hem uitgevoerd, zie
Afbeelding 16. In zijn roman laat hij deze persoon weer herleven en vertelt hij dat de executie
mislukte. De vondst van de afgrijselijk vermoorde jonge vrouw uit Afbeelding 15 is een
verklaring, een verantwoording voor die executie. Dat hij deze persoon, die hij executeert, in
zijn verhaal juist degene laat zijn die die vrouw heeft omgebracht, zij het onder dwang, geeft
aan hoe zeer hij verward was door dit alles: wie was nu verantwoordelijk voor wat?
….
Cornel Lumiere schrijft (blz 65 ev):
Van alle factoren die in het leven van een gevangene meespeelden was het vooral
ANGST, die je kapot maakte. Angst voor honger, angst voor ziekte, angst om gewond
te raken of angst voor de wreedheden van de Jappen, angst voor vuil en voor de
afgrijselijke eentonigheid, angst voor de dood. De honger van vandaag voelde je net
zo erg als die van gisteren en er was weinig hoop voor de volgende dag.
Eric Lomax schrijft (blz 276 ev):
(Zo’n 30 jaar na de oorlog: ) Het viel degene waarvan ik het meeste hield, steeds
moeilijker met me te leven. Een ex-gevangene kan, na ettelijke tientallen jaren van
“vergeten”, anderen voor raadsels stellen en angst aanjagen. Het is voor anderen
onmogelijk je te helpen je met je verleden te verzoenen als dat verleden een opeenstapeling van traumatische herinneringen en woedende vernedering is en de
toekomst uitsluitend nog een broedplaats van wraakzucht. Bij tijd en wijle raakten
mijn eigen goede eigenschappen – en ik ben zelfbewust genoeg om te weten dat ik die
heb – bijna overspoeld door een plostelinge opwelling van angstige woede. Ik hoefde
maar even een klank in een stem te horen die me niet aanstond of ik sloot alle luiken.
Dit maakte het moeilijke me een manier voor te stellen om mijn wonden te helen.
René Schäfer schrijft:
In de hoop dat ook anderen afrekenen met haatgevoelens jegens onze vijanden uit de
Tweede Wereldoorlog, wil ik proberen het antwoord te geven op de mij zo vaak
gestelde vraag: "Hoe is het mogelijk de Japanse gruwelen te vergeven en vergeten, na
alles wat is meegemaakt in de Japanse kampen?".
Het einde van de oorlog bracht de Nederlandse krijgsgevangenen wel het einde van
hun verblijf in de kampen, maar geenszins vrede en thuiskomst. Er brak een nieuwe
tijd van geweld aan, maar de gruwelen die daaruit voortkwamen werden niet gepleegd
118 van 144
PDF Creator - PDF4Free v2.0
http://www.pdf4free.com
“Oorlogsdagboek”, Hans la Bastide
Versie 6, 1-2-2005
door vreemdelingen, Japanners en Duitsers, maar door landgenoten. Nederlanders en
Indonesiërs, en weer waren burgers het slachtoffer.
De centrale vraag: hoe verwerk je deze gigantische tegenstrijdigheid?
november 2002,
Jan Bakker
119 van 144
PDF Creator - PDF4Free v2.0
http://www.pdf4free.com
“Oorlogsdagboek”, Hans la Bastide
Versie 6, 1-2-2005
Geraadpleegde boeken
1.
"Het Koninkrijk der Nederlanden in de tweede wereldoorlog", dr L. de Jong, 11a - 11b
- 11c, "Nederlands Indie", I, Tweede Helft
2.
"De Verre Oorlog", N. Beets, Boom, Meppel, 1981
3.
"Nederlands-Indie 1940-1946", Jacob Zwaan, 3 delen:
dl 1, "Gouvernementeel intermezzo 1940-1942"
dl 2, " Japans intermezzo 1942-1945"
dl 3, "Geallieerd intermezzo 1945-1946"
Omniboek Den Haag, 1980
4.
"Het Oostindisch Kampsydroom", Rudy Kousbroek, Meulenhof, 1992
5.
"Werkers aan de Burmaspoorweg", H.L. Leffelaar/E. van Witsen, Uitgeverij 't Wever,
Franeker, 1982
6.
“Krijgsgevangenen in de Pacific oorlog”, E. van Witsen, Uitgeverij ’t Wever, Franeker,
1971
7.
“Nederlandsch Indie onder Japanse Bezetting”, prof dr I.J. Brugmans ea, Uitgeverij T
Wevers bv, Franeker
8.
“Prisoners of the Japanese in World War II”, Waterford, 1994
9.
“Tjampoer Marechéplisie”, de Bataafsche Leeuw,
10.
“Gedenkboek van het K.N.I.L. 1911-1961”, Vereniging “Madjoe”, drukkerij G.J. van
Amerongen & Co, Amersfoort
11.
“De spoorwegman”, Eric Lomax, Meulenhof Kritak, Amsterdam 1995
12.
“Tolk achter prikkeldraad”, mr J. Rookmaker, Uitgeverij ’t Wever bv, Franeker, 1987
13.
“De Tolk, krijgsgevangene aan de River Kwai”, Cornel Lumiere, Uitgeverij Hollandia,
1991
14.
"Verborgen Dageraad", Joop Hulsbus, uitgeverij Hollandia, 1988
15.
"Voorhouters tussen oorlog en bevrijding", hoofdstuk 24: "Mijn krijgsgevangenschap"
door J.F. v.d. Hoek, het Spectrum Sassenheim, 1990
120 van 144
PDF Creator - PDF4Free v2.0
http://www.pdf4free.com
“Oorlogsdagboek”, Hans la Bastide
Versie 6, 1-2-2005
16.
"Vrouwenkamp op Java", Gon Boissevain & Lennie van Empel, de Bataafsche Leeuw,
Amsterdam 1991
17.
“Fukuoka 9, Arts in krijgsgevangenschap”, M.M. Hilfman, Bohn, Scheltema &
Holkema, Utrecht / Antwerpen, 1985
18.
"Terug naar Fukuoka 14, krijgsgevangene in Nagasaki", René Schäfer, Uitgeverij Jan
Mets, Amsterdam, 1985
19.
“Fat man in Nagasaki”, dr. J. Stellingwerff, Uitgeverij T. Wever bv, Franeker, 1980
20.
"Soldatendominee", J.C. Hamel, Uitgeverij T. Wever bv, Franeker, tweede uitgebreide
druk, 1975
21.
“Bushido”, J.M. Cannoo, A.W. Sijthoff’s Uitgeversmaatschappij nv, tweede druk,
Leiden 1947
22.
“De Japanse bezetting in dagboeken, Vrouwenkamp Ambarawa 6”, Mariska Heijmans,
Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie, Uitgeverij Bert Bakker, 2001.
23.
“Het Koninklijk Nederlandsch Indisch Leger in den strijd tegen Japan”, Uitgegeven
door NV. Leiter – Nijpels
24.
“Burma Spoorweg”, Clifford Kinvig, Standaard Uitgeverij Antwerpen Utrecht 1975
25.
“Schakel tussen twee werelden, repatrierings- en troepenschepen naar en van Indie”,
A. Lagendijk, De Bataafsche Leeuw, Amsterdam 1991
26.
"Indonesie Reisatlas", Gottmer Reisgidsen, Intermap bv Enschede, 1988
27.
“Overzichtskaart der Ondernemingen, RCMA, Oostkust van Sumatra”, schaal
1:250000, jaartal onbekend
28.
“Autowegen-Atlas van Java, Madoera, Bali”, Uitgave A.C. Nix & Co, Bandoeng,
geschat 1935
29.
"3 Jaren Indisch Natuurleven", Elfde verslag van de Nederlandsch-Indische
Vereeniging tot Natuurbescherming 1936-1938, Batavia 1939
30.
"Science and Scientists in the Netherlands Indies", Pieter Honig & Frans Verdoorn,
New York 1945
31.
“A fieldguide to the Birds of Borneo, Sumatra, Java and Bali”, Oxford University
Press, reprint 1997. In de eindnoten wordt verwezen naar de gekleurde platen in dit
boek volgens Pl xx.
121 van 144
PDF Creator - PDF4Free v2.0
http://www.pdf4free.com
“Oorlogsdagboek”, Hans la Bastide
Versie 6, 1-2-2005
32.
e
“Schoolatlas van Nederlandsch Indië”, 22 herziene druk, JB Wolters GroningenBatavia, door W. van Gelder en C. Lekkerkerker, 1938.
122 van 144
PDF Creator - PDF4Free v2.0
http://www.pdf4free.com