EUROPA: GEEN REDEN TOT PANIEK

S E P TE MBE R 2 0 1 4
EUROPA:
GEEN REDEN TOT PANIEK
De vooruitzichten voor de Europese economie zijn enigszins onzekerder geworden, maar
er zijn voldoende factoren die Europa op het juiste groeipad kunnen houden.
TOEGENOMEN SPANNINGEN TUSSEN RUSLAND EN
EUROPA
De meest zichtbare ontwikkeling die voor onzekerheid heeft gezorgd is de toename van de onrust in Oekraïne. Die raakte in een
stroomversnelling na het neerstorten van vlucht MH17 van Malaysia Airlines. De toename van de spanningen tussen Rusland en
het Westen is een bron van zorg. De verzwaring van de sancties
door de VS en Europa werd gepareerd met vergeldingsacties van
Rusland, waardoor het risico van een agressieve handelsoorlog
tussen Rusland en het Westen flink is toegenomen.
De potentiële negatieve invloed daarvan op de economie is uiteraard zorgelijk; dit is het geval voor de eurozone. Duitsland lijkt het
meest kwetsbaar vanwege haar grote exportbelangen, maar is
tegelijkertijd ook het best in staat om tegenvallers op te vangen.
Het inschatten van de gevolgen van de Russische sancties voor
de Europese economie is echter erg lastig. Zo taxeerde het CBS
onlangs dat de Nederlandse export op jaarbasis zeker 300 miljoen
euro aan directe inkomsten misloopt door de exportstop naar
Rusland. Dit zijn directe effecten; het inschatten van indirecte effecten is nog veel lastiger.
Wij taxeren dat de negatieve gevolgen voor Europa vooralsnog
beheersbaar zijn. Alleen als de situatie verder escaleert en Rusland
bijvoorbeeld de energietoevoer afsluit, treedt een groei-bedreigende situatie op in Europa.
maanden steeds vaker tegen. Dit werd bevestigd door de economische groeicijfers over het tweede kwartaal. Daaruit bleek namelijk dat de eurozone-economie niet is gegroeid in het afgelopen
kwartaal, waar in het eerste kwartaal nog een bescheiden groei
van 0,2% werd gerealiseerd.
De grote landen rapporteerden tegenvallende cijfers. Zo kromp
de Duitse economie met 0,2% ten opzichte van het voorgaande
kwartaal; voor het eerst sinds 2009 lag de Duitse groei onder het
eurozone-gemiddelde. Ook de Italiaanse economie kromp, terwijl
de Franse economie voor het tweede achtereenvolgende kwartaal stagneerde. Positieve uitzonderingen waren Spanje, met een
groei van 0,6%, en de Nederlandse economie die 0,5% groeide,
als was dat vooral een rebound van een erg zwak eerste kwartaal
(-0,4%).
VERTROUWEN KAN EEN DEUK OPLOPEN
Mede op basis van een positieve bijdrage van de consumptie
en een aantrekkende groei in andere regio’s, gaan wij nog altijd
uit van een verbetering van de groei in de tweede helft van het
jaar. Echter, de toename van de geopolitieke spanningen heeft
onzekerheid toegevoegd aan de groeivooruitzichten. De spanningen kunnen vooral van invloed zijn op het vertrouwen van
consumenten en bedrijven, wat het prille binnenlandse herstel kan
beschadigen.
ECONOMIE EUROZONE HEEFT NAUWELIJKS BUFFERS
DE POSITIEVE KEERZIJDE: LAGERE RENTES EN ZWAKKERE
EURO
Wat tevens een belangrijke rol speelt is dat de (eurozone) economie nauwelijks een buffer heeft om externe schokken op te
vangen. Het economisch herstel van de regio is nog steeds zeer
gematigd; bovendien vallen economische cijfers sinds een aantal
De zwakkere economische cijfers en de aanhoudend lage inflatie
hebben, in combinatie met de recente maatregelen van de ECB
(zoals de renteverlaging naar 0,05%), bijgedragen aan een
verdere daling van de rentes, waardoor overheden - en indirect
I N V E S TMENT MA NAGEM E NT
1
S E P T E MB E R 2 0 1 4
IN HET KORT
- Spanningen tussen Rusland en Europa
- Fragiel economisch herstel eurozone bedreigd
- Risico van afname vertrouwen
+ Kans op extra maatregelen ECB toegenomen
+ Aantrekkende groei in andere regio’s
+ Zeer lage rente, zwakkere euro
+ Sterke daling van de olieprijs
ook bedrijven en huishoudens - nog goedkoper kunnen lenen.
Daarnaast is de euro, die als duur werd beschouwd, sinds mei
behoorlijk in waarde gedaald. Dit is goed nieuws voor Europese
bedrijven die exporteren naar ander regio’s.
Conclusie: herstel verwacht, invloed op financiële markten
beperkt.
GEEN POSITIES IN OEKRAÏNE, ZWAAR ONDERWOGEN IN
RUSLAND
‘In juni zagen we de situatie escaleren. In de VS nam de druk op
Obama om meer te doen toe. Er werd al gesproken over sancties
vóór de ramp met de MH17. Toen zijn we ook begonnen onze
posities af te bouwen. Met de crash van de MH17 op 17 juli
raakten de gebeurtenissen in een stroomversnelling’, aldus Griffiths. In Oekraïne belegt het fonds momenteel niet. Dat Oekraïne
voor steun heeft aangeklopt bij het Internationaal Monetair Fonds
(IMF) is volgens Griffiths een veeg teken, gezien de vaak draconische maatregelen die het internationale fonds afdwingt in ruil
voor financiële hulp.
Ten aanzien van Rusland is de positie van overwogen begin dit
jaar teruggebracht naar zwaar onderwogen. Aanvankelijk zag
Griffiths hervormingen gloren en de dividenduitkeringen van
bedrijven stijgen. De economische vooruitzichten zijn echter sterk
verslechterd.
WEINIG ALTERNATIEVEN IN OOST-EUROPA
HOE GAAN FONDSMANAGERS VAN ING IM OM MET DE
SITUATIE IN OEKRAÏNE?
De opgelopen spanningen in Oekraïne zorgden voor onrust op de
Europese aandelenmarkten. We vroegen Nathan Griffiths, senior
portefeuillemanager van het ING Emerging Europe Fund, hoe zijn
fonds heeft ingespeeld op de ontwikkelingen in Oekraïne. ‘Naarmate de situatie in Oekraïne verder uit de hand liep, hebben wij
de posities in het fonds verder afgebouwd. Aangezien er weinig
alternatieve voorhanden waren, hebben we een grotere kaspositie
aangehouden’, aldus de fondsmanager.
I N V E S TMENT MA NAGEM E NT
2
Ook ten aanzien van andere Oost-Europese opkomende landen
is Griffiths terughoudend. Zo is de Poolse economie het meest
afhankelijk van handel met Rusland. ‘We houden daarom de
komende tijd rekening met neerwaartse aanpassingen van de
groeiramingen.’ De economieën van Hongarije en Tsjechië zijn
meer op het Westen geënt. Maar ook hier neemt de fondsmanager een afwachtende houding aan, met het oog op de tegenvallende economische cijfers over de eurozone, de impact van de
sancties en de negatieve vertrouwenseffecten die uitgaan van het
Oekraïens-Russische conflict.
S E P T E MB E R 2 0 1 4
Disclaimer
De informatie in dit document is uitsluitend opgesteld ter informatie en is geen aanbod noch een uitnodiging om effecten of een beleggingsinstrument te kopen of verkopen of om deel te nemen in een handelsstrategie. Beleggers zouden zelf advies moeten vragen indien ze
twijfelen over de geschiktheid van een belegging. Hoewel de inhoud van dit document met de meeste zorg is samengesteld en gebaseerd
is op betrouwbare informatiebronnen, wordt ten aanzien van de volledigheid of juistheid ervan, uitdrukkelijk of stilzwijgend, geen enkele
aansprakelijkheid aanvaard, garantie of verklaring gegeven. De informatie en mogelijke aanbevelingen in dit document kunnen zonder
voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. ING Asset Management B.V., noch enig andere vennootschap of onderdeel dat behoort tot
ING Groep, noch een van haar functionarissen, haar directeuren of werknemers aanvaarden enige aansprakelijkheid of verantwoordelijkheid met betrekking tot de hierin opgenomen informatie of mogelijke aanbevelingen. Geen aansprakelijkheid zal worden aanvaard voor
schade die door de lezers wordt geleden als het gevolg van het gebruik van of het zich baseren op dit document.
Voor gedetailleerde informatie over de genoemde fondsen verwijzen wij u naar het prospectus en het daarbij behorende supplement.
Voor deze fondsen is tevens de Essentiële Beleggersinformatie opgesteld met informatie over het product, de kosten en de risico’s. Loop
geen onnodig risico. Lees de Essentiële Beleggersinformatie. Beleggen brengt risico’s met zich mee. De waarde van uw beleggingen is
mede afhankelijk van de ontwikkelingen op de financiële markten. Daarnaast kent ieder fonds zijn eigen specifieke risico’s. Kijk voor de
fondsspecifieke kosten en risico’s in het prospectus. Het prospectus, het supplement en de Essentiële Beleggersinformatie zijn verkrijgbaar
via www.ingim.nl. De genoemde Luxemburgse fondsen zijn een subfonds van een SICAV, gevestigd te Luxemburg. Deze SICAV beschikt
over een vergunning van de Commission de Surveillance du Secteur Financier (CSSF) te Luxemburg. Zowel het subfonds als de SICAV zijn
geregistreerd bij de CSSF. ING Fund Management B.V. is de beheerder van alle in Nederland gevestigde ING beleggingsfondsen en in die
hoedanigheid in het bezit van een vergunning van de Autoriteit Financiële Markten op grond van de Wet op het financieel toezicht. De
genoemde fondsen zijn geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam. Lees het prospectus voordat u belegt. Het is niet
toegestaan dit document te vermenigvuldigen, door te sturen, te distribueren, te verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen
aan derden, zonder de voorafgaande uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Op deze disclaimer is Nederlands recht van toepassing.
I N V E S TMENT MA NAGEM E NT
3