Europa: Hoe nu verder?

Europa: Hoe nu verder?
Griekenland: Hoe nu verder?
Waarom we de Oekraïne met rust moeten laten. Het EUAssociatieverdrag en de NAVO
Woensdag 9 maart, FNV lezing en discussie
Sprekers:
Kees van der Pijl (University of Sussex, Department of International Relations, Emeritus)
en Dimitris Pavlopoulos (Universitair docent VU, faculteit Sociologie)
Plaats:
de Bibliotheek DOK Delft, Vesteplein 100, 2611WG DELFT
Vervoer:
Ongeveer 10 minuten lopen van station Delft; parkeergarage naast de deur
Web-site:
http://www.dok.info ;
Facebook:
https://www.facebook.com/events/1686651164955967/
Tijd:
20 – 22 uur (zaal open: 19.30 u)
Organisatie: FNV Delft, [email protected]; toegang GRATIS!
Vraagstukken die aan de orde komen:
Griekenland: terug naar bezuinigingen met links aan de macht
Een jaar na de historische overwinning van links in de verkiezingen is het tij gekeerd in Griekenland. De
Tsipras regering heeft een akkoord gesloten met de Trojka waarin de pad van de jaren daarvoor is
bevestigd: nieuwe keiharde bezuinigingen op pensioenen en sociale voorzieningen. Tegelijkertijd dreigt
de EU Griekenland met een uitzetting uit de Schengen-zone als Griekenland de vluchtelingenstroom niet
tegenhoudt. Waar is nu het verzet gebleven? Wat doen de vakbonden en de sociale bewegingen zonder
een perspectief voor een regering die het belang van de bevolking kan vertegenwoordigen? Wat zijn de
consequenties voor linkse en sociale bewegingen in heel Europa?
Oekraïne:
De Oekraïne is de historische basis van Rusland sinds de late middeleeuwen en Russisch is vele
honderden jaren de voertaal geweest. Het oosten is niet te onderscheiden van Rusland en maakt
economisch deel uit van de van de Sovjet-Unie geërfde industriële structuur. Alleen al 245 bedrijven in
Oekraïne werken voor de Russische defensie, sommige ultramodern zoals Antonov vliegtuigen,
Joezjmasj (intercontinentale raketten), Motor Sich (helicoptermotoren) enz. De rest van de Oekraïense
industrie is vaak verouderd en kan alleen maar draaiend gehouden worden met goedkoop Russisch gas.
3 miljoen Oekraïners werk(t)en in Rusland, dat zal door de oorlog minder zijn geworden.
Daarnaast is Russisch gas via de door het land lopende pijpleidingen de grote prijs in de strijd tussen
verschillende groepen oligarchen. Zo'n 100 personen hebben praktisch de hele rijkdom van Oekraïne
onder elkaar verdeeld; alle omwentelingen tot nu toe (Oranje revolutie 2004, Maidan 2013-14)
begonnen als volksopstand tegen de verarming van de bevolking maar eindigden met nieuwe oligarchen
aan de macht, nu Porosjenko.
De pogingen om na de instorting van de Sovjet-Unie in 1991 een Oekraïense nationale staat naar liberaal
model (een natie met eigen staat) te vormen liepen ondanks groteske pogingen om het Oekraïens op te
leggen als voertaal, spaak op het feit dat het land 132 nationaliteiten omvat (van de 194 die er in de
vroegere USSR waren) en dat Russisch de taal van de media en de wetenschap is. Door internet is
Russisch dat door praktisch alle beter opgeleide Oekraïners wordt gesproken, zelfs meer in gebruik dan
vroeger. Echte 'Russen' zijn er niet zo veel (behalve op de Krim, inmiddels weer bij Rusland gevoegd).
De royale meerderheid van de inwoners was en is voor een zelfstandige Oekraïne, maar de vraag is dan,
wat voor staatsvorm. Een gecentraliseerde eenheidsstaat (a la Frankrijk) of een federatie met
zelfbestuur voor deelstaten/provincies (zoals ook in de VS, Canada, Duitsland of Rusland en vroeger
Joegoslavië).
Het Westen en dan vooral de VS die bang is zonder NAVO invloed in Europa te verliezen, hebben van 't
begin af aan ingezet op het eerste, een Oekraïense eenheidsstaat die de banden met Rusland zo klein
mogelijk maakt en onderdeel wordt van wat Z. Brzezinski, de adviseur van Carter, Clinton en Obama,
noemt 'de Europese kern-veiligheidszone': Frankrijk, Duitsland, Polen en Oekraïne. Daarmee zou een
strategische militaire formatie worden gecreëerd met 'diepte' van waaruit Rusland bestreden kan
worden.
Daarnaast willen de grote Europese bedrijven de goedkope arbeid en markten (bv. voor
grootwinkelbedrijven zoals Franse Carrefour) van het vroegere Oostblok veroveren. Daaruit is een
dubbele beweging voortgekomen, nl een door Amerika (en Engeland) aangedreven NAVO-uitbreiding
(tegen de afspraken met Gorbatsjov in 1990-91) en een vanuit het Europese bedrijfsleven in gang
gehouden EU-uitbreiding.
Dit proces is nu bij de Russische grenzen aangekomen en in twee gevallen (Georgië 2008 en Oekraïne
2013-14) is dat op oorlog uitgelopen.
In Oekraïne is de EU voor het eerst bij de uitbreiding op een punt gekomen waar een machtige staat, nl
Rusland, zich daardoor economisch en politiek bedreigd voelt. Binnen Oekraïne is zelfs na jaren
burgeroorlog nog altijd geen meerderheid voor EU--associatie, en voor de NAVO is het animo nog
kleiner.
Het associatieverdrag dat Janoekowitsj op het laatst niet met de EU wilde tekenen (nadat de Russen een
aantrekkelijk tegenvoorstel hadden gedaan), houdt in dat de Oekraïense markt wordt opengesteld, dat
wetgeving die de grote bedrijven iets in de weg legt zoals bv in Oekraïne bij wet verboden genetische
gemanipuleerde landbouwgewassen, ongedaan wordt gemaakt (ook een voorwaarde die het IMF bij
leningen heeft gesteld; Monsanto heeft al een kantoor in Kiev geopend). 60 procent van het Oekraïense
landbouwareaal is al aan buitenlandse bedrijven verpacht bv voor zonnebloemteelt. Tevens worden
grote schaliegasvelden ontwikkeld in het oosten, hoewel het land grenst aan landen met enorme
voorraden normaal te winnen fossiele brandstofvoorraden (Rusland, de landen aan de Kaspische Zee).
Daarnaast eist het associatieverdrag dat de defensiepolitiek gelijk getrokken wordt met die van de EU
(dwz standaardisering naar NAVO-normen op gebieden zoals communicatie en materieel, dus een grote
nieuwe exportmarkt voor militair materieel, en loskoppeling van Rusland). Dat in een land dat al twee
jaar in burgeroorlog is, met al bijna 10,000 doden en meer dan een miljoen vluchtelingen (de meeste
naar Rusland). In die oorlog zijn de meest radicale groepen naar voren gekomen zoals de fascisten uit de
meest westelijke provincies van Oekraïne die fel anti-Russisch en antisemitisch zijn.
Referenties:




http://www.ituc-csi.org/greece-national-strike-to-defend?lang=en
http://oorlogisgeenoplossing.blogspot.nl/
http://www.informationclearinghouse.info/article44137.htm
http://www.nu.nl/economie/4211313/griekse-beurs-keldert-impasse-met-trojka.html
Overzicht lezingenavonden FNV Delft:
18 juni 2015:Dimitris Pavlopoulos -Griekenland: Hoe nu verder?
24 september 2015:Lot van Baaren en Roeline Knottnerus -FNV zegt NEE tegen TTIP
23 november 2015: Jacques Pauwels over WO1 en de betekenis voor nu
Ideeën voor thema’s in 2016:




Redt de zorg
Democratie, wat is dat?
Corruptie
Verdere ideeën zijn zeer welkom: email naar [email protected]