Afra Veken en Gerard Beukeveld Westfries Gasthuis afdeling: KCL Ontstekingen en de acute fase reacties gericht op de witte bloedcellen en CRP Definitie van Infecties,Sepsis en Ontstekingen Bacterien Overige Ernstige Infectie ontstekings Sepsis reacties Schimmels Trauma Parasieten Verbrandingen Virussen Overige Pancreatitis De vijf symptomen van een ontsteking Diagnose: ontstekingen Koorts (temperatuur meten) Leukocyten en differentiatie Bezinking van de erytrocyten Bacterie kweek Meting van CRP (acute fase eiwit) Meting van interleukinen, procalcitonine , etc. Diagnose: ontstekingen Koorts Leukocyten en differentiatie Bezinking van de erytrocyten Bacterie kweek CRP Interleukinen, cytokinen, procalcitonine , etc. Onverklaarbare koortsverhoging Bij: • 40% alle infecties • 20% kanker • 20% bindweefsel ziekten • 10% lever en darmziekten • 10% onopgehelderd Diagnose: ontstekingen en acute fase reacties Leukocyten en de leukocyten differentiatie CRP Bezinking van de erytrocyten Bacterie kweek Interleukinen, cytokinen, procalcitonine , etc. Bloedaanmaak in beenmerg STAM CELLEN ONTWIKKELINGSSTADIA RIJPE BLOEDCELLEN IL-1 IL-2 IL-6 Ly mf oïde stamcel Voorloperly mf ocy t B-LYMFOCYT IL-2 IL-6 T-LYMFOCYT Pluripotente stamcel IL-3 IL-6 GM-CSF M-CSF IL-3 IL-6 GM-CSF MACROFAAG Monocy t G-CSF GM-CSF My eloïde stamcel IL-1 IL-3 IL-6 GM-CSF G-CSF NEUTROFIELE GRANULOCYT GM-CSF EOSINOFIELE GRANULOCYT Promy elocy t IL-3 BASOFIELE GRANULOCYT IL-1 IL-3 GM-CSF EPO IL-1 IL-3 IL-6 EPO GM-CSF EPO ERYTROCYTEN Rode bloedlichaampjes Ery troblast IL-1 IL-2 IL-3 IL-6 EPO GM-CSF Megakary ocy t IL-3 IL-6 GM-CSF EPO TROMBOCYTEN Bloedplaatjes Aanmaak van bloedcellen • In beenmerg is de aanmaak van witte en rode bloedcellen ongeveer even groot • In bloed zit 800 keer meer rode dan witte bloedcellen Veel witte bloedcellen zitten op plaatsen waar indringers binnen kunnen komen en gaan naar ontstekingshaarden Lymfocyt tussen de ery’s (bloed) Neutrofiele granulocyt (bloed) Beenmerg aanmaak van rode en witte bloedcellen Aanmaak van bloedcellen • Per dag is er een enorme aanmaak van ongeveer evenveel rode en witte cellen • Aanmaak, afbraak en opruimen moeten goed geregeld zijn anders problemen. • Goed inspeelbaar op behoefte Levensduur van de bloedcellen • • • • • • • Erytrocyt Neutrofiele granulocyt Trombocyt Lymfocyten Eosinofiel granulocyt Basofiele granulacyt Macrofaag 120 dagen 2-3 dagen 7-9 dagen Celrijping in het beenmerg Leucocytendifferentiatie bij infecties acuut chronisch necrose allergie viraal leuco’s +++ + + segment +++ + + staaf +- ja lymfo eo’s ++ ++ Diagnose: ontstekingen en acute fase reacties Interleukinen, cytokinen, procalcitonine , etc. CRP, als acute fase eiwit Bezinking van de erytrocyten Bacterie kweek Signaalstoffen Cytokinen en interleukinen zijn signaalstoffen tussen de cellen De hormonen van het Immuunsysteem Cytokines in Sepsis Bacteria (Endotoxin) TNF-a IL-1b Endothelial Cells Monocyte Brain ICAM 1 ELAM Bacteria (Endotoxin) IL-6 IL-6 IL-8 IL-6 ACTH Neutrophil Liver CRP Cortisol Elastase De centrale rol van interleukine 6 Moleculaire structuur van CRP Acute fase eiwitten na operatie 2000 CRP 1800 Antichymotrypsin 1600 Orosomucoid 1400 1200 Verandering % beginwaarde 1000 800 600 400 200 0 -200 0 5 10 20 2 4 8 10jan Uren Na operatie Dagen 15 20 Klinische betekenis CRP Infectie CRP concentratie Bacterieel Volgt zeer sterk de bacterielast Viraal Geen tot geringe stijging Weefselschade Volgt zeer sterk de mate van weefselschade (operatie) Reuma Is een mate voor de weefselschade Hartinfarct Voorspellende waarde Medicatie Volgt snel aanslaan therapie Hulp van CRP • • • • • • Vroege herkenning van een bacteriële infectie Onderscheid virale / bacteriële infectie Volgt verloop na operatie Volgt aanslaan medicatie Mate voor weefselschade Snelle reactie door korte halfwaardetijd van 2- 4 uur • Verdubbeld elke 8 tot 10 uur Bezinking van de erytrocyten Acute fase eiwitten na chirurgische ingreep 200 CRP 150 Haptoglobin Orosomucoid 100 Prealbumin 50 verandering % beginwaarde 0 -50 0 5 10 -100 uren 20 2 4 8 10jan 15 20 dagen Na chirurgische ingreep Verschil tussen BSE en CRP BSE CRP Stijging na 24 uur 6 uur Halfwaardetijd 4 – 7 dagen 2 – 4 uur Verdubbeling Klinisch Specifiek 8 – 10 uur pluis of niet pluis bacterieel en/of weefselschade nee ja Diagnose: ontstekingen Bezinking van de erytrocyten Bacterie kweek