Powerpoint bij de lezing

PODIUMANGST
Liesbeth Citroen en Martine van der Loo
Feel the fear, do it anyway!
Programma
PRELUDE
Wat is Podiumangst?
Oorzaken van podiumangst: model
Theoretische verklaringen
Diagnostiek
Classificatie
INTERMEZZO
Presteren onder druk in de sport
SLOTAKKOORD
Behandelmethoden
Tips
Wat is podiumangst?
Het gaat om hevige angst, voor of tijdens de
uitvoering die het functioneren ernstig belemmert.
4 Componenten:
• Fysiologische component
• Cognitieve component:
moeite met concentreren, negatieve gedachten over eigen kunnen,
black out krijgen
• Affectieve component:
angst, onzekerheid, paniek
• Gedragscomponent:
Vermijdingsgedrag / Uitstelgedrag /Vluchtgedrag
Minder expressief spel, speelfouten maken, moeite hebben met
natuurlijk bewegen
Beïnvloedende factoren
Genetische / biologische factoren:
• Angstig, overgevoelig
• Neurotisch, narcistisch
• Muzikale identiteit
• Coping strategieën (zoals
frustratietolerantie)
• Perfectionisme
De muzikale taak
•
•
•
•
Mate van voorbereiding
Mate van taakbeheersing
Moeilijkheidsgraad
Uit het hoofd spelen
Situationele stress
• Grootte van het publiek
• Soort publiek (experts of liefhebbers)
• Of er veel van afhangt (auditie, examen,CD
opname, radio/tv)
• Akoestiek zaal
• Bezuinigingen
• Invloed van de dirigent
Muzikale ervaringen/opvoeding
•
•
•
•
•
Slechte podiumervaring (black out)
Verwachtingen ouders/docent
Omgeving die gericht is op perfect spel
Frequent worden beoordeeld
Sociaal isolement door het vele studeren
Cognitieve component
Fysiologische
component
Emotionele component
Gedragscomponent
Theorie
1. Leertheorie:
Podiumangst als aangeleerde emotionele
respons (conditionering)
2. Performance gerichte theorieën:
Verband tussen arousal en performance
The Yerkes-Dodson Law
(Inverted U function)
Theorie
3. Aandacht theorie:
- aandacht voor angst concurreert met
taakgerichte aandacht
- verhoogd zelfbewustzijn als afleiding
Intermezzo
• Mentale begeleiding
• Overeenkomsten / verschillen met muziek
• Taboe
Diagnostiek
• Sociale angststoornis: subtype performance
angst.
• Comorbiditeit(specifieke fobie,
gegeneraliseerde angststoornis,
paniekstoornis, depressie)
Classificatie
Drie types (Diana Kenny, 2011)
1. Podiumangst als focale angststoornis, als
gevolg van specifiek geconditioneerde
podiumervaringen
2. Podiumangst als sociale angststoornis en
daarmee verwante stoornissen
3. Podiumangst die gepaard gaat met depressie,
paniek en ernstige zelfwaarderingidentiteitsproblemen
Behandelmethodes
Voorbereiding/concentratie/vertrouwen
• Cognitieve gedragstherapie
• Exposure in vivo
• Farmacotherapie: bètablokkers
• EMDR
• Heartmath
• Mindfulness
• Neurofeedback
• Taakconcentratietraining
• Mentale training
Mentale training ter preventie
•
•
•
•
•
Doelen stellen
Omgaan met spanning-ontspanning
Aandacht en concentratie
Gedachtetraining
Visualisatie
Slotakkoord
• Podiumangst als buitenbeentje in de
psychologie
• Officiële diagnose
• Preventie als beste remedie
Literatuur
• Citroen, L. & Loo, M. van der (2011). Podiumangst.
Amsterdam: Uitgeverij Boom.
• Faltin, R. (2011) Plankenkoorts. Amsterdam: Hogrefe.
• Kenny, D.T. (2011). The psychology of music
performance anxiety. Oxford university press.
• Mak, P. (2010). Peak Performance & Reducing Stage
Fright. Groningen: Research Group Lifelong Learning in
Music & the Arts.
• Williamon, A. (2004). Musical excellence: strategies
and techniques to enhance performance. Oxford:
University Press.