Société Générale – dag 1 1864 opgericht Baas was Bouton Jérôme Kerviel > 1977 >studie Financiële Markten in Lyon - In 2000 in dienst bij SG in Middle Office - In 2006 promotie Front Office Delta One Trading Desk (handel in plain vanilla termijncontracten) - Getypeerd als labiel en met familieproblemen Tijd: Januari 2008: 30 januari: - fraude met € 4,9 verlies - handel in aandelen SG stilgelegd - onderzoek; Kerviel 5 – 15 jaar celstraf - overname niet, maar € 5,5 miljard aandelen (EV) heeft gered Wat deed Kerviel? Futures kopen en deze afdekken met tegenovergestelde beleggingen was zijn taak Hij kocht pakketjes futures en gokte op stijgende koersen In computersysteem voerde hij tegenovergestelde posities in die niet bestonden Controlesystemen omzeilde hij door investeringen in verschillende boeken te verwerken, wachtwoorden van collega’s te gebruiken, en hij wist wanneer controles plaatsvonden Bij ontdekking had hij € 50 miljard uitstaande posities Vraagstelling: 1. Wie is verantwoordelijk voor deze fraude en waarom? Jérôme Kerviel > hij heeft de fout gemaakt en heeft ze geprobeerd te maskeren Leidinggevenden > hebben zaken door de vingers gezien en geen melding gemaakt van ongeautoriseerd handelen Management > deed niks met het signaal dat Jérôme geen vakantie had genomen Bedrijfscultuur > accepteerde gedrag van Jérôme niet, wat hem aanzette tot zijn daden Jérôme Kerviel (ongeoorloofd gehandeld) Directie (controles makkelijk te omzeilen, geen mechanismen die fraude tegengaan) Verantwoordelijke managers (toezicht en controle gefaald) Auditors (interne controlemaatregelen niet goed getest) 2. Noem drie mogelijke aanpassingen in interne beheersing die snel gerealiseerd kunnen worden en direct gerelateerd zijn aan de fraude? (> herstelplan) Controle op de transacties (cumulatieve nominale waarde naast netto posities ook controleren) / grens stellen Procedures op bestuursniveau moeten simpeler en relevanter om de risico’s en escalaties eerder en makkelijker te onderkennen/afhandelen Analyse redenen voor annuleringen/wijzigingen transacties Controle op toegang verschillende offices Verbeteringen hiërarchisch toezicht (directe supervisie) Controles door back- en middle-office om transacties front-office te beoordelen Verbetering IT logical access control en inrichting application controls Versterking governance Beperking resultaatafhankelijke beloningen Procedures 3. Welke drie fundamentele verbeteringen in de interne beheersing stelt u in het kader van het verbeterprogramma voor? Aanstellen controle-afdeling (functiescheiding) Controles inbouwen in geautomatiseerd systeem Bonussysteem aanpassen Hogere sancties voor fraude Meer kennis internal control voor directie/management Transactieproces onder de loep nemen en herontwerpen Onafhankelijke controleafdeling Investeren in informatietechnologie Campagne om bewustzijn personeel te vergroten (formele bepalingen en rollen) Verbetering heersende cultuur door o.a. gedragscodes en integriteitsprogramma’s 4. Wat zou u op het punt van cultuur en gedragscode willen voorstellen ter versterking daarvan? Informele sfeer, gelijkheid op werkvloer, verbod op fraude (e.a.), duidelijke functieomschrijving en bijbehorende bevoegdheden (duidelijke normen) Campagne bewustzijn personeel, verbetering heersende cultuur door gedragscodes, bevorderen gebruik klokkenluidersregeling, minder focus op korte termijn doelen en daaraan gerelateerde beloningen, mensen die goede voorbeeld geven als voorbeeld stellen en belonen, ongewenst gedrag bestraffen, en publiekelijk maken, bewust over praten bij bijeenkomsten. 5. Wat is naar uw mening de waarde van een in-control-statement voor het maatschappelijk verkeer? Laag, want de status in-control kan beïnvloed zijn, hoeft niet met werkelijkheid te kloppen. Is niet in eenvoudige statements te vangen want is complexe materie, tegen samenspanningen is geen kruid gewassen (kan je de organisatie niet kwalijk nemen), menselijke fouten en beperkingen blijven voorkomen (incidenteel), onjuiste oordeelvorming. 6. Wat zijn naar uw meningen de beperkingen? Kosten, minder flexibiliteit