Initiële info veiligheid werkzaamheden aan elektrische

[email protected]
22.10. 2015
INITIELE INFO VEILIGHEID WERKZAAMHEDEN
AAN ELEKTRISCHE INSTALLATIES
Jos Nuytens 22.10.2015
©
1
Houston, we have a problem
Jos Nuytens 22.10.2015
©
2
[email protected]
22.10. 2015
EHBO
Jos Nuytens 22.10.2015
©
3
Jos Nuytens 22.10.2015
©
4
[email protected]
22.10. 2015
WETGEVING
HET AREI
HET ARAB
WELZIJN OP HET WERK
DIVERSE K.B.
DIVERSE M.B
DIVERSE DECRETEN
DIVERSE NBN NORMEN (BIN)
DIVERSE EN NORMEN
DIVERSE IEC NORMEN
ISO
…
5
©
Jos Nuytens 22.10.2015
Spanningsgebieden, art. 4 AREI
Uitgedrukt in volt
Wisselspanning
Gelijkspanning
Met rimpel
Zeer lage spanning
Laagspanning
Hoogspanning
Jos Nuytens 22.10.2015
Zonder rimpel
U ≤ 50
U ≤ 75
U ≤ 120
50 < U ≤ 500
75 <U ≤ 750
120 < U ≤ 750
2de categorie
500 < U ≤ 1000
750 < U ≤ 1.500
750 < U ≤ 1.500
1ste categorie
1000 < U ≤ 50.000
2de categorie
U > 50.000
1ste categorie
©
U > 1.500
U > 1.500
6
[email protected]
22.10. 2015
UITWENDIGE INVLOEDEN
ART. 19 AREI
GEWIJZIGD BIJ K.B. VAN 7 MEI 2000
7
©
Jos Nuytens 22.10.2015
MILIEU « A »
Code
Invloed
AA
Temperatuur,
AD
Water,
AE
Vaste stoffen,
AF
Corrosieve, vervuilende,
art. 146, 228
AG
Schokken,
art. 147, 229
AH
Trillingen,
art. 148, 230
AK
Flora & schimmels,
art. 149, 231
AL
Fauna,
art. 149, 231
AM
Magn. Elektrostat, ioniserende,
art. 232
AN
Zonnestraling,
art. 232
Jos Nuytens 22.10.2015
art. 144 & 225
art. 88, 145, 226
art. 227
©
8
[email protected]
22.10. 2015
Invloed personen & lokalen « B »
Bouwmaterialen & structuur « C »
Code
BA
Bekwaamheid personen,
art. 47 ( 266)
BB
El. weerstand lichaam,
art. 31
BC
Contact met aardpotentiaal,
art. 47
BD
Ontruiming personen,
BE
Goederen (voedingswaarden),
CA
Bouwmaterialen,
art. 101
CB
Structuur gebouw,
art. 101
art. 101
art. 101. 140
9
©
Jos Nuytens 22.10.2015
BA bekwaamheid van personen, art. 47
Code
Omschrijving
Voorwaarden
Voorbeelden
BA4
Gewaarschuwden
Personen voldoende onderricht
voor toevertrouwde taak of
permanent bewaakt door BA5
Uitbatings- of
onderhoudspersoneel
elektrische inst.
BA5
Vakbekwamen
Personen met voldoende
kennis of ervaring hebben om
de gevaren aan de uit te voeren
werkzaamheden zelf in te
schatten en de gepaste
maatregelen kunnen nemen
Personen belast met
de uitbating van
elektrische installaties,
Ingenieurs en technici
Jos Nuytens 22.10.2015
©
10
[email protected]
22.10. 2015
BASISPRINCIPES PROCEDURES
WERKZAAMHEDEN ONDER SPANNING, art. 266.05.3.2
ENKEL VOOR PERSONEN MET EEN SPECIEFIEKE
OPLEIDING/VORMING EN GUNSTIGE BEOORDELING
11
©
Jos Nuytens 22.10.2015
Vrijblijvend voorbeeld bevoegdheidsverklaring
BEDRIJF:
Hiermee bevestigt de werkgever: (naam)
Dat de werknemer: (naam)
De codificatie: (toegekende codificatie BA4 of BA5) toegekend krijgt
Voor volgende werkzaamheden: (omschrijving werkzaamheden, LS, HS,)
Aan volgende elektrische installatie: (omschrijving elektrische installaties)
Binnen volgende afdelingen: (omschrijving afdelingen)
Mits de volgende beperkingen: (omschrijving beperkingen)
Met als geldigheidsduur: (duur – max. 5 jaar na uitreikingsdatum)
En met als voorwaarde voor het behoud van deze codificatie gedurende de geldigheidsduur:
(omschrijving voorwaarde)
Hernieuwing van de geldigheidsduur na : (omschrijving voorwaarde)
Het opleidingprogramma, vermeld in bijlage, werd met succes beëindigd.
Bij de toekenning van de bevoegdheden wordt van de betrokkene geacht dat hij/zij in al zijn
activiteiten aan elektrische installaties steeds verantwoord zal handelen naar de dwingende
veiligheidsvoorschriften op het gebied van arbeidsveiligheid en veilige werking van installaties.
Gelezen en getekend door alle partijen, opgemaak te WAREGEM op 30.02.2345
Naam / Handtekening v/d werkgever
Jos Nuytens 22.10.2015
Naam / Handtekening werknemer
©
12
[email protected]
22.10. 2015
VRAAGSTELLING NAAR FODWASO
Geachte heer,
Gezien er wat onduidelijkheid heerst, graag uw deskundig advies.
Verwijzend naar art. 266 AREI, punt 05.3.2, zie hieronder.
05.3.2. - Specifieke opleiding, vorming en kwalificatie Enkel de personen die een
specifieke opleiding en vorming gevolgd hebben mogen, na gunstige beoordeling
van hun bekwaamheid, werkzaamheden onder spanning uitvoeren. De
vaardigheid tot onder spanning werken moet op peil worden gehouden hetzij in de
praktijk, hetzij door extra- of permanente educatie.
Graag twee vragen.
1. Wat is de juiste definitie van "SPECIFIEKE OPLEIDING, VORMING",
2. Iemand met een technisch diploma (richting elektriciteit, elektro-mechanica,
elektro technieken) hetzij HSTO, Bachelor, Ing. of Ir., is die automatisch BA4 of
BA5?
Met voorname hoogachting en dank bij voorbaat,
Jos Nuytens
©
Jos Nuytens 22.10.2015
13
ANTWOORD FODWASO
Geachte,
Ik kreeg uw onderstaande vraag overgemaakt. Daarop het volgende :
1. Het eigene aan de BA4/BA5 kwalificatie is dat deze bevoegdheidsverklaring betrekking heeft op wel
omschreven werkzaamheden aan een wel omschreven elektrische installatie (vb. een persoon die
bevoegd is om aan een elektrische laagspanningsinstallatie buiten spanning te werken heeft een andere
kwalificatie dan een persoon die bevoegd is om aan een LS-installatie onder spanning te werken alsook
een andere kwalificatie dan iemand die werkzaamheden uitvoert aan een HS-installatie, en dan hangt het
ook nog af van de specifieke werkzaamheden) .
2. Er bestaat niet zoiets als een “algemene BA-4 persoon” of een “algemene BA-5 persoon. De opleiding
dient dan ook in deze context gezien te worden : de opleiding heeft betrekking op de specifieke
werkzaamheden aan de specifieke elektrische installatie waarvoor de bevoegdheidsverklaring verleend
wordt. Er worden in diverse instellingen allerhande opleidingen omtrent het BA4-BA5 gebeuren verstrekt,
maar deze (algemene) opleidingen dienen steeds aangevuld te worden met het bedrijfsspecifieke aspect.
Ik vestig uw aandacht erop dat er een schriftelijke bevoegdheidsverklaring dient opgesteld te zijn waarin
de werkzaamheden en de installatie moeten beschreven zijn (art 47 vh AREI).
3. Uit het vorige volgt ook dat een diploma nooit automatisch aanleiding geeft tot een BA4-BA5
bevoegdheidsverklaring. Het bedrijfsspecifieke luik zit immers niet in de schoolse opleiding.
Met hoogachting,
ir Paul Van Haecke FOD WASO TWW
Oost-Vlaanderen St Lievenslaan 33b, 9000 GENT
Jos Nuytens 22.10.2015
©
14
[email protected]
22.10. 2015
VERBODSBEPALINGEN art. 265 AREI
Beveiliging tegen elektrische schokken bij
rechtsreekse en onrechtstreekse aanraking
weg te nemen, te beschadigen of te
vernietigen
15
©
Jos Nuytens 22.10.2015
VERBODSBEPALINGEN art. 265 AREI
De actieve delen onder spanning van het
elektrisch materieel zonder reden aan te
raken, met uitzondering van het materieel
werkend op zeer lage veiligheidsspanning
Toestand menselijk lichaam
Spanning in Volt
BB1
BB2
BB3
Wisselspanning
25
12
6
Gelijkspanning met rimpel
36
18
12
Gelijkspanning zonder rimpel
60
30
20
Niet van toepassing op zwembaden en sauna’s
Jos Nuytens 22.10.2015
©
16
[email protected]
22.10. 2015
VERBODSBEPALINGEN art. 265 AREI
Ieder systeem voor bescherming van de
elektrische installatie weg te nemen, te
beschadigen of te vernietigen
Jos Nuytens 22.10.2015
©
17
WERKZAAMHEDEN
art. 266 AREI
Uitzondering op art. 265 >
enkel voor personen gecodificeerd BA4 of BA5
Jos Nuytens 22.10.2015
©
18
[email protected]
22.10. 2015
02.2. - Werkzaamheden onder spanning
Werkzaamheden waarbij een persoon in aanraking komt met blanke delen onder
spanning of in de zone onder spanning binnendringt, hetzij met een lichaamsdeel,
hetzij met arbeidsmiddelen of uitrustingen.
Jos Nuytens 22.10.2015
©
19
02.3. - Werkzaamheden in de nabijheid van delen onder spanning
Werkzaamheden waarbij een persoon in de nabijheidszone binnendringt, hetzij
met een lichaamsdeel, hetzij met arbeidsmiddelen en uitrustingen, zonder
evenwel in de zone onder spanning binnen te dringen.
Jos Nuytens 22.10.2015
©
20
[email protected]
22.10. 2015
02.4. - Werkzaamheden buiten spanning
Werkzaamheden op elektrische installaties die noch onder spanning, noch
elektrisch geladen zijn en die uitgevoerd worden nadat alle maatregelen ter
voorkoming van elektriciteitsrisico genomen zijn.
21
©
Jos Nuytens 22.10.2015
VEILIGHEIDSAFSTANDEN, vb. hoogspanningsbarenstel
22 cm
DL = afstand die de buitengrens bepaalt van de
zone onder spanning
DV = afstand die de buitengrens bepaalt van de
nabijheidszone
Deze afstanden moeten gemeten worden vanaf
de dichtstbijzijnde geleiders of niet-geïsoleerde
delen onder spanning
kV
m
1
20
30
36
70
150
220
380
DL
geen
0,22
0,32
0,38
0,75
1,20
1,60
2,50
DV
0,5
1,22
1,32
1,38
1,75
3,20
3,60
4,50
Art 266
Jos Nuytens 22.10.2015
©
22
[email protected]
22.10. 2015
BASISPRINCIPES:
RISICOBEOORDELING
Jos Nuytens 22.10.2015
PROCEDURES
©
23
BASISPRINCIPES:
STEEDS Last Minuut Risico Analyse (LMRA)
Periodieke herhaling !!
Jos Nuytens 22.10.2015
©
24
[email protected]
22.10. 2015
BASISPRINCIPES:
ONGUNSTIGE ATMOSPHERISCHE OMSTANDIGHEDEN
Installaties in open lucht of aan een toestel dat direct is
verbonden met een dergelijke installatie
donder en bliksem
Jos Nuytens 22.10.2015
onweersbui
onvoldoende zicht
25
©
BASISPRINCIPES:
BIJ VOORKEUR COLLECTIEVE BESCHERMINGSMIDDELEN
ZONIET PBM
EN 60903:2003 en
IEC 60903:2002.
Jos Nuytens 22.10.2015
©
26
[email protected]
22.10. 2015
PBM
Richtlijn tot de keuze van een handschoenenklasse in relatie tot het nominale
voltage van een systeem
KLASSE
AC VOLT
KLEUR
00
500
Beige
0
1.000
Rood
1
7.500
Wit
2
17.000
Geel
3
26.500
Groen
4
36.000
Oranje
PERIODIEKE INSPECTIE
Jos Nuytens 22.10.2015
©
27
BASISPRINCIPES:
JUISTE ARBEIDSMIDDELEN MOETEN STEEDS AANWEZIG ZIJN
Jos Nuytens 22.10.2015
©
28
[email protected]
22.10. 2015
BASISPRINCIPES:
INDIEN NODIG AANGEPASTE SIGNALERING
Jos Nuytens 22.10.2015
©
29
BASISPRINCIPES:
ALLE BETROKKENEN > ONDERRICHTEN
VEILIGHEIDS- EN BEDRIJFSVOORSCHRIFTEN
Jos Nuytens 22.10.2015
©
30
[email protected]
22.10. 2015
BASISPRINCIPES PROCEDURES
Installatieverantwoordelijke of werkverantwoordelijke vergewist zich
of deze instructies begrepen zijn en toegepast worden.
?
Jos Nuytens 22.10.2015
blabla
blabla
©
31
AREI art. 266.03.3. – Organisatie
Elke elektrische installatie moet onder de verantwoordelijkheid van de
installatieverantwoordelijke worden geplaatst.
Jos Nuytens 22.10.2015
©
32
[email protected]
22.10. 2015
AREI art. 266.03.3. – Organisatie
Alle werkzaamheden moeten onder de verantwoordelijkheid staan van de
werkverantwoordelijke.
Jos Nuytens 22.10.2015
©
33
AREI art. 266.03.3. – Organisatie
De werkverantwoordelijke en de installatieverantwoordelijke moeten in
gemeenschappelijk akkoord schikkingen treffen om de veilige uitvoering van de
werkzaamheden te waarborgen.
Jos Nuytens 22.10.2015
©
34
[email protected]
22.10. 2015
AREI art. 266.03.3. – Organisatie
De werkverantwoordelijke en de installatieverantwoordelijke kunnen één en
dezelfde persoon zijn.
=
Jos Nuytens 22.10.2015
=
©
35
05.1. - Algemeenheden
In principe worden de werkzaamheden buiten spanning uitgevoerd.
Jos Nuytens 22.10.2015
©
36
[email protected]
22.10. 2015
WERKEN ZAAMHEDEN BUITEN SPANNING
De vitale “7”
Jos Nuytens 22.10.2015
©
37
1. Voorbereiding.
Identificatie van de installateur.
Omschrijving werkzaamheden
Risico-analyse.
Werkprocedures.
Identificatie van de
veiligheidsmaatregelen.
Arbeidsmiddelen.
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Last Minute Risico-Analyse
… enz
Jos Nuytens 22.10.2015
©
38
[email protected]
22.10. 2015
1. Voorbereiding.
K.B. 04/12/2012 Elektrische installaties
Procedure werken met derden
Tijdelijke en mobiele werkplaatsen
Gebruik van steiger – stelling
Gebruik van ladder
Werkzaamheden in de hoogte
Valbeveiliging
Mobiele arbeidsmiddelen
Atex omgeving
Brandveiligheid
Vergunningen
Besloten ruimten
Afgezonderde werknemer
…..
Jos Nuytens 22.10.2015
©
39
CONFRERIE VAN DE 7 WEEEN
•
•
•
•
•
•
•
WIE
WAT
WAAR
WAAROM
WAARMEE
WAARDOOR
WIJZE WAAROP
Jos Nuytens 22.10.2015
©
40
[email protected]
22.10. 2015
2. Vrijschakelen.
Scheiden van de
elektrische installaties
Jos Nuytens 22.10.2015
41
©
3. Vergrendelen (lock out – tag out /loto)
Voorkomen van
herinschakelen
Jos Nuytens 22.10.2015
©
42
[email protected]
22.10. 2015
4. Controle spanningsafwezigheid
Aangepast meettoestel.
Jos Nuytens 22.10.2015
Aangepaste PBM
©
43
5. Aarden EN/OF kortsluiten
Indien installatie ongewild spanning kan voeren:
• Bovengrondse leidingen die gekruist worden door andere lijnen of
die elektrisch worden beinvloed,
• Installaties die gevoed kunnen worden door noodstroombanen,
• Vermogenschakelaars met automatische herinschakeling
Jos Nuytens 22.10.2015
©
44
[email protected]
22.10. 2015
6. Afbakenen
Afbakenen en/of afschermen van
de elektrische installaties - werkzone
Jos Nuytens 22.10.2015
©
45
7. Vrijgeven van de elektrische installaties.
Jos Nuytens 22.10.2015
©
46
[email protected]
22.10. 2015
Werken onder spanning
mogen slechts uitgevoerd worden op voorwaarde dat aan de drie
volgende voorwaarden voldaan wordt:
- dat de kenmerken van de elektrische installatie het toelaten
- dat een aangepaste werkmethode wordt toegepast
- dat de dienstnoodwendigheden zulks vereisen.
Jos Nuytens 22.10.2015
©
47
05.1. – Algemeenheden
Werken onder spanning mogen slechts uitgevoerd worden op voorwaarde dat
aan de drie volgende voorwaarden voldaan wordt:
- dat de kenmerken van de elektrische installatie het toelaten
• Spanningsgebied
Jos Nuytens 22.10.2015
©
48
[email protected]
22.10. 2015
05.1. – Algemeenheden
Werken onder spanning mogen slechts uitgevoerd worden op voorwaarde dat
aan de drie volgende voorwaarden voldaan wordt:
- dat de kenmerken van de elektrische installatie het toelaten
• Type van uit te voeren werkzaamheden
Jos Nuytens 22.10.2015
©
49
05.1. – Algemeenheden
Werken onder spanning mogen slechts uitgevoerd worden op voorwaarde dat
aan de drie volgende voorwaarden voldaan wordt:
- dat de kenmerken van de elektrische installatie het toelaten
• Technische realisatie van het bord – gebruikte materialen
Jos Nuytens 22.10.2015
©
50
[email protected]
22.10. 2015
05.1. – Algemeenheden
Werken onder spanning mogen slechts uitgevoerd worden op voorwaarde dat
aan de drie volgende voorwaarden voldaan wordt:
- dat de kenmerken van de elektrische installatie het toelaten
• Technische realisatie van het bord
OF
Jos Nuytens 22.10.2015
51
©
05.1. – Algemeenheden
Werken onder spanning mogen slechts uitgevoerd worden op voorwaarde dat
aan de drie volgende voorwaarden voldaan wordt:
- dat een aangepaste werkmethode wordt toegepast (vb MUOP)
Mens
Uitrusting
Omgeving
Produkt
Jos Nuytens 22.10.2015
©
52
[email protected]
22.10. 2015
05.1. – Algemeenheden
Werken onder spanning mogen slechts uitgevoerd worden op voorwaarde dat
aan de drie volgende voorwaarden voldaan wordt:
- Dienstnoodwendigheid: spanningsmeting en andere, dienen te gebeuren
onder spanning
Jos Nuytens 22.10.2015
©
53
05.1. – Algemeenheden
Werken onder spanning mogen slechts uitgevoerd worden op voorwaarde dat
aan de drie volgende voorwaarden voldaan wordt:
- Dienstnoodwendigheid: indien uitschakeling ernstige gevolgen kan hebben
Zoals medische ruimten
…….
Jos Nuytens 22.10.2015
©
54
[email protected]
22.10. 2015
05.1. – Algemeenheden
Werken onder spanning mogen slechts uitgevoerd worden op voorwaarde dat
aan de drie volgende voorwaarden voldaan wordt:
- Dienstnoodwendigheid: indien uitschakeling ernstige gevolgen kan hebben
Zoals vitale kringen
…….
Jos Nuytens 22.10.2015
©
55
05.1. – Algemeenheden
Werken onder spanning mogen slechts uitgevoerd worden op voorwaarde dat
aan de drie volgende voorwaarden voldaan wordt:
- Dienstnoodwendigheid: indien uitschakeling ernstige gevolgen kan hebben
Zoals ventilatie varkenstallen
…….
Jos Nuytens 22.10.2015
©
56
[email protected]
22.10. 2015
VRAAGSTELLING
Jos Nuytens 22.10.2015
©
57
MET MEDEWERKING VAN EN MET
Uw distributeur in elektrotechnisch
materiaal
Koninklijke Vlaamse Vereniging voor
Preventie en Bescherming
Uw opleidingscentrum voor Preventie,
Bescherming en Ondersteuning
arbeidsveiligheid
Jos Nuytens 22.10.2015
©
58