Zenuwletsels

Zenuwletsels
Letsels aan perifere zenuwen komen veel voor. Bij beschadiging van een zenuw kan er gevoel in de deel
van huid of beweging van een spier uitvallen. Soms vallen gevoel en beweging uit.
Achtergrond
Zenuwletsel was al bekend ten tijde van Hippocrates en Galenus, maar het zou nog eeuwen duren voordat
de structuur, functie en de betekenis van de zenuw voldoende was doorgrond en men aan een herstel kon
beginnen te gaan denken. Met de introductie van de laboratorium-microscoop en speciale
kleuringstechnieken werd het in de negentiende eeuw pas mogelijk zenuwen gedetailleerd te onderzoeken:
men kon onderscheid maken tussen de isolatie aan de buitenzijde (epineurium) en de isolatie rond de
individuele axonen (perineurium).
Beschadiging van zenuwen kunnen worden ingedeeld naar de ernst van het letsel:
1)
Kneuzing van een zenuw (Neuropraxie)
2)
Intacte buitenlaag, maar beschadiging inwendige laag (Axonotmesis)
3)
Volledige doorsnijding (Neurotmesis)
Ad 1)
Een neuropraxie kan ontstaan door een rekletsel of een gesloten beknelling van de zenuw. Per definitie zijn
de binnenlaag (axonen) en de buitenlaag (epineurium) intact. Echter, de functie kan van de zenuw kan
volledig uitvallen. De behandeling is afwachten met een goede uitleg aan de patient. In principe kan er
(nagenoeg) volledig herstel optreden.
Ad 2)
Op het niveau van de binnenlaag (axonen) is er een onderbreking. Dit kan ook ontstaan door een beknelling
of tractie van de zenuw. Aan de buitenzijde oogt de zenuw intact, maar de geleiding is verminderd. In de
vroege fase kan het lastig zijn om een neuropraxie en axonotmesis te onderscheiden. De behandeling is in
eerste instantie afwachten. Bij uitblijvende herstel kan een reconstructie overwogen worden.
Ad 3)
Dit betreft een doorsnijding van de zenuw. Dit kan een scherpe of crush-achtige doorsnijding zijn. Indien de
zenuw niet wordt hersteld, ontstaat per definitie een eindstandige zenuwknobbel (neuroom). Ongeveer 10 %
van alle neuromen geeft extreme pijnklachten.
Indien de zenuw motor vezels heeft, zijn de spieren, die worden aangestuurd door deze zenuw niet
aangestuurd. Indien er geen herstel optreedt, zal na enige tijd irreversibel spierverlies optreden.
Onderzoek
Het is belangrijk om het letsel goed in kaart te brengen. Het testen van gevoel dient niet met een scherp
instrument te gebeuren. Idealiter, wordt het gevoel getest m.b.v “testharen” ( 1-punts discriminatie) en een
schijfje met twee stompe punten (2-puntsdiscriminatie). Het testen van het gevoel bij kinderen is lastig. Het
voelen naar de textuur van de huidlijnen geeft een indikatie over de innervatie. Aanbevolen wordt om de
aangedane vinger(s) in een bakje met lauw water te plaatsen gedurende een paar minuten. Indien de
vinger(s) rimpels vertonen, is dit een indikatie, dat de vingers geinnerveerd zijn, m.a.w. dat de zenuw zeer
waarschijnlijk continu is.
Erasmus MC
Afdeling Plastische Chirurgie
Wytemaweg 80
3015 CN Rotterdam
Zenuwletsels
Voor zenuwen met motorische vezels kan een electrisch onderzoek (KNF) worden aangevraagd. Hiermee
kan de geleiding over de zenuw worden gemeten.
Behandeling:
Conservatief:
Bij gesloten letsels (bijvoorbeeld een beknelling) kan een afwachtend beleid afgesproken worden, als een
neuropraxie of een neurotmesis wordt vastgesteld of vermoed. Na 6-8 weken dient het gevoel of de
motorische aansturing teruggekeerd te zijn.
Operatie:
Tijdens de operatie ligt u op de rug met uw arm opzij. De operatie gebeurt in dagbehandeling onder
verdoving van de gehele arm. Soms wordt gekozen voor volledige anesthesie.
De behandeling vindt plaats op de operatiekamer onder bloedleegte en adequate vergroting (microscoop).
Het is wenselijk om de zenuw(en) binnen 72 uren te herstellen. Als men te lang wacht, is direct herstel vaak
niet meer mogelijk vanwege de toegenomen spanning in de zenuw. Het herstellen van de zenuw dient met
een microscoop te worden uitgevoerd met hechtingen met de dikte van een haar.
Als er te veel spanning is om te hechten kan een stukje zenuw van een andere plaats worden gebruikt, dit
levert een doof gevoel in de huid in de buurt van de zenuw die hiervoor gebruikt is. Een nieuwe methode is
een zenuwgeleider. Dit is een oplosbaar buisje waar de zenuw doorheen kan groeien.
Nazorg
•
•
•
•
Na de operatie krijgt u een gipsverband aangemeten. Het gipsverband wordt na ongeveer 1-2
weken verwijderd.
U dient de hand de eerste dagen hoog te houden: mitella/sling of op een kussen.
Het is van belang dat u de vingers regelmatig beweegt om stijfheidsklachten te voorkomen
Zelf autorijden met drukverband/gipsspalk mag niet, u bent dan niet verzekerd.
Hersteltraject na operatieve behandeling
-
-
Soms komt het voor dat het litteken en het gebied rondom het litteken langere tijd (weken tot
maanden) gevoelig is bij aanraken en druk zetten. Het litteken kan ook hard aanvoelen. Deze
klachten zijn vrijwel altijd tijdelijk.
De duur van de herstelfase kan lang zijn: zenuwen groeien 1 mm per dag. Soms kan het
maanden tot jaren duren voor herstel optreedt.
Na de operatie is autorijden gemiddeld weer mogelijk vanaf acht weken wanneer de spalk niet
meer gebruikt wordt.
Handtherapie
Na een operatie is er nabehandeling nodig. De nabehandeling bestaat uit spalk- en oefentherapie. Globaal
duurt de nabehandeling 3 tot 6 maanden, waarbij u de eerste zes weken gemiddeld 1-2 x per week
behandeld zult worden.
Erasmus MC
Afdeling Plastische Chirurgie
Wytemaweg 80
3015 CN Rotterdam
Zenuwletsels
Mogelijke complicaties
-
Een wondinfectie, een nabloeding of een veranderd gevoel rondom het litteken. Neem bij
roodheid, koorts of erge pijnklachten contact op met het ziekenhuis.
Er kan na operatie een doofheid blijven bij een gevoelszenuw of spier-zwakte of verlamming bij
een motor zenuw. Er kunnen ook combinaties optreden.
Bijna altijd houden patiënten last van koude door de beschadigde zenuw.
Soms treedt er zenuwpijn op. Dit kan ernstig zijn en moeilijk te behandelen.
Erasmus MC
Afdeling Plastische Chirurgie
Wytemaweg 80
3015 CN Rotterdam