Verslag Financieel Stabiliteitscomité 15 februari 2016 Op 15 februari

Financieelstabiliteitscomité–15februari2016–Verslag
VerslagFinancieelStabiliteitscomité15februari2016
Op15februarikwamhetFinancieelStabiliteitscomitébijeen.Hetcomitébestaatuit
vertegenwoordigersvanDNB,AFMenhetministerievanFinanciënenstaatonderleidingvande
presidentvanDNB.OokneemteenvertegenwoordigervanhetCPBdeelalsexternedeskundige.
Dezeextrabijeenkomstvanhetcomitéstondinhettekenvandegevolgenvanklimaatrisico’svoorde
financiëlestabiliteit.VertegenwoordigersvaneengroteNederlandsevermogensbeheerdernamen
deelaandezebespreking.Daarnaastheefthetcomitéstilgestaanbijdeturbulentieopdefinanciële
markten.
Klimaatrisico’s
Hetcomitéheefteeneerstebesprekinggehadoverdemogelijkegevolgenvanklimaatgerelateerde
risico’svoordefinanciëlestabiliteit.Daarbijheefthetcomitéenerzijdsgekekennaarsysteemrisico’s
diezichkunnenvoordoenalsgevolgvanklimaatverandering,enanderzijdsnaardemogelijke
gevolgenvanklimaatbeleidvoorhetfinanciëlestelsel.
Klimaatveranderingvergrootdekansopfysiekeschadedoorzwarestormenenoverstromingen.
Vanuithetoogpuntvanfinanciëlestabiliteitisvooralhetstaartrisicovaneengroteoverstroming
relevant.DaarbijgeldtvoorNederlanddathetkwetsbaarstegebied–deRandstad–tevenshet
zwaartepuntvandeeconomievormt.Bijeendergelijkecalamiteitishetonvermijdelijkdatookde
financiëlesectorwordtgeraakt.Zokanschadeaanbelangrijkefinanciëleinfrastructuurhet
functionerenvanfinanciëleinstellingenendefinanciëledienstverleningbelemmeren.Bankenzullen
indatgevalnaarverwachtingverliezenlijdenophunuitzettingenopkwetsbareregio’s.
Institutionelebeleggerslijkenhiervoormindergevoeligdoordegrotereinternationalespreidingvan
hunbeleggingen.
OokNederlandseschadeverzekeraarswordengeraaktdooreentoenamevannatuurgeweld,doordat
deuitkeringendoorextremeweersomstandighedenzullenoplopen.Hierbijgeldtdatnatuurschade
opditmomentslechtseenzeerbeperktdeelvandeuitkeringenuitmaakt.Bovendienwordtschade
alsgevolgvanoverstromingendoorgaansnietgedekt.Eeneffectievemanieromditrisicote
mitigerenisdoormaatregelentenemengerichtophetvoorkomenvandeschade,ondermeerdoor
adequatewaterkeringen.Daarnaastkanookdefinanciëlesectormaatregelennemen,zoalshet
verminderenvandekwetsbaarheidvanvitaleinfrastructuur,zoalsbetalingsverkeer.
Omdeklimaatveranderingenderisico’sdaarvanstructureeltebeperkeniseentransitienodignaar
eenduurzame,CO2‐armeenergievoorziening.Ditvereistoptermijnradicaleaanpassingeninhet
energiesysteemendedaarmeeverbondensectoren.DitisvoorNederlandrelevantvanwegehet
groteaandeelvandeenergiesectorenenergie‐intensievebedrijfstakkenindeeconomie.Behalve
CO2‐intensievesectoren,zoalsdeenergiesector,zwareindustrie,landbouwentransport,kunnenook
1
Financieelstabiliteitscomité–15februari2016–Verslag
anderesectorengeraaktworden.Zokandevastgoedsectortemakenkrijgenmetstrengereeisenaan
energiezuinigheid,hetgeendewaardevankantoorpandenkanbeïnvloeden.Deeconomische
gevolgenvandezetransitiezijnsterkafhankelijkvanhoedetransitiewordtvormgevenenhoesnel
zijplaatsvindt.
Heteffectvandezetransitieopdefinanciëlesectorisopditmomentnogergonzeker,maarkan
substantieelzijn,bijvoorbeelddoorfaillissementenvanbedrijvendiezichonvoldoendekunnen
aanpassen.Eenspecifiekrisicobinnendezetransitieishetleeglopenvaneencarbonbubble:een
afwaarderingvanCO2‐gerelateerdeactiva(“strandedassets”).Dezeafwaarderingisgekoppeldaan
hetgegevendat,omdeklimaatdoelstellingenvanParijstekunnenhalen,eendeelvandefossiele
brandstoffennietmeeruitdegrondkanwordengehaald.DNBpubliceertbinnenkorteenstudie
waarindegevolgenvandeenergietransitievoordeeconomieendefinanciëlesectornaderinkaart
wordengebracht.
Definanciëlesectorspeelteenbelangrijkerolinhetfaciliterenvandeinvesteringendienodigzijn
vooreenenergietransitie,enkandaarmeebijdragenaaneensoepeletransitie.Klimaatrisico’s
wordenintoenemendematemeegenomeninbeslissingenovernieuwebeleggingenen
financieringen.Zohebbenenkelegrotepensioenfondsenrecentaangekondigdduurzamertewillen
beleggen.Meertransparantieoverklimaatrisico’siseenbelangrijkevoorwaardevoordefinanciële
sectoromdezeroltekunnenspelen.DeFinancialStabilityBoardwerktdaaromsamenmetde
financiëlesectoraaninternationalestandaardenvoorrapportagesoverklimaatrisico’s.Dergelijke
rapportagesmoetenhetvoorfinanciëleinstellingenmakkelijkermakenombijkredietverleningen
deselectievanbeleggingenrekeningtehoudenmetklimaatrisico.Daarnaastwordeninvesteringen
induurzameenergiebevorderddoorconsistentoverheidsbeleideneengoedebeprijzingvanCO2‐
uitstoot.
Opbasisvandezeeersteinventarisatiestelthetcomitévastdatklimaatrisico’svooralsnoggeenacute
bedreiginglijkentevormenvoordestabiliteitvanhetNederlandsefinanciëlestelsel.Welisduidelijk
datvoorhetrealiserenvandeklimaatdoelstellingeneenenergietransitienodigis,diegroteeffecten
kanhebbenopdeeconomieendefinanciëlesector.Hetcomitéblijftdaaromdeontwikkelingenop
ditgebiedvolgen,enzalditonderwerpopnieuwbespreken.
Turbulentiefinanciëlemarkten
Hetcomitéheeftdaarnaaststilgestaanbijdeonrustopdefinanciëlemarkten.Inzijnvorige
vergaderingsprakhetcomitézijnzorguitoverhetrisicovanforseprijsaanpassingeneneenverdere
toenamevandevolatiliteitopfinanciëlemarkten.Eenoorzaakhiervanligtindeongekendruime
liquiditeitsverhoudingen.Dieleidttoteenzoektochtnaarrendement,waardoordeprijzenvan
sommigefinanciëletitelsafwijkenvandeeconomischefundamenten.Deafgenomenliquiditeitop
2
Financieelstabiliteitscomité–15februari2016–Verslag
eenaantalsecundairemarktenkandaarbijneerwaartseprijscorrectiesversterken.Ditrisicolijkt
zichnutematerialiseren.Metnameopaandelenmarktenissprakevanhogevolatiliteit,waarbij
vooraldekoersenvanEuropesebankenhardzijngeraakt.Ditgeldtinminderematevoor
Nederlandsebanken.Internationaalvergelekentonenzijdanookgunstigecijferstenaanzienvan
solvabiliteitenwinstgevendheid.
Waareerdervooralontwikkelingeninopkomendeeconomieënendedalendeolieprijstotonrust
aanleidinggaven,zijnsindsenkelewekenookdezorgenovereengroeivertragingindeontwikkelde
economieëntoegenomen.
Almetalblijftdetoegenomenvolatiliteitopdefinanciëlemarkteneenbelangrijkpuntvanzorgvoor
hetcomité.Alsonderdeelvandemonitoringhiervanzaldeuitwisselingvaninformatieenanalyses
tussendeledenvanhetcomitéwordengeïntensiveerd.
Volgendevergadering
Inmei2016staatdevolgendevergaderingvanhetcomitégepland.Danspreekthetcomitéonder
andereoveri)destabiliteitsimplicatiesvannieuwetoetredersentechnologischeinnovatieinde
financiëlesector,enii)hetmarktliquiditeitsrisicoalsgevolgvandeopkomstvanpassieve
beleggingenengeautomatiseerdehandelsstrategieën.
3