Romeinse Rijk: -goed bestuur -sterk leger Landbouwstedelijke samenleving: - landbouw - nijverheid - handel - steden Volksverhuizingen ↓ Na 500: West-Europa wordt een agrarische samenleving Standenmaatschappij geestelijkheid adel boeren Boeren Vrije boeren Horige boeren Lijfeigenen Vrije boeren - Eigen stuk grond om op te werken Horige boeren - Hoorden bij het land van een heer - Ze mochten het land niet zonder toestemming verlaten Lijfeigenen - Waren gebonden aan de landeigenaar - Eigendom van de heer Het ontstaan van het hofstelsel Honger Armoede Onveiligheid ↓ ↓ ← Bescherming + landbouwgrond Het hofstelsel bescherming landbouwgrond Deel van de oogst herendiensten Domein van een heer Vroonland: beheerd door de heer, onderhouden door lijfeigenen Hoeveland: gepacht en beheerd door horige en vrije boeren • Domeinen kenden een autarkische economie