Regionalisering TBC-bestrijding VISI Limburg Provinciale surveillance en monitoring van risicogroepen Deelproduct 3 ROI Limburg Juni 2003 Regionalisering TBC-bestrijding. Deelproduct 3. VISI Limburg, juni 2003 2 Regionalisering TBC-bestrijding VISI Limburg Provinciale surveillance en monitoring van risicogroepen ROI Limburg Secretariaat GGD ZZL Hanneke Wessels, beleidssecretaris Postbus 3973 6202 NZ Maastricht Juni 2003 Regionalisering TBC-bestrijding. Deelproduct 3. VISI Limburg, juni 2003 3 Regionalisering TBC-bestrijding. Deelproduct 3. VISI Limburg, juni 2003 4 Inhoudsopgave pagina 1. Inleiding 1.1 Achtergronden 1.2 Doelen 1 1 2. Provinciale surveillance 2.1 Overzicht van de te presenteren tabellen 2.1.1 Trends 2.1.2 Opsporing TBC-patiënten 2.1.3 Casemanagement 2.1.4 Recente tuberculose-infecties 2 2 2 3 3 2.2 Presentatie van de tabellen 2.2.1 Trends 2.2.2 Opsporing TBC-patiënten 2.2.3 Casemanagement 2.2.4 Recente tuberculose-infecties 4 4 6 9 3. Provinciale monitoring risicogroepen 3.1 Presentatie in tabellen 3.2 Omschrijving antwoordcategorieën Regionalisering TBC-bestrijding. Deelproduct 3. VISI Limburg, juni 2003 10 13 5 1. Inleiding Voor u ligt een voorstel voor de te presenteren gegevens voor provinciale surveillance en monitoring van risicogroepen van de TBC. Dit voorstel is opgesteld in het kader van een deelopdracht van de landelijke stuurgroep VISI aan de regio Limburg. Deze deelopdracht luidt: Een plan te ontwerpen voor het regionaal verzamelen van gestandaardiseerde gegevens over de uitvoering en uitkomsten van de screening, per doelgroep, zodanig dat ze een doelgerichte regionale analyse mogelijk maken en landelijk gebundeld kunnen worden. Het plan omvat een voorstel voor gestandaardiseerde gegevensverzameling waarin rekening gehouden wordt met de WPR. Hieronder wordt eerst beschreven waarom provinciale surveillance en monitoring van risicogroepen zinvol is. De doelen hiervan worden uiteengezet. In paragraaf 2 wordt een overzicht gegeven van de te presenteren tabellen voor provinciale surveillance. In paragraaf 3 worden de tabellen voor monitoring van risicogroepen weergegeven. 1.1 Achtergronden van provinciale surveillance en monitoring van risicogroepen Surveillance geeft inzicht in het vóórkomen van ziekte en infecties bij verschillende groepen in de loop der tijd. Een belangrijk voordeel van de uitvoering van surveillance op regionaal niveau is dat hiermee inzicht verkregen wordt over de verspreidingspatronen in de regio. Hierdoor wordt het mogelijk de interventies in de tuberculosebestrijding heel gericht in te zetten. Er zijn aanwijzingen voor belangrijke variatie in de toepassing van het risico- en contactgroepenbeleid tussen doelgroepen en tussen GGD-en en er bestaat twijfel over de effectiviteit van sommige screeningsactiviteiten. Bijvoorbeeld, op grond van incidentiegegevens uit Amsterdam komen drugsverslaafden en dak- en thuislozen in aanmerking voor screening op actieve tuberculose. Voor het bereiken van deze groepen moet daarom een belangrijke inspanning worden verricht, terwijl de indruk bestaat dat de opbrengst elders laag is. Hoewel het risico voor sommige contactgroepen, zoals reizigers, goed is gedocumenteerd, is dat voor andere, waaronder gezondheidswerkers minder duidelijk. In het algemeen worden op landelijk niveau afspraken gemaakt over de te screenen risicogroepen. Echter, met de inzicht in de opbrengst van de onderzoeken op provinciaal niveau kunnen regio’s het beleid hierop aanpassen. In het kader van de Wet op het Bevolkingsonderzoek (WBO) worden GGD-en voor het behoud van de vergunning verplicht te komen tot regionale verzameling van gestandaardiseerde gegevens over de uitvoering en de uitkomsten van de screening, per doelgroep, en de centrale aanlevering daarvan, voor jaarlijkse evaluatie en sturing. Vanuit de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid (WCPV) is de GGD verplicht inzicht te geven in de gezondheidstoestand en de epidemiologische situatie in het werkgebied. Verder geeft de minister aan dat de GGD-en samen met de KNCV vanaf 2002 een landelijke evaluatie op moeten stellen over de uitvoering en uitkomsten van screening onder risicogroepen, vermoede risicogroepen en contactgroepen, alsmede van contactopsporing. 1.2 Doelen Inzicht krijgen in de staat van de TBC in de regio Zicht krijgen op de kwaliteit en doelmatigheid van het regionaal TBC bestrijdingsbeleid, teneinde dit te kunnen sturen Voldoen aan de verplichtingen vanuit de WBO en de WCPV Regionalisering TBC-bestrijding. Deelproduct 3. VISI Limburg, juni 2003 1 2. PROVINCIALE SURVEILLANCE Gepresenteerd worden de gegevens van één jaarcohort (van bijvoorbeeld 2002). Het afgelopen driejaarsgemiddelde wordt ernaast gepresenteerd, hetzij in de tabel, hetzij in de verklarende tekst. Voor de provinciale surveillance wordt uitgegaan van de Index Tuberculosis (IT). Hier wordt in de tekst naar verwezen. 2.1 Overzicht van de te presenteren tabellen 2.1.1 Trends Tabel +Figuur 1 Beloop TB (absoluut en per 100.000) naar herkomst patiënt (Nederlanders/ niet-Nederlanders) sinds 1980 IT: Combinatie tabel 1.01 en 1.02 en figuur 1.2 a 2.1.2 Opsporing TBC patiënten Tabel 2 Herkomst niet-Nederlandse TB patiënten op grond van nationaliteit: naar land en naar regio (Afrika, Azië, Europa, Overige) IT: Tabel 2.08 Tabel 3 Aantal Nederlandse TB patiënten niet in Nederland geboren: land van herkomst moeder. IT: Tabel 2.11 Tabel 4 Aantal TB patiënten naar geslacht en herkomst (Ned/Niet-ned) IT: Tabel 2.03 Tabel 5 Aantal TB patiënten naar leeftijd (10-jaarscohorten) en herkomst (Ned/Niet-Ned) IT: Tabel 2.03 Tabel 4 en 5 kunnen gecombineerd worden Tabel 6 Aantal TB patiënten naar lokalisatie (P/E/PE) en herkomst (Ned/Niet-Ned) IT: Tabel 2.03 Tabel 7 Aantal TB patiënten naar reden van onderzoek en vindplaats (GGD/kliniek) IT: Tabel 2.14 Tabel 8 Aantal TB patiënten naar risicogroep en vindplaats (GGD/Kliniek) IT: 2.16 Tabel 9 Aantal longtuberculosepatiënten met klachten naar “patients delay” en “doctors delay”en “total delay” in weken naar nationaliteit (Ned/niet-Ned) IT: 2.18 Tabel 10 Zn-positieve longtuberculosepatiënten met klachten naar “patients delay”, ‘doctors delay’ en ‘total delay‘ naar risicogroepen IT: 2.19 Regionalisering TBC-bestrijding. Deelproduct 3. VISI Limburg, juni 2003 2 2.1.3 Casemanagement Tabel 11 Aantal TB patiënten naar lokalisatie (P / E / PE) en bevestiging diagnose (microscop / bacteriol / histol / geen info) IT: Tabel 3.01 Tabel 12 Aantal TB patiënten naar type resistentie (any H, any R, any HR en overige vormen resistentie) IT: Tabel 3.03 Tabel 13 Aantal TB patiënten opgenomen in kliniek naar lokalisatie IT: Tabel 3.08 Tabel 14 Aantal TB patiënten naar type weerstandsvermindering IT: Tabel 3.24 Tabel 15 Resultaat behandeling TB patiënten naar herkomst (Ned/Niet-Ned) IT: Tabel 3.09 Tabel 16 Resultaat behandeling TB patiënten naar bacteriologische status IT: Tabel 3.02 Tabel 17 Resultaat behandeling naar risicogroep (immigranten, asielzoekers, druggebruikers, dak- en thuislozen, overige risicogroepen, geen risicogroep) IT: Tabel 3.11 Tabel 18 Aantal TB patiënten die behandeling afbraken, naar reden van afbreken IT: tabel 3.16 Tabel 19 Aantal TB patiënten naar begeleiding en indien begeleiding, naar type interventie IT: Tabel 3.19 2.1.4 Recente tuberculose-infecties Tabel 20 Aantal tuberculose-infecties naar leeftijd IT: Tabel 4.01 Tabel 21 Aantal tuberculose-infecties naar reden van onderzoek IT: Tabel 4.02 Tabel 22 Aantal tuberculose-infecties naar resultaat chemoprofylaxe IT: Tabel 4.03 Regionalisering TBC-bestrijding. Deelproduct 3. VISI Limburg, juni 2003 3 2.2 Presentatie van de tabellen 2.2.1 Tabel +Figuur 1 Jaar Trends Beloop TB (absoluut en per 100.000) naar herkomst patiënt (Nederlanders/ niet-Nederlanders) sinds 1980 IT: Combinatie tabel 1.01 en 1.02 en figuur 1.2 a Nederlands Absoluut Per 100.000 Niet-nederlands absoluut Per 100.000 1980 Heden 2.2. 2 Opsporing TBC patiënten Tabel 2 Herkomst niet-Nederlandse TB patiënten op grond van nationaliteit: naar land en naar regio (Afrika, Azië, Europa, Overige) IT: Tabel 2.08 Continent Afrika Land Aantal TB patienten Azië Europa Overige Tabel 3 Aantal Nederlandse TB patiënten niet in Nederland geboren: land van herkomst moeder. IT: Tabel 2.11 Aantal TB patiënten Land van herkomst moeder Tabel 4 Nationaliteit Nederlands Niet-Nederlands Totaal % % Aantal TB patiënten naar geslacht en herkomst (Ned/Niet-ned) IT: Tabel 2.03 Man Vrouw Regionalisering TBC-bestrijding. Deelproduct 3. VISI Limburg, juni 2003 Totaal 4 Aantal TB patiënten naar leeftijd (10-jaarscohorten) en herkomst (Ned/Niet-Ned) IT: Tabel 2.03 Tabel 5 Leeftijd 0 – 4 jr 5-14 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75-84 85+ Totaal Nederlands niet-Nederlands Totaal Tabel 4 en 5 kunnen ook gecombineerd worden Tabel 6 Aantal TB patiënten naar lokalisatie (P /E /PE) en herkomst (Ned/Niet-Ned) IT: Tabel 2.03 nationaliteit Nederlands niet-Nederlands Totaal PTB Tabel 7 Aantal TB patiënten naar reden van onderzoek en vindplaats (GGD/kliniek) IT: Tabel 2.14 Diagnose gesteld door GGD-arts Arts Kliniek Totaal klachten Tabel 8 Risicogroep Contactonderzoek Immigrant Eerste onderzoek asielzoeker Vervolgonderzoek asielzoeker Illegaal Dak- en thuisloze Drugsverslaafde Gedetineerde Werker gezondheidszorg Zeevarende Reiziger Andere Totaal ETB Bron- of contactonderzoek P+E totaal Aanstellingsonderzoek Screening van risicogroep onbekend Totaal Aantal TB patiënten naar risicogroep en vindplaats (GGD/Kliniek) IT: 2.16 GGD-arts Arts kliniek Totaal Regionalisering TBC-bestrijding. Deelproduct 3. VISI Limburg, juni 2003 5 Tabel 9 Verlate diagnose Patients delay Doctors delay Total delay Aantal longtuberculosepatiënten met klachten naar “patients delay” en “doctors delay”en “total delay” in weken naar nationaliteit (Ned/niet-Ned) IT: 2.18 Nederlands niet-Nederlands Totaal 0 - 8 wkn 9 - 25 wkn 26 wkn of meer Totaal 0 - 8 wkn 9 - 25 wkn 26 wkn of meer Totaal 0 - 8 wkn 9 - 25 wkn 26 wkn of meer Totaal Totaal Tabel 10 Zn-positieve longtuberculosepatiënten met klachten naar “patients delay”, ‘doctors delay’ en ‘total delay‘ naar risicogroepen IT: 2.19 Verlate diagnose Patients delay Doctors delay Total delay Alle patienten Behorend tot drugsen alcoholverslaafden, dak- en thuislozen of illegalen Totaal 0 - 8 wkn 9 - 25 wkn 26 wkn of meer Totaal 0 - 8 wkn 9 - 25 wkn 26 wkn of meer Totaal 0 - 8 wkn 9 - 25 wkn 26 wkn of meer Totaal Totaal 2.2.3 Casemanagement Tabel 11 Aantal TB patiënten naar lokalisatie (P/E/PE) en bevestiging diagnose (microscop/bacteriol/histol/geen info) IT: Tabel 3.01 PTB ETB P+E Totaal Microscopisch Bacteriologisch Histologisch Geen informatie Regionalisering TBC-bestrijding. Deelproduct 3. VISI Limburg, juni 2003 6 Aantal TB patiënten naar type resistentie (any H, any R, any HR en overige vormen resistentie) IT: Tabel 3.03 Tabel 12 Nationaliteit Nederlands niet-Nederlands Totaal Any H Lokalisatie Primair TBC Long Tractus respiratorius Meningen CZS Tractus intestinalis Bot en gewrichten Tractus urogenitalis Overige organen Miliair Totaal Aantal opnamen Nationaliteit Overige Totaal Aantal verpleegdagen Gemiddelde verpleegduur Aantal TB patiënten naar type weerstandsvermindering IT: Tabel 3.24 Oorzaak weerstandsvermindering HIV Diabetes Maligniteit Zwangerschap Medicament Anders Tabel 15 Any HR Aantal TB patiënten opgenomen in kliniek naar lokalisatie IT: Tabel 3.08 Tabel 13 Tabel 14 Any R Totaal Resultaat behandeling TBpatiënten naar herkomst (Ned/Niet-Ned) IT: Tabel 3.09 Genezen/voltooid Afgebroken Overleden aan TB Overleden andere oorzaak Elders voortgezet Geen informatie Totaal Nederlands nietNederlands Totaal Regionalisering TBC-bestrijding. Deelproduct 3. VISI Limburg, juni 2003 7 Tabel 16 Resultaat behandeling TBpatiënten naar bacteriologische status IT: Tabel 3.02 Bact. Status M. tuberculosis M. bovis M Bovis BCG M. Africanum Onbekend Totaal Tabel 17 Risicogroep Aantal Resultaat behandeling naar risicogroep IT: Tabel 3.11 Genezen Afgebroken Overleden aan TB Overleden anders Elders voortgezet Geen Totaal informatie Contactonderzoek Immigrant Eerste onderzoek asielzoeker Vervolgonderzoek asielzoeker Illegaal Dak- en thuisloze Drugsverslaafde Gedetineerde Werker gezondheidszorg Zeevarende Reiziger Andere Totaal Tabel 18 Aantal TB patiënten die behandeling afbraken, naar reden van afbreken IT: tabel 3.16 Bijwerkingen Onttrokken aan behandeling Onbekend Totaal Nederlands Niet-Nederlands Totaal Marginale groepen (drugs- en alcoholverslaafden, illegalen en dak- en thuislozen) Niet-marginale groepen Totaal Regionalisering TBC-bestrijding. Deelproduct 3. VISI Limburg, juni 2003 8 Tabel 19 Aantal TB patiënten naar begeleiding en indien begeleiding, naar type interventie IT: Tabel 3.19 Begeleiding Nee Ja Indien begeleiding, type interventie Persoonlijk contact DOT Contact derde Andere interventie Totaal 2.2.4 Tabel 20 Totaal Aantal tuberculose-infecties naar leeftijd IT: Tabel 4.01 OMS Mx+ Totaal Aantal tuberculose-infecties naar reden van onderzoek IT: Tabel 4.02 Reden van onderzoek Klachten Bron- of contactonderzoek Aanstellingsonderzoek Screening van risicogroep Onbekend Totaal Tabel 22 niet-Nederlands Recente tuberculose-infecties Leeftijd 0 – 4 jr 5 – 14 15 – 24 25 – 34 35 – 44 45 – 54 55 – 64 65 – 74 75 – 84 85+ Totaal Tabel 21 Nederlands OMS Mx+ Totaal Aantal tuberculose-infecties naar resultaat chemoprofylaxe IT: Tabel 4.03 Resultaat Voltooid Afgebroken Overleden andere oorzaak dan TB Elders voortgezet Geen medische handeling / onbekend Totaal Aantal Regionalisering TBC-bestrijding. Deelproduct 3. VISI Limburg, juni 2003 9 3. PROVINCIALE MONITORING RISICOGROEPEN 3.1 Presentatie in tabellen Tabel 1. Overzicht röntgenonderzoeken, tuberculine onderzoeken en opbrengst per risicogroep gehele regio per jaar Risicogroep Omvang doelgroep Aantal verwezen of opgeroepen personen Aantal onderzochte personen d.m.v. röntgenfoto Immigranten Onderzoek bij binnenkomst Immigranten Vervolgonderzoeken Asielzoekers Onderzoek bij binnenkomst Asielzoekers Vervolgonderzoeken Druggebruikers Dak-en thuislozen Gedetineerden Zeevarenden Bronopsporing Contactonderzoek Periodiek onderzoek Contactgroepen Aanstellingsonderzoek Reizigers na de reis Andere risicogroepen d.m.v. Mx d.m.v. beide totaal Aantal personen met tuberculose-infecties OMS Mx+ totaal Aantal personen met tuberculose % sputum microscopisch ZN/Au positief % bacteriologisch bevestigd = omvang doelgroep = omvang doelgroep = omvang doelgroep Nvt = omvang doelgroep = omvang doelgroep = omvang doelgroep = omvang doelgroep Nvt Regionalisering TBC-bestrijding. Deelproduct 3. VISI Limburg, juni 2003 10 Tabel 2. Aantal gevonden immigranten met tuberculose onder röntgenologisch onderzochte immigranten naar geslacht, leeftijd en Eerste ronde Tweede ronde Derde ronde Omv. Aantal Aantal Omv. Aantal Aantal Aantal Omv. Aantal Aantal Aantal DoelOnder- TB Doel- Opge- Onder- TB Doel OpgeOnder- TB groep Zochten groep roepen Zochten groep roepen zochten Sekse Leeftijd Land Van Herkomst herkomst Vierde ronde Omv. Aantal DoelOpgegroep roepen Aantal Onderzochten Aantal TB Vijfde ronde Omv. Aantal doelOpgegroep roepen Aantal AanOnder- tal Zochten TB Man Vrouw Totaal 0-12 jr 13-65 65+ Totaal Marokko Turkije Afrika overig Azië OostEuropa Niet-EU landen Overige Totaal Omv. = omvang Aantal opgeroepen = aantal opgeroepen personen Regionalisering TBC-bestrijding. Deelproduct 3. VISI Limburg, juni 2003 11 Tabel 3. Aantal gevonden asielzoekers met tuberculose onder röntgenologisch onderzochte asielzoekers naar geslacht, leeftijd en herkomst Eerste ronde Tweede ronde Derde ronde Vierde ronde Omv. Aantal Aantal Omv. Aantal Aantal Aantal Omv. Aantal Aantal Aantal Omv. Aantal Doel- Onder- TB DoelOpgeOnder- TB doelOpgeOnder- TB DoelOpgegroep Zochten groep roepen Zochten groep roepen zochten groep roepen Aantal Aantal Onder- TB zochten Vijfde ronde Omv. Aantal doelOpgegroep roepen Aantal Aantal Onder- TB Zochten Sekse Man Vrouw Totaal Leeftijd 0-12 jr 13-65 65+ Totaal Land van Afrika herkomst Azië OostEuropa NietEUlanden Overige Totaal Tabel 4. Aantal gevonden personen met tuberculose/tuberculoseinfecties onder onderzochte personen die regelmatig aan tuberculosetransmissie blootstaan (‘contactgroepen’) Contactgroepen Omvang Aantal onderzoeken Aantal gevonden Aantal onderzoeken Aantal doelgroep d.m.v. personen TB d.m.v. tuberculine gevonden röntgenonder-zoek onderzoek TB-infecties OMS Mx+ Totaal Bijvoorbeeld: Medewerkers OC/AC Vreemdelingen-dienst Drugshulpverlening etc Regionalisering TBC-bestrijding. Deelproduct 3. VISI Limburg, juni 2003 12 3. 2 Omschrijving antwoordcategorieën Monitoring Risicogroepen Tabel 1. Overzicht röntgenonderzoeken en opbrengst per risicogroep gehele regio per jaar Tweede kolom: Omvang doelgroep De grootte van de doelgroep in de regio. Hier wordt het aantal personen van deze risicogroep weergegeven die in principe zouden moeten worden onderzocht. Cijfers zullen wellicht opgevraagd moeten worden bij derden, zoals bijvoorbeeld bij de vreemdelingenpolitie in geval van immigranten, of zullen geschat moeten worden. Vaak ook komen ze overeen met het door de GGD aantal opgeroepen personen. Derde kolom: Aantal opgeroepen of verwezen personen De door de GGD opgeroepen personen voor een screeningsonderzoek. Bij sommige risicogroepen wordt door een netwerkpartner de namen van de op te roepen mensen doorgegeven. Voor druggebruikers is dit de Instelling voor Verslavingszorg en bij dak- en thuislozen bijvoorbeeld het Leger des Heils. Dit is niet aan de orde voor bepaalde doelgroepen: zie tabel. Vierde kolom: Aantal onderzochte personen Door middel van een röntgenfoto: Het aantal personen waarbij een röntgenonderzoek is gedaan. Dit getal hoeft niet overeen te komen met het aantal gemaakte foto’s omdat er van een persoon meerdere foto’s gemaakt kunnen worden. Door middel van een Mx: Het aantal mensen waarbij een tuberculine onderzoek is gedaan. Door middel van beide: Het aantal mensen waar zowel een tuberculine-onderzoek als een röntgenonderzoek is gedaan. Vijfde kolom: Aantal personen met tuberculose infectie OMS: Aantal gevonden personen met tuberculine-omslagen. Zie voor de definitie de registratie NTR 2000. Mx+: Aantal gevonden personen met een positieve tuberculinehuidreactie. Zie voor de definitie de registratie NTR 2000 Zesde kolom: Aantal personen met tuberculose Aantal personen waarbij n.a.v. een screeningsonderzoek de diagnose tuberculose is gesteld. Zevende kolom: % sputum microscopisch ZN/Au Positief Het percentage van personen met tuberculose (vorige kolom) waarbij het sputum microscopisch ZN/Au positief is. Achtste kolom: % bacteriologisch bevestigd Het percentage van personen met tuberculose (kolom 6) waarbij TB bacteriologisch bevestigd is. Tabel 2 en 3. Aantal gevonden immigranten respectievelijk asielzoekers met tuberculose onder röntgenologisch onderzochte mensen naar geslacht, leeftijd en herkomst. Aantal TB: aantal personen waarbij n.a.v. een screeningsonderzoek de diagnose tuberculose is gesteld. Tabel 4. Aantal gevonden personen met tuberculose/tuberculose infecties onder onderzochte personen die regelmatig aan tuberculosetransmissies blootstaan (contactgroepen) Aantal personen TB: aantal personen waarbij n.a.v. een screeningsonderzoek de diagnose tuberculose is gesteld. Definitie risicogroep: Een druggebruiker is niet zelden dakloos en kan ook een immigrant zijn. Om verwarring bij registratie te voorkomen worden personen onder die risicogroep geregistreerd waarvoor ze in eerste instantie worden opgeroepen of verwezen. Regionalisering TBC-bestrijding. Deelproduct 3. VISI Limburg, juni 2003 13