Insekten in de duinen
advertisement
Insecten in de duinen Onbekend maakt onbemind • Wat maakt insecten bijzonder – Bouw en levenscyclus • Levenswijzen van insecten – Leefomgeving – Eten en gegeten worden – Bestuivers • Diversiteit van insecten in de duinen – Van libellen tot kevers • Praktijk – Herkennen van insecten Fini Jänichen: Gelukkige insecten Wat maakt insecten bijzonder? • Soortenrijkdom Dieren in Nederland Insecten 1% 1% 1% Kreeftachtigen 12% 1% Spinachtigen 8% Weekdieren Wormen 5% Overige ongewervelden 71% Vogels Rest gewervelden • Aantallen en biomassa • Invloed op het ecosysteem Wie hoort bij de insecten? Kenmerken van insecten Levenscyclus van insecten • Onvolledige metamorfose ei Æ nimfenstadia Æ volwassen insect • Volledige metamorfose ei Æ larvenstadia Æ pop Æ volwassen insect Volledige metamorfose • Ontwikkeling van de Kleine nachtpauwoog 1. 2. 3. 4. 5. 6. Vrouwtje legt eieren Eieren Uit het ei kruipende rupsen Volwassen rups Pop in open gemaakt cocon met oude rupsenhuid Vlinder (mannetje) Volledige metamorfose • Uitkomen van de koninginnepage 1. 2. 3. 4. 5. 6. Goudglanzende pop springt open De vlinder strekt zich Hij houdt zich met de voorpoten vast Hij zoekt een hogere plek op Ontvouwen van de vleugels Laten drogen van de vleugels Waar leven insecten? Waar leven insecten? In het water (als volwassen insect) Grote spinnende watertor Waar leven insecten? In het water (als larve) Steekmuglarven Waar leven insecten? Op het water Schaatsenrijder Waar leven insecten? In de grond Waar leven insecten? In en op de grond Zwarte wegmier Waar leven insecten? In en op de grond Zandloopkever Enc.Ins Waar leven insecten? In de lucht Blauwtjes Waar leven insecten? Tussen planten Zevenstippelig lieveheersbeestje Waar leven insecten? Op planten Rups van de witvlakvlinder Waar leven insecten? In planten Iepenspintkever Waar leven insecten? Op dieren Vlooi Waar leven insecten? In dieren Sluipwesprupsen komen uit vlinderrups Eten en gegeten worden Voedselweb snuitkever Meikever vlinderrupsen beuk Schorskever Mestkever Bokkever L meikeverlarve Vliegen Vegetariër Sint Jacobsvlinder Vegetariër Zebrarupsen Vegetariër Stippelmotten op Vogelkers Vegetariër Rupsen van de stippelmot Vegetariër Stippelmot Vleeseters Roofvlieg Vleeseters Roofwants Vleeseters Roofwants Vleeseters Libel Larve van Zandloopkever Insecten als voedsel voor vogels • De Grauwe klauwier Bestuivers Bestuivers Bestuivers Soldaatje Sluipvlieg Bestuivers Goudwesp op schermbloem Zijdebij op Gele kamille Zeefvlieg op Parnassia Zweefvlieg op Leeuwentand Bestuivers Groot geaderd witje op distel Bestuivers Penseelkever op bergdistel M.Stang Bestuivers Koekoekshommel op Distel Bestuivers Dikkopje op anjer M.Stang Bestuivers Mannetje van een solitaire bij copuleert met een bijenorchis Bestuivers Langhoornbij op Lathyrus Diversiteit van insecten in de duinen Diversiteit van insecten in de duinen Soorten NL 45 ~20 ~40 ~30 69 70 607 3000 772 Springhanen en krekels • Veldsprinkhaan • Sabelsprinkhaan Springhanen en krekels Boskrekel Springhanen en krekels Noord-Hollands Duinreservaat (Kerkhof 2001) Libellen en waterjuffers • Libellen • Waterjuffers M.Peereboom Libellen en waterjuffers • Biotopen van libellen en waterjuffers in de duinen – Infiltratieplassen (onaantrekkelijk voor veel libellensoorten) Watersnuffel Gewone oeverlibel R.Thomson Libellen en waterjuffers • Biotopen van libellen en waterjuffers in de duinen – Kwelplassen (vooral pioniersoorten) Platbuik Libellen en waterjuffers • Biotopen van libellen en waterjuffers in de duinen – Vochtige duinvalleien Zwervende pantserjuffer Wantsen en Cicaden (Snavelinsecten) Wantsen en Cicaden Bootsmannetje (Waterwants) Dagvlinders en nachtvlinders Dagvlinders: 70 soorten in NL Nachtvlinders: > 2000 soorten in NL • Diversiteit van vlindereieren 1. Eikeblad, Spinner (Gastropacha quercifolia) op Sleedoorn, Appel, Pruim Oranjetip, Witjes (Anthocharis cardamines) op Pinksterbloem en Look- zonder-look Ringelrupsvlinder, Spinner (Malacosoma neustria) op meidoorn, sleedoorn Grote beervlinder, Beervlinders (Arctia caja) Landkaartje, Schoenlappers, (Araschnia levana) op Brandnetel Spinner (Dasychira abietis) op Fijnspar 2. 3. 4. 5. 6. • Diversiteit van vlinderrupsen 1. Meriansborstel, Schaadspinner, (Dasychira pudibunda) op bladverliezende bomen Hermelijnvlinder, Tandspinner (Cerura vinula) op wilg en populier Wolfsmelkpijlstaart, Pijlstaarten (Hyles euphorbiae) op Wolfsmelksoorten Grote Schildmot, Schildmotten (Apoda limacodes) op eik, beuk e.a. Eekhoorn, Tandspinner (Stauropus fagi) op beuk Spanner, Geometridae 2. 3. 4. 5. 6. • Diversiteit van vlinderpoppen 1. 2. 3. 4. Anthocharis cardamines Aporia crataegi Limenitis camilla Apaturis iris Tweevleugelige Zweefvlieg (320 soorten in NL) Tweevleugelige • Muggen • Vliegen Tweevleugelige Maartse vlieg (Haarmug) Vliesvleugelige • Mieren (53 soorten in NL, 39 in de duinen) Rode bosmier Vliesvleugelige • Wespen (200 soorten in de duinen) Hornaar Vliesvleugelige • Wespen Goudwesp Graafwesp Appelgalwesp Houtwesp Vliesvleugelige • Bijen (96 soorten in Meijendel) Honingbij Vliesvleugelige • Bijen Zandbij Kegelbij Bloedbij Pluimvoetbij Kevers • • • • Snuitkevers Loopkevers Bladsprietkevers Bladhaantjes M.Peereboom Kevers • Snuitkevers (200 soorten in de duinen) Kevers • Snuitkevers op reigersbek, ~ tot het duingebied beperkt. Larven zijn verdeeld In de bloemknoppen: Limobius borealis Limobius mixtus Onder de bladeren: Hypera dauci In de wortel: Lixus vilis Herkennen van insecten Herkennen van insecten • Vleugels (aantal, vorm, aderen) • Vliezig en twee: vliegen en muggen • Kleurrijk met schubben: vlinders • Voorvleugels leerachtig: kevers en wantsen Herkennen van insecten • Hoofd (onderdelen) Herkennen van insecten • Antennes (vorm, grootte) Herkennen van insecten • Monddelen malen-kraken steken-zuigen zuigen-likken zuigen Herkennen van insecten – Poten (vorm, aanpassingen) vangen graven springen glijden lopen zwemmen Herkennen van sprinkhanen Herkennen van sprinkhanen Herkennen van sprinkhanen Libel of waterjuffer? Wants, cicade of kever? Wants, cicade of kever? Wants, cicade of kever? Dagvlinder of nachtvlinder? Herkennen van insecten • Mimicry: Vlinder, kever, zweefvlieg of wesp ? Herkennen van hommels Herkennen van insecten • Vlieg of hommel? Herkennen van insecten • Vlieg of hommel? Herkennen van insecten • Vlieg of bij?
