COMPETENTIEKAARTEN HBOV, beheersingsniveau verbeteren In het curriculum van FHV wordt competentiegestuurd opgeleid. Onder een competentie wordt verstaan: “Een vermogen dat de persoon in kwestie effectief en efficiënt kan inzetten om bepaalde doeleinden te bereiken, in uiteenlopende situaties en onder diverse omstandigheden (Kirschner, 1997). Dit vermogen betreft: bekwaam oordelen, anticiperen, handelen, en door middel van ervaring leren. “Het vermogen is opgebouwd uit onderling samenhangende kennis, vaardigheden of technieken, houding / gedragingen” (v/d Sanden, 1997). Het voorgaande wordt samengebracht in de definitie van Parry (1996), die competentie omschrijft als: “Een integratie van vaardigheden, attitudes en onderliggende kenniselementen die van invloed is op een belangrijk deel van iemands taak, die samengaat met de prestatie op de taak, die kan worden gemeten en getoetst aan aanvaarde normen en die kan worden verbeterd via training en ontwikkeling.” (Munten, 2003). De beroepscompetenties zijn onderverdeeld in Zorg op maat (ZOM), Regie op maat (ROM), Kwaliteitszorg (KWAL) en Deskundigheidsbevordering (DESK). Iedere beroepscompetentie heeft een aantal indicatoren, die per beheersingsniveau worden omschreven. Daarna is er een onderverdeling gemaakt in criteria, welke hoe hoger het beheersingsniveau wordt, steeds minder sturend worden. Zorg op maat (ZOM) Definitie Om de last van ziekte, handicap of sterven te verlichten, verleent de hbo-verpleegkundige bij alle zorgcategorieën op een professioneel verantwoorde en respectvolle wijze verpleegkundige zorg op menselijke maat, zodat de kwaliteit van leven van de zorgvrager verbetert, doordat: zijn genezingsproces wordt bevorderd de (ziekenhuis)opname goed wordt doorstaan zijn leefwereld verbetert, of indien iemand zich in een terminale fase bevindt – hij zo vredig mogelijk kan sterven Bij het verlenen van zorg geeft de verpleegkundige op basis van een programmatische aanpak informatie, voorlichting en advies aan individuen en groepen zodat het individu en zijn familie beter in staat zijn een gezonde leefstijl te onderhouden en zodat bovendien een gezonde leefstijl bij de bevolking in het algemeen wordt bevorderd. Domein: Zorg De verpleegkundige past bij het verlenen van zorg waar mogelijk primaire, secundaire en tertiaire preventie toe om risico’s voor de gezondheid en complicaties van onderzoek of behandeling te verminderen, zodat de zorgvrager minder risico’s loopt op verstoring van zijn gezondheid, zijn leefomgeving veiliger wordt en zijn ziektelast niet wordt vergroot. Rol: zorgverlener Indicatoren: Vraaggericht werken Ethische gevoeligheid Verpleegtechnische zorg Communicatief handelen Theoretische onderbouwing Verpleegkundig proces Stimuleren van gezondheidsbevorderend gedrag Vraaggericht werken Je legt relaties tussen culturele en maatschappelijke aspecten en de behoeften, belangen en noden van de zorgvrager Je maakt een plan ter bevordering van vraaggericht werken Je bent proactief en professioneel verantwoordelijk ten aanzien van vraaggerichte zorg. Ethische gevoeligheid Je neemt deel aan een moreel beraad en je hanteert hierbij op adequate wijze een relevant stappenplan Je leidt een moreel beraad Verpleegtechnische zorg Je verleent in een nieuwe situatie zelfstandig de verpleegtechnische zorg op een efficiënte en effectieve manier Je formuleert en beargumenteert verbetervoorstellen voor efficiënter en effectiever handelen Je voert risicovolle en voorbehouden handelingen uit in hoogcomplexe zorgsituaties Je verleent zorg in hoogcomplexe situaties waarbij je beargumenteert wanneer en waarom je afwijkt van een protocol Competentiekaarten – beheersingsniveau verbeteren 2/9 Communicatief handelen Je signaleert adequaat verbeterpunten en enthousiasmeert anderen om de zorg te optimaliseren Je signaleert en intervenieert aansluitend bij (al dan niet met hulpmiddelen) wat de ander nodig heeft in situaties waar de communicatie moeizaam verloopt, zonder dat de ander dit expliciet kenbaar heeft gemaakt Theoretische onderbouwing Je analyseert en onderbouwt vanuit verschillende bronnen van kennis in complexe situaties het verpleegkundig handelen Je analyseert en onderbouwt vanuit verschillende bronnen van kennis in hoog complexe situaties het verpleegkundig handelen Verpleegkundig proces Je hanteert het verpleegkundig proces in (hoog) complexe situaties Stimuleren van gezondheidsbevorderend gedrag Je doet verbetervoorstellen in het kader van gezondheidsbevorderend gedrag Je doet verbetervoorstellen in het kader van gezondheidsbevorderend gedrag waarbij je een innovatief idee invoert Competentiekaarten – beheersingsniveau verbeteren 3/9 Zorg inhoudelijke regie voeren (ROM) Definitie Om de zorg te laten verlopen als een continu en integraal proces dat gericht is op het welzijn van de zorgontvanger, coördineert de hbo-verpleegkundige de zorg zodat de verschillende activiteiten als samenhangend geheel op efficiënte en effectieve wijze tot het gestelde doel leiden en de zorg de zorgvrager niet méér belast dan onvermijdelijk is. Deelcompetenties: zorgcoördinatie coördineren van preventieprogramma’s en GVO Domein Zorg: specificaties zorg voor zieken, gehandicapten en stervenden zorgprogrammering GVO Rol: regisseur, ontwerper Indicatoren Teamspeler Vervullen van een consultfunctie Plannen en verantwoorden van zorg Bemiddelen en onderhandelen Coördinatie van zorg Plaats van de verpleegkundige in de gezondheidszorg Uitdrukkingsvaardigheden Voorlichting geven aan groepen Teamspeler Je verbetert intradisciplinaire en interdisciplinaire samenwerking Je hebt een voortrekkende en oplossingsgerichte rol Vervullen van een consultfunctie Je signaleert complexe vragen van collega en student en stelt patronen vast Je geeft advies op basis van evidence wat aansluit bij het niveau van de consultvrager Je verleent aan collega’s een consult op maat, zowel gevraagd als ongevraagd, waarbij nieuwe oplossingsrichtingen worden gekozen Plannen en verantwoorden van zorg Je anticipeert op onverwachte factoren, die van invloed kunnen zijn op de planning en speelt hier waar nodig op in en je legt hier verantwoording over af Je implementeert nieuwe ideeën om de (complexe) zorg te verbeteren Bemiddelen en onderhandelen Je onderhandelt voor patiënten, waarbij je streeft naar een Win-win situatie Je treedt op als advocaat van de patiënten, waarbij je zowel bemiddelt als onderhandelt en nieuwe oplossingen inbrengt Coördinatie van zorg Je verbetert de coördinatie van zorg intra- en interdisciplinair Competentiekaarten – beheersingsniveau verbeteren 4/9 Je brengt nieuwe oplossingen in ten aanzien van problemen in de coördinatie van de zorg Je coördineert zorg in een hoog complexe verpleegsituatie Plaats van de verpleegkundige in de gezondheidszorg Je doet verbetervoorstellen in de praktijk naar aanleiding van een moreel dilemma ter verheldering van de grenzen van het verpleegkundig beroep Je doet verbetervoorstellen voor de positie van de verpleegkundigen op de afdeling Je levert een actieve bijdrage aan de ontwikkeling van ketenzorg/transmurale projecten Je doet verbetervoorstellen voor de positie van de verpleegkundigen binnen de instelling door bijdragen aan bijv. medisch ethische commissie; VAR; raadplegen van experts binnen de zorgorganisatie Uitdrukkingsvaardigheden Je verbetert de verpleegkundige rapportage Je verbetert de verpleegkundige overdracht Je schrijft een transmurale verpleegkundige overdracht Je doet voorstellen voor verbetering voor de wijze van professionele communicatie op de afdeling Je leidt een verpleegkundig teamoverleg en/of een verpleegkundige patiëntenbespreking en vervult daarbij een adequate voorzittersrol Voorlichting geven aan groepen Je past voorlichtingsprogramma’s aan en stemt deze af op de kennis en mogelijkheden van de groepen Je vernieuwt de voorlichting Competentiekaarten – beheersingsniveau verbeteren 5/9 Bewaken en bevorderen van kwaliteit van zorg: Kwal Definitie: Om de kwaliteit van de zorg te bewaken en te waarborgen participeert de hbo-verpleegkundige in het ontwerpen van kwaliteitszorg op afdelingsniveau zodat de zorg transparant wordt omdat er ijkpunten voor kwaliteit beschikbaar komen, waaraan de dagelijkse zorgverlening en de interventies getoetst kunnen worden. Om de zorgverlening op de afdeling zo efficiënt, effectief en zo goed mogelijk op de afdeling te laten verlopen, levert de hbo-verpleegkundige een bijdrage aan het tot stand komen van het verpleegbeleid, zodat het functioneren van de totale afdeling met verpleegkundigen in verschillende diensten zo synchroon mogelijk verloopt met de zorg voor de individuele patiënt en de professionele verantwoordelijkheid van de verpleegkundige. (Ontwerper) Om de verpleegkundige deskundigheid te waarborgen in een integrale aanpak van zorg, behandeling en voorlichting werkt de hbo-verpleegkundige mee aan de ontwikkeling en vaststelling van nieuwe zorgprogramma’s zodat de te verlenen zorg doelmatiger wordt en efficiënter en effectiever wordt uitgevoerd en organisaties en professionals opener en flexibeler kunnen opereren. (Ontwerper) Domein: - Beroep, specificatie: deskundigheidsbevordering - Organisatie van zorg Rol: Ontwerper, Zorgverlener, Beroepsbeoefenaar, Coach, Regisseur Indicatoren Visie op kwaliteit van zorg Waarden en normen Evidence based practice Doelgericht werken aan kwaliteit zorg en verantwoorde zorg Actief een bijdrage leveren aan verpleegbeleid Visie op kwaliteit van zorg: verbeteren Je formuleert evidence based verbetervoorstellen en voert een cyclisch kwaliteitsproces binnen de verpleegkundige setting uit Je kijkt kritisch naar de kwaliteitszorg op je afdeling/organisatie en je voert methodisch een verbeterproject uit om die kwaliteitszorg te optimaliseren Waarden en normen Je levert een bijdrage aan de professionalisering van het verpleegkundig beroep, door waarden en normen voor het verpleegkundig handelen die ter discussie staan, te herdefiniëren met collega’s en andere disciplines Evidence Based Practice Je past onderzoeksvaardigheden toe bij een praktijkgericht onderzoek Doelgericht werken aan kwaliteit / verantwoorde zorg Je ontwikkelt en implementeert protocollen Je beredeneert waarom je afwijkt van een protocol en onderbouwt dit Je doet verbetervoorstellen voor de werkprocessen van de verpleegkundigen Competentiekaarten – beheersingsniveau verbeteren 6/9 Actief een bijdrage leveren aan verpleegbeleid Je initieert een verbetertraject op basis van een door de opdrachtgever gesteld kwaliteitsprobleem in de praktijk Je initieert één of meerdere fasen van een implementatietraject ten behoeve van een kwaliteitsverbetering in de zorg Competentiekaarten – beheersingsniveau verbeteren 7/9 Bevorderen van eigen en andermans deskundigheid)* kijken naar intercollegiale toetsing: Desk Definitie: Om de kwaliteit van het verpleegkundig beroep op het vereiste peil te houden zodat het kan voldoen aan de maatschappelijke criteria, werkt de hbo-verpleegkundige actief mee aan de bevordering van de deskundigheid van de beroepsgroep zodat de samenleving kan blijven vertrouwen op vakkundige verpleegkundigen, en de verpleegkundige een gerespecteerd lid is van de beroepsgroep (beroepsbeoefenaar) Om het beroep van verpleegkundige te ontwikkelen tot een professie die aansluit bij maatschappelijke ontwikkelingen van de 21e eeuw, vervult de hbo-verpleegkundige een actieve rol in de vernieuwing van het beroep en het bevorderen van het beroepsbewustzijn, zodat de verpleegkundige beroepsgroep zich kan ontwikkelen tot een professioneel niveau dat past bij de maatschappelijke waarden en normen van de 21e eeuw. (beroepsbeoefenaar) Om stagiaires en collega-verpleegkundigen en –verzorgenden te steunen in hun professionele identiteit, staat de hbo-verpleegkundige de collega met raad en daad ter zijde, zodat de collega of de toekomstige collega kan groeien in haar beroep, als teamlid kan functioneren en leren op de werkplek. (coach) Om de doelen van het verpleegbeleid en de zorgprogramma’s te realiseren kan de hbo-verpleegkundige andere verpleegkundigen en verzorgenden helpen en steunen bij het uitvoeren van de vastgestelde taken en functies, zodat verpleegkundigen en verzorgenden met plezier en efficiënt hun taken en functies kunnen uitvoeren, die leiden tot het realiseren van de doelstelling van het verpleegbeleid en het zorgprogramma. Deelcompetentie: - Werkbegeleiding - Deskundigheidsbevordering Rollen: Zorgverlener, beroepsbeoefenaar, coach, regisseur Indicatoren Proactieve leerhouding Positief kritisch een relatie aangaan Faciliteren Uitdrukkingsvaardig Maatschappelijk verantwoordelijk Authentiek Proactieve leerhouding Je hebt een proactieve leerhouding en bent in staat deze waar nodig te verbeteren Positief kritisch een relatie aangaan Je gaat positief kritisch een (professionele) relatie aan, onderhoudt deze en rondt deze af Je verbetert de samenwerking binnen een groep Faciliteren Je faciliteert anderen in de ontwikkeling en creëert een stimulerende leeromgeving (action learningbijeenkomsten) Competentiekaarten – beheersingsniveau verbeteren 8/9 Je doet actief aan kennisoverdracht door eigen kennis en ervaring te delen en medestudenten en andere collega’s te motiveren hun expertise in te brengen en dit te combineren Uitdrukkingsvaardig Je bent in staat je eigen uitdrukkingsvaardigheden aantoonbaar te verbeteren Je bent in staat om feedback te geven op de uitdrukkingsvaardigheden van je collega’s Je bent in staat tot metacommunicatie in overlegsituaties Maatschappelijk verantwoordelijk Je onderneemt initiatieven die er toe bijdragen dat je collega's zich meer maatschappelijk verantwoord opstellen Je kunt over je standpunt verantwoording afleggen vanuit een aantal vaktheoretische, ethisch-normatieve, politieke en maatschappelijke kaders Authentiek Je vormt een eigen beeld van een situatie en vaart duidelijk een eigen koers binnen de gestelde kaders Competentiekaarten – beheersingsniveau verbeteren 9/9