2. Drummen op het water

AFRIKA
Korte inhoud :
- inleiding
- luisteren naar de pygmeeën
- DRUMMEN OP HET WATER
- een krachtig djembé-onweer
Inleiding
De rijkdom van authentieke Afrikaanse muziek wordt door steeds meer
mensen ontdekt, bewonderd en geanalyseerd. Ze heeft een enorme
expressieve waarde die ons opnieuw doet nadenken over de levensechte
mogelijkheden van muziek : muziek als middel om gevoelens te uiten,
om allerhande ervaringen dieper te beleven, om je werkelijk te ontspannen,
om te dansen en te genieten.
Muziek uit andere culturen heeft de laatste jaren sterk aan belang
gewonnen. Men is ervan overtuigd dat bewondering en respect
voor ‘andere’ muziek de weg naar een positieve integratie
mogelijk kan maken.
Van Afrika wordt door de media nog vaak een negatief beeld
opgehangen. Er zou ontzettend veel armoede zijn en er zouden steeds
gruwelijke oorlogen gevoerd worden. Dit is echter een erg vertekend beeld.
Je kan uiteraard niet ontkennen dat er problemen zijn. Maar Afrikanen zijn
over het algemeen heel optimistische, vrolijke mensen. Dit ervaar je
in hun filosofieën, kunst en natuurlijk ook muziek.
Hier worden drie activiteiten aangeboden. (we tellen even het
PERCUSSIEPROJECT erbij, dit staat in de cursus didactiek van 1 BaLO, het
muziekje ervoor staat op de cd van 1 BaLO)
De activiteiten zijn gemakkelijk te organiseren. Je hoeft geen duur materiaal
te kopen. De echte Afrikaanse instrumenten worden steeds vervangen door
goedkope gemakkelijk te vinden objecten zoals kartonnen dozen,
flessen, enz.
2. Drummen op het water
Ritmische watergeluiden, je houdt het niet voor mogelijk !
Deze mensen musiceren met water ! Deze verfrissende muziek kunnen jullie ook
maken. Met de nodige hulpmiddelen en veel water kan je musiceren en
waterpret met elkaar combineren.
Goed om te weten
Deze ritmische watergeluiden zijn afkomstig van de Baka-pygmeeën uit ZuidoostKameroen. Wanneer moeders met hun kinderen naar de rivier gaan om zich te
wassen, wordt er op de rivier gedrumd. Pygmeeën maken veel muziek met hun
omgeving en niet zoveel op instrumenten. Dit komt omdat instrumenten zware lasten
zijn tijdens het rondtrekken in het woud. Deze beperktheid aan instrumenten zorgt voor
een verbazingwekkende creativiteit. Zonder gitaren, piano’s, synthesizers, ... maken zij
de mooiste muziek, echte ‘natuurmuziek’. De pygmeeën hebben ook een heel boeiende
zangwijze. Een soort traag jodelen met enkele klanken zoals [e],[i] en [o]. Met dit
gezang kunnen ze o.a. praten met de geesten van hun voorvaderen.
De Baka-pygmeeën kunnen ontzettend goed luisteren naar hun omgeving. Ze verliezen
nooit hun weg door zich te baseren op de geluiden van het (donkere) woud.
LESVERLOOP :
Je raadt het al : musiceren met water, een verfrissende zomeractiviteit. Het bestaat uit
twee delen :
1 Luisteren naar ritmische watergeluiden
2 Zelf drummen op het water
1. Luisteren naar ritmische watergeluiden
Als de kinderen rustig zitten of liggen wordt track 6 van de c.d. gestart. Na het
beluisteren stel je de volgende vragen :
Wat hebben jullie gehoord ?
Wat vonden jullie ervan ?
Op welke plek werd deze muziek gemaakt ?
Zou het moeilijk zijn ? Waarom wel/niet ?
Hoe klinkt deze watermuziek ?
Hoe zouden ze zulke muziek maken ?
Doen ze het enkel met de handen of gebruiken ze nog iets anders ?
Welke hulpmiddelen zou je nog kunnen gebruiken om klanken
uit water te toveren ?
Is er iemand die thuis muziek maakt met water ? Vertel !
Probeer tijdens het gesprek uitleg te geven over deze cultuur. Probeer de inhoud van
‘goed om te weten’ (vorige bladzijde) door te spelen. Zo weten de kinderen vanwaar
deze muziek afkomstig is en zijn ze in staat om de creativiteit en de muzikaliteit van de
pygmeeën te bewonderen.
2. Zelf drummen op het water
Wat je nodig hebt :
-
grote waterdichte bakken, vol met water,
stenen kommetjes,
glazen kommetjes,
diepe borden,
stenen eierdopjes,
houten lepels
stukken tuinslang,
glazen,
strootjes,
bladen waar de volgende woorden op geschreven zijn
één woord per blad) : BOP, DOEP, TWING,
BRRRORRFT, PRUTTEL, BRODDEL en PLAK.
Voorbereiding :
Met kommetjes, strootjes, stukken tuinslang enz. kan je prachtige geluiden uit het water
toveren. Oefen eerst zelf ! Laat thuis het bad vollopen en probeer de geluiden te maken
die op de volgende bladzijde uitgelegd worden.
BOP
DOEP
TWING
BRODDEL
Steek een stenen kommetje
schuin in het water. Druk het
kommetje snel naar beneden
totdat de opening het wateroppervlak volledig raakt.
De opening van een eierdopje
recht op het wateroppervlak
brengen en onmiddelijk
terugtrekken
Een stenen of een glazen
kommetje op het water laten
drijven met de opening naar
boven. Met een hard stokje
tegen het kommetje slaan en
je hoort ‘TWING ’ !
Met een stuk tuinslang in
water blazen.
BRRRORRFT
Een vol kommetje water
leeggieten op het wateroppervlak.
PRUTTEL
Met een strootje in een glas
water blazen.
dit geluid is facultatief
nogal stil
PLAK
Met de platte hand op het
wateroppervlak slaan.
dit geluid is facultatief
is moeilijk
Zet alle stoelen en tafels opzij. Plaats het materiaal in een cirkel. Elk geluid krijgt zijn
plaats : het materiaal van het BOP-geluid bij elkaar, het materiaal van het DOEP-geluid
bij elkaar, enz. Bij elke ‘stand’ hangt een blad waarop de naam van het ge-luid
geschreven is : BOP, DOEP, TWING, BRODDEL, BRRRORRFT, PRUTTEL, PLAK.
Verloop :
Verdeel het aantal kinderen in 4 of 5 groepen. Laat elke groep plaats nemen bij een
bepaald geluid. Elke groep mag nu proberen het geluid met het materiaal na te
bootsen. B.v. : de groep van het BOP-geluid probeert met stenen kommetjes
het geluid ‘BOP’ te maken op het water. Zo leren de kinderen het geluid kennen en
maken waarmee ze straks zullen musiceren.
Het ‘waterdrummen’ kan beginnen.
1 We leren elkaars geluid kennen. Elke groep maakt even hun geluid volgens een
vast metrum (4/4). De andere groepen luisteren.
2 De groep van het BOP-geluid geeft de maat 4/4 aan : BOP BOP BOP BOP ...
3 De groep van het DOEP-geluid mag terplekke een fantasieritme bedenken. De
basis blijft de vaste maat van het BOP-geluid. Door te ‘dirigeren’ moet je zorgen
dat het DOEP-ritme niet te complex is. Er moeten immers nog andere geluiden
bijkomen en het geheel mag niet te chaotisch klinken. De andere kinderen
luisteren aandachtig zodat ze straks dit ritme kunnen aanvullen.
4 Van zodra ‘BOP’ en ‘DOEP’ een mooi ritme gevormd hebben kan je de groep van
het TWING-geluid aansporen om een nieuw ritme te bedenken en bij te voegen.
Dit ritme moet eveneens eenvoudig zijn.
5 Wanneer deze drie geluiden mooi bij elkaar passen kan je de volgende groep iets
laten bedenken en bijvoegen. enz. Als alle groepen aan de ‘slag’ zijn hoor je
een echt waterorkest !
Enkele tips :
- Je kan de groepen laten doorschuiven zodat alle kinderen eens een ander geluid
kunnen maken.
- Wanneer het geheel te chaotisch klinkt kan je kleinere orkestjes maken met een
beperkt aantal geluiden. Je kan ook werken met woordritmische opdrachten, die de
kinderen moeten naspelen. Bv Doep doep Twingtwing doep ......
- Samenspelen met het CD-fragment is ook leuk.