dnl 1890 jaargang 8

—
50
W e l is dit het geval met den titel van écuyer, die
eenige personen na 1855 hebben getracht weder i n gebruik te brengen ; hierop heeft ieder edelman ingevolge
het oude gebruik, dat niet is afgeschaft, recht.
I n alle geval hebben de afstammelingen van een adellijke vrouw, i n de landstreken waarin zij den adel aan
haar kunnen ontleenen, het recht tot het voeren van
het wapen van haar, aan wie zij hun adel te danken
hebben.
Geslachten die i n het bezit
a d e l d o m zijn.
van
Er zijn sommige familiën die geen adellijke afstamming
kunnen bewijzen tot aan 1560, die niet geadeld zijn,
maar toch sedert een of meer eeuwen beschouwd zijn
als adellijk, somtijds zelfs daarin gehandhaafd zijn bij de
zoogenaamde „jugements de maintenue", maar die i n
alle gevallen toegelaten zijn geworden te stemmen i n
de vergaderingen van den adel i n 1789.
Deze familiën moet men beschouwen als adellijke,
maar daar zij niet kunnen bewijzen dat hun adel opklimt
tot het zoogenaamde quasi feodale tijdperk of zijn oorsprong ontleent aan een uitdrukkelijke verheffing, kan
men aannemen, dat zij hun adel te danken hebben aan
een soort van verjaring.
De „jugements de maintenue" bevestigden het gevolg
dezer verjaring als zij beslisten dat iemand van adel
was, maar niet den oorsprong van den adel vermeldden,
alsmede ook niet dat die van voor 1560 dagteekende.
Daar i n sommige baljuwschappen niet adellijke bezitters van adellijke landgoederen i n 1789 toch toegelaten zijn geworden met den adel te stemmen, volgt
hieruit dat alleen dit medestemmen niet als een bewijs
van adel kan gelden.
Verlies van
adeldom.
De adel gaat verloren door ontzetting, verlies van
rechten en door vermindering van staat.
De ontzetting (degradatie) uit den adelstand was het
gevolg van iedere veroordeeling tot een lijf- of onteerende straf. Behalve het geval van majesteitschennis,
diefstal of bankroet, strafte zij slechts den gevonnisde,
doch had geen gevolg ten opzichte van zijn afstammelingen. Zelfs heeft men eens als bewijs van adel .willen
aanhalen de onthoofding van een der voorouders wegens
misdaad. Het is, volgens André de la Roque, evenwel
geen wezenlijk bewijs van adeldom, omdat ook dikwijls
niet adellijken op deze wijze gestraft geworden zijn,
maar ook de tuchtiging door een andere lijfstraf den adel
van een familie niet doet verloren gaan.
Het verlies van rechten (déchéance) wordt uitgesproken
tegen de gendelden, die binnen den bepaalden tijd niet
de formaliteiten vervuld hadden, welke bij de wet of bij
den adelsbrief vereischt waren.
De vermindering van staat (dérogeance), het verlies
van adeldom ten gevolge hebbende bestond i n het uitoefenen van sommige beroepen, die beschouwd werden
niet overeen te komen met den adellijken stand, zooals
de kleinhandel, werktuigkundige beroepen met uitzondering van de glasmakerskunst, die niet zooals men wel
eens beweerd had adelde, maar geen verlies van adel
ten gevolge h a d , het pachten van goederen van een
gewoon persoon, dienstbaarheid, het procuraat, behalve
bij het parlement.
—
Men is i n twijfel geweest of het notariaat ook hier
onder moest gerekend worden; het tegendeel is algemeen
aangenomen, vooral i n die landstreken waarin het geschreven recht geldt en vóór het jaar 1540. Sommige
Provencaalsche familiën hebben zelfs beweerd, dat i n
hunne provincie het ambt van notaris i n oude tijden
adeldom deed verwerven D i t is evenwel eene dwaling.
Een arrest van den raad i n 1666 besliste dat de notarissen „seront censé avoir dérogé", beteekenende, dat als
het bewezen is dat zij tijdens de uitoefening van hun
ambt voortdurend gebruik gemaakt hebben van de voorrechten van den adel, hunne afstammelingen den adel
niet zullen verloren hebben.
De zeehandel, de handel i n het groot, het beroep van
advocaat en doctor hadden geen verlies van adel tengevolge. Een edelman kan eveneens zijn landerijen bebouwen zonder zijn stand te verliezen. Sommige hebben
beweerd dat hij i n dit laatste geval, als hij ploegde, zijn
zwaard op zijn ploeg plaatste. D i t gebruik schijnt alleen
bestaan te hebben i n de verbeelding van enkele dichters.
I n Bretagne was er geen verlies van adel tengevolge
van het drijven van koophandel van welke soort ook.
De kleinhandelaar edelman, genoot evenwel niet van
zijne voorrechten, zijn adel was zoogenaamd slapende,
maar niet vernietigd. Het was voldoende, als hij met
zijn koopmanschap ophield, daarvan de verklaring af te
leggen bij het bestuur van zijn distriet en aan de kerkvoogden zijner parochie, om zijn vroegeren staat te hernemen.
De afstammelingen van een edelman, die tengevolge van vermindering van staat zijn adel verloren heeft
kunnen hun adel terugkrijgen bij brieven van herstelling
of van reliëf.
Het is aangenomen en ook bevestigd bij een vonnis
van het Hof „des aides" te Parijs i n 1684, dat het herstel van adel niet meer kon plaats hebben na een verloop van honderd jaren, maar dat i n dat geval nieuwe
brieven van adelverleening noodzakelijk waren.
De kinderen geboren voor de vermindering van staat
des vaders, behielden hun adel.
1
Personen die meenen
zij v a n a d e l z i j n .
dat
Familiën en personen, die i n de vier hierboven opgenoemde omstandigheden verkeeren, zijn van adel, maar
evenals het verschil tusschen de verschillende opgenoemde
soorten van adel feodale, quasi feodale, etc, i n sommige
gevallen bijna onmerkbaar is, zoo bestaat er een aantal
familiën en personen, die hoewel niet van adel, i n de
oogen der groote menigte en ook i n hun eigene beschouwd worden als wel daartoe te behooren.
De omstandigheden waarin de personen, die daartoe
gerekend worden en over wier staat de Société Héraldique
nogal eens geraadpleegd is, verkeeren, zijn de navolgende:
1. Het bezit van een adellijk goed door een voorvader.
2. De titel van schildknaap (écuyer) door een voorvader gevoerd.
3. De benaming van „noble homme, noble, illustre,
noble ou égrége personne" eveneens toegekend aan een
voorvader, wanneer de erfelijke adel niet uit andere
stukken kan bewezen worden.
4. De rang van officier i n het huis des konings, der
koningin of der prinsen van den bloede, van raad des
konings, koninklijk rechter, intendant, plaatsvervangend