Seksuele ontwikkeling van kinderen in de

Seksuele ontwikkeling van kinderen in de basisschoolleeftijd
Naast de cognitieve en sociaal emotionele ontwikkeling van de kinderen in de leeftijd van 4-6
jaar besteden we tijdens de informatieavond (september)van de groepen 1 en 2 ook aandacht
aan de seksuele ontwikkeling van kinderen en alles wat daarbij hoort. Kinderen in deze leeftijd
ontdekken de wereld om zich heen, zichzelf en elkaar.
Typische ontwikkelingsaspecten passend bij de ontwikkeling van kleuters zijn: (zie onder):
Wij zullen altijd alert zijn op afwijkend gedrag. Wij zullen de ouders altijd informeren van het
betrokken kind of kinderen. Zo nodig zullen wij de hulp inroepen van de IB-er of een externe
expert voor informatie hoe te handelen. Wij zullen ook discreet zijn omdat voor veel ouders dit
toch een beladen onderwerp is.
Hebt u vragen of vangt u iets op; ga altijd naar de desbetreffende leerkracht of naar de
schoolleiding. Wij hopen echter dat u vertrouwen heeft in onze kennis om op de juiste manier
met dit onderwerp om te gaan.
Seksuele ontwikkeling van kinderen in de basisschoolleeftijd:
t/m 7 jaar: Oriëntatie op (intieme) relaties

Ontwikkeling van vriendschappen

Seksuele spelletjes (vadertje/moedertje of doktertje
spelen). Vaak buiten het zicht van volwassenen omdat ze
het signaal hebben gekregen dat dit soort spelletjes niet
passen in de sociale code (thuis/van de school).

Behoefte aan aanraken en bekijken van het eigen lichaam
en dat van leeftijdgenootjes.

Grote interesse in voortplanting

Rond het zevende jaar gaat het kind zich in zijn blootje
ongemakkelijk voelen. Er zullen ook minder vragen over
seks gesteld worden omdat hij/zij merkt dat het een
beladen onderwerp is.
8 t/m 11 jaar: Begin van de(pre) puberteit: schaamte en interesse

Begin puberteit (bij meisje rond hun 10e en jongens rond
hun 12e jaar)

Verliefdheid gaat een rol spelen zonder dat daar in eerste
instantie seksuele gevoelens aan worden gekoppeld.

Minder openlijke belangstelling voor elkaars lichaam. In
deze leeftijdsfase zijn kinderen zich duidelijk bewust van de
sociale norm

Tekeningen van geslachtsorganen

Rijmpjes met seksuele woorden fluisteren en schuine
moppen.

Meer schaamte

Interesse in seks in de media

De groepsnorm is gericht op heteroseksualiteit: grappen
over homo’s

Fantaseren en dromen over seks

Zelfbevrediging in privé-omgeving bij jongens neemt toe,
maar dit kan ook groepsgewijs voorkomen.
12 t/m 15 jaar: Groei in lichaam en gedrag

Grote lichamelijke veranderingen

Behoefte aan privacy

Preutsheid

Verliefdheid

Belangstelling voor volwassen sexualiteit

Verder ontwikkelen van de seksuele voorkeur.

Onzekerheid over het eigen lichaam

Stemmingswisselingen

Seksuele interesse in leeftijdgenoten
Een extra toelichting:
Kleuters
Een kleuter kent zijn eigen lijf inmiddels aardig goed; het weet heel goed welke plaats extra fijn
voelt maar begint ook steeds beter te beseffen dat dat privé is. Wanneer een kind het gevoel heeft
dat het iets is om je voor te schamen zal hij ook een schaamtegevoel gaan ontwikkelen; hij wil niet
meer samen douchen of zich omkleden in de grote kleedruimte van het zwembad.
De interesse in het lichaam van anderen en verschillen tussen jongens en meisjes beslaat in de
kleutertijd een groot deel van de seksuele ontwikkeling. Doktertje en vadertje en moedertje spelen
zijn dan ook favoriete spelletjes. Deze spelletjes zijn een normaal onderdeel van de seksuele
ontwikkeling en niets om je zorgen over te maken. Wel kun je natuurlijk regels stellen. Een paar
voorbeelden:
- we laten de deur open
- voorzichtig doen met elkaar
- eerst vragen aan de ander of het mag
- stoppen als de ander nee zegt.
Kinderen met een groot leeftijdsverschil die doktertje willen spelen kun je vertellen dat ze dat
alleen met leeftijdsgenootjes mogen doen. Door het (grote) leeftijdsverschil kan het jongste kind
makkelijker gedwongen worden, of zich gedwongen voelen om dingen te doen die hij niet wil.
Door zulke spelletjes helemaal te verbieden of te zeggen dat het vies is kan een kind een
schuldgevoel ontwikkelen en leren dat zijn eigen lichaam (en zijn seksualiteit) vies is.
Kleuters stellen veel vragen over allerlei onderwerpen, ze willen precies weten hoe alles werkt. Zo
vragen kleuters ook van alles over voortplanting, je kunt er vanuit gaan dat een kind niet verder
vraagt dan waar hij aan toe is. Door zijn vragen over seksualiteit te beantwoorden, kun je
voorkomen dat het kind in de toekomst niet meer naar je toe durft te stappen.
Sekse-identiteit
Jonge kleuters kunnen goed het onderscheid maken tussen mannen en vrouwen, maar beseffen
nog niet dat dit blijvend is. Zo kan een jongen enthousiast vertellen over 'als ik later moeder word'
en is de juf die zich verkleedt als man een echte man geworden.
De basisschoolleeftijd (gr 3 t/m8)
In deze periode merken veel ouders minder van de seksuele ontwikkeling van hun kind. Dat komt
deels doordat de nieuwsgierigheid naar het eigen lichaam en dat van anderen bevredigd is en de
spelletjes als doktertje spelen afnemen tot ze uiteindelijk niet meer gespeeld worden. Ook komt het
doordat de meeste kinderen nu een schaamtegevoel ontwikkeld hebben. Als er nog seksuele
spelletjes gespeeld worden, gebeurt dat vaak in het geheim. De meeste kinderen willen hun lichaam
niet meer zomaar aan anderen tonen. Dit hoort bij de ontwikkeling van het kind. Vanzelfsprekend is
het belangrijk respecteren. Ook kunnen kinderen zich beginnen te schamen bij het stellen van vragen
over seksualiteit, zeker als voor die tijd weinig over het onderwerp gesproken is. Juist daarom is het
goed om luchtig met het onderwerp om te gaan en er met enige regelmaat over te spreken.
Sekse-identiteit
In het begin van deze fase, zo rond de zeven jaar, beseft het kind dat het geslacht niet meer
verandert. Ook ziet het kind nu dat de geslachtskenmerken de belangrijkste basis vormen voor het
onderscheid tussen mannen en vrouwen. Rond de leeftijd van acht jaar vormen zich duidelijke
jongens- en meisjesgroepen, er wordt niet meer met kinderen van het andere geslacht gespeeld. Ook
de allereerste echte verliefdheid zie je in deze fase; hoewel kleuters soms wel verliefd lijken of het
zelf ook zo benoemen gaat dat toch om een ander gevoel, het is dan nog meer iets als extra-lief
vinden.
Meer lezen met peuters en kleuters:
Ik vind je lief, Sanderijn van der Doef
Dat is fijn, M. Meijer & I. Ivanic
In je blootje, M. Meijer & I. Ivanic
Met het schoolkind:
Ben jij ook op mij? Sanderijn van der Doef
Seks en zo, R.H. Harris
Zin in mezelf, M.F. Delfos
Marjolein Ridderhof
Leerkracht groep 1 /2
Bronnen :
Kleine mensen, grote gevoelens, Sanderijn van der Doef
Pedagogiek van de levensloop, Dieleman & Span
Kleine ontwikkelingspsychologie, R.Kohnstamm
Ontwikkelingspsychologie, Monk & Knoers
Project preventie seksuele intimidatie (PPSI/APS)
Natuurlijke EHBO | Zelf middeltjes maken
Praten met je peuter | Zorg dat je elkaar begrijpt
Gezellig aan tafel | Samen aan de maaltijd
Weerbaarheid vergroten | Nee! tegen misbruik
Gezond zonder vlees | Vegetarische kinderen
Ik ben twee en ik zeg nee | Peuterpubertijd
Overbodige en dure cadeaus | Minder is leuker!
Kraamtijd zonder stress | Een rustige start
Op reis met de fiets | Zeg nee tegen vervuilende vakanties
Enig kind | Bewust 'kiezen' voor geen tweede
Tandenpoetsen is leuk | Borstelen zonder drama
Kikkerpoeltje maken | Van dril tot kikker
De ontdektuin | Natuurgebied aan huis
Dagelijks duurzaam | Bewust in huis, tuin en keuken
KIES voor het kind | Kind in echtscheidingsituatie
Voorleven | Het goede voorbeeld
Kinderen in actie | Projecten door kinderen
Etiketten lezen | Kritisch kijken
Gezonde lunch | Van boterham tot groentesnack
Goede kraamcadeaus | Geschenken voor de kersverse ouder
Koorts | Je afweer in actie
Bang voor badderen | Douche en bad tips
Uitjes in de winter | Goed voorbereid er op uit
Rust en regelmaat | Voorspelbaarheid voor baby's
Fair Feest | Duurzame Decembermaand
Kolven | Het tienstappenplan
Hoekjes in huis | Kleine ruimte stimuleert rollenspel
Kleinbehuisd | Benut je ruimte
Milieubewustzijn | Kinderen redden de aarde
Betaalbaar biologisch | Tips voor je boodschappen
Omgaan met geld | Financiële opvoeding
Consuminderen met kinderen | Het bezuinigingstaboe
Wereldborstvoedingsweek | Zorg voor borstvoeding, stap voor stap
Bevallingsonderzoekjes | Van Doppler tot Apgar
Wandelen is leuk | Activiteiten voor onderweg
Opgroeien met media | De media als medeopvoeder van je kind
Knuffel je kind gezond | De kracht van aanraken
Jongens- en meisjesgedrag | Aangeleerd of aangeboren?
Donormelk | Moedermelk, heel gewoon
Peuter-kleutergeklets | Taalontwikkeling van twee tot vijf
Kindvriendelijke restaurants | Gezond en lekker eten
Van bakfiets tot tandem | Alles over fietsen
Introductie van drinken | Vocht voor kleintjes
Avontuurlijk kamperen | Op survival met het gezin
Voogdij regelen | Wat gebeurt er met de kinderen?
Creativiteit | Vrij denken en creëren
Kennis over borstvoeding | Over informatievoorzieningen
Hooikoorts | Lente en zomer klachten
Kinderopvang naar wens | Kiezen van een dagverblijf
Alles over zonbescherming | Brandende vragen
Omgaan met alcohol | Sterke voorbeeldfunctie
Poepspoelen | Het wassen van luiers
Tasten en voelen | Zintuigelijke ontwikkeling deel I
Vieze activiteiten | Binnen en buiten vies worden
Ontlasting lezen | Wat poep zegt over de gezondheid
Een kindermoestuin | Met de handen in de aarde
Vies is zo gek nog niet | Het belang van vies worden
Seksuele ontwikkeling | Het lichaam ontdekken
Suiker, zout en witmeel | Niet kiezen voor de drie kwaden
Er op uit met je kind | Alle uitjes bij elkaar
De eerste woorden | Dreumes leert praten
Peuteryoga | Rustgevend en uitdagend
Pedagogische tik | Onmogelijke machtsstrijd
Patronen doorbreken | Wisselwerking tussen gedrag
Juridisch ouderschap | Alles goed geregeld
Leuke dingen doen | Aan je relatie werken
Het ouderschapsplan | Zorgvuldig uit elkaar gaan
Aandacht geven | Echt aanwezig zijn
De eerste voeding | Borstvoeding in de kraamtijd
Duurzaam voelt goed | Biologisch textiel
Waanzinnige Winter | Zo kom je de winter door
Slaapritueeltjes | De dag goed afsluiten
Voedingsplan | Gezonde voeding op het dagverblijf
Sinterklaascadeaus | Kiezen van speelgoed
Zelf massages geven | Voor baby en kind
Kinderspel | Leren door te spelen
Zelfstandigheid | Je kleintje kan meer zelf dan je denkt
Babygebaren | Communiceren met je kleintje
Kleuterspel | Bouwen, knutselen en rollenspel
Masseren van kinderen | Ontspannen en gezellig
Een geboorteplan | Je bevalling op papier
Peuterspel | Verkleden en ravotten
Vormen van Kinderopvang | Wat kies jij?
Verhalen voorlezen | Gezellig en zinnig
Zomer zonder zorgen | Kiind helpt je de vakantie door!
Hechting | Van levensbelang
Spelende dreumes | Je hulpje in huis
Natuurlijk Ouderschap | De signalen van je kind
Kleutertjes | Over angsten, zelfstandigheid en "waarom?"
Babyspel 2 | Door spel de wereld leren kennen
Op het Brood | Alles over kant-en-klaar beleg
In de Knoop | Alle draagdoeken op een rijtje
Babyspel 1 | Spelontwikkeling bij pasgeborenen
Dorstlessers | Drinken voor kinderen
Brabbelen | Brrrrrr papapapamama
Spelenderwijs | De waarde van spelen
Draagkind | Waarom kinderen gedragen worden
Goed Geluierd | Wees goed geïnformeerd over wasbare luiers
Lekker Luierloos | Baby op het potje
Rapley-methode | Voeding zonder prakjes
Activiteiten voor kinderfeestjes | Activiteiten voor kinderfeestjes
Pomponnetjes | Zachte pluizebollen maken
Hoesjes maken | Mooie verzamelboekjes
Kookfeest | Kinderpartijtjes
Vakantie in eigen huis | Groeten uit Balkonia
Speurtochten | Tips voor een leuke route
Schortje maken | Voor ouder en kind
Indianenfeest | Kinderpartijtje
Oud papier wordt boekje | Voor nieuw tekenplezier
Jongen(s)mama anno 2011 | Column van Diana
Overbodige en dure cadeaus | Minder is leuker!
De ontdektuin | Natuurgebied aan huis
Tandenpoetsen is leuk | Borstelen zonder drama
Vieren van een kinderpartijtje | Tips voor een topfeest
Kikkerpoeltje maken | Van dril tot kikker
De baby en de malloot | Column van Jannie
Toverstokje | Zelf magisch speelgoed maken
Schaapjeschaapje | Wendie in het zonnetje
Uitjes in de winter | Goed voorbereid er op uit
Bang voor badderen | Douche en bad tips
Raamkristallen | Vouw-en-knipknutsel
Zelfgemaakte cadeaus | Het wichtelmannetje is terug
Samen spelen | Column van Diana
Rammelaar | Knutsel van vilt en hout
Van gordijn tot pietenpak | Duurzame verkleedkleding
Overdaad schaadt | Column van Jannie
Kleinbehuisd | Benut je ruimte
Consuminderen met kinderen | Het bezuinigingstaboe
Een prachtig boek vol inkt | Recensie
Opgroeien met media | De media als medeopvoeder van je kind
Wandelen is leuk | Activiteiten voor onderweg
Hoekjes in huis | Kleine ruimte stimuleert rollenspel
Paddestoelen vilten | Met beschrijving van het Viltpaleis
Een veilig nest | WECF in het zonnetje
Ekobebe | Rene en Santa in het zonnetje
Jongens- en meisjesgedrag | Aangeleerd of aangeboren?
Kinderdag | Column van José
Ballonbal | Speelgoed voor onderweg
Mijn knutselkoning | Column van Diana
Creativiteit | Vrij denken en creëren
Kleine Aap's Grote Plascircus | Kinderboekrecensie
Wees een vent | Column van Christel
Klim- en klauterbroek | Maak zelf speelkleding
Het Weitje | Een natuurspeeltuin in het zonnetje
Vies is zo gek nog niet | Het belang van vies worden
Seksuele ontwikkeling | Het lichaam ontdekken
Een kindermoestuin | Met de handen in de aarde
Foto's van mei | Hele vieze foto's
Vieze activiteiten | Binnen en buiten vies worden
Zaaipapier maken | Zaadjes in een boodschap
Tasten en voelen | Zintuigelijke ontwikkeling deel I
Foto van april | Eerste verjaardag
Foto van maart | Uren spelen
Gezonde traktaties | 25 ideeën in een uitdeelfolder
Peuteryoga | Rustgevend en uitdagend
Spinnen en andere monsters | Het fantasievolle leven (van een mama) van een 3,5 jarige
Aandacht geven | Echt aanwezig zijn
Windlichtje | Sfeervol licht met wolvilt
Cupido | Zelf een pijl en boog maken
Decemberzorgen | Een column van José
Tientalenten | Cindy in het zonnetje
Cadeautjes maken | Het wichtelmannetje komt langs!
Waanzinnige Winter | Zo kom je de winter door
Op de beurs | Verslag van de Ouders Natuurlijk! beurs
Feest vieren | Zo blijft het leuk
Sinterklaascadeaus | Kiezen van speelgoed
Puur Speel Goed | Jane staat in het zonnetje
Herfstslinger | Knutselen met natuurmaterialen
Zelfstandigheid | Je kleintje kan meer zelf dan je denkt
Kinderspel | Leren door te spelen
Labeldoekje | Uitdaging voor de zintuigen van je kind
Kleuterspel | Bouwen, knutselen en rollenspel
Greenjump | Manon staat in het zonnetje
Bloemenpracht | Iedereen kan dit!
Verhalen voorlezen | Gezellig en zinnig
Peuterspel | Verkleden en ravotten
Speelkabouters | Zelf speelgoed maken
Speelgoedzak | Opgeruimd in een handomdraai
Zomer zonder zorgen | Kiind helpt je de vakantie door!
Ode aan het emmertje | Vol met water, zand of aarde
Met Verve | Lekker experimenteren
Boekenlegger | Snel en leuk
Papierkralen | Oud papier wordt ketting
Textuurcollage | Leuk tekenproject
Spelende dreumes | Je hulpje in huis
Tjoeke Tjoeke | Een vrolijk treintje op de muur
Buitenspelen | Het belang van spelen in de natuur
Babyspel 2 | Door spel de wereld leren kennen
Plunjezakje | Traktatie voor peuters
Mei | De beelden van kiind op een rijtje
Kasteelheer | Ontdek de magie tussen het oud-papier
Ode aan het speelkeukentje | Bakken, koken en afwassen
Babyspel 1 | Spelontwikkeling bij pasgeborenen
April | De beelden van Kiind op een rijtje
Spelenderwijs | De waarde van spelen
Speeldernis | Speeldernis in het zonnetje
't Knuffelpopje | Nancy staat in het zonnetje
Je oogst wat je zaait | Lezerspost
Opgroeien in verbondenheid | Recensie
Ouderschap is maatwerk | Column van Diana
Activiteiten voor kinderfeestjes | Activiteiten voor kinderfeestjes
Supermarkten vol spaaracties | Geen fratsen, doe mee!
Ontspannen ouderschap | Overleven in de opvoedjungle
Hoesjes maken | Mooie verzamelboekjes
Kookfeest | Kinderpartijtjes
Natuurlijke EHBO | Zelf middeltjes maken
Praten met je peuter | Zorg dat je elkaar begrijpt
Vakantie in eigen huis | Groeten uit Balkonia
Speurtochten | Tips voor een leuke route
Verzamelen | Column van Diana
Remigratie | Column van José
Weerbaarheid vergroten | Nee! tegen misbruik
Gezellig aan tafel | Samen aan de maaltijd
Weer een kaarsje op de taart | Column van Diana
Indianenfeest | Kinderpartijtje
Genieten van opvoeden | Weg met 'De Opvoeding'!
Ik ben twee en ik zeg nee | Peuterpubertijd
Jongen(s)mama anno 2011 | Column van Diana
Gezond zonder vlees | Vegetarische kinderen
Triple P kritisch bekeken | Hoe positief is Positief Opvoeden?
Enig kind | Bewust 'kiezen' voor geen tweede
Tweedeling | Column van José
Avocadoweek | Gezonde lunchideeën
Sorry | Column van Diana
De ontdektuin | Natuurgebied aan huis
Tandenpoetsen is leuk | Borstelen zonder drama
Vieren van een kinderpartijtje | Tips voor een topfeest
Paprikaweek | Gezonde lunchideeën
KIES voor het kind | Kind in echtscheidingsituatie
Kikkerpoeltje maken | Van dril tot kikker
De baby en de malloot | Column van Jannie
Modetips van zoonlief | Column van Diana
Zoek de moeder in jezelf | Column van Christel
Voorleven | Het goede voorbeeld
Schaapjeschaapje | Wendie in het zonnetje
Babystrikmuts | Lekker warm
We zijn allemaal anders | Column van Diana
Koorts | Je afweer in actie
Cocooning | Column van Jannie
Bang voor badderen | Douche en bad tips
Raamkristallen | Vouw-en-knipknutsel
Wintervogels | Vetbollen en pindaslingers
Handleiding voor het resetten van je baby | Column van Christel
Zelfgemaakte cadeaus | Het wichtelmannetje is terug
De kanjerklas | Kinderboekrecensie
Samen spelen | Column van Diana
Rust en regelmaat | Voorspelbaarheid voor baby's
Kinderen | Lezerspost van Jolan
Fair Feest | Duurzame Decembermaand
Kinderen in actie | Projecten door kinderen
Milieubewustzijn | Kinderen redden de aarde
Dag van de Duurzaamheid | Urgenda in het zonnetje
Gelddieet | Column van Jose
Groene oogkleppen | Column van Jannie
Budgetteren leidt tot consumeren | Column van Diana
Omgaan met geld | Financiële opvoeding
Overdaad schaadt | Column van Jannie
Kleinbehuisd | Benut je ruimte
Consuminderen met kinderen | Het bezuinigingstaboe
Dagelijks duurzaam | Bewust in huis, tuin en keuken
Duurzaam leven en opvoeden | Ervaringsdeskundigen ondervraagd
Een prachtig boek vol inkt | Recensie
Taalbarrière | Column van Jose
Opgroeien met media | De media als medeopvoeder van je kind
Nicky zeven jaar | Column van Diana
Paddestoelen vilten | Met beschrijving van het Viltpaleis
Een veilig nest | WECF in het zonnetje
Ekobebe | Rene en Santa in het zonnetje
Als ik groot ben, word ik een meisje | Column van Diana
Peuter-kleutergeklets | Taalontwikkeling van twee tot vijf
Jongens- en meisjesgedrag | Aangeleerd of aangeboren?
Knuffel je kind gezond | De kracht van aanraken
Crèchekind | Column van José
Voogdij regelen | Wat gebeurt er met de kinderen?
Het breken van de weerbarstige kinderwil | Straffen en belonen
Seksuele voorlichting | Een deel van de opvoeding
Creativiteit | Vrij denken en creëren
Reageren op gedrag | Logisch of natuurlijk gevolg
Alles over zonbescherming | Brandende vragen
Kinderopvang naar wens | Kiezen van een dagverblijf
Vies is zo gek nog niet | Het belang van vies worden
Seksuele ontwikkeling | Het lichaam ontdekken
Zaaipapier maken | Zaadjes in een boodschap
Douchen | Iedere keer een uitdaging
Tasten en voelen | Zintuigelijke ontwikkeling deel I
Brandschoon | Column van Jose
Foto van april | Eerste verjaardag
Groter kijken | Column van Jose
Grenzen van je kind | Wederzijds respect
Jarige Job | Een ontspannen feest
Verjaardagskroon | Vilten knutsel voor de jarige
Vier jaar worden | Column van Diana
Paasmobile maken | Een vrolijke lenteknutsel
De eerste woorden | Dreumes leert praten
Vrouwen met ballen | Column van Jose
Pedagogische tik | Onmogelijke machtsstrijd
Gezonde traktaties | 25 ideeën in een uitdeelfolder
Boomblaadjes | Leuke lentetraktatie
Peuteryoga | Rustgevend en uitdagend
Spinnen en andere monsters | Het fantasievolle leven (van een mama) van een 3,5 jarige
Van stel naar gezin | Hoe jullie band verandert
Juridisch ouderschap | Alles goed geregeld
Patronen doorbreken | Wisselwerking tussen gedrag
Relatietest | Column van José
Het ouderschapsplan | Zorgvuldig uit elkaar gaan
Van partner naar vader | Column van Diana
Kinderyoga | Marjolein Tiemstra in het zonnetje
Duurzaam voelt goed | Biologisch textiel
Aandacht geven | Echt aanwezig zijn
Mama is jarig | Een column van Diana
Foto van december | Lekker badderen
Decemberzorgen | Een column van José
Tientalenten | Cindy in het zonnetje
Cadeautjes maken | Het wichtelmannetje komt langs!
Waanzinnige Winter | Zo kom je de winter door
Het zit in de genen | Column van Diana
Op de beurs | Verslag van de Ouders Natuurlijk! beurs
Feest vieren | Zo blijft het leuk
Hoop voor de toekomst | Vaderschap in Roemenië
De driejarigengroep | Niet werken, toch stress
Introductiecolumn | Moederschap in Roemenië
Geen papa en mama meer | Uit het oog, maar niet uit het hart
Zelfstandigheid | Je kleintje kan meer zelf dan je denkt
Zelf massages geven | Voor baby en kind
Amariskids | Tamara staat in het zonnetje!
Moeder van drie | Voor herhaling vatbaar?
Masseren van kinderen | Ontspannen en gezellig
Babygebaren | Communiceren met je kleintje
Vormen van Kinderopvang | Wat kies jij?
Verhalen voorlezen | Gezellig en zinnig
Aanbod en aanvaarding | Het wordt nog wel wat met me
Hechting | Van levensbelang
Natuurlijk Ouderschap | De signalen van je kind
Ooit wilde ik een groot gezin | Poepluiers
Plunjezakje | Traktatie voor peuters
Mei | De beelden van kiind op een rijtje
Brabbelen | Brrrrrr papapapamama
Kleutertjes | Over angsten, zelfstandigheid en "waarom?"
Balletjes in de lucht houden | Geen oermama
April | De beelden van Kiind op een rijtje
Wolletjewinterlok | Tjardi in het zonnetje
Moeder en Kind | Nienke staat in het zonnetje
drawing
drawing
drawing