muziekbegrippen

BEGRIP
BETEKENIS
COMPONIST
Monodie
vocale stem + begeleiding
Monteverdi
Stile Rapresentativo
- Recitativo secco
soort recitatiefstijl
vocale stem + basso
continuo
vocale stem + meer
begeleiding
Monteverdi
Italie
een techniek om emoties
op te wekken door
nabootsing van de echte
klanken van de stem van
een mens met verdriet
muzikaal tussenspel
tussen bedrijven van
opera met eigen verhaal
Monteverdi
italie
Monteverdi
Italie
Monteverdi
Italie
- Recitativo accompagnato
JAARTAL
Land
KENMERKEN RECITATIEF:
Vocale stem blijft vaak op
zelfde toonhoogte hangen
esclamazione
intermedii
Madrigalen
- Vroege:
- Middenperiode:
- Late :
Monteverdi: stile
consitato
vrije dissonanten, soms
met continuo
vermenging
meerstemmig met
monodisch madrigaal
1) In volkstaal
gebruikt om woede uit te
drukken , kenmerken is
herhaling van 1 toon
Deel opera over verdriet
Monteverdi
Tekst bestaat uit 5 grote
delen
Kort vaak dansachtig ,
Monteverdi
vaak ABA-vorm,
weerspiegelen vaak
emoties van personages,
soms vermenging met
instrumentale ritornelli
Geestelijk onderwerp,
Carissimi & cavalieri
bedoelt om emoties op te
wekken
voor het volk
2) in Latijn
voor aristocratie
Lamento
Aria
Oratorium:
italie
italie
Italie
Motet:
- concertato motet
- Kleine concertato motet
- Koraalmotet
Cantate
Toccata
Voor grote bezetting
voor solo met basso
continuo
Motet met koraaltekst
van Luther
Doorgecomponeerde
zetting met profane
poetische tekst, 1-2-3
vocale partijen met basso
continuo, typerend:
opeenvolgingen van
stylistische
contrasterende
framenten.
Werkgerelateerd aan de
improvisatie
(instrumentaal)
Fantasia
Contrapuntisch werk op
basis van 1 thema dat
door contrapuntische
technieken wordt
omspeelt
- Ostinato fantasia
1 thema dat wordt
herhaal met complexere
figuraties in andere
stemmen
imitatie van thema
+verschillende
contrathema’s
Enkele passages maken
gebruik van echoeffecten. Imitatieve delen
wisselen af met een
chromatisch thema
- Ricercar fantasia
- Echofanstasia
Monteverdi,
Gabrieleli
(dubbelkorig),
Viadana, Grandi
Preatorius, Scheidt,
Schein, Schütz
Italie
Carissimi (man) +
Strozzi (vrouw)
Italie
Froberger
(herkenningspunt:
imitatie of imitatieve
behandeling van een
motief) zie beneden
bij *
Sweelinck
Sweelinck +
Frescobaldi
Duitsland
Frescobaldi
italie
Froberger
Duitsland
Duitsland
Nederland
Nederland
Italie
Canzona
Capriccio
“Klassieke” Suite: 4 delen
Allemande
Streng meerstemmig
maar levendigere en
individuelere thema’s
dan fantasia
langzame dans,binaire
maatsoort, korte opmaat
in begin
Gigue
Imitatie
courante
ternaire maatsoort:
franse type: traag, maar
van 6/4 + Italiaanse type:
snel, maat ¾
sarabande
Traag, ternair, nadruk op
2e tel
Praelidium
Vrij stuk bedoeld voor
orgel, gelijend op toccata
Orgelzettingen van
Lutherse
koraalmelodieen:
- koraalvariaties
-Koraalfantasia
- koraalprelude
Karakterstukken
Franse opera
Ballet de cour
Comédie-Ballet
Buxterhude (zie
onderaan *)
Duitsland
Buxterhude
Duitsland
gelijkend op Sweelinck &
Scheidt
Elke koraalzin wordt op
andere manier verwerkt
vb) echofuga…
koraalmelodie wordt
eenmaal voorgesteld in
de bovenstem met
toevoeging van sterk
uitgewerkte vocale
ornamenten die vaak
geïinspireerd zijn op de
affecten(emoties) van de
koraaltekst, andere
stemmen zijn begeleiding
Programmatisch,
instrumentaal stuk,
zonder tekst, dat de
emotionele toestand van
acties en karakters
probeert uit te drukken
Verhaal waarin wordt
gezongen
Froberger, Kuhmau
Lully
Frankrijk
Vermenging van dans,
poezie en muziek. Mens =
centraal onderwerp
Meer samenhangend
spectakel dan ballet de
cour, had ook gesproke
dialogen+muziek en dans
Lully
frankrijk
Lully & Molière
Frankrijk
Pastorale
Toneelwerk met
instrumentale
tussenspelen , meestal
met sentienteel
onderwerp vb) de liefde
van goden en
edelmannen voor
herderinnen
* (toccata) Froberger






Imitatie / of motief behandeld op een imitatieve manier. (Herkenningspunt!)
Korter improvisatorisch deel.
Imitatief deel (hetzelfde motief als het vorige imitatieve deel, nu in een ander ritmisch
formaat).
In langere toccata’s is een derde imitatief deel mogelijk (hetzelfde motief, opnieuw, ritmisch
veranderd).
opening is improvisatorisch / akkoordisch met versiering.
improvisatorisch slotdeel
* Het typische plan van een Buxtehude praeludium ziet er als volgt uit:






openend improvisatorisch deel (altijd aanwezig). Typisch voor de improvisatorische delen is
de zogenaamde ‘stile fantastico’, gekenmerkt door virtuoze passages (zowel voor de handen
als voor het pedaal), plotse ritme- en tempowisselingen, onverwachte pauzen en
verrassende modulaties.
fugato deel; expositie van het thema in doorimitatie.
improvisatorisch deel.
fugato deel; soms gebruikt het een thema verwant aan het vorige fugato deel.
improvisatorisch deel.
(een bijkomend fugato deel, met improvisatorisch slot is mogelijk).