De familie Broccoli

OET219 9 Zomer 2009_QXD-6def.qxd
11-05-2009
13:09
Pagina 22
Een mix van verschillende
broccolisoorten
De familie Broccoli
Broccoli staat al enkele jaren stevig bovenaan
de lijst van de gezondste groenten. De media,
voedingsvoorlichters en de wetenschap zijn het er
roerend over eens, de goede eigenschappen van
deze groente worden nauwelijks overtroffen.
Broccoli bevat bijna geen calorieën en vetten, volop
vitamines A, B9, C en K, vezels, provitamine A en
magnesium, calcium en kalium. En dat voor een
groente die enkele decennia geleden hier nauwelijks bekend was. Nu prijken tot ieders tevredenheid
die groene gesloten knoppen jaarrond in de winkelschappen. We ontsnappen er dus niet aan, we
moeten meer broccoli eten. Meteen is dat ook een
goede reden vaker broccoli in de tuin te kweken.
PETER BAUWENS
De naam 'broccoli' vindt zijn oorsprong
in Italië. Het is het meervoud van
'broccolo', op zijn beurt het verkleinwoord van 'broco' wat stengel of scheut
betekent. Het waren de Romeinen die de
eerste schuchtere pogingen ondernamen om overwinterde bladkolen te
selecteren op het vormen van bloemknoppen. Alle kolen, en ook rapen en
radijzen, vormden als tweejarige planten hun bloeiknoppen in het vroege
voorjaar van het tweede jaar. De nog
gesloten sappige knoppen en stengels
prikkelden de culinaire aandacht en
vormden de basis van de ontwikkeling
van het huidige broccoli-assortiment.
Vreemd genoeg won in onze regionen
de indrukwekkender bloemkool het in
populariteit, ook al blijft tot op heden
het botanische onderscheid tussen
beide vormen vrij onduidelijk.
Kweekwijze Broccoli groeit sneller en
onder verschillende omstandigheden veel
makkelijker dan bloemkool. Bovendien
biedt de tuin meer soorten broccoli dan
wat we kennen uit de winkel.
Zaai broccoli vanaf maart op een zaaibed
22
OnzeEigenTuin/Zomer 2009
om in april op 50 cm van elkaar uit te
planten. Of zaai de planten voor, onder
glas, vanaf eind februari. Pot ze op en zet
ze in april uit in de tuin. Broccoli is een
kool, dus zet niet elk jaar planten op
dezelfde plaats in de tuin. Zorg voor een
verhoogde pH en luchtige grond. Kweek
de planten voor in een 15 tot 20 cm pot
Kruising tussen Russische bladkool en broccoli: ‘Purple Peacock’
OET219 9 Zomer 2009_QXD-6def.qxd
11-05-2009
13:09
Pagina 23
‘Nine Star Perennial’, een overwinterende broccoli
Japanse broccoli of kailan heeft een
teeltwijze die erg op broccoletto lijkt
maar een smaak die meer in de richting
van de kool gaat. Wie iets meer kleur
wenst kan Hon Tsai Tai uitproberen,
want deze bladknopkool zorgt voor
dieppaarse of rode stengels en bladnerven. Broccoletto en Hon Tsai Tai bloeien
geel, kailan heeft grote witte bloemen
en alle drie worden ze bij voorkeur
geoogst wanneer de eerste bloemen net
kleur bekennen. Zijn de bloemen helemaal open dan zijn ze bruikbaar als een
kleurrijk en zoet ingrediënt voor salades.
in de vroege herfst een centrale gesloten
knop. Na de oogst van die hoofdknop
vormt zich een hele reeks kleinere zijknoppen, wat maakt dat er vaak enkele
weken achter elkaar kan worden
geoogst. Klassieke zaadvaste rassen zijn
'Calabrese', 'De Chicco' en 'Green
Sprouting'. Jammer genoeg worden
steeds vaker moderne hybriden aangeboden, die nog nauwelijks zijknoppen
ontwikkelen. Zomerbroccoli is beschikbaar in groen of een opvallende paarse
tint (‘Rosalita’).
De overwinterende of winterbroccoli
vraagt heel wat meer geduld. Je zaait in
de zomermaanden en de forse planten
gaan volwassen de winter in. Vroeg in
het voorjaar vormen zich de roomwitte,
paarse of groene scheuten. De centrale
knop is nauwelijks groter dan de zijknoppen en deze typische lange
broccoli-scheuten worden ook vaak als
asperge-broccoli aangeboden. 'Early
Green Sprouting', 'Late Purple
Sprouting' en 'Nine Star Perennial'
(roomwit) zijn geschikte rassen.
met wat extra kalk en/of zeewier en
plant ze zo met een flinke wortelkluit uit
om knolvoet te voorkomen.
Broccoli kun je ook heel goed als kiemgroente kweken of net als tuinkers op
de vensterbank. Zo oogst je zonder tuin
en in één tot twee weken toch je eigen
broccoli. Die broccoli-kiemen en microgroenten bevatten nog meer vitamines
en voedingswaarde dan de volwassen
groente.
Soorten De 'klassieke' en meest geteelde
broccoli is de eenjarige zomerbroccoli
of Calabrese broccoli. De planten
worden in het voorjaar vanaf maart
gezaaid en vormen later in de zomer of
FOTO’S: AUTEUR
Centrale bloemknop van Russische boerenkool
Broccoletto en kailan Wie niet zoveel
geduld heeft moet beslist broccoletto
uitproberen, niet echt een kool maar
meer verwant aan de raap. De planten
worden vanaf het voorjaar tot het vroege
najaar gezaaid, komen op 3 tot 5 cm uit
elkaar in de rij en vormen supersnel elk
een kleine stevige scheut met bovenaan
een 2 tot 3 cm dikke bloemknop. Ook bij
broccoletto vormt zich na die eerste
hoofdknop nog een hele reeks zijscheuten die de oogst nog een stuk verlengen.
Spigariello Bij spigariello (ook uit Italië)
komen er helemaal geen bloemen aan
te pas. Deze bladbroccoli lijkt een beetje
op een variant van onze boerenkool
maar heeft grijs gepunt en getand blad
met een lekkere zoete broccoli-smaak.
Je kunt de planten jong oogsten als snijgroenten of flink laten uitgroeien net
als een echte kool, ze zijn redelijke
winterhard. Roerbakken met knoflook
en olijfolie en serveren met polenta
(maïsgriesmeel) is een klassieker in de
Italiaanse keuken.
Kolen zijn boeiende planten en lenen
zich makkelijk voor allerlei kruisingsexperimenten. Een kruising tussen de
Russische bladkool en een broccoli gaf
broccoli 'Peacock' als resultaat. Deze
ietwat ongewone broccoli met een
grappig ingesneden blad, paarse
stengels, vrolijke dieppaarse knoppen
en volop zijknoppen is zeer geschikt
om rauw te eten.
Wie zelf wil experimenteren kan in de
tuin allerlei kolen, rapen en radijzen in
het voorjaar laten doorschieten en al
dat prille knopgeweld oogsten en rauw
verwerken in voorjaarssalades of gebundeld eventjes blancheren voor originele gerechten. Verrassend zijn de
smaak van spruitjes-broccoli, de kleur
van paarse boerenkoolknoppen en de
rijke oogst van doorgeschoten winterradijzen of overwinterde rucola-bloemknoppen. De jonge oogst is bruikbaar
om te roerbakken, in omeletten, soepen,
om te frituren en smaakt heerlijk in
broccoli-taart. Al die heilzame voedingsstoffen die broccoli bevat zijn makkelijk
even zelf in de tuin te kweken.
!
OnzeEigenTuin/Zomer 2009
Peter Bauwens werkt
samen met echtgenote
Kathelijne Thiers aan
'De Nieuwe Tuin', een
kleinschalige kwekerij/
selectiebedrijf/zaadhandel
gespecialiseerd in moestuinplanten, waarover hij ook
boeken schrijft.
www.denieuwetuin.be
23