2013_13_12_tussenevaluatie_fga_02

Terug- en vooruitblik Friese Grondstoffenagenda
Tussenevaluatie na symposium ‘Bouwen aan de circulaire economie’ op 1 november 2013.
Kernvragenzijn:
1. Hoe ver is het met de circulaire economie in Fryslân en daarbuiten?
2. Wat moeten we doen om de vergaande doelstelling (het in kringloop brengen van
grondstoffen) te bereiken?
3. Wat gaat dit betekenen voor FGA 2.0 voor huishoudelijk en bedrijfsafval?
4. Wat gaan we het komend jaar concreet doen?
5. Hoe organiseren wij en het kernteam dit?
1. Circulaire economie
Voor zover er nu al een antwoord gegeven kan worden op de vraag hoe ver het is met de
circulaire economie, verwijzen wij naar de FGA 1.0, de door PS vastgestelde
Miljeuprogramma en Uitvoeringsprogramma Duorsume Enerzjy, de resultaten van het
symposium ‘Bouwen aan de circulaire economie in Fryslân’ en de ontwikkelingen in
Nederland, EU en wereldwijd. Het gaat concreet om de vraag welke kansen we voor Fryslân
zien voor haalbare business-cases, en dan voornamelijk met betrekking tot de economische
bedrijfsagenda (ketenbeheer en sluiten van productketens) en initiatieven in de samenleving.
2. Wat moeten we doen?
Er is vooralsnog vastgelegd om minstens één sluitende business-case per jaar te realiseren.
Wij zijn er van overtuigd dat er veel meer mogelijk is, juist in een periode van lichte
heropleving na een economische stagnatie. We moeten,nu de economie weer licht aantrekt,
juist nú de voordelen van een circulaire economie binnen zien te halen (zie o.a. ook de
publicaties van het Agentschap.NL (RWS) en de interessante nota ‘Vergroenen en
verdienen’ van het Agentschap voor de leefomgeving hierover
(www.pbl.nl/publicaties/vergroenen-en-verdienen). We moeten laten zien dat het kan en werkt.
En partijen bijeen brengen die willen en kunnen.
3. FGA 2.0
In de volgende versie van de FGA wordt voortgeborduurd op de besluiten die PS genomen
hebben (Miljeuprogramma en het Uitvoeringsprogramma Duorsume Enerzjy) en de
resultaten tot nu toe. Het concrete doel is om minstens één haalbare business-case per jaar
te realiseren (liever meer) en in de FGA 2.0 zal dit nader worden uitgewerkt.
4. Plannen voor het komend jaar
Voorzover we het nu kunnen overzien zijn de volgende business-cases in voorbereiding:
1. Closing the Loops (PET)
2. Beets to polymers (Biobased kunststofverpakking)
3. Betonketen Fryslân/Groningen/Drenthe (met een concrete toepassing o.a. in een
fietspad)
4. Bitumenketen volgens het Roof2roof-model
5. Voorbeelden van lokale grondstoffenagenda in 3 dorpen (Netwerk duurzame dorpen)
6. FOOD (ganzenvlees en voedselbanken)
7. ‘Elke vezel telt’ (PR om de opbrengst van textielbakken te verhogen: trekker Omrin)
8. Verminderen van de hoeveelheid GFT in het restafval – trekker Omrin
9. In Fryslân recyclen van telefooncentrales (trekker Fryslân Recycling/Cenned)
In 2014 wordt er minstens één hiervan gerealiseerd, maar wellicht meer. Het is dus goed om
meerdere reële mogelijkheden tegelijk te ontwikkelen. In de figuur hieronder zijn de diverse
projecten in voorbereiding gepositioneerd conform de onlangs in gebruik genomen
Trajectenkaart van de provincie.
5. Hoe organiseren wij dit?
De activiteiten in het FGA worden gekenmerkt door duurzaam ketenbeheer in vier
‘doelgroepen’: huishoudens, ketenbeheer in de regio, bedrijven en instellingen. Alle vier
hebben organisatorisch een duidelijke link met duurzaam hergebruik van grondstoffen in de
keten van huishoudelijk afval, bedrijfsafval en industrieel afval.
1. Voor duurzaam ketenbeheer (circulair denken en dóen) rond huishoudens spelen gemeenten
en OMRIN een sleutelrol (www.omrin.nl). De OMRIN heeft aangeboden om de aansturing
van de Initiatiefgroep FGA van de provincie over te nemen door oprichting van een
kerngroep. Omrin zal het initiatief nemen om deze nieuwe kerngroep samen te stellen.
Gedacht wordt aan een kleine groep bestaande uit enkele gemeentebestuurders, de
provincie en de Friese Milieufederatie. Eén van de eerste taken die de groep op zich zal
nemen is het opstellen van een gezamenlijke agenda.
De provincie is hier in principe voorstander van en wil daaraan meewerken, mede om:
 preventie van huishoudelijk afval te stimuleren, waar mogelijk (bijv. textiel,
voedselverspilling, plastic verpakkingen);
 betere scheiding (bron- en na-) van huishoudelijk afval in de prov. te realiseren, waar
mogelijk (bijv. gft,pet);
 mede richting te kunnen geven aan de keuze en uitvoering van projecten, pilots en
communicatieactiviteiten;
 initiatieven in de samenleving te ondersteunen.
Er is begin 2013 een overzicht gemaakt van welke activiteiten OMRIN en provincie
gezamenlijk uit kunnen en zullen voeren en daarom stellen wij voor om dit overzicht voor te
leggen aan de op te richten kerngroep en hier op voort te borduren in 2014.
2. Voor duurzame ontwikkeling in de regio en duurzaam ketenbeheer bij bedrijven en
instellingen is en wordt een beroep gedaan op de contacten die we in Fryslân al hadden en
die we verder willen uitbreiden en het netwerk van CODIN c.q. de Vereniging Noorden
duurzaam in oprichting (www.noordenduurzaam.nl/131118-eerste-nieuwsbrief-noordenduurzaam). Uiteindelijk moet dit er toe leiden dat er ketens gevormd worden voor het
sluiten van meerdere ketens, elk volgens zijn eigen specifieke aanpak.
6. Financieringsinstrumenten van de provincie
Voor uitvoering van de FGA is in 2014 een bedrag van €1,15 (mogelijk zelfs €6,15?) miljoen
begroot in ’Wurkje foar Fryslân’. In het Uitvoeringsprogramma Duorsume Enerzjy en het
Miljeuprogramma is er voor 2014 en 2015 jaarlijks elk een bedrag van €50.000 beschikbaar,
dus in totaal voor beide jaren €100.000.
Ten aanzien van de financiering van projecten wordt gebruik gemaakt van bestaande en nog
te ontwikkelen regelingen, met een logische kombinatie van bij voorkeur revolverende
fondsen en subsidiemogelijkheden. Er wordt ook gewerkt aan een specifieke
subsidieregeling voor uitvoering van de FGA die moet worden gemaakt binnen een jaar na
toekenning van de eerste subsidie voor ‘Closing the Loops’. De goed voorbereide
subsidieaanvraag voor ‘Closing the Loops’ wordt eind januari 2014 verwacht en de
toekenning volgt spoedig daarna. Dat betekent dat de subsidieregeling FGA eind 2014
gereed moet zijn.
Op korte termijn wordt het beschikbare budget vooral besteed aan het geven van opdrachten
aan kwartiermakers, die haalbare business-cases tot stand moeten brengen, die zichzelf
zonder subsidie kunnen bedruipen. Daarnaast kunnen wij op bescheiden schaal financieel
bijdragen aan het uitvoeren van haalbaarheidsstudies. Er liggen talloze kansen, maar de
noodzakelijke samenwerking tussen ketenpartijen komt niet vanzelf tot stand. Een goed
voorbeeld daarvan is het sluiten van de keten voor bitumen dakbedekking (Roof2Roof). Alle
betrokken ketenpartijen moeten een extra inspanning leveren om het
dakbedekkingsmateriaal als grondstof terug te brengen in de keten. Die extra inspanning
wordt ruimschoots terugverdiend omdat er sprake is van hoogwaardige toepassing en een
hogere economische waarde van de grondstoffen.
Samengevat:
1.
2.
3.
Op korte termijn: een bescheiden bijdrage met name voor het aanstellen van
kwartiermakers voor de realisatie van samenwerking tussen ketenpartners en
haalbare business-cases uit het Miljeuprogramma en/of programma Duorsume
Enerzjy 2014 en doorverwijzen van subsidiabele projecten onder gebruik making van
reeds beschikbare financieringsregelingen (SNN, Fryslân Fernijt, DOE-fonds, etc).
Op langere termijn:
a.
subsidieregeling FGA
b.
NOM
c.
Wurkje Foar Fryslân
d.
FSFE
Op nog langere termijn
a.
EU Eco Innovation
b.
EU subsidieprogramma Horizon 2020