Leerkracht en onderwijs in Nederland

CoCo
de nieuwe toren van Babel?
Discussie
Cevo syllabus scheikunde:
‘In de globale
examenprogramma’s is de
context-conceptbenadering niet
zichtbaar. Een
examenprogramma is immers
een opsomming van kennis en
vaardigheden die leerlingen na
hun onderwijs tot een zeker
niveau hebben verworven. De
specificatie van het programma
van het centraal examen geeft
zo eenduidig mogelijk aan welke
kennis en vaardigheden dat zijn.’
•
CoCo is het uitgangspunt van
de vernieuwing van een aantal
vakken 2de fase.
•
Moet deze benadering
zichtbaar zijn in de (concept)examenprogramma's van deze
vakken?
CoCo – wisselwerking tussen
concepten en contexten
• CoCo – uitgangspunt van
vernieuwing vakken 2e
fase havo/vwo
• R&D-project CoCo 20082012
'Ontwikkeling van talent in
de tweede fase'
(KNAW, 2003)
'onderscheid te maken
tussen duurzame
kernconcepten en
kernvaardigheden aan de
ene kant en wisselende
theoretische en praktische
contexten aan de andere
kant.'
Commissies aan de slag
Maatschappijwetenschappen, Economie, Biologie, Scheikunde,
Natuurkunde, Wiskunde, Natuur, leven en technologie
•
(deels) gemeenschappelijke knelpunten
•
Verschillende commissies, opdracht, start, fasen, aanpak,
uitwerking CoCo
•
Concept-contextbenadering, Context-conceptbenadering,
concepten en contexten
•
Onderscheid wat en hoe
•
Impliciete en expliciete verwijzingen naar theorieën over leren,
didactiek
Waar hebben we het nu over?
•
“The committee suggested that the Dutch educational practice should be
transformed from a content-oriented into a context-based practice. The
new curriculum should consist of small context-based teaching units,
which are designed to fulfil the diverse needs of students, society and
science.” (scheikunde)
•
“Om segmenten van de samenleving te onderscheiden is door de CVBO
gekozen voor de eenheid van de handelingspraktijk. Een
handelingspraktijk wordt hier verder aangeduid als een context.“
(biologie)
•
“De processen die in de context-conceptbenadering tot diepe
begripsvorming leiden worden inzichtelijk gemaakt in de bekende
leercyclus van Kolb (1984)”. (natuurkunde)
•
In het schoolexamen kunnen de kernconcepten en -vaardigheden in
wisselende contexten worden toegepast. (maatschappijwetenschappen)
Curriculaire Verschijningsvormen
Beoogd
(Intended)
Denkbeeldig
Beoogd
(Intended)
Formele, Geschreven
Uitgevoerd
(Implemented)
Geïnterpreteerd (m.n. door
(Ideal, Ideological, Ideaistic)
(Formal, Written)
leraren, maar ook anderen…;
cf. false clarity; painful unclarity)
(Perceived)
Uitgevoerd
(Implemented)
In actie
Bereikt
(Attained)
Ervaren
(Operational)
(m.n. door leerlingen)
(Experiential, Experienced)
Bereikt
(Attained)
Geleerd
(Learned)
En dan zijn er ook nog:
•
Verborgen leerplan (hidden curriculum)
•
Getoetste leerplan (tested curriculum)
•
Nostalgische leerplan (vooral bij ouders, media, BON…)
•
Et cetera
Curriculair spinnenweb
Rationale
Mit Dank an Jan van den Akker, SLO, Enschede
Kader voor een schoolvak
•
•
•
•
Examenprogramma
– Vernieuwingscommissies
– Vaststelling door ministerie
Lesmateriaal, voorbeeldmatig
- pilots vernieuwingscommissies
- uitgevers
Schoolexamen
– Handreiking SLO, voorbeeldmatig
Centraal examen
– Syllabuscommissie Cevo
– Examenopgaven Cito
Versterken bètaonderwijs
Beweegredenen
• Snelle ontwikkelingen in de wetenschappelijke discipline(s), die de basis
vormen voor het schoolvak;
• Aansluiten bij technische en maatschappelijke ontwikkelingen;
• Verschuiving van accenten in doelstellingen schoolvak
• Overladenheid en van het curriculum;
• Versterken van doorlopende leerlijnen;
• Recht doen aan verschillen;
• Nadruk op losse begrippen i.p.v. op ontwikkeling samenhangend
conceptueel netwerk;
• Gebrek aan transfer van kennis en vaardigheden
• Ruimte maken voor vernieuwing.
 EU-afspraken 2000 Lissabon
15% meer bèta (arbeidsmarkt, ho, natuurprofielen)
Doelstellingen schoolvak
Twee algemene doelstellingen tweede fase:
- algemene ontwikkeling en vorming;
- voorbereiding op opleidingen in het hoger onderwijs.
- Instroomeisen: alfa/gamma (AOV), bèta (VHO)
ec:
mw:
na:
sk:
bio:
wi:
NLT:
adequate deelname aan het maatschappelijk verkeer
sociale en politieke kaart van Nederland in Europees en
Internationaal perspectief
brede groep N-leerlingen aanspreken met behoud van niveau
vakgebied dat beoogt alle leerlingen aan te spreken
binnen vak veel ruimte voor persoonlijke betekenisvorming
verschillende programma‘s met eigen accenten AVO en VHO
Aantrekkelijkheid bètaonderwijs en samenhang tussen bètavakken
versterken.
Waarom CoCo?
•
•
•
•
•
•
Benadering sluit aan bij wetenschappelijke theorieën vanuit
leerpsychologie en (vak)didactiek
Aantrekkelijk, actueel en relevant onderwijs
Aard van kennis
Versterken van samenhang binnen en tussen vakken
Structuur en ordening van het schoolvak
Kennisontwikkeling en kennissamenleving
CoCo-benadering is vooral een middel om en geen doel op zichzelf!
Concepten
•
materie, energie, ruimte, tijd, wisselwerking
•
molecuulconcept, micro-macro-concept
•
combinatie van organisatieniveaus met systeemconcepten levert
48 (havo) / 51 (vwo)concepten
•
getal, formule, functie, verandering, ruimte, toeval
•
schaarste, ruil, markt, ruilen over de tijd, samenwerken en
onderhandelen, risico en informatie, welvaart en groei
•
sociale cohesie, macht en gezag, socialisatie en acculturatie,
identiteit, globalisering, ontstatelijking, .... (18)
Contexten
•
•
•
Een betekenisvolle situatie of
probleemstelling (nlt, wi, na)
Een situatie of gebeurtenis
waarin concepten een rol spelen
(ec)
Soorten contexten
•
maatschappelijke
(leefwereld)contexten
•
beroepscontexten
(technologisch en toepassingsgericht)
Bruggen tussen de werkelijkheid
en de concepten (sk en mw)
•
wetenschappelijke contexten
(theoretisch en experimenteel)
•
Een handelingspraktijk (bi)
•
didactische en wiskundige
contexten
Oude wijn in nieuwe zakken?
Kenmerken CoCo beoogd curriculum
• duurzame concepten, die enige tijd meegaan
• concepten, die de essentie vakgebied weergeven
• geen woud aan begrippen, maar beperkt aantal kernconcepten
• concepten, die in grote mate kennis structureren
• reactie op dynamiek hedendaagse kennismaatschappij
• concepten, die in meerdere contexten betekenis krijgen
• nadruk op de wisselwerking tussen concepten en contexten
• belang van de- en recontextualiseren
• didactische uitwerking door scholen en docenten; meerdere
wegen naar Rome
CoCo – wisselwerking tussen
concepten en contexten
•
•
Curriculair instrument:
-ontwikkelen leerplannen
- ontwikkelen programma- en
leerlijnen
- ontwikkelen van
onderwijseenheden
Didactische methode:
CoCo internationaal: opvattingen
van Hart (1997) en Whitelegg
and Parry (1999) over Context
based (science) education
•
CoCo zowel als curriculaire als
didactische methode
•
Theorieën over leren en
didactiek vormen onderleggers
voor CoCo
•
Learning is contextualized
•
Brede opvatting CoCo als
didactische methode
•
Model: Venster op
wisselwerking concepten en
contexten
Venster op wisselwerking tussen
concepten en contexten
Concept-contextbenadering
(uit vragenlijsten pilotdocenten evaluatie)
• Breed gedragen door pilotdocenten
• Het nieuwe zit hem volgens docenten vooral in:
– De didactiek (Bio/Sk-docenten)
– Nieuwe inhouden (Na-docenten)
– Contexten (Bio/Na/Sk-docenten)
In hoeverre is de vernieuwing gericht op het wat en niet op het hoe?
Discussie
Cevo syllabus scheikunde:
‘In de globale examenprogramma’s is de contextconceptbenadering niet zichtbaar. Een examenprogramma is
immers een opsomming van kennis en vaardigheden die
leerlingen na hun onderwijs tot een zeker niveau hebben
verworven. De specificatie van het programma van het centraal
examen geeft zo eenduidig mogelijk aan welke kennis en
vaardigheden dat zijn.’