Allergie - Jeroen Bosch Ziekenhuis

Keel-, neus- en oorheelkunde
Allergie
Afspraak
Dag en datum:
Tijd:
Waar:
................................ dag ......................................................................
................................ uur
Gebouw H, verdieping 0, ontvangst 1
Wat is een allergie?
Allergie is een overgevoeligheidsreactie van het afweersysteem van het lichaam
op onschadelijke stoffen. Dit betekent dat uw lichaam sterk reageert op stoffen die
niet schadelijk voor u zijn. Voorbeelden van deze stoffen zijn stuifmeel, huidschilfers van dieren, huisstofmijt en schimmels. Deze stoffen, die altijd een soort eiwit
bevatten, worden allergenen genoemd. Allergie voor deze stoffen geeft klachten
van neusverstopping, niezen, snotteren, tranende ogen en jeuk aan ogen, neus en
keel.
Neusklachten door irriterende (chemische) stoffen, zoals tabaksrook of verflucht,
worden niet veroorzaakt door allergie. Iedereen kan in meer of mindere mate last
hebben van deze stoffen.
De meest bekende vorm van allergie is hooikoorts. Hooikoorts wordt niet alleen
veroorzaakt door hooi, maar ook door stuifmeel van bloeiend gras.
In deze folder leest u informatie over allergie en welke klachten u daarbij kunt
krijgen. Wat zijn de belangrijkste allergenen?
• Huisstofmijt is een onschadelijk spinnetje dat in alle Nederlandse huizen
voorkomt. Het is met het blote oog niet zichtbaar. Het leeft vooral in huisstof en
voedt zich met huidschilfers. Het beestje leeft het prettigst in een warme, vochtige omgeving waar veel huidschilfers zijn. Voorbeelden hiervan zijn matrassen,
kussens en vloerbedekking. Vooral het bed is een favoriete plaats. Huisstofmijten
komen het hele jaar voor. Hun aantal neemt in de herfst toe.
• Bloeiend gras (pollen)is de veroorzaker van hooikoorts.
Deze informatie voor patienten is met de grootste zorg samengesteld. Het betreft
algemene informatie. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend.
© Jeroen Bosch Ziekenhuis / www.jeroenboschziekenhuis.nl
(KNO-040, uitgave december 2016)
• Andere pollenallergieën ontstaan door bloeiende bomen, vooral berken, els en
hazelaar.
• Ook katten, honden en paarden hebben allergenen.
• Dierlijke producten zoals huidschilfers van katten, honden en knaagdieren, kunnen
ook allergische klachten veroorzaken.
Welke klachten worden veroorzaakt door allergie?
Mensen die last hebben van allergische neusklachten kunnen worden ingedeeld in
twee groepen. De eerste groep heeft voornamelijk last van een waterige loopneus,
niezen en soms ook jeukende, tranende ogen. We noemen deze groep ook wel de
‘lopers’. De meeste ‘lopers’ zijn allergisch voor pollen, sommigen voor dieren.
De tweede groep, de ‘blokkers’, hebben voornamelijk last van neusverstopping en
soms van een loopneus. Astmapatiënten kunnen naast deze neusklachten ook last
hebben van benauwdheid en een piepende ademhaling.
Hoe werkt de neus?
De binnenzijde van de neus is bekleed met slijmvlies. Dit slijmvlies zit vol met bloedvaten en met klieren die slijm kunnen produceren. Normaal wordt er precies genoeg
slijm gemaakt om de neus prettig nat te houden. Het slijm in de neus werkt als een
beschermende laag tegen bacteriën en virussen. Te veel slijm in de neus veroorzaakt
snotteren. Naast te veel slijm in de neus veroorzaakt met name een verdikking van
het neusslijmvlies neusverstopping. Deze slijmvliesverdikking ontstaat als de bloedvaten in het neusslijmvlies tijdelijk bloed vasthouden en hierdoor toenemen in dikte,
zoals bij een aanval van allergie.
Wat gebeurt er bij een allergie-aanval?
Als een allergeen (bijvoorbeeld stuifmeelkorrels van gras) in uw neus terechtkomt,
ontstaat een reactie van het neusslijmvlies. Het afweersysteem van de neus reageert
abnormaal op het allergeen waarvoor u overgevoelig bent. Het allergeen bindt zich
aan antistoffen die aan cellen in het neusslijmvlies gebonden zijn. De binding van allergeen aan deze antistoffen stimuleert de cel waardoor bepaalde stoffen vrijkomen,
zoals histamine. Deze stoffen verwijden kleine bloedvaatjes. Deze verwijding heeft
een jeukende neus, niezen en neusverstopping tot gevolg. We noemen dit allergische
rhinitis.
Kan allergische rhinitis de oorzaak van andere problemen zijn?
Verscheidene ziekten en klachten kunnen (mede) veroorzaakt worden door een allergische rhinitis. Dit zijn onder andere oorontstekingen, neusbijholtenontstekingen,
hoesten, hoofdpijn en vermoeidheid. Vaak vermindert dit als de allergie goed behandeld wordt.
Worden alle neusklachten veroorzaakt door allergie?
Niet alle neusklachten worden veroorzaakt door allergie. Neusklachten kunnen ook
het gevolg zijn van infecties, irriterende stoffen en afwijkingen in de bouw van de
neus. De bekendste infectie van de neus is een verkoudheid. Een gewone verkoudheid
is binnen een week weer over.
Sommige mensen reageren sterk op niet-allergische prikkelende stoffen zoals tabaksrook, (verf)luchtjes, mist en temperatuurwisselingen. Ze krijgen een neusverstopping, niezen en een loopneus. Dit noemen we niet-allergische of vasomotore rhinitis.
De neusklachten van allergische en vasomotore rhinitis kunnen op elkaar lijken.
Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 2 van 6
Allergologisch onderzoek
Aan de hand van onderzoek kan de KNO-arts vaststellen of uw klachten worden veroorzaakt door bepaalde stoffen uit uw omgeving. De KNO-arts kan een huidtest doen
of een bloedonderzoek.
Hoe bereidt u zich voor?
Gebruikt u voor uw allergische klachten een anti-histaminetablet, dan mag u deze
drie dagen voor het onderzoek niet gebruiken. Deze medicijnen kunnen namelijk het
onderzoek beïnvloeden. Een neusspray mag wel. Gebruikt u antidepressiva en/of
bètablokkers neemt u dan contact op met de polikliniek. Alle andere medicijnen blijft u
gewoon gebruiken. De assistent die het onderzoek uitvoert, neemt eerst een vragenlijst met u door. Deze vragenlijst vindt u in deze folder. Huidtest
Voor een huidtest worden vloeistoffen gebruikt waarin zich stoffen bevinden uit de
natuurlijke omgeving zoals gras- en boompollen, huisstofmijt of huidschilfers van
dieren. Van de verschillende vloeistoffen wordt een druppel op uw onderarm aangebracht. Door de druppel heen wordt met een klein naaldje door de bovenste laag van
de huid geprikt. Dit is licht voelbaar, maar een speldenprik is vervelender. De huidtest
is vrijwel pijnloos en daarmee zeer geschikt om ook bij kinderen uit te voeren.
De stofjes moeten ongeveer 10 minuten inwerken. Gedurende deze tijd kunnen de
verschillende stoffen reageren. De reactie kan bestaan uit jeuk, roodheid en een klein
bultje. Het is belangrijk dat u de binnenkant van de onderarmen niet aanraakt en er
niet aan krabt. Dit kan namelijk het onderzoek beïnvloeden. Na ongeveer 10 minuten
controleert de assistent(e) de huidreacties. Wanneer het mogelijk is, bespreekt de
KNO-arts de resultaten van het onderzoek meteen met u. Als dit niet lukt, dan maken
we een afspraak met u.
U ondervindt van de huidtest geen hinder. Na de huidtest kunt u gewoon uw dagelijkse activiteiten oppakken. Omdat de huidtest wordt uitgevoerd op de onderarm, is het van belang om op de dag
van de huidtest geen zeep, bodylotion of zalf op uw onderarm te gebruiken. De druppels rollen dan van uw onderarm af.
Ook als u in het verleden al een allergietest heeft gehad, is het zinvol om deze
opnieuw te laten doen. De allergenen waarvan u klachten ondervindt, kunnen in de
loop van de tijd veranderen. Omdat dit van invloed kan zijn op uw behandeling, is een
recente allergietest belangrijk.
Bloedonderzoek
Ook kunnen we via bloedmonster bepalen of u allergisch bent. En zo ja, voor welke
stoffen. Het duurt meestal enige tijd voor de uitslag van dit onderzoek bekend is.
Hoe kunt u contact met de meeste allergenen vermijden?
Bij de behandeling van allergie is het zeer belangrijk dat u contact met het allergeen
zoveel mogelijk vermijdt. Dit is soms gemakkelijker gezegd dan gedaan. Uw KNO-arts
kan u adviseren welke maatregelen voor u noodzakelijk zijn.
Voorkom dat er stof ontstaat waarin de huisstofmijt kan leven. Zo kunt u het beste
dagelijks uw gladde vloeren met plakstofdoekjes en/of natte dweil schoonmaken.
Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 3 van 6
Luchtfilterapparaten hebben geen aangetoond effect op klachten veroorzaakt door
allergie. Het aanschaffen van zo’n apparaat raden we dan ook niet aan.
De huisstofmijt leeft in stof, bij voorkeur op warme vochtige plekken. Het zoveel
mogelijk vrij maken van huisstofmijt noemt men saneren. De belangrijkste ruimte in
huis waar u de huisstofmijt moet bestrijden, is de slaapkamer. Zorg voor een droge
slaapkamer door tijdig in het najaar de verwarming aan te zetten. Om huisstofmijten
te doden, moet u het beddengoed en gordijnen op 60°C wassen. Eventueel kunt u het
matras en hoofdkussen beschermen met een huisstofmijtdichte hoes.
Wanneer er veel pollen in de lucht zijn, kunt u de ramen en deuren het beste zoveel
mogelijk dichthouden. Ga niet te veel naar buiten als u veel last heeft. Vooral ‘s ochtends vroeg, op warme zonnige dagen, zijn er veel pollen in de lucht.
Als u allergisch bent voor een huisdier is de beste oplossing om een ander huis te
zoeken voor het dier. Als u besluit dit niet te doen, houdt u het dier dan in ieder geval
uit de slaapkamer.
Welke medicijnen schrijft uw arts voor?
Een manier om allergie te bestrijden is met behulp van medicijnen en worden verdeeld in beschermende middelen en medicijnen die gebruikt worden als er klachten
van allergie zijn. De beschermende middelen moeten continu gebruikt worden. Dit zijn
meestal corticosteroïd-bevattende neusnevels. Vooral bij klachten van neusverstopping helpen deze medicijnen het best.
Antihistaminica helpen snel als er al klachten zijn. Deze medicijnen kunnen gegeven
worden als tablet, als neusspray of als oogdruppels/zalf. Bij minder heftige klachten
kunnen ook cromoglicaat-bevattende neusspray of oogdruppels worden gebruikt.
Immunotherapie
Een andere manier om allergieklachten te behandelen is om het afweersysteem te
laten wennen aan de stof waar u allergisch op reageert. Deze behandeling heet immunotherapie. Het doel hiervan is om u minder allergisch te maken. Hierdoor zijn er
minder, of zelfs helmaal geen geneesmiddelen meer nodig.
Er zijn twee toedieningsvormen van immunotherapie.
De eerste is met injecties. Deze geven we u op de polikliniek en dat gebeurt volgens
een bepaald schema. De tweede toedieningsvorm is het dagelijks innemen van tabletten met een allergeenextract. Dit lijkt prettiger te zijn dan injecties, maar u bent wel het hele jaar dagelijks
met de allergiebehandeling bezig. De tabletten neemt u thuis in, behalve de eerste
keer. Dan gebeurt dit op de polikliniek omdat er mogelijk een allergische reactie kan
ontstaan. Door middel van één van de gekozen toedieningsvormen zullen de allergieklachten al
in het eerste jaar minder worden. Helaas zijn er ook patiënten die geen verbetering
merken. Voor het beste en blijvende resultaat moet u de behandeling minstens drie
jaar voortzetten. Soms verdwijnen de klachten niet helemaal, maar heeft u wel veel
minder klachten.
De arts bespreekt na de uitslag van de allergietest met u welke behandeling voor u
zinvol is.
Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 4 van 6
Heeft u nog vragen?
Dan kunt u deze stellen aan uw KNO-arts. {LF]Polikliniek Keel-, Neus- en Oorheelkunde: telefoonnummer: (073) 553 60 70.
Bent u onverwacht verhinderd? Laat u dit dan zo spoedig mogelijk aan ons weten. In
uw plaats kan dan een andere patiënt geholpen worden.
Voor meer informatie kunt u ook kijken op onze website: www.jbz.nl
Vragenlijst behorende bij Allergie
Vult u de onderstaande vragenlijst in en neemt u deze mee naar uw afspraak bij de
KNO-arts.
Naam:
................................................................................................................
Geboortedatum:
................................................................................................................
(Kruis aan wat voor u van toepassing is).
Sinds wanneer zijn uw klachten ontstaan?
□ acuut
□ geleidelijk
. . . . . . . . . . . . . . Heeft u last van de onderstaande klachten?
□ hoesten
□ huiduitslag
□ niezen
□ neusverstopping
□ reactie in de mond na het eten van fruit/noten
□ anders . . . . . . . . . .
□ jeuk
□ loopneus
Waar heeft u klachten? (meerdere antwoorden mogelijk)
□ keel
□ neus
□ oor
□ mond
□ oog
□ huid
□ long
□ maag-darm Geef de ernst van uw klachten aan.
In welke mate heeft u last.
Op de schaal 1- 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (1 = totaal geen last / 5 = heel veel)
□ geen ziekteverzuim
□ ziekteverzuim
Hoe is het verloop van uw klachten?
□ onveranderd
□ afnemend
□ toenemend
□ wisselend
Wanneer verergeren uw klachten?
□ alcohol
□ bomen
□ contact met stof
□ droog weer
□ geuren
□ grasrijke omgeving
□ in de buurt van dieren
□ bij infecties
□ verdwenen
□ mist
□ overgang van binnen naar buiten
□ overgang van buiten naar binnen
□ seizoenen
□ sigaretten/rook
□ stress
□ werk
□ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 5 van 6
Heeft u last van bijkomende klachten?
□ astma
□ neusverstopping
□ chronische vermoeidheid
□ voorhoofd- en/of bijholteontsteking □ anders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hoe is uw thuissituatie?
□ vochtig
□ vloerbedekking in woonkamer
□ vloerbedekking in slaapkamer
Bent u eerder behandeld voor uw allergie?
□ nee □ ja
welke medicijnen heeft u gehad? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . welke medicijnen gebruikt u nu? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Komt allergie voor in uw familie?
□ vader
□ moeder
□ broer/zus
□ kind
□ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Komt u thuis/beroepsmatig/hobby of in uw omgeving in aanraking met dieren?
□ cavia
□ kat
□ vogels
□ hamster
□ konijn
□ paard
□ hond
□ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bent u zwanger?
□ ja □ nee
Overige opmerkingen
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 6 van 6