Leren van de kredietcrisis: ethische noties bij governance in de
advertisement
Leren van de kredietcrisis: ethische noties bij governance in de financiële sector Johan Graafland Hoogleraar Economie, Onderneming en Ethiek Universiteit van Tilburg Tilburg Sustainability Center Geen vertrouwen in financiële instellingen 14% van Nederlanders vertrouwt woord van bankier Nationalisatie ABN AMRO en SNS Banken profiteren van hun publieke functie Beloning in bankensector veel te hoog Wat is de inhoud van dit boek? Gat in perceptie Publiek beschuldigt bankiers van hebzucht en andere ondeugden Bankiers: Publiek gebruikt banken als zondebok Publiek begrijpt bankieren niet Het zijn maar een paar rotte appels Bankiers treft geen blaam vanwege de druk vanuit de markt Niet alleen bankiers zijn hebzuchtig Kritiek getuigt van jaloersheid Wat is uw inschatting? Stelling I: Gebrekkige ethiek in bankwezen; heeft bijgedragen aan ontstaan van de crisis Of Stelling II: Kritiek dat ethiek in banken gebrekkig is, is overdreven. De crisis is door andere oorzaken ontstaan Experiment Stel een asset manager hoort van een goede vriend die CEO van een middelgroot beursgenoteerd bedrijf is, dat hij een lucratief overnameaanbod heeft gekregen. Zal de asset manager gebruik maken van deze inside informatie en voor zichzelf handelen? De kans op ontdekking is verwaarloosbaar. Optie a:< 30% Optie b: 30-50% Optie c: 50-70% Optie d: > 70% Vragen Als bankiers moreel gefaald hebben in de aanloop van de crisis, waarin dan? Zou ethiek de crisis hebben voorkomen? Welke lessen kunnen wij leren van de crisis? Drie professionele deugden Integriteit Zorg voor de klant “Integrity and honesty are at the heart of our business. We expect our people to maintain high ethical standards in everything they do, both in their work for the firm and in their personal lives” (Goldman Sachs) “providing those financial services considered best and most appropriate by our clients, ensuring the continuity of those services, with a view to the long-term interests of the client and by demonstrating our commitment to our clients and their environment, in ways that help them achieve both their personal, social, and economic ambitions.” (RABO bank) Kwaliteit en nauwkeurigheid “As a German global brand, a desire for accuracy, thoroughness and quality runs through our organization. We understand issues in depth. This is why we keep things simple and clear.” (Deutsche Bank) Krediet crisis als test voor de morele kwaliteit van bankensector Integriteit Over het algemeen weinig bewuste misleiding; Wel in sommige gevallen Missie: voorzien in behoeften van klanten tegen concurrerende tarieven Zorg voor klant Kwaliteit Wel gebrek aan zorg voor belangen van klanten Gebrekkige kennis van risico’s Effect van ethiek op functioneren van markt Integriteit bevordert transparantie en vermindert marktfalen Zorg voor klanten zou tot minder leningen aan huizenbezitters hebben geleid Betere kwaliteit van risicoanalyse zou tot minder excessieve risico’s hebben geleid Ethiek zou de kans op en de ernst van de crisis hebben verkleind Financiële crisis meer dan kwestie van falen van bankiers Kredietcrisis was niet alleen gevolg van morele tekortkomingen van bankiers: Politieke druk van de regering van de V.S. Deregulering van bankwezen in jaren zeventig en tachtig Meer concurrentie leidde tot fusies en megabanken Risico’s werden meer homogeen; ontstaan systeem risico’s Introductie complexe producten; gebrekkige transparantie Druk vanuit de aandeelhoudersmarkt om op korte termijn te presteren Ideologisch klimaat in vrije markt: nadruk op eigen belang als motor van de economie Les 1: Micro, meso en macro niveau Simultane realisatie van ethiek Individu: deugden Bedrijf: bedrijfscultuur; corporate governance Bedrijfstakorganisaties: zelfregulering Nationale en internationale overheden: marktregulering Les 2: Organisatieniveau Intern en extern Intern CEO moet moreel leiderschap tonen Heeft steun nodig van directeuren Ethische training van personeel Corporate governance structuren hierop aanpassen Stakeholder dialoog Klanten Samenleving Les 3: Persoonlijk niveau Situationele druk en bias Weersta situationele druk Gehoorzaamheid aan leiding Conformeren aan groepsdenken Hellend vlak verplaats u in positie van outsider Onderken uw eigen bias Optimisme Focus op korte termijn, zichtbare effecten Oordeel gekleurd door eigen belang Rationalisatie
